OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY

Definicja

Opóźnienie rozwoju mowy (synonimy: niemota,

alalia prolongata, niedorozwój mowy, mowa

opóźniona w rozwoju, opóźnienie w nabywaniu

kompetencji językowych i w rozwoju

sprawności realizacyjnych, opóźniony rozwój

języka)- to najogólniejszy termin służący

określaniu zjawiska wolniejszego

wykształcania się zdolności percepcyjnych

lub/i ekspresyjnych danego dziecka w

porównaniu z jego rówieśnikami, które

powoduje, że dynamika rozwoju tych zdolności

jest odmienna od normalnej. Zjawisko to może

być wywołane różnymi czynnikami.

Prawidłowy rozwój mowy

Gaworzenie pojawiać się powinno w 6 miesiącu życia,

pojedyncze słowa na pierwsze urodziny dziecka.

Proste zdanie powinno być wypowiadane w czasie

drugich urodzin, a na czwarte urodziny dziecko

powinno umieć opowiedzieć krótką bajkę. (Zaleski

1992)

Opóźnienia w pojawianiu się poszczególnych

stadiów rozwoju mowy nie powinny przekraczać

6 miesięcy.

Półroczne różnice nie wywołują niepokoju, gdy

natomiast minie 3 rok życia, a dziecko wypowiada

tylko kilka słów, jest to

sygnał ostrzegawczy

, który

powinien spowodować badanie foniatryczne czy

logopedyczne.

Analiza ORM

Zjawisko ORM jest analizowane pod kątem:

Objawów: moment pojawienia się kolejnych stadiów

rozwojowych, jaki jest przedział czasowy między

poszczególnymi etapami kształtowania i rozwoju mowy, jaki

jest stopień opanowania języka na wszystkich jego poziomach,

które poziomy i jakie aspekty mowy rozwijają się z

opoźnieniem, jaki jest poziom sprawności komunikacyjnej.

Przyczyn: zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne, tempo

dojrzewania układu nerwowego lub zaburzenia rozwojowe,

przyczyny mające podłoże psychiczne lub somatyczne oraz

będące następstwem patogennych czynników (biologicznych

lub psychospołecznych).

Patomechanizmu i pochodzenia: czy zaburzenie jest pierwotne

czy wtórne, na jakim tle opóźnienie powstało i jakie ma

konsekwencje dla dalszego rozwoju jednostki, czy jest

następstwem zaburzenia czy zakłócenia rozwoju i jaki jest jego

wpływ na funkcjonowanie poznawcze i społeczno-emocjonalne

dziecka.

Co świadczy o ORM?

Liczba i jakość wymawianych dźwięków mowy;

Formy realizacji dźwięków ( czy dźwięki są

realizowane prawidowo, czy występują elizje,

substytucje, deformacje);

Wymowa głosek w różnych sąsiedztwach

fonetycznych i pozycjach w wyrazie,

Zasób słownictwa czynnego i biernego,

Dobór właściwego słownictwa,

Umiejętność stosowania słów zastępczych

Budowa wypowiedzi, struktura zdania i

posługiwanie się formami gramatycznymi,

Rozumienie przez dziecko wypowiedzi innych osób,

Rozumienie mowy dziecka przez otoczenie.

Jak ustalić stopień ORM?

Ustalenie stopnia opóźnienia rozwoju mowy konieczne jest dla celów

diagnostycznych. Głębokość opóźnienia ustala się na podstawie badań

testowych, wywiadu i obserwacji. Według wskaźników opracowanych

przez H. Spionek należy przyjąć, że poważny stopień ORM jest wtedy, gdy

mowa dziecka:

- rocznego jest na poziomie dziecka półrocznego (dziecko jedynie

gaworzy),

- 2-letnie jest na poziomie mowy dziecka rocznego (wymania kilka słów),

- 3-letniego jest na poziomie mowy dziecka 1,5 rocznego (tworzy jedynie

równoważniki zdań, a słownictwo jest na poziomie dziecka 1,5 rocznego),

- 4-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2-letniego (formułuje zdania

proste, słownictwo czynne jest na poziomie dziecka 2-letniego, tj. około

300 słów),

- 5-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2,5-letniego (nadal zdania

proste, słownictwo na poziomie dziecka w wieku 2,5 lat),

- 6-letniego jest na poziomie dziecka 3-letniego (pojawiają się zdania

złożone, dziecko wymawia 1000-1500 słów),

- 7-letniego jest na poziomie mowy dziecka 3,5-etniego.

