PowerPoint Presentation

Empatia

(gr. empátheia "cierpienie") – w

psychologii zdolność odczuwania

stanów psychicznych innych istot

(empatia emocjonalna), umiejętność

przyjęcia ich sposobu myślenia,

spojrzenia z ich perspektywy na

rzeczywistość (empatia poznawcza).

Osoba nie posiadająca tej umiejętności jest

"ślepa" emocjonalnie i nie potrafi ocenić

ani dostrzec stanów emocjonalnych

innych osób.

Silna empatia objawia się między innymi

uczuciem bólu wtedy, gdy przyglądamy

się cierpieniu innej osoby, zdolnością

współodczuwania i wczuwania się w

perspektywę widzenia świata innych ludzi.

Teoria Jeana Piageta

Empatia jest pochodną rozwoju poznawczego.

Myślenie dzieci w wieku przedszkolnym i niekiedy

we wczesnym wieku szkolnym związane jest z

tak zwanym

egocentryzmem myślenia

, nie

uświadamianiem sobie, że perspektywa

widzenia innych ludzi może być inna od naszej.

Dziecko nie potrafi wczuć się w położenie innej

osoby, bo wymaga to złożonego procesu

poznawczego, dlatego pozbawione jest

empatii.

Teoria Margaret Mahler

Wczesna relacja między matką i dzieckiem polega między innymi

na nieświadomym procesie przepływu emocji i istnieniu

"emocjonalnej pępowiny" między matką i dzieckiem.

W pierwszych miesiącach życia emocje matki przechodzą na

dziecko, natomiast nastroje dziecka udzielają się matce.

Jeśli w tym okresie życia następują pewne traumy (na przykład

matka przeżywa bardzo negatywne uczucia, jest w depresji) lub

matka jest nieobecna (śmierć, choroba, zła opieka), to dziecko

buduje "mur ochronny", którego zadaniem jest niewczuwanie

się w emocje matki.

W wyniku tego zostaje pozbawione zdolności empatycznego

wczucia się w położenie innej osoby.

Empatia, obok asertywności jest jedną z

dwóch podstawowych umiejętności

wchodzących w skład tzw.

inteligencji

emocjonalnej.

Duże zdolności empatyczne posiadają

osoby charyzmatyczne.

Inteligencja emocjonalna

, inaczej EQ

[ang.] Emotional Intelligence Quotient

(także EI - Emotional Intelligence) -

kompetencje osobiste człowieka w

rozumieniu zdolności rozpoznawania

stanów emocjonalnych własnych oraz

innych osób, jak też zdolności używania

własnych emocji i radzenia sobie ze

stanami emocjonalnymi innych osób.

Do inteligencji emocjonalnej zalicza się trzy główne

grupy kompetencji:



KOMPETENCJE PSYCHOLOGICZNE (relacje

z samym sobą)



KOMPETENCJE SPOŁECZNE (relacje z

innymi)



KOMPETENCJE PRAKSEOLOGICZNE

(inaczej kompetencje działania - nasz

stosunek do zadań, wyzwań i działań)

KOMPETENCJE PSYCHOLOGICZNE (relacje z samym sobą)



Samoświadomość:

umiejętność rozpoznawania własnych

stanów emocjonalnych, wiedza o własnych uczuciach,

wartościach, preferencjach, możliwościach i ocenach

intuicyjnych, czyli świadomość emocjonalna.



Samoocena:

poczucie własnej wartości, wiara we własne siły,

świadomość swoich możliwości, umiejętności oraz swoich

ograniczeń; umiejętność doświadczania własnej osoby

niezależnie od sądów innych ludzi.



