Profilaktyka raka piersi i raka szyjki macicy

Profilaktyka raka

piersi i raka

szyjki macicy

Przygotowały:

Banasiak Agnieszka

Korzeń Małgorzata

Mruczek Agnieszka

Pawłowska Judyta

Rak piersi jest najczęściej występującym

nowotworem złośliwym u kobiet.

Stanowi około 20% wszystkich zachorowań

Rak piersi może niezauważalnie rozwijać

się nawet przez kilkanaście lat, dlatego

tak ważna jest samokontrola oraz

regularne badania USG i mammografii.

Rak piersi dotyka kobiety w każdym

wieku, choć najczęściej chorują
kobiety pomiędzy 50 a 60 rokiem
życia.

Wcześnie wykryty daje rokowania

całkowitego wyleczenia, jednak
większość kobiet nie daje sobie tej
szansy, bo zbyt późno zgłasza się do
specjalisty.

Średni wiek zachorowań:

• Stany przednowotworowe- 34 lata
• Nowotwory przedinwazyjne- 40-42

lata

• Raki inwazyjne- 51 lat

Przyczyna zachorowania na raka

piersi jak dotąd nie jest do końca
znana, jednak istnieją rozpoznane
czynniki zwiększające ryzyko
pojawienia się tej choroby.

Są to przede wszystkim:

• Wczesny wiek wystąpienia pierwszej

miesiączki ( przed 11 rokiem życia)

• Późny wiek rozpoczęcia menopauzy ( powyżej

50 roku życia)

• Mutacje w genach BRCA 1 i BRCA 2

• Długotrwałe stosowanie hormonalnych

środków antykoncepcyjnych- brak ciąży albo

późna ciąża

• Krótki okres karmienia piersią

• Wcześniej występujący rak drugiej piersi

• Wystąpienie tej choroby w rodzinie u krewnych

pierwszego stopnia ( matka, siostra)

Lekarze twierdzą, że do powstania

choroby może przyczyniać się
również niezdrowy tryb życia- wysoki
poziom stresu, brak aktywności
fizycznej i zła dieta

Objawy:

Kobieta powinna natychmiast zgłosić się do

lekarza, jeśli:

• Wyczuje w piersi nawet najmniejszą zmianę
• Zauważy, że jej brodawki stały się

niesymetryczne

• Po uniesieniu ramion jej piersi tracą symetrię
• Na piersiach pojawia się zaczerwienienie,

zagłębienie albo wypukłość

• Przez dłużyszy czas odczuwa ból jednej piersi
• Zauważy sączącą się w piersi wydzielinę
• Zauważy wciągniecie brodawki

Program profilaktyki raka

piersi

Adresowany jest do kobiet w wieku

50-69 lat ( rocznikowo), które nie
wykonały przez ostatnie dwa lata
mammografii ( jeżeli kobieta nie
mieści się w grupie wiekowej także
może poddać się bezpłatnemu
badaniu, tyle, że konieczne będzie
skierowanie na takie badanie od
lekarza ginekologa)

Zakres programu obejmuje:

• Badanie mammograficzne: 2 x 2

zdjęcia wraz z opisem dokonanym

przez lekarza specjalistę w dziedzinie

radiodiagnostyki

• Pisemną decyzję o dalszym

postępowaniu w razie wystąpienia

nieprawidłowego wyniku

• Skierowanie kobiet z nieprawidłowym

wynikiem na dalszą, pogłębioną

diagnostykę

Program realizowany jest na dwóch etapach:
• Etap podstawowy obejmuje wywiad,

ankietę, badanie mammograficzne z opisem.
Jeśli wynik mammografii jest nieprawidłowy,
kobieta jest kierowana do etapu badań
pogłębionych