Lżejszy stopień opóźnionego rozwoju mowy jest wtedy, gdy występuje

mniejsze odchylenie czasowe w pojawianiu się kolejnych stadiów

rozwojowych mowy. Wg H. Spionek lekki stopień opóźnienia rozwoju

mowy można stwierdzić wówczas, gdy mowa dziecka 2-letniego jest na

poziomie rozwoju dziecka 1,5 rocznego lub gdy u 7-8-latka rozwój mowy

jest charakterystyczny jak u dzieci 5-6-letnich.

Fonetyka i morfologia u

dziecka z ORM

Ograniczenie zasobu dźwięków:

Większość głosek zastępowana przez

oraz

Samogłoski

e, o

zastępowane przez

Spółgłoski dźwięczne realizowane bezdźwięcznie

Do 5-6 r. życia może wystąpić ograniczony zasób spółgłosek miękkich

k,g

t,d

lub opuszczane (

kot- tot/ot

)

Spółgłoski dentalizowane mogą być zastępowane przez

t,d

(

cebula-

tebula, dzwonek-twonek

)

Realizowanie tylko jednego z trzech szeregów

ch -> f,k ( chomik-fomik,komik)

f -> h (fotel-hotel)

r -> l,j (rak-lak, jak)

l -> j (lupa-jupa)

w (łódka-wódka)

ł,ch (woda- łoda, choda)

Czasem większość spółgłosek jest opuszczana, a mowa opiera się

wówczas jedynie na samogłoskach.

Fonetyka i morfologia u

dziecka z ORM

Zniekształcenie budowy fonetycznej wyrazu:

Metatezy, czyli przestawki głoskowe lub sylabowe (np. ławka – wałka)

Elizje, czyli opuszczanie głosek w nagłosie, śródgłosie i wygłosie (np. kot

– ot)

Opuszczanie sylab początkowych (np. kanapa – napa)

Zmniejszenie liczby sylab w wyrazie

Redukcja grup spółgłoskowych (np. szczotka – ściotka)

Częściowe lub całkowite ujednolicanie różnych grup spółgłoskowych

Wymawianie przez dziecko pewnych głosek w wyrazach, których nie

potrafi wypowiedzieć w izolacji czy w sylabach

Zwłaszcza w 7 r. życia dziecka należy zwrócić uwagę na:

Kontaminacje- tworzenie nowych wyrazów ze skrzyżowania dwóch

innych

Reduplikacje sylab końcowych lub akcentowanych

Asymilacje (upodobnienia)

Augumentatywy, czyli specyficzne zgrubienia wyrazów (np. jabłucho);

używanie sylab początkowych w znaczeniu całego wyrazu;

zniekształcanie wyrazów tzw. neologizmy dziecięce lub nowotwory

językowe.

Podział ORM

Ze względu na rozległość opóźnienia (Tarkowski 1993):

-Globalny opóźniony rozwój mowy- dotyczy zarówno mówienia jak

i rozumienia, czyli sprawności językowej

-Parcjalny- obejmuje tylko niektóre aspekty mówienia i rozumienia

Ze względu na głębokość opóźnienia można wyróżnić:

-głęboki ORM,

-znaczny ORM,

-umiarkowany ORM,

-lekki ORM.

Głębokość opóźnienia ustala się na podstawie badań testowych,

wywiadu i obserwacji.

Analizując profil sprawności językowej sporządzony o te wyniki

można wskazać na:

równomierny ORM, kiedy wyniki wszystkich podtestów

mieszczą się poniżej przeciętnej,

nierównomierny ORM, kiedy wyniki poszczególnych podtestów

mieszczą się zarówno poniżej, jak i powyżej przeciętnej.

