Fizjologia człowieka

Układ nerwowy

koordynacja

funkcjonowania organizmu

człowieka

Prof. dr hab. Barbara

Jezierska

Budowa i funkcjonowanie
układu nerwowego

Budowa mózgu u
człowieka

Odruchy ;
bezwarunkowe , warunkowe
łuk odruchu

poziomy czynnościowe

Bodźce i reakcje organizmu

Czynności ośrodkowego układu nerwowego człowieka

1. Odbieranie bodźców
2. Adekwatne reagowanie
3. Zapamiętywanie

Za pośrednictwem włókien nerwowych impulsy
nerwowe
są przewodzone od receptorów do niższych pięter
OUN
następnie do wyższych aż do kory mózgowej
układy swoiste ( mała liczba neuronów szybko
działających)
układy nieswoiste ( duża liczba neuronów szybko
działających )

Ruchy i postawa ciała

Ośrodki kontrolujące;
1. Kora mózgowa -płat
czołowy
2. Jądra podkorowe
kresomózgowia
3. Móżdżek

Ośrodki odruchowe rdzenia połączone sa miedzy sobą drogami
własnymi rdzenia;
- możliwa koordynacja ruchu przednich i tylnych kończyn
Połączenie z ośrodkami wyższymi
wywierającymi wpływ na czynności rdzenia kręgowego
drogi wstępujące i zstępujące

Rdzeń kręgowy podrzędne neurony ruchowe

Drogi impulsacji ruchowej z kory mózgu
do mięsni

Mięśnie tułowia i przednich
kończyn

Mięśnie tylnich
kończyn

Droga korowo- rdzeniowa boczna

80 %włókien

Droga korowo- rdzeniowa
przednia 20 %włókien

Neurony ruchowe odbierają impulsy ;
1. Neuronów czuciowych zwojów rdzeniowych
2. Neuronów pośredniczących w istocie szarej
rdzenia
3. Neuronów wyższych pięter ośrodkowego
układu nerwowego

Wstrząs rdzeniowy

Przerwanie ciągłości rdzenia kręgowego ,
po jego zmiażdżeniu lub uciśnięciu
zniesienie wszystkich odruchów rdzeniowych
poniżej miejsca uszkodzenia

Czucie

teleceptywne - ( wzrok słuch węch )
eksteroceptywne- ( dotych , ucisk , ciepło zimno
ból )smak?
prioprioceptywne -( stan układu kostno
stawowo mięsniowego
oraz ruchy ciała )
interoceptywne- (czucie trzewne ; mechaniczne
i chemiczne )

Percepcja

Narządy zmysłów u człowieka

Umiejscowienie funkcji w korze mózgu człowieka

teleceptywne

powonienie

skroniowy i ciało

migdałowate

wzrok

potyliczny

słuch

skroniowy

dotyk

ciemieniowy

eksteroceptywne

temperatura

ciemieniowy

ból

ciemieniowy

proprioceptywne

interceptywne

ciemieniowy

czucie

funkcja zmysł płat

Umiejscowienie funkcji w korze mózgu człowieka

zapamiętywanie

czołowy (część przednia)

trwała pamięć

skroniowy (część przednia)

mowa ośrodek nadrzędny

potyliczno-skroniowy ciemieniowy

kojarzenie

funkcja płat

Płat czołowy z czynnościami ruchowymi i
psychicznymi.
Uszkodzenie tego płata jest przyczyną niedowładów
lub porażenia kończyn,
a w niektórych wypadkach może ujawniać się
zaburzeniami cech osobowości.
Płat ciemieniowy bierze udział w analizie doznań
czuciowych,
a następstwem uszkodzenia tego płata jest
przeciwstronna niedoczulica.
W płacie potylicznym znajdują się ośrodki
wzrokowe.
Jeśli dojdzie do upośledzenia funkcji tego płata,
pacjent
będzie miał zaburzenia w polu widzenia.
Analiza doznań słuchowych odbywa się w płacie
skroniowym.