• Etap diagnostyki pogłębionej obejmuje

poradę lekarską, mammografię
uzupełniającą i/lub USG piersi, a w
przypadku nieprawidłowości- biopsję pod
kontrolą USG z badaniem histopatologicznym
pobranego materiału oraz decyzję, co do
dalszego postępowania czego dowodem jest
skierowanie na dalszą diagnostykę lub
leczenie w ramach NFZ

• Badanie USG, czyli badanie

ultrasonograficzne jest odpowiednie
dla kobiet młodszych między 25 a 40
rokiem życia. W tym okresie piersi są
jeszcze zbudowane z dużej ilości
tkanki gruczołowej i właśnie USG jest
w stanie wykryć nawet niewielkie
zmiany rakowe. Badanie USG jest
nieszkodliwe i można bez
jakiegokolwiek zagrożenia powtarzać
je wielokrotnie

• Mammografia, czyli badanie za pomocą

promieni rentgenowskich jest zalecane
kobietom po 35 roku życia, bo w ich piersiach
jest przewaga tkanki tłuszczowej. Badanie
wykrywa nawet najmniejsze zmiany ( nawet
dwa- cztery lata wcześniej niż zmiany staną
się wyczuwalne). Badanie za pomocą
nowoczesnych aparatów emituje niewielkie
dawki promieniowania, co znacznie mniej niż
kiedyś szkodzi organizmowi.

Bezpłatne badania mammograficzne

można wykonać w zakładach opieki
zdrowotnej, które podpisały umowę z
NFZ na realizację programu.
Wystarczy zgłosić się osobiście lub
umówić telefonicznie z wybraną
placówką i ustalić dogodny termin
wizyty. Należy mieć ze sobą
dokument tożsamości. Skierowanie
nie jest potrzebne.

Na terenie województwa opolskiego badania w

ramach programu wykonują:

• Kędzierzyn- Koźle, SP Zespół Opieki

Zdrowotnej, ul. 24 kwietnia 7

• Nysa, Zespół Opieki Zdrowotnej, ul.

Świętego Piotra 1

• Opole, SP ZOZ „ Centrum”, ul. Budowlanych

• Opole, SP ZOZ- Opolskie Centrum Onkologii,

ul. Katowicka 66 A

• Strzelce Opolskie, Zespół Opieki

Zdrowotnej, ul. Opolska 36 A

• MAMMOBUS, wg ogłoszeń lokalnych- Fado

S.A. Centrum Usług Medycznych, infolinia

0801 800 013

Nie każdy guzek piersi to

rak

Kobiety po usłyszeniu diagnozy, że

mają raka, bardzo często padają w
depresję, myśląc że to wyrok.
Tymczasem wcale tak nie jest-
wcześnie wykryty rak daje możliwość
całkowitego wyleczenia. Dlatego
warto podejmować leczenie jak
najszybciej.

Należy pamiętać, że guzek w piersi nie musi

okazać się rakiem, może to być łagodna
zmiana, która nie grozi groźnymi
konsekwencjami.

Jeśli okaże się, że zmiana w piersi to rak,

istnieje wiele metod leczenia. Są to:
chemioterapia, naświetlania,
hormonoterapia oraz operacyjne wycięcie
guzka a w przypadku bardzo
zaawansowanego stadium jednym sposobem
wyleczenia może być odcięcie piersi.

W Klubach Amazonek można uzyskać

wsparcie nie tylko od innych kobiet, które
doświadczyły amputacji piersi, ale również
od profesjonalnych fizjoterapeutów i
psychologów.

Nowoczesna medycyna oferuje kobietom,

które nie mogą pogodzić się z utratą piersi,
doskonałe zabiegi rekonstrukcji sutków,
które najczęściej są finansowane przez
NFZ.