Robertson i Weismer (1999) wyróżniają 3 grupy dzieci z

ORM:

I grupa

: dzieci z

opóźnionym rozkwitem mowy.

Opóźnienie

to dotyczy tylko ekspresji językowej natomiast rozwój

rozumienia przebiega bez zakłóceń. W drugim roku życia

dzieci takie posługują się zaledwie 50 słowami lub mają

bogatszy zasób słownictwa czynnego, lecz nie potrafią

stworzyć związku dwuwyrazowego. W 3cim roku obserwuje

się gwałtowny rozwój mowy tych dzieci i pod koniec

wskazanego okresu osiągają one poziom rozwoju języka

analogiczny do rówieśników.

II grupa:

dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, które

towarzyszy innym deficytom rozwojowym

III grupa:

dzieci z opóźnieniem rozwoju mowy, dzieci z

SLI(specyficzne zaburzenie rozwoju językowego). Poziom

zdolności sensomotorycznych i ilorazu inteligencji bezsłownej

mieści się w normie, lecz wykazują one widoczne opóźnienie

w przyswajaniu języka. Przed osiągnięciem wieku szkolnego

większość z nich uzyskuje pod względem poziomu rozwoju

językowego znacznie gorsze wyniki od rówieśników.

Jastrzębowska wyróżniła następujące 3 grupy dzieci

z ORM:

A) dzieci z

samoistnym opóźnieniem rozwoju

mowy

(SORM).

Jest następstwem zakłóceń procesu

rozwojowego, którego przyczyny związane są z

indywidualnym tempem i rytmem rozwoju dziecka

;

B) dzieci z

niesamoistnym opóźnieniem rozwoju

mowy (NORM).

który jest następstwem zaburzeń o

określonej etiologii, np. upośledzenia motoryki

mowy, upośledzenia sensorycznego, zaburzenia

neurologicznego, zaburzenia psychicznego,

deprywacji środowiskowej.

C) dzieci z afazją językową /alalią/ niedokształceniem

mowy o typie afazji/ afazją rozwojową /specyficznym

upośledzeniem rozwoju języka. Jest to zaburzenie

fragmentaryczne, którego deficyt ogranicza się

głównie do sfery językowej.

„

Opóźnienie w nabywaniu języka lub

językowych sprawności

realizacyjnych może wykazywać

każde, nawet prawidłowo rozwijające

się dziecko, zjawisko to może

wystąpić samodzielnie lub

towarzyszyć innym deficytom

rozwojowym o zróżnicowanej i często

trudnej do ustalenia etiologii.”

Charakterystyka

Rozwój czynnika
różnicującego

SORM

NORM

Charakter
zjawiska

•wynik zakłócenia procesu

rozwojowego; normalna

odmiana rozwoju;

•zjawisko będące przejawem

dysharmonii rozwoju

(fragmentarycznego

opóźnienia procesu

rozwojowego)

•wynik zaburzenia procesu

rozwojowego; przejaw

zaburzenia rozwojowego,

świadczący o występowaniu

istotnych klinicznie

zaburzeń,

•zjawisko towarzyszące:

-specyficznym zaburzeniom

rozwoju mowy i języka,

-parcjalnym zaburzeniom

rozwoju, czyli

zaburzeniom rozwoju o

określonej etiologii (np.

głuchocie),

•całościowym zaburzeniom

rozwojowym

Warunki rozwoju
mowy

•mowa rozwija się na

prawidłowej podstawie

•mowa (poza przypadkami

pochodzenia

środowiskowego) rozwija się

na patologicznej podstawie,

tzn. brak warunków

anatomicznych czy

psychoneurologicznych do

jej rozwoju

Etiologia

•ten typ opóźnienia może być

uwarunkowany genetycznie

bądź środowiskowo

•opóźnienie to powstaje na

skutek zaburzeń

rozwojowych o różnej

etiologii (określonej lub

trudnej do określenia)

Objawy

•przejawem zakłóceń procesu

rozwojowego prowadzącego do

SORM jest początkowo brak

rozwoju mowy, a następnie

opóźnienie (najczęściej)

ekspresji językowej

•przejawami zaburzeń

procesu rozwojowego

prowadzącymi do NORM

mogą być:

