Wybrane teorie emocji

Małgorzata Godlewska

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Seminarium z psychologii emocji, motywacji i procesów poznawczych

Warszawa, luty 2012

Poznawcze 

teorie emocji

Klasyczne teorie emocji

 Teoria
   Schachtera
   i Singera

 Teoria Jamesa-Langego
 Teoria Cannona-Barda
 Aktywacyjne 
   teorie emocji

 Koncepcja emocji Lazarusa
 Funkcjonalne ujęcie i prawa
   emocji według Frijdy
 Koncepcja psychicznej
   reprezentacji emocji

Klasyczne i poznawcze teorie emocji



Spostrzeżenie bodźca wywołuje pobudzenie 

układu autonomicznego oraz inne czynności 

organizmu, które prowadzą do doświadczenia 

określonej emocji. 

(Zimbardo, 2002)



Według Jamesa i Langego źródłem emocji są 

zmiany napięcia mięśni i zmiany w narządach 

wewnętrznych.



Uczucia są przyczyną zmian fizjologicznych:
„[…] jest nam przykro, ponieważ płaczemy, 

jesteśmy wściekli, ponieważ uderzamy, boimy 

się, ponieważ drżą nam kolana”.

(Maruszewski i Ścigała, 2000)

Obwodowa teoria emocji Jamesa-Langego

Wydarzenie

Reakcja 

instrumentalna

Reakcja 

wisceralna

Interpretacja 

reakcji

 fizjologiczno

-behawioralnych

Emocja

Graficzna prezentacja teorii Jamesa-Langego



Według Cannona i Barda emocje są procesami 

zachodzącymi w jądrach wzgórza, stąd ta 

teoria nazywana jest również talamiczną 

teorią emocji.

(Maruszewski i Ścigała, 2000)



By wystąpiła emocja, między stymulacją a 

reakcją musi interweniować mózg (wzgórze i 

kora mózgowa). 

(Zimbardo, 2002)

Centralna teoria emocji Cannona-Barda

Wydarzenie

Informacja 

przetwarzana 

przez wzgórze i 

przesyłana 

jednocześnie do 

kory i do ciała

Reakcja

 instrumentalna

Emocja

Graficzna prezentacja teorii Cannona-Barda

 Ocena wydarzenia 

przez korę



Emocja to interakcja procesów wewnętrznych 

z informacjami docierającymi ze środowiska, 

oraz zarejestrowanymi w doświadczeniu 

jednostki.



Aby doszło do powstania stanu 

emocjonalnego muszą zaistnieć następujące 

warunki – podmiot musi:

1.

Znaleźć się w stanie pobudzenia;

2.

Dokonać procesu poznawczej analizy 

zaistniałych zmian fizjologicznych oraz 

sytuacji zewnętrznych, w jakich doszło do 

wystąpienia tych zmian;

3.

Oznaczyć werbalnie stan w jakim się znalazł.

Dwuczynnikowa teoria emocji 

Schachtera i Singera

Graficzna prezentacja teorii Schachtera i Singera

Wydarzenie

Poznawcza 

ocena 

wydarzenia

Emocja

Reakcja 

instrumentalna

Reakcja 

wisceralna

Poznawcza 

ocena reakcji 

fizjologicznych

Nieinterpretowalne 

reakcje fizjologiczne



Emocje są procesami, które stanowią wynik 

specyficznej relacji między organizmem a 

środowiskiem. 



Emocja tworzy się, gdy istnieje wartościująca 

relacja pomiędzy podmiotem a przedmiotem (lub 

drugim podmiotem). Relacja taka musi być 

źródłem potencjalnych korzyści lub szkód.



Umiejętność oceny relacji pod względem jej 

wpływu na stan psychobiologiczny ma charakter 

ewolucyjno-adaptacyjny.



Ocena zdarzenia lub obiektu to wypadkowa 

rzeczywistych właściwości środowiska oraz cech 

osoby dokonującej oceny.

Relacyjna koncepcja emocji Lazarusa

Wpływ na osiągnięcie celu

Sprzyjanie osiągnięciu celu

Zaangażowanie ego

zdarzenie

emocja

brak emocji

tak

nie

emocje pozytywne emocje negatywne

tak

nie

szczęście

duma

miłość

gniew

smutek

strach

Drzewo decyzyjne obrazujące proces różnicowania oceny