Postępowanie po zawodowym kontakcie pracownika służby zdrowia z wirusem zapalenia wątroby B (HBV), C (HCV) oraz ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV)

Postępowanie po zawodowym kontakcie

pracownika służby zdrowia

z wirusem zapalenia wątroby B (HBV), C (HCV)

oraz ludzkim wirusem

upośledzenia odporności (HIV)

Dr n. med. Ilona Miśkowiec –Wiśniewska

Katedra i Zakład Higieny i Epidemiologii

Collegium Medicum im. L. Rydygiera w

Bydgoszczy

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

29 czerwca 2001 r. opublikowano w Morbidity and Mortality

Weekly Report uzupełnione zalecenia, dotyczące postępowania

po zawodowym kontakcie pracownika służby zdrowia z HBV,

HCV i HIV.

Podstawowym sposobem zapobiegania zawodowym zakażeniom

spowodowanym wymienionymi wirusami jest unikanie kontakt z

krwią.

Integralną składową kompleksowego postępowania

zapobiegawczego jest również szczepienie pracowników

przeciwko HBV oraz profilaktyka po ekspozycji.

Za ryzykowne dla zakażenia tymi wirusami uznawane są:

- zakłucie
- skaleczenie ostrym narzędziem
- kontakt błon śluzowych z krwią, tkankami i innymi

potencjalnie

zakaźnymi płynami.

Wytyczne dotyczą wszystkich osób zatrudnionych w:

służbie zdrowia:

- lekarze,

- pielęgniarki,

- rehabilitanci,

- technicy medyczni,

- laboranci,

- studenci,

- salowe

stacjach sanitarno-epidemiologicznych

pracowników socjalnych i ochotników

funkcjonariuszy policji i straży pożarnej

Wszystkich, których praca związana jest z kontaktem z pacjentami,

krwią lub innymi potencjalnie zakaźnymi płynami ustrojowymi.

Ekspozycja

na materiał zakaźny, stwarzająca ryzyko zakażenia



zranienie skóry skażonym ostrym przedmiotem:

igła, skalpel itp.

kontakt błon śluzowych albo uszkodzonej skóry

pęknięcia, otarcia, zmiany zapalne, rany

z potencjalnie zakaźną

krwią,

tkankami,

płynami ustrojowymi

pacjenta

Obserwacja i badania kontrolne nie są konieczne, gdy skóra mająca kontakt

potencjalnie zakaźnym materiałem jest zdrowa.

W przypadku

ran kąsanych zadanych przez ludzi

należy pamiętać, że

źródłem zakażenia może być każda z 2 osób (pokąsana lub ta, która

spowodowała ranę)



przeniesienie zakażenia HBV lub HIV tą drogą jest

bardzo rzadkie

Materiał zakaźny

krew

płyny ustrojowe

zawierające widoczną krew

wydzielina pochwy

nasienie

Materiał niezakaźny (W ! zawierają krew)

kał mocz łzy ślina plwocina wydzielina wymiociny

pot

z nosa

nie stwierdzono, by
kiedykolwiek były źródłem
zakażenia
pracowników służby
zdrowia podczas
wykonywania obowiązków
zawodowych.

stawowy

opłucnowy

otrzewnowy

osierdziowy

owodniowy

mózgowo-

rdzeniowy

Wirus zapalenia wątroby typu B jest wirusem

DNA należącym do rodziny Hepadnaviridae,

określany jako cząstka Dane′a.

Jest oporny na działanie temperatury (60

przez 10 godzin) i promieniowanie UV. Utrzymuje

zakaźność w temperaturze 25

przez co najmniej

tydzień, a w temperaturze - 20

przez ponad 20 lat.

HBV

ulega zniszczeniu w standardowych

warunkach sterylizacji, jest wrażliwy na środki

dezynfekcyjne zawierające chlor (chloramina,

podchloryn sodowy)

Uszkodzenie skóry ostrym skażonym przedmiotem



największe ryzyko

przeniesienia HBV

HBV może przetrwać co najmniej 7 dni na przedmiotach, meblach i w

pomieszczeniach zabrudzonych krwią lub płynami ustrojowymi chorych



źródło zakażenia personelu oraz pacjentów.