-brak rozwoju mowy,

-zatrzymanie procesu

rozwoju,

-regres do wcześniejszych

etapów rozwojowych,

-utrata wykształconych już

zdolności ekspresyjno-

percepcyjnych,

-opóźnienie może dotyczyć

zarówno mówienia, jak i

rozumienia

Rokowania i

konsekwencje

dla dalszego

rozwoju

zjawisko to ma charakter

przejściowy, samoistnie

ustępujący (najpóźniej do

trzeciego roku życia);

nie ma żadnych

konsekwencji dla dalszego

rozwoju

powstałe w wyniku

NORM zmiany mogą mieć

charakter przejściowy lub

trwały, szybko ustępujący

lub pogłębiający się,

NORM może

doprowadzić do

powstania różnych

zaburzeń mowy,

mowa w końcowej fazie

rozwojowej zazwyczaj nie

osiąga normalnego

poziomu, zaburzeniom

mowy najczęściej

towarzysza dodatkowe

problemy,

nie pozostaje bez

konsekwencji dla

dalszego rozwoju dziecka

Proste (zwykłe) opóźnienie

rozwoju mowy

Mowa kształtując się na normalnej podstawie,

powstaje później i wolniej niż zwykle. W

końcowej fazie rozwojowej osiąga swój zwykły

poziom.

Dotyczy to zwykle dzieci w wieku 3 lub 4 lat,

są to najczęściej chłopcy. (proporcja 3:1)

Występuje u 3% dzieci przedszkolnych.

Dziecko takie mało mówi lub wcale nie mówi.

Poziom umysłowy tych dzieci badany testami

bezsłownymi jest prawidłowy, zgodny z

wiekiem.

Samoistne opóźnienie rozwoju

mowy (SORM)

Odnosi się do tych postaci opóźnień, które są przejawem:

-dysharmonii rozwoju,

-trudności wieku dziecięcego,

-wolniejszego rozwoju układu nerwowego,

-niekorzystnego wpływu środowiska.

Zjawiska te są przejściowymi formami zakłóceń procesu

rozwojowego

i nie prowadzą do trwałych zmian w postaci

zaburzeń mowy, ani innych poważnych konsekwencji, które

miały by wpływ na proces rozwojowy.

Opóźnienie rozwoju mowy ustępuje samoistnie, bez

konieczności interwencji specjalistycznej.

Charakter przyczyn i konsekwencje tego zjawiska decydują, iż

SORM uznaje się za odmianę rozwoju mieszczącą się w

granicach normy.

Opóźnienie rozwoju

mowy czynnej

przyczyna i konsekwencje

Dziecko takie słyszy dobrze i doskonale rozumie słowne

polecenia. Potrafi wymówić w izolacji prawie wszystkie głoski

mowy, czasem nawet w postaci sylab, nie jest natomiast w stanie

złożyć ich w słowo i wypowiedzieć gładko, w należytym tempie.

badania wykazują, że mięśnie artykulacyjne przygotowują się do

wykonania określonego ruchu już kilka głosek naprzód, zanim one

nastąpią. Nerwy szybko przewodzące, by mogły właściwie

pracować, muszą być zaopatrzone w otoczkę tłuszczową, tzw.

osłonkę mielinową. Ta natomiast czasem pojawia się dość późno-

w 3 lub 4 roku życia. Uniemożliwia to szybkie i precyzyjne ruchy

mięśniom artykulacyjnym

Dzieci te mają więc jeszcze nie w pełni dojrzały aparat

wykonawczy mowy, przy prawidłowo rozwiniętych ośrodkach

rozumienia mowy i prawidłowych czynnościach myślenia

słownego- to główna przyczyna, dlaczego nie mówią.

Konsekwencje: dzieci późno zaczynają mówić, mogą się jąkać,

nieprawidłowo realizowany rozwój artykulacji, niektóre głoski

długo są wypowiadane niepoprawnie, trudności w nauce czytania

i pisania.

Opóźnienie rozwoju mowy

czynnej

diagnostyka

Najpierw należy wykonać badanie

słuchu. Jeśli wypadnie negatywnie, bada

się inteligencję. Następnie szukamy wad

organicznych aparatu artykulacyjnego.