Samokontrola lub Samoregulacja:

zdolność świadomego

reagowania na bodźce zewnętrzne i kontrolowania własnych

stanów emocjonalnych; umiejętność radzenia sobie ze

stresem, kształtowania własnych emocji zgodnie z samym

sobą, z własnymi normami, zasadami oraz wyznawanymi

wartościami.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (relacje z innymi)



Empatia

: umiejętność doświadczania stanów emocjonalnych innych,

uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i wartości wyznawanych przez innych, czyli

rozumienie innych, wrażliwość na odczucia innych; postawa nastawiona na

pomaganie i wspieranie innych osób; zdolność odczuwania i rozumienia relacji

społecznych.



Asertywność

: posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie,

otwarte wyrażanie emocji, postaw oraz wyznawanych wartości w granicach nie

naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób; zdolność obrony

własnych praw w sytuacjach społecznych bez naruszania praw innych osób do

ich obrony.



Perswazja:

umiejętność wzbudzania u innych pożądanych zachowań i reakcji,

czyli wpływania na innych; umiejętność pozyskiwania innych na rzecz

porozumienia, zdolność łagodzenia konfliktów.



Przywództwo:

zdolność tworzenia wizji i pobudzania ludzkiej motywacji do jej

realizacji; zdolność zjednywania sobie zwolenników.



Współpraca:

zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi, umiejętność

pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego

wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów.

KOMPETENCJE PRAKSEOLOGICZNE (inaczej kompetencje

działania - nasz stosunek do zadań, wyzwań i działań)



Motywacja:

własne zaangażowanie, skłonności emocjonalne,

które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie,

czyli dążenie do osiągnięć, inicjatywa i optymizm.



Zdolności adaptacyjne

: umiejętność panowania nad swoimi

stanami wewnętrznymi; zdolność radzenia sobie w

zmieniającym się środowisku, elastyczność w dostosowywaniu

się do zmian w otoczeniu, zdolność działania i podejmowania

decyzji pod wpływem stresu.



Sumienność

: zdolność przyjmowania odpowiedzialności za

zadania i ich wykonywanie; umiejętność czerpania

zadowolenia z wykonywanych obowiązków; konsekwencja w

działaniu, w zgodzie z przyjętymi przez siebie standardami.



Empatia to umiejętność zrozumienia innych ludzi oraz zdolność

współodczuwania z nimi ich uczuć i emocji.



Jest to dar wczuwania się w sytuację innych ludzi i zrozumienia

motywów nimi kierujących, jako źródeł ich decyzji i postaw. Empatia

jest podstawową cechą umożliwiającą prawidłowy dialog zarówno na

płaszczyźnie interpersonalnej jak i ogólnospołecznej.



Brak empatii u spierających się oponentów powoduje polaryzację

stanowisk oraz ich zaostrzenie do stopnia uniemożliwiającego

rozwiązanie konfliktu w sposób inny niż siłowy.



Zdolność odczuwania empatycznego, jako podstawa zrozumienia

oponentów jest wstępem do wybaczenia. Osoby empatyczne dzięki

znakomitemu wczuciu się w sytuację i psychikę innych stron mają

zdolność rozwiązywania konfliktów, w związku z czym często pełnią

rolę mediatorów.

Osoby pozbawione zdolności do empatii

są bardzo agresywne, o silnej

osobowości, narzucające swą wolę i

wizję świata, nie znoszące sprzeciwu,

nie uznające argumentów innych

stron, nie dopuszczające do swojej

świadomości możliwości własnej

pomyłki lub błędu, wysoce konfliktowe,

bezkompromisowe.

Po badaniach przeprowadzonych m.in. przez

Lennona i Eisenberga (1983)

długo

utrzymywało się wrażenie, że osobniki rodzaju

żeńskiego są bardziej empatyczne od męskich.

Wszystko zależy jednak od definicji empatii jako

takiej.

W szerokim kontekście nie istnieje żadna

wiarygodna różnica związana z płcią. Natomiast

w węższym znaczeniu stwierdzono, że kobiety

są bardziej empatyczne od mężczyzn, to znaczy

wykazują większą emocjonalną reaktywność w

stosunku do cudzych stanów emocjonalnych.

Document Outline