Stężenie zakaźnych cząsteczek HBV jest największe we krwi.

jest 100-1000 x mniejsze w płynach ustrojowych

Pracownicy służby zdrowia są 10 x bardziej narażenia na zakażenie HBV

niż populacja ogólna.

Po ekspozycji- najskuteczniejsze jest szybkie podanie immunoglobuliny

(HBIG) + podstawowa seria szczepień



ochrona w 85-95%

przypadków.

Skuteczność serii kilku dawek HBIG rozpoczętej w ciągu tygodnia od

zranienia



75%

Okres inkubacji wynosi

28-180 dni (średnio

12 tygodni)

w zależności od dawki HBV i drogi

zakażenia, np. jest dłuższy u chorych

zakażonych mniejszymi dawkami wirusa i drogą

inną niż naruszenie ciągłości tkanek.

Pełny powrót do zdrowia u 80% chorych następuje po ok. 3 m-

cach.

Nawroty zdarzają się u 2-15% chorych zwłaszcza po zbyt

wczesnym

obciążeniu pracą lub spożywaniu alkoholu.

U 5-10% chorych nie następuje eliminacja HBV i choroba

przechodzi

w stan przewlekły, który może doprowadzić do :

marskości wątroby i

pierwotnego raka wątroby.

osiciele są naturalnym rezerwuarem wirusa, który znajduje

się praktycznie w każdej wydzielinie osoby zakażonej.

Mimo wprowadzenia w Polsce szczepień przeciwko WZW

typu B, zakażenia wirusami hepatotropowymi (HBV, HIV,

HCV) stanowią nadal istotny problem w placówkach ochrony

zdrowia.

Ocenia się, że ok. 70% infekcji HBV to klasyczne zakażenia

szpitalne występujące zarówno wśród pacjentów jak i

personelu

Wśród chorych największy odsetek zakażeń stwierdza się :

- po licznych przetoczeniach krwi w leczeniu

immunosupresyjnym,

- u hemodializowanych i

- u obciążonych chorobą przewlekłą (cukrzyca, gruźlica).

Najbardziej narażeni na zakażenia są pracownicy

oddziałów zabiegowych, IOM, anestezji, dializ i chorób

zakaźnych.

Mimo teoretycznej wiedzy na temat zasad bezpiecznej

pracy

wzrasta liczba ekspozycji zawodowych na krew

i inny materiał potencjalnie zakaźny (IMPZ).

Ryzyko rozwoju poekspozycyjnego zakażenia :

* HBV wynosi 20-25% i jest wielokrotnie wyższe w

porównaniu z

* HCV (3-5%) i

* HIV (ok. 0,3%).

W przypadku wszystkich wirusów przenoszonych

drogą krwi, na możliwość przeniesienia zakażenia

wpływa przede wszystkim:



Liczba i rodzaj ekspozycji,



Głębokość zranienia,



Rodzaj materiału biologicznego,



Poziom wiremii u pacjenta (koncentracja

wirusa w mililitrze krwi),



Postępowanie poekspozycyjne

Profilaktyka swoista



Bierna – podawanie swoistej

immunoglobuliny



Czynna – szczepionka plazmatyczna.