W razie dalszych prawidłowych wyników

sprawdza się rozumienie mowy za

pomocą podawania poleceń słownych

czy wskazywania żądanych obrazków.

Gdy wynik nadal będzie dobry- mamy

już ustalone rozpoznanie.

Opóźnienie rozwoju mowy

czynnej

rehabilitacja

Po pierwsze, należy uświadomić rodzicom, aby nie oskarżali

dziecka o lenistwo czy niechęć do mówienia. Ponieważ nie mówią

one nie dlatego że nie chcą, lecz po prostu nie mogą.

Stosowanie kąpieli słownej: Do dzieci należy dużo mówić, zawsze

w nawiązaniu do konkretnych przedmiotów czy obrazków.

Od dziecka nie wymaga się mówienia, chyba że samo zechce coś

powiedzieć- wówczas się „zachwycamy” bez względu na rezultat



Dziecko musi być pod stałą opieką lekarza foniatry lub logopedy,

ponieważ w ok. roku po pojawieniu się zdań w mowie dziecka,

zastosować trzeba ćw. logopedyczne. Polegają one głównie

wywoływaniu odpowiednich głosek mowy które są źle

wymawiane.

Często należy zastosować tzw. reedukację, czyli wzmocnioną

specjalnymi ćwiczeniami ponowną naukę czytania i pisania.

Zwykle dzieci z tym zespołem zaczynają mówić zdaniami w 3 lub

4 roku życia. Zwykle artykulacja nie jest poprawna, lecz należy

pozwolić jej dojrzeć i nie spieszyć się zbytnio z ćwiczeniami

mowy. Najważniejsze jest to, aby być cierpliwym i nie pozwolić

dziecku na to by czuło się gorsze od innych.

Wycinkowe opóźnienie rozwoju

mowy

Dziecko wypowiada tylko kilka sylab lub słów

lub naśladuje jedynie melodię mowy otoczenia,

jednak poprzez zachowanie i zabawę dziecka,

widzimy że jego inteligencja pozostaje w

normie.

Nierównomierny rozwój mowy wynika z

indywidualnego tempa i rytmu rozwojowego

dziecka, jest przejawem dysharmonii

rozwojowej.

Mamy z nim do czynienia, gdy wykluczy się

działanie różnych czynników i zaburzeń.

Rozwój mowy często rozpoczyna się

gwałtownie i następnie przebiega prawidłowo.

Opóźnienie rozwoju mowy

uwarunkowane środowiskowo

Aby rozwój mowy u dziecka przebiegał prawidłowo, bardzo

ważna jest więź emocjonalna matki z dzieckiem.

Brak prawidłowych relacji matka-dziecko, takich jak: brak

zainteresowania, małomówność ze strony matki lub jej brak jest

bardzo ważnym czynnikiem powodującym ORM.

Nieodpowiednia stymulacja rozwoju językowego:

Brak motywacji do mówienia lub nadmiar bodźców słownych

mogą powodować u dziecka niechęć do mówienia.

Nieprawidłowe wzorce: błędna wymowa dorosłych, ubogie

słownictwo, stosowanie nieprawidłowych form gramatycznych,

„spieszczanie” wyrazów.

Błędna reakcja otoczenia na wypowiadanie pierwszych słów

przez dziecko, jak np: brak zainteresowania ze strony dorosłego,

lekceważenie, negowanie bądź nadmierny entuzjazm.

Aby pomóc takiemu dziecku, w niektórych sytuacjach poza

terapią pedagogiczną i symulacją rozwoju mowy, należy

zastosować już bardziej radykalne środki jak np: terapia rodziny

dziecka, zmiana środowiska wychowawczego czy psychoterapia.

Opóźniony rozkwit mowy

prawidłowy przebieg rozwoju języka, przy

obserwowanym późniejszym pojawieniu się mowy

i przedłużającym się jej rozwoju, a następnie ok.3

roku życia gwałtowny jej rozkwit,

opóźnienie dotyczy ekspresji językowej,

percepcja mowy bez zakłóceń,

wiąże się z wolniejszym dojrzewaniem układu

nerwowego,

zachowanie chronologii w nabywaniu umiejętności

językowych.