Dodatkowe informacje o programie
można uzyskać w oddziałach
wojewódzkich Narodowego Funduszu
Zdrowia oraz w Wojewódzkich
Ośrodkach Koordynujących
„ Populacyjny Program wczesnego
wykrywania raka piersi”

Rak szyjki macicy jest drugim, co do

częstości, nowotworem u kobiet w Polsce,
a zgony z jego powodu są jednym z
głównych problemów onkologicznych

Zapadalność i śmiertelność związane z
rakiem szyjki macicy różnią się w
zależności od wieku. Choroba dotyczy
wielu młodych kobiet, około 30% nowo
zdiagnozowanych przypadków raka szyjki
macicy dotyczy kobiet poniżej 45 roku
życia.

Rak szyjki macicy jest bardzo podstępny i w

pierwszym okresie przebiega bez

niepokojących objawów.

Z powodu raka szyjki macicy w Polsce każdego

dnia umiera 5 kobiet.

W skali świata, rak szyjki macicy jest drugim

pod względem częstości występowania u

kobiet rodzajem raka, co roku diagnozowanych

jest prawie 500 000 nowych przypadków tej

choroby.

Na raka szyjki macicy najczęściej zapadają

kobiety między 25 a 35 rokiem życia.

Rak szyjki macicy powstaje przede

wszystkim na skutek zakażenia
niektórymi z licznych odmian wirusa
brodawczaka ludzkiego ( HPV), który
jest przenoszony drogą płciową,
najczęściej podczas kontaktów
seksualnych

Ryzyko zachorowania na raka

szyjki macicy zwiększa:

• Rozpoczęcie życia seksualnego we wczesnym

wieku

• Infekcje bakteryjne i wirusowe
• Kilka porodów
• Wielu partnerów seksualnych
• Infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego HPV
• Palenie papierosów
• Stwierdzona wcześniej zmiana patologiczna

w badaniu cytologicznym

Objawy:

Kobieta powinna zgłosić się do lekarza, gdy:

• Zauważy krwawienie, pojawiające się

pomiędzy regularnymi miesiączkami

• Zauważy krwawienie po stosunku lub

badaniu ginekologicznym

• Miesiączki staną się dłuższe niż zwykle

• Krwawi mimo przebytej menopauzy

• Miewa obfite upławy

• Odczuwa ból w dole brzucha

• Odczuwa ból w czasie stosunku

Program profilaktyki raka szyjki

macicy

Program adresowany jest do wszystkich

ubezpieczonych kobiet w wieku od 25 do

59 lat, które w ciągu ostatnich trzech lat

nie miały wykonywanego badania

cytologicznego ( jeżeli kobieta nie

mieści się w tej grupie wiekowej także

może poddać się bezpłatnemu badaniu,

ale konieczne będzie skierowanie od

ginekologa). Badania przeprowadzane

są raz na trzy lata.

Celem głównym programu jest
zmniejszenie o 20-40% umieralności
kobiet na raka szyjki macicy do roku
2014, celem pośrednim jest
podniesienie poziomu wiedzy kobiet
na temat profilaktyki raka szyjki
macicy oraz wprowadzenie na
terenie całego kraju standardu
postępowania diagnostycznego

Program realizowany jest na

dwóch etapach:

• Etap podstawowy, obejmuje wywiad,

ankietę, badanie ginekologiczne i badanie

cytologiczne. Dalsze postępowanie jest

uzależnione od wyniku badania cytologicznego

i może to być:

– Zalecenie ponownego zgłoszenia się na badanie po

3 latach w przypadku prawidłowego wyniku i braku

czynników ryzyka

– Zalecenie badania cytologicznego po 12 miesiącach

w ramach Programu w uzasadnionych przypadkach

– Skierowanie do etapu pogłębionej diagnostyki

Programu, jeżeli konieczna jest weryfikacja

wstępnego rozpoznania

• Etap pogłębionej diagnostyki,

obejmuje badanie kolposkopowe i
ewentualne pobranie celowanych
wycinków do badania
histopatologicznego oraz decyzję, co
do dalszego postępowania
( skierowanie na leczenie lub
określenie terminu kolejnego badania
cytologicznego)

Cytologia, zwana inaczej testem Papanicolau,

to kilkuminutowe, całkowicie bezbolesne
badanie, które pozwala dokładnie ocenić stan
szyjki macicy i wykryć nawet najdrobniejsze
przedrakowe zmiany w komórkach.