Osoba

eksponowan

Źródła zakażenia

nieokreślone

Bez markerów

infekcji

HBsAg(+),

HBeAg(+)

nieszczepiona

HBIG+szepionka

szczepionka

HBIG + szczepionka

Szczepiona,

miano anty-

HBs <10Ul/l

Dawka

przypominajaca

szczepionki

Dawka

przypominajaca

szczepionki

HBIG + Dawka

przypominajaca

szczepionki

Szczepiona,

miano anty-

HBs ≥10Ul/l

Bez profilaktyki

Brak

odpowiedzi na

szczepienie

HBIG + podwójna

dawka

szczepionki

podwójna dawka

szczepionki

HBIG + podwójna

dawka szczepionki

. Jeżeli pracownik służby zdrowia nie był

szczepiony przeciwko WZW B, a:

a)pacjent -

„źródło” wykazuje obecność antygenu HBs

 wskazane podanie swoistej immunoglobuliny ** +
rozpoczęcie szczepień,

b) pacjent -

„źródło” nie wykazuje obecności antygenu

HBs



wskazane rozpoczęcie szczepień,

c) pacjent -

„źródło” nieznany lub niemożliwe

wykonanie badań



wskazane rozpoczęcie szczepień.

2. Jeżeli pracownik służby zdrowia był szczepiony

przeciwko WZW B i

a)odpowiedział na szczepienia

(poziom przeciwciał anty-HBs

>10 IU/ml)

 nie wymaga leczenia niezależnie od statusu
serologicznego pacjenta - „źródła”,

nie odpowiedział na szczepienia

(poziom przeciwciał anty-

HBs < 10 IU/ml):

– pacjent -

„źródło” HBsAg (+)

 wskazane

podanie swoistej

immunoglobuliny ** + rozpoczęcie szczepień,

– pacjent -

„źródło” HBsAg (-)

 nie wymaga

leczenia,

– pacjent -

„źródło” nieznany lub niemożliwe

wykonanie badań

 wskazane podanie swoistej
immunoglobuliny**

+ rozpoczęcie szczepień,

)

nie jest znana odpowiedź na szczepienie:

–

wskazane wykonanie oznaczenia poziomu przeciwciał

anty- HBs



dalsze postępowanie zależnie od wyniku

(patrz

wyżej).

* - jeżeli pracownik służby zdrowia

i nie

i nie był wcześniej

zakażony HBV jest odporny na ponowne zakażenie

wymaga profilaktyki poekspozycyjnej

** opcja

podania swoistej immunoglobuliny i ponowne

rozpoczęcie szczepień zalecane

jest dla osób, które

nie

ukończyły drugiej serii składającej się z 3 szczepień.

Dla

osób,

które ukończyły dwukrotnie druga serię szczepień i

mimo to nie odpowiedziały

, preferowane jest ponowne (po

raz drugi) podanie immunoglobuliny w odstępie 1

miesiąca.

Jeśli wskazane jest:
1. podanie swoistej immunoglobuliny- powinno to nastąpić tak

szybko, jak tylko możliwe -

najlepiej w ciągu 24 godzin

ekspozycji.

- skuteczność immunoglobuliny podanej później niż po 7

dniach nie jest

znana.
2. zastosowanie szczepionki- powinna być ona również podana

tak szybko, jak tylko możliwe-

najlepiej w ciągu 24 godzin

zdarzenia. Szczepionka może

być podana równocześnie z immunoglobulina, tyle że w

rożnych miejscach.

Cykl podstawowy szczepienia jest przeprowadzony

według schematu 0-1-6 m-cy.

Serokonwersję

(obecność anty-HBs powyżej 10j.m/l)

uzyskuje się u 98% dzieci i u 95% dorosłych.

Kontrolę efektywności szczepień można uzyskać

oznaczając liczbę p/ciał w 30 dniu po podaniu trzeciej

dawki.

Na szczepienie gorzej reagują osoby starsze, otyłe, z

zaburzeniami immunologicznymi, zakażeni wirusem

HIV i chorzy dializowani.

Rutynowo dawka przypominająca podawana jest

po 5 latach.

W ostatnim czasie istnieje tendencja do rezygnacji ze

stosowania dawek przypominających, ponieważ

stwierdzono, że spadek poziomu p/ciał anty HBs

nawet do wartości niewykrywalnych nie jest

jednoznaczny z utratą odporności.

Dawki przypominające polecane są nadal u osób ze

szczególnie wysokim ryzykiem zakażenia.

Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV)

* Kontakt z krwią nie jest efektywną drogą szerzenia się zakażenia HCV wśród

pracowników

służby zdrowia.

* Częstość serokonwersji anty-HCV u osób, u których doszło do zranienia skóry

igłą lub innym ostrym przedmiotem zabrudzonym krwią pacjenta HCV (+),

wynosiła 1,8% (0-7%).

* Zakażenie HCV przez kontakt błon śluzowych z krwią pacjenta



bardzo rzadko

po zabrudzeniu krwią skóry



nie odnotowano

(zdrowej lub uszkodzonej)

* Skażenie pomieszczeń i mebli krwią pacjenta HCV (+)



nie jest istotnym

czynnikiem ryzyka zakażenia.

HCV

jest wirusem RNA należącym do rodziny

Flavivirus.

Genom HCV wykazuje dużą zmienność, co stało się

podstawą wyodrębnienia sześciu typów wirusa (1-6)

różniących się wrażliwością na leczenie p/wirusowe.

Okres inkubacji wynosi

7-9 rzadziej 2-25 tygodni

zakażeniu.

W wyniku transfuzji może ulec skróceniu do 2-24 dni.

Wirus HCV przenoszony jest podobnie jak HBV.

Różnica polega na rzadszym zakażeniu w wyniku kontaktów

seksualnych i niższym odsetku zakażeń wertykalnych (0-

15%).

WZW typu C jest częstą przyczyną potransfuzyjnego WZW,

* zakażeń w oddziale dializ (36-58% dializowanych),

* transplantacji narządów,

* zakażeń wśród chorych na hemofilię (65%) i

* narkomanów (60-92%).

Ekspozycja na krew i IMPZ

dzieli się na:



Prawdopodobne



Ewidentne



Masywne

Ekspozycja na krew i IMPZ dzieli się na:

Prawdopodobne



śródskórne (powierzchowne) skaleczenie

igłą zabrudzoną krwią lub IMPZ,



powierzchowna rana bez następowego

widocznego krwawienia, wywołana przez

narzędzie krwią lub IMPZ,



wcześniej nabyte skaleczenie (lub rana)

zabrudzona krwią lub IMPZ,



kontakt śluzówek (lub spojówek) z krwią

lub IMPZ,

Ewidentne



uszkodzenie przenikające skórę

zabrudzoną krwią lub IMPZ,



wstrzyknięcia krwi nieuwzględnione w

punkcie /ekspozycja masowa/,



skaleczenie lub podobna rana z

następowym krwawieniem wywołana

przez narzędzie w sposób widoczny

zanieczyszczone krwią lub IMPZ,



każde bezpośrednie wprowadzenie

materiału biologicznego, zawierającego

(lub prawdopodobnie zawierającego) HIV,

HBV, HCV nie uwzględnione powyżej,

Masywne



przetoczenie krwi,



wstrzyknięcia dużej objętości ( powyżej

1ml) krwi lub płynów ustrojowych

potencjalnie zakażonych,



parenteralna ekspozycja na próbki

laboratoryjne zawierające wysokie miana

wirusów (hodowle).

Postępowanie poekspozycyjne

W przypadku skóry

jawnie nieuszkodzonej lub

ekspozycji wątpliwej

(krew na małej powierzchni

skóry pozostająca nie dłużej niż 20 min

.) nie jest

wymagane żadne dalsze proceduralne

postępowanie.

Zaleca się intensywne mycie pod bieżącą wodą z

użyciem mydła.

W przypadku ekspozycji prawdopodobnej, ewidentnej

lub masywnej należy:



Zgłosić się do poradni specjalistycznej, w

celu podjęcia terapii profilaktycznej.



Ustalić czy pacjent będący powodem

zagrożenia (tj. ekspozycji z narażeniem) jest

zakażony HIV,HCV,HBV. Należy wykonać testy

na p\ciała antyHIV, p\ciała anty HCV, Antygen

HBsAg – o wynikach powiadomić lekarza

prowadzącego



Zgłosić zaistniałą ekspozycję do szpitalnych

służb BHP.