Zewnętrzną powierzchnię półkul mózgowych pokrywa kora
mózgowa.
Uszkodzenie kory mózgowej może doprowadzić do zaburzeń
funkcji związanej
z uszkodzonym obszarem (np. niedowład, zaburzenia mowy,
niedowidzenie)
Od komórek nerwowych kory mózgu do struktur pnia mózgu
przebiegają włókna
łączące, które tworzą istotę białą mózgu.
Pień mózgu stanowi połączenie między półkulami mózgu i
rdzeniem kręgowym.
W obrębie pnia mózgu znajduje się szereg ośrodków
odpowiedzialnych
za funkcjonowanie najważniejszych dla życia czynności, jak
oddychanie,
praca serca, przemiana materii i regulacja temperatury.
Móżdżek moduluje napięcie mięśni i wpływa na utrzymanie
prawidłowej postawy ciała. Uszkodzenie móżdżku doprowadza
do zaburzeń w wykonywaniu ruchów precyzyjnych oraz
powoduje
trudności w utrzymywaniu równowagi

.

Układ siatkowaty pnia mózgowia - pojecie
czynnościowe

czynność warunkuje wzbudzanie , uwagę i kontrolę
czynności somatycznych i autonomicznych

Ośrodki kierujące zachowaniem

1. Mechanizm unikania
2. Mechanizm konsumowania

Ośrodek pokarmowy
Ośrodek agresii i ucieczki
Ośrodek rozrodczy i macierzyństwa

Wyższe czynności nerwowe u człowieka wiążą się z
polami , strefami kojarzewniowymi
asocjacyjnymi

1. Czołowa okolica kojarzeniowa (część płatu
czołowego
i okolica oczodołowa kory mózgu)

związana jest z funkcja zapamiętywania , abstrakcyjnym
mysleniem przewidywaniem , planowaniem hamowaniem
emocji

2. Skroniowa okolica kojarzeniowa ( cześć
przednia płata skroniowego

trwałe zapamiętywanie wrażeń zmysłowych

3. Potyliczno-skroniowa- ciemieniowa okolica
kojarzeniowa
( obejmuje pogranicze tych trzech płatów)

nadrzędny ośrodek mowy

Zapamiętywanie
-przechowywanie w ośrodkowym układzie
nerwowym
śladów po odebranych bodźcach, zapewnia to
lepsze utrzymywanie homeostazy organizmu -
umożliwia zmianę zachowania dzięki zdobytemu
doświadczeniu
( zdolność do uczenia się)

pomiędzy neuronami w strukturach mózgowia krążą
impulsy nerwowe-co warunkuje wystąpienie

pamięci

natychmiastowej

Przechowywanie śladów po odebranym bodźcu przez

krótki czas
impulsy krazą między kora mózgu a układem
limbicznym ( kilkadziesiąt sekund- kilkadziesiąt minut)
-

pamięć świeża

Konsolidacja pamięci - trwałe zapamiętywanie musi
trwać od paru minut tak by powstały trwałe zmiany w
pomiędzy neuronami w postaci nowych połączeń
synaptycznych i ekspresji określonych genów w
jądrach komórkowych

pamięci trwała

Pamięć
trwała

Pamięć nieopisowa

proceduralna

Pamięć opisowa

słowne opisywanie zapamiętanych
słów i faktów

Wprawa w
wykonywaniu
czynności
ruchowych

Ułatwienie
wykonywa
nia
czynności
ruchowych

Warunkowanie
pomiędzy bodźcami
działającymi
w przeszłości

asocjacja

Uwrażliwienie
zmniejszenie lub
zwiększenie reakcji
na powtarzający się
bodziec
habituacja

Pamięć
semantyczna

słowne
odtwarzanie
zapamiętanych
słów prawd
twierdzeń

Pamięć

epizodycz
na

słowne
opisywanie
zdarzeń i
faktów z
przeszłości