Badanie polega na pobraniu z szyjki macicy

rozmazu, czyli komórek nabłonka. Lekarz robi
to za pomocą szpatułki lub wacika. Aby wynik
był pewny ginekolog pobiera komórki do
badania z dwóch miejsc: z najbardziej
widocznej tarczy szyjki i ze znajdującego się
nieco głębiej kanału

Pobrany wymaz ocenia się według pięciu grup

cytologicznych:

• I grupa: komórki nabłonka są prawidłowe

• II grupa: pojawiły się komórki o odmiennej

budowie od innych ( przyczyną może być

wystąpienie stanu zapalnego)

• III grupa: komórki o nieprawidłowej

budowie, podejrzane o raka (konieczne jest

wykonanie dalszych badań)

• IV grupa: obecność komórek

nowotworowych jeszcze w stadium

przedinwazyjnym

• V grupa: na szyjce macicy są zmiany

złośliwe, a więc rak inwazyjny

Bezpłatne badania cytologiczne

można wykonać w zakładach opieki
zdrowotnej, które podpisały umowę z
NFZ na realizację programu.
Wystarczy zgłosić się osobiście lub
umówić telefonicznie z wybraną
placówką. Należy mieć ze sobą
dokument tożsamości. Skierowanie
nie jest potrzebne.

Dodatkowe, bardziej wnikliwe

badania to:

• Kolposkopia- umożliwia obejrzenie szyjki

macicy aparatem, który oświetla szyjkę

• Konizacja- jest to zabieg chirurgiczny w

znieczuleniu ogólnym, podczas którego

usuwa się stożkowy fragment szyjki macicy.

Potem oddaje się go do badania

mikroskopowego

• Tomografia komputerowa i rezonans

magnetyczny- wykonuje się, gdy w

poprzednich badaniach lekarz stwierdzi raka.

Badania umożliwiają określenie

rozprzestrzeniania się choroby i podjęcia

decyzji o ewentualnej operacji

Raka szyjki macicy leczy się przez

chemioterapię, naświetlania lub
operację. Metodę leczenia dobiera
lekarz po sprawdzeniu zasięgu i
stopnia zaawansowania choroby.

Od jakiegoś czasu lekarze oprócz
badań zalecają stosowanie nowej
metody zmniejszającej ryzyko, jeśli w
ogóle nie zapobiegającej rozwojowi
raka szyjki macicy.
To wynaleziona w ostatnich latach
szczepionka przeciw zakażeniom
wirusem HPV. Weszła ona na polski
rynek pod nazwą Gardasil.

Nie jest ona jednak „ szczepionką na
raka”. Jej sposób działania jest
następujący: jeśli kobieta podda się
szczepieniu, nie zarazi się wirusem
HPV, a jeśli będzie odporna na wirus,
ustrzeże się raka szyjki macicy, bo
właśnie ten wirus jest odpowiedzialny
za jego powstawanie.

W pierwszej kolejności powinny
zaszczepić się młode dziewczyny
przed inicjacją seksualną, zanim ich
organizm zetknie się w wirusem HPV

Niestety póki co szczepionka nie jest
refundowana przez NFZ i kosztuje
kilkaset złotych, ale lekarze mają
nadzieję, że wkrótce się to zmieni- i
albo będzie dostępna całkowicie
bezpłatnie albo będzie tańsza.

Dodatkowe informacje o programie
można uzyskać w oddziałach
wojewódzkich Narodowego Funduszu
Zdrowia oraz w Wojewódzkich
Ośrodkach Koordynujących
„ Populacyjny program profilaktyki i
wczesnego wykrywania raka szyjki
macicy”

Document Outline