Opóźnienie rozwoju artykulacji (dyslalia

rozwojowa)

opóźnienie rozwoju tylko jednego aspektu mowy- fonetycznego,

zaburzenie artykulacji przedstawia się w formie elizji, substytucji

oraz innych zniekształceń fonetycznej budowy wyrazów do

których dochodzi w wyniku metatez, kontaminacji, asymilacji itp.,

dziecko potrafi identyfikować i różnicować głoski, ale nie potrafi

ich prawidłowo wymówić ,

wzorzec mowy i funkcjonowanie języka są prawidłowe,

wypowiedzi dziecka jakościowo odpowiadają wcześniejszym faza

rozwojowym,

jest to opóźnienie, zakłócenie, a nie zaburzenie rozwoju mowy i

jest odmianą normy rozwoju artykulacji (lecz jeśli utrzymuje się

do ok. 6-7 roku życia, uznawane jest za patologię),

związane z wolniejszym tempem rozwoju układu nerwowego.

Rozwojowa fizjologiczna niepłynność mowy

(jąkanie rozwojowe)

opóźnienie rozwoju ekspresyjnego aspektu mowy,

zaburzenie swobodnego przechodzenia od jednego elementu

wypowiedzi do drugiego przy zakłóceniu jej tempa i rytmu-

desynchronizacja trzech poziomów wypowiedzi, tj. treści, formy

językowej i substancji fonicznej,

jest uznawana za normalną niepłynność mowy będąca

przejawem trudności okresu dziecięcego, nie mającą podłoża

patologicznego,

wynika to z trudności skoordynowania wielu elementów, na

które składa się płynna mowa,

jest to zjawisko mieszczące się w normie ponieważ wszyscy

wykazujemy zawahania w naszej mowie np. retardacje (

mmm,

ee)

powtarzamy głoski czy sylaby itp.

nie należy go utożsamiać z jąkaniem, gdyż poza powtarzaniem

sylab czy wyrazów nie ma z nim żadnych wspólnych cech,

ma związek z niezakończonym dojrzewaniem układu

nerwowego i nieustabilizowaną organizacją motoryki.

Niesamoistne opóźnienie

rozwoju mowy (NORM)

Odnosi się do tych postaci opóźnień w nabywaniu

kompetencji i wykształcaniu się sprawności

realizacyjnych, które wiążą się z:

- upośledzeniem motoryki mowy,

- upośledzeniem sensorycznym,

- zaburzeniami neurologicznymi,

- defektami strukturalnymi,

- zaburzeniami psychicznymi,

- deprywacją środowiskową.

Jest konsekwencją określonych lub też bliżej

nieokreślonych (trudnych do ustalenia, o

niejednoznacznej etiologii) schorzeń i wad

rozwojowych, wywołanych przez patogenne czynniki

działające na organizm dziecka w różnych okresach

rozwojowych.

Przyczyny NORM

I.EGZOGENNE (społeczne):

-deprywacje emocjonalne,

-deprywacje psychiczne,

-brak stymulacji rozwoju mowy.

II. ENDOGENNE:

-ogniskowe uszkodzenia mózgu,

-uszkodzenia układu nerwowego (mogą być następstwem

uszkodzenia: odpowiednich ośrodków korowych , układu

pozapiramidowego i opuszki mózgu, zaburzenia

metabolizmu, napadów padaczkowych),

-uszkodzenia strukturalne (np. rozszczepy podniebienia),

-uszkodzenia narządu słuchu,

-upośledzenie rozwoju umysłowego,

-rozległe zaburzenia rozwojowe (np. autyzm),

-zaburzenia wzroku.

W przypadku niesamoistnego opóźnienia

rozwoju mowy powstałe zmiany mają

zazwyczaj charakter trwały, co oznacza, że w

końcowej fazie rozwojowej mowa nie osiąga

normalnego poziomu i że jej zaburzeniom

mogą towarzyszyć dodatkowe problemy takie

jak zaburzenia emocjonalne, zaburzenia

zachowania, trudności w nauce szkolnej.

