PowerPoint Presentation

Wykład uzupełniający do: „

Historia i geneza

polityki społecznej

”

Etapy polityki społecznej w

Polsce

Źródło:

„

Polityka społeczna. Podręcznik akademicki” pod red. Grażyny Firlit –

Fesnek i Małgorzaty Szylko – Skoczny, PWN, Warszawa 2007.

Dodatkowo:

L.Dziewięcka – Bokun „Systemowe determinanty polityki społecznej”,

Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.

Frysztacki K., Radwan – Pragłowski J. „Społeczne dzieje pomocy człowiekowi:

od filantropii greckiej do pracy socjalnej”, Warszawa 1996

Najważniejsze kwestie



Polityka społeczna, zarówno jako pewien typ działalności władz

publicznych, jak i jako nauka posiada wieloletnią tradycję.



W związku z tym warto prześledzić w jaki sposób polityka

społeczna ewoluowała w Polsce.



Jest to istotne, w kontekście zarówno historycznym, jak i

poznawczym.



Ewolucja polityki społecznej jako nauki i praktyki w naszym

państwie będzie skorelowana z szeregiem czynników

(ekonomicznych, politycznych, gospodarczych, itp.).



Nie mniej jej „epoki” zostaną wyznaczone przez określone

wydarzenia polityczne: odzyskanie przez Polskę niepodległości,

rozpoczęcie i zakończenie II Wojny Światowej, trwanie „epoki”

PRL (w znaczeniu symbolicznym wiązane z końcem wojny, nie

zaś tak jak to ma miejsce w naukach administracyjnych z

Konstytucją PRL), wejście Polski do Unii Europejskiej.

Etapy polityki społecznej w Polsce

I. ETAP: Polska polityka społeczna do 1918 roku



W tym czasie uprawiana była cząstkowa refleksja nad

położeniem ludności i prowadzono nieliczne badania

naukowe



Prekursorzy: Stanisław Staszic (1755-1926), Fryderyk

Skarbek (1792 - 1866), August Cieszkowski (1814 -

1894)



Stanisław Gąbiński – początek XX wieku –

przedstawiciel nurtu narodowego,

próby autonomizacji

polityki społecznej

polityki społecznej oraz wyodrębnienia jej z dziedziny

oraz wyodrębnienia jej z dziedziny

która wtedy zajmował się problemami dziś

przypisanymi polityce społecznej – ekonomice

społecznej.



Początki XX wieku wiążą się z autonomizacją oraz

instytucjonalizacją dziedziny.



Powstają poszczególne szkoły polityki społecznej, m.in.

krakowska, lwowska, warszawska, lubelska i wileńska.



Polityka społeczna staje się

przedmiotem dydaktyki



Uniwersytet Jagielloński – XIX/XX wiek: polityka

społeczna jako

fragment filozofii oraz ekonomii

fragment filozofii oraz ekonomii.

Etapy polityki społecznej w Polsce

II. ETAP: Polska polityka społeczna 1918-39



1918 – niepodległość, suwerenność, państwowość



Proces

scalania polskich

scalania polskich ziem, tworzenie państwa,

ziem, tworzenie państwa,

legislacja – każdy zabór dysponował innymi prawami,

inną organizacją, innym ustawodawstwem… (m.in.

zawieranie umów o pracę, pomocy społecznej, długości

czasu pracy, ubezpieczeń społecznych czy działań

inspekcji pracy).



1919 – Polska staje się członkiem

Międzynarodowej

Organizacji Pracy



W 1921 roku (Spis Powszechny) Polska liczyła 27,2 mln

obywateli.



W miastach mieszkało wówczas tylko 6,6 mln (24,%).



Sieroty (1,5 mln – wedle spisu powszechnego z 1921

roku)

Etapy polityki społecznej w Polsce

III. ETAP: Polska polityka społeczna w latach

powojennych

Tło społeczno – polityczne



wielomilionowe straty wśród ludności cywilnej (ok. 6 mln)



praca, głodowe racje żywności, deportacje i eksterminacje

ludności



deportacje na roboty do Niemiec (ok. 2,9 obywateli).



przemieszczenie i migracje (z dawnych terenów Polski, z

głębi ZSRR – ok. 1,5 mln; z Polski wyjechało ok. 0,5 mln

Ukraińców i Białorusinów; z terenów Ziem Zachodnich – ok.

4 mln Niemców)



bezdomność, utrata domu



prześladowania polityczne i terror



wieś: reforma rolna: przymusowa kolektywizacja (PGR)



nacjonalizacja handlu i przemysłu



monopolizacja przemysłu, handlu i finansów w PRL =

centralne sterowanie gospodarką

Etapy polityki społecznej w Polsce

III. ETAP: Polska polityka społeczna w latach

powojennych

Tło społeczno – polityczne



„

rezygnacja” z Planu Marshalla



likwidacja „klasy posiadającej” ale nie likwidacja nierówności

społecznych



zróżnicowania: miasto – wieś; społeczeństwo – nomenklatura,

zróżnicowanie zawodów



strajki, protesty: 1956, 1970, 1976 orz 1981. Głownie: sprawy

bytowe (problemy zaopatrzeniowe, niedobór żywności, opór przeciw

podwyżkom cen).



udało się zlikwidować analfabetyzm



zrównano prawa pracowników fizycznych i umysłowych (1974)



urbanizacja (przemieszczanie się ludności ze wsi do miasta)



„

likwidacja” samorządu terytorialnego



roszczenia obywateli względem państwa

Etapy polityki społecznej w Polsce

III. ETAP: Polska polityka społeczna w latach

powojennych

Nauka o polityce społecznej po II Wojnie Świtowej (1)



Tuż po II Wojnie Światowej nauka o polityce społecznej jest

zogniskowana wokół Stefana M.Grzybowskiego. Widział ją jako

naukę praktyczną.

Stalinizm:



1950-1957; nauka o polityce społecznej nie rozwija się. Głównie

powodem jest tu „

kapitalistyczny rodowód

” polityki społecznej.

Jako nauka i jako praktyka utrwalała ona stary ustrój, nie

sięgając do źródeł zła – tylko „zamazując” jego skutki. Polityka

społeczna nie podejmowała prób głębszej przebudowy ustroju,

jej niektóre posunięcia były zwrócone przeciwko nurtowi

robotniczemu. Uważano, że nowy ustrój automatycznie

rozwiązuje wszystkie kwestie którymi mogła się zajmować

polityka społeczna.

Etapy polityki społecznej w Polsce

IV. ETAP: Polska polityka społeczna po 1989 r.



kontekst: gospodarka rynkowa



1990-2004: okres przygotowywania

wejście Polski do UE



pojawiają się nowe kwestie polityki

społecznej: bezrobocie, ubóstwo,

marginalizacja



wolność

równość

Document Outline