Odnotować zaistniałą sytuację w zeszycie

zakłuć, znajdującym się na każdym oddziale.



Miejsce zranione należy spłukać letnią

wodą, początkowo zwiększając krwawienie



Spłukać miejsce zranienia 3% H2O2

(działanie odkażające, oczyszczające,

przeciwkrwotoczne).



Wobec dużego narażenia zastosować

dodatkowo przemycie płynem dezynfekcyjnym,

np. Oktenisept lub o podobnej skuteczności.



Założyć jałowy opatrunek, unikając zbędnego

ucisku (nie stosować tzw. opatrunków

uciskowych).



W przypadku, gdy materiał zakaźny dostanie

się do ust, należy go natychmiast wypluć a usta

wypłukać wodą oraz wodą z antyseptykiem,

np. z dodatkiem 3% H2O2

w ilości 1 łyżeczka na

szklankę wody

lub przy użyciu innego płynu

antyseptycznego np. preparat Skinsept Oral,

Polodina – R, Braunol 2000 itp.



W przypadku zachlapania materiału organicznego

potencjalnie zakaźnego do spojówek należy przeprowadzić

płukanie oczu letnią wodą, uprzednio nalaną do szklanki

lub solą fizjologiczną.



Po wykonaniu tych czynności należy zgłosić się do okulisty

(nie wolno płukać oczu pod kranem z bieżącą wodą).



Po wykonaniu tych czynności należy natychmiast

skontaktować się z lekarzem odpowiedzialnym za

postępowanie poekspozycyjne.

Sytuacje strategiczne

1. Czynne zakażenie



Osoby skontaktowane z wirusami hepatotropowymi

dzielimy na

chorych

z czynnym zakażeniem i

nosicieli

po przebytym wcześniej

zakażeniu.



Chorzy na WZW typu B, B+D, C, G podlegają

obowiązkowej hospitalizacji w szpitalu zakaźnym lub

na oddziale obserwacyjno-zakaźnym.

2. Postępowanie z nosicielami



Izolacja nosicieli nie jest konieczna.



Wyjątek stanowią pacjenci, u których występuje:

- krwawienie, biegunka, wymioty, drenaż otwarty, oparzenie,

- poważne rany, uraz wielonarządowy,

- zaburzenia świadomości, kaszel z odpluwaniem krwistej

wydzieliny oraz

- dzieci, które nie mogą być pouczone o sposobie

bezpiecznego

zachowania.

W przypadku założenia „izolacji” dla w/w

pacjentów należy:



o zaistniałej sytuacji poinformować pielęgniarki

epidemiologiczne,



zwrócić uwagę na naczynia stołowe, które powinny

być jednorazowego użytku,



a w przypadku naczyń wielokrotnego użytku, po

każdorazowym użyciu należy poddać je dezynfekcji,



nie spożyte odpadki należy wyrzucić do spalenia

3. Postępowanie z potencjalnymi nosicielami:



Pacjentów należy poinformować, że przedmioty

zanieczyszczone krwią lub wydzielinami np.

podpaski, tampony, bandaże, worki stomijne itp.

powinny być wyrzucane do specjalnego pojemnika z

przeznaczeniem do spalenia.



Pacjenci nie powinni dzielić z nikim szczoteczek do

zębów, żyletek, maszynek do golenia, pilników do

paznokci, grzebieni i szczotek do włosów, itp.

Uwaga!

Ujemny wynik w kierunku obecności

wirusów B i C, nie świadczy jeszcze o

tym, że wcześniej u takiej osoby nie

doszło do zakażenia tymi patogenami.

Przestrzeganie zasad higienicznego

postępowania:



Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne, lecznicze,

rehabilitacyjne przy pacjencie wykonywać w

rękawiczkach.