Objawy zaburzeń rozwoju mowy nie

ustępują samoistnie, czyli bez pomocy

specjalistycznej.

Diagnoza ORM

I.BADANIA WSTĘPNE:

Wywiad

- uzyskanie informacji na temat:

-stanu zdrowia i rozwoju psychoruchowego dziecka,

-przebiegu ciąży, porodu i uwarunkowań dziedzicznych,

-ewentualnego wystąpienia negatywnych czynników

zewnętrznych,

-przebiegu rozwoju mowy.

Obserwacja

dziecka:

-jego zachowania( ciekawość, umiejętność koncentracji itp.),

-jego sprawności manualnej,

-jego mimiki twarzy,

-symetrię mięśni twarzy,

-ruchy mimowolne i współruchy,

-sposób kontaktowania się z matka i logopedą,

-umiejętność nawiązywania kontaktu werbalnego i

niewerbalnego.

Orientacyjne badanie mowy:

-czy dziecko mówi i czy rozumie mowę,

-czy mówienie sprawia mu trudność,

-czy jego mowa jest zrozumiała,

-jaki jest poziom wypowiedzi dziecka( czy mówi

zdaniami),

-czy reaguje na polecenia, pytania,

-czy zachowana jest logika i sens wypowiedzi,

-czy zachowana jest płynność i tempo mowy.

Badania uzupełniające:

-badanie sprawności narządów mowy,

-badanie stanu anatomicznego aparatu

artykulacyjnego,

-badanie percepcji słuchowej,

-badanie słuchu fonemowego,

-orientacyjne badanie słuchu.

II. BADANIA SPECJALISTYCZNE

Neurologiczne

Neuropsychologiczne

Psychologiczne

Pedagogiczne

Audiologiczne

Ortodontyczne

Foniatryczne

Chirurgiczne

Psychiatryczne

Ich celem jest wykluczenie zmian w obrębie CUN, upośledzenia lub

opóźnienia umysłowego, dziecięcego porażenia mózgowego,

niedosłuchu i głuchoty, rozszczepów warg i podniebienia,

autyzmu, zaburzeń psychicznych i emocjonalnych.

III. BADANIA PODSTAWOWE

Polega na dokładnym ustaleniu poziomu mowy już ukształtowanej.

IV.POSTAWIENIE DIAGNOZY

Terapia dzieci z opóźnionym

rozwojem mowy

Pracę z dzieckiem należy prowadzić według określonej

kolejności, a mianowicie rozpoczyna się od tego co dla

dziecka jest najłatwiejsze i sprawi mu najmniej trudności, aby

pozwolić mu na przeżycie sukcesu.

Terapię taka prowadzi się według pewnych określonych etapów,

dostosowanych do trudności konkretnego dziecka:

1.Kształtowanie zdolności rozumienia.

2.Rozwijanie i wzbogacanie słownictwa.

3.Uczenie tworzenia poprawnych form gramatycznych .

4.Rozwijanie sprawności językowej.

5.Ćwiczenia słuchu fonematycznego i muzycznego.

Wszystkie ćwiczenia powinny sprawiać pacjentowi przyjemność

i pomagać w pokonywaniu czynności, najlepiej aby były

prowadzone w formie zabaw i w sytuacjach życia

codziennego.

Bibliografia:

„

Logopedia- Pytania i odpowiedzi”, T.Gałkowski, G.

Jastrzębowska, Opole 2003.

„

Opóźniony rozwój mowy”, T. Zaleski, Warszawa

1992.

„

Logopedia”, I. Styczek, Warszawa 1981.

„

Diagnoza i terapia zaburzeń mowy”, pod red.

T.Gałkowskiego, Z. Tarkowskiego, . Zaleskiego,

Lublin 1993

„

Metody wspomagające rozwój mowy”, oprac.

Przybysz-Piwko:

-art. „Róźnorodność stanu mowy w opóźnionym jej

rozwoju”, Kwasiborska-Lipiec

-art. „Metody wspomagające rozwój mowy”,

Przesmycka-Kamińska

Document Outline