1

Miażdżyca 

naczyń

Zator tętnicy. Zakrzep tętnicy. Żylaki. 

Zapalenie żył.

Jacek 

Sierzputowski

2

Przekrój poprzeczny przez 

ścianę naczynia krwionośnego

Warstwa 

zewnętrz

na

(tkanka 

łączna)

Warstwa 

środkowa

(mięśnie 

gładkie)

Warstwa 

wewnętrz

na

(śródbłonek)

SCHEMAT

3

Patogeneza 

1. W błonie wewnętrznej dochodzi 

do ogniskowego gromadzenia 
się lipidów, włókien 
kolagenowych, 
mukopolisacharydów, wapnia.

4

Patogeneza

2. W błonie wewnętrznej występuje 

wzrost włókien łącznotkankowych 
jako wyraz odczynu tkankowego 
na drażnienie złogami 
cholesterolu. Błona wewnętrzna 
staje się grubsza i bardziej zbita.

5

3.  Następuje rozpad ognisk 

cholesterolowych z tworzeniem się 
kaszowatych mas tłuszczowych. Na 
powierzchni błony wewnętrznej 
tworzą się owrzodzenia i blaszki 
miażdżycowe.

Patogeneza

6

Patogeneza

7

Czynniki etiologiczne

Wewnątrzustrojowe:

1. Czynniki dziedziczne.
2. Wiek.
3. Płeć.
4. Czynność hormonalna.
5. Zaburzenia układu nerwowego.
6. Zaburzenia krzepnięcia.
7. Cukrzyca.
8. Nadciśnienie tętnicze.

8

Czynniki etiologiczne

Zewnątrzustrojowe:

1. Otyłość.
2. Dieta wysokoenergetyczna.
3. Używki (głównie tytoń).
4. Brak wysiłku fizycznego.
5. Odpowiedzialna i nerwowa praca.

9

10

Lipidogram 

• Oznaczenie LIPIDOGRAMU w 

surowicy należy do standardowych 
badań chorych, szczególnie :

- dziedzicznie obciążonych miażdżycą i jej 

powikłaniami.

- cukrzycą.
- nadciśnieniem tętniczym.

 

Badanie wykonuje się po 12-
14 godzinnym głodzeniu.

11

• Stężenie cholesterolu całkowitego

<5,17 mmol/l

• Stężenie cholesterolu frakcji LDL

<3,36 mmol/l

• Stężenie cholesterolu frakcji HDL

>1 mmol/l

• Stężenie triglicerydów

<1,71 mmol/l

Lipidogram

12

ZATOR 

TĘTNICY

13

Zator tętnicy

• Zator tętnicy

Nagłe zamknięcie światła naczynia skrzepliną 

oderwaną od zakrzepu

 

(mięsień sercowy, urwana 

blaszka miażdżycowa).

• Zakrzep tętnic

Nagłe zamknięcie światła tętnicy przez 

przyścienny zakrzep w jej obrębie.

Różnicowanie

14

15

Patogeneza 

- Wada mitralna serca.
- Migotanie przedsionków.
- Zawał mięśnia sercowego.
- Bakteryjne zapalenie wsierdzia.
- Tętniaki serca.

Zator tętnicy

W wyniku zaczopowania tętnicy, 
dochodzi do nagłego 
niedokrwienia obszaru przez nią 
ukrwionego. 

16

Obraz kliniczny

-nagły, silny ból w kończynie.
-skóra kończyny jest blada i zimna.
-wyraźne odgraniczenie ukrwionej części.
-zaburzenia czucia.
-zaburzenia ruchowe.
-zniesienie odruchów.
-brak tętna na tętnicach obwodowych.
-zapadnięte żyły powierzchowne.

Zator tętnicy

Zatory najczęściej 
umiejscowione są w okolicach 
rozgałęzienia dużej tętnicy.

Złe zdjęcia zmiennić!!

17

18

Postępowanie ratownicze. 
Leczenie.

• 100 mg heparyny i.v.
• Analgezja.
• Kończyna opuszczona ku dołowi!
• Nie ogrzewać.
• Nie masować.
• Nie unieruchamiać.

• Leczenie chirurgiczne – embolektomia 

z wykorzystaniem cewnika Fogarty’ego

Zator tętnicy

Kwestionowane podawanie 
leków rozszerzających 
naczynia

Zdjęcie 
cewnika

19

Leczenie 

• Leczenie zachowawcze

Wskazaniem są głównie zatory tętnic goleni i    
przedramienia.
Postępowanie polega na podawaniu:
-heparyny
-streptokinazy
-dekstranu

Zator tętnicy

i.v.

20

Choroby żył

Żylaki

Zakrzepowe zapalenie żył.

21

 

Nierównomierne 
organiczne rozszerzenia 
żył.

Żylaki

22

Zakrzepowe zapalenie żył.

Stan zapalny odcinka ściany żyły z 

wytworzeniem się w tym miejscu

 

zakrzepu.

Wytworzenie się zakrzepu i wtórne 

powstanie

 stanu zapalnego.

23

Zakrzepowe zapalenie żył

Patogeneza

-zastój żylny.
-zabiegi chirurgiczne.
-poród.
-urazy.
-zakażenia.
-żylaki.
-nowotwory.
-ucisk na żyły.
-choroby krwi.
-otyłość.
-leki (glikokortykosteroidy, antykoncepcyjne)

W wyniku zapalenia żyły, 
dochodzi do niedrożności 
jej światła.

Zakrzep żylny może stać 
się przyczyną powstania 
zatorowości płucnej

24

Obraz kliniczny

• Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych

-ból w okolicy dotkniętej żyły.
-powrózkowata, twarda żyła.
-skóra zaczerwieniona, ciepła.
-obrzęk okolicznych tkanek.

Zakrzepowe zapalenie żył

zdjęcie

25

Obraz kliniczny

• Zakrzepowe zapalenie żył głębokich

-uczucie ciężkości w kończynie dotkniętej.
-kurcze mięśni.
-ból wzdłuż zmienionej zapalnie żyły.
-nadmierne ucieplenie kończyny.
-obrzęk.
-skóra miernie zasiniona.
-objawy ogólne

Zakrzepowe zapalenie żył

Uczucie ogólnego 
rozbicia, zwiększenie OB., 
leukocytoza, gorączka.

Ból można wywołać 
przez ucisk.

Zgięcie grzbietowe 
stopy nasila ból.

Dotyczy z reguły kk 
dolnych i miednicy

26

Leczenie 

• Unieruchomienie kończyny.

• Okłady przeciwzapalne.

• Leki:

-butapirazol
-salicylany
-sadamin
-wyciągi z kasztanowca

• Leczenie przeciwzakrzepowe

-heparyna niefrakcjonowana lub drobnocząsteczkowa
-doustne środki przeciwzakrzepowe
-streptokinaza
-tkankowy aktywator plazminogenu
-urokinaza

Zakrzepowe zapalenie żył

W przypadku zapalenia żył 
głębokich:

Wybór w zależności od 
nasilenia zapalenia

27

Zapobieganie 

• Wczesne uruchamianie chorych.
• Ćwiczenia ruchowe kończyn

Zakrzepowe zapalenie żył

28

Diagnostyka chorób 

naczyń.

METODY NIEINWAZYJNE

• Termometria
• Oscylometria
• Pletyzmografia
• Badania izotopowe
• Badania ultradzwiękowe z zastosowaniem 

techniki dopplerowskiej

METODA INWAZYJNA

• arteriografia

Tomografia komputerowa

Rezonans magnetyczny

29

Dziękuję