W przypadku, gdy istnieje możliwość przerwania

ciągłości rękawiczek, wówczas należy używać dwóch par

(są to np. zabiegi inwazyjne z użyciem ostrego sprzętu).



Podczas zabiegów, w których istnieje możliwość

rozpryśnięcia krwi i innych płynów ustrojowych należy

zakładać okulary, stosować ekrany, używać fartuchy

ochronne z długimi rękawami, foliowe itp.



Personel mający zmiany na skórze w postaci otarć,

skaleczeń i urazów powinien je zabezpieczyć

wodoszczelnym opatrunkiem.



Powierzchnie robocze, które uległy skażeniu krwią lub

płynami ustrojowymi powinny być umyte i zdezynfekowane

termicznie lub za pomocą odpowiedniego środka

wirusobójczego np. Virkon, Pera-Vir, Medicarina, Presept.



Miejsca, w których rozpryśnięta lub rozlana jest krew lub

inne płyny ustrojowe należy zdezynfekować (zasypać i

odczekać niezbędny czas ekspozycji biobójczej) i umyć w/w

środkiem.



Należy ostrożnie obchodzić się z próbkami materiału

biologicznego przeznaczonego do analiz, upewniając

się, że zewnętrzne powierzchnie nie są skażone.



Wszystkie próbki powinny być dokładnie opisane i

transportowane w zamkniętych pojemnikach.



Przed i po kontakcie z krwią i płynami ustrojowymi

należy myć i dezynfekować ręce.

Przestrzeganie zasad aseptycznego postępowania

Zabiegi medyczne związane z przerwaniem ciągłości

tkanek (skóra, spojówki, błony śluzowe) wymagają obok

sprzętu sterylnego, właściwych technik pracy aseptycznej

i przestrzegania zasad ochrony przed zakażeniem:

- właściwe przechowywanie sprzętu sterylnego i jego

właściwe pobranie z opakowania.

- właściwe przygotowanie pacjenta i pola

operacyjnego

(zabiegowego).



Przygotowanie personelu do zabiegów inwazyjnych i

wykonywanie ich we właściwym miejscu tj. gabinet

zabiegowy, dyżurka medyczna, sala operacyjna itp.

2. Personel w ramach prewencji zobowiązany jest

wypracować w postępowaniu z pacjentami nawyki

słuszne pod względem higieniczno-

epidemiologicznym.

Wirus nabytego niedoboru odporności (HIV)

* Ryzyko zakażenia HIV w wyniku:

- zranienia igłą lub innym ostrym narzędziem zabrudzonym krwią HIV(+)

pacjenta



0,3%

- kontaktu błon śluzowych z krwią



0,09%

- zabrudzenia nieuszkodzonej skóry krwią nosiciela



????

- przeniesienia zakażenia przez płyny ustrojowe inne niż krew



????

* Ryzyko zakażenia HIV w wyniku zranienia ostrym przedmiotem

zwiększają:

głębokie zranienie

widoczne zabrudzenie przedmiotu krwią

kontakt z krwią chorego w zaawansowanej fazie AIDS

wprowadzenie skażonej igły bezpośrednio do żyły

lub tętnicy

MAŁ
E

* Niewiele jest danych pozwalających ocenić skuteczność leków

przeciwretrowirusowych w

zapobieganiu zakażeniu u ludzi po ekspozycji na HIV.

* W badaniu kliniczno-kontrolnym obejmującym niewielką grupę

pracowników służby zdrowia stwierdzono



zydowudyna zastosowana

po ekspozycji

↓

ryzyko zakażenia o 81%.

* U ciężarnych HIV(+) kobiet - w zależności od schematu leczenia,

ryzyko

zakażenia noworodków

↓

się o 37-67%.

* Badania wykazały, że u osób HIV(+)



najskuteczniejsza jest terapia 3

lekami

* Ok.

50%

osób zapobiegawczo przyjmujących leki przeciwretrowirusowe



niepożądane skutki terapii

, prawie

33%

przerywa z tego powodu

leczenie.

Postępowanie proceduralne w przypadku HIV i AIDS



Postępowanie z

potencjalnymi nosicielami

oraz z

faktycznymi

nosicielami

jest takie samo jak w

przypadku

HCV

HBV



Nosiciel jak i osoba podejrzana o kontakt z wirusem

HIV

stwarza niebezpieczeństwo tylko w sytuacji, gdy:

są to

dzieci,

które nie mogą być pouczone o sposobie

bezpiecznego zachowania, są to osoby,

u których

występują krwawe wymioty i krwawe biegunki oraz

inne krwawienia

Osoby

ze zranieniami, sączącymi zmianami

skórnymi, urazami wielonarządowymi, drenażem

otwartym, a także kobiety w trakcie miesiączki.

W związku z powyższym należy:



Pouczyć dzieci i ich rodziców o sposobie

bezpiecznego zachowania.



W przypadku dzieci niepełnosprawnych wszelkie

informacje dotyczące odpowiedniego zachowania

się należy przekazać rodzicom lub opiekunom.



Wszystkich pacjentów poinformować, że przedmioty

skażone krwią lub wydzielinami, np. podpaski, tampony,

bandaże, worki stomijne, itp. należy wyrzucać do

specjalnego pojemnika z przeznaczeniem do spalenia.



Poinformować, że nie wolno z nikim dzielić szczotek do

włosów, do zębów, grzebieni, maszynek do golenia, itp.



Osoby używające szkła kontaktowe należy pouczyć o

ich higienicznym użyciu oraz w razie potrzeby zapewnić

pojemnik z wodą utlenioną do ich przechowywania.



Kobiety w trakcie miesiączki należy pouczyć o

obowiązującym reżimie higienicznym, tj.:



potrzebie monitorowania czasu kąpieli pod

prysznicem i czasu wykonywania dezynfekcji

samej kabiny po jej użyciu,



sposobie i miejscu usuwania użytych podpasek,



zrezygnowania na czas hospitalizacji ze

stosowania tamponów, które mogą stwarzać

wyższe zagrożenie higieniczno – sanitarne

Postępowanie w tzw. późniejszym okresie zakażenia

, tj.

wówczas, gdy zostaje obniżona wydolność układu

odpornościowego

(niski poziom limfocytów CD4) - zmniejszenie

odporności organizmu. Możliwe są wówczas inne

infekcyjne choroby towarzyszące, np.



gruźlica pierwotna lub uczynniony proces gruźlicy,



zakażenia oportunistyczne endogenne i egzogenne,



zakażenia mnogie drobnoustrojami obecnymi w

środowisku pacjenta (zakażenia ran, skórne, dróg

oddechowych, pokarmowych, itp.).

3. W postępowaniu należy ograniczyć kontakt z

innymi pacjentami do tzw. „bezpiecznego

”, mając

na uwadze w szczególności:



małe dzieci i kobiety w ciąży,



chorych z obniżoną odpornością,



pacjentów w podeszłym wieku.

4. U każdego pacjenta - nosiciela wirusa

HIV

obniżoną odpornością i chorego na AIDS

należy

przy przyjęciu na oddział wykonać

badania

mikrobiologiczne

w kierunku obecności

drobnoustrojów patogennych

szerokolekoopornych, np. w drogach

oddechowych oraz w obszarze ran, skaleczeń,

zmian skórnych, itp.

Gdy chory na AIDS lub nosiciel wirusa

HIV

obniżoną odpornością wymaga leczenia

szpitalnego, wskazana jest

hospitalizacja w

szpitalu zakaźnym.

Gdy u chorego na AIDS konieczne są zabiegi

operacyjne, dializy lub inne zabiegi, które nie mogą być

wykonane w szpitalu zakaźnym to dla takiego pacjenta

należy stworzyć

odpowiednie warunki higieniczno -

sanitarne na oddziale:



wyznaczyć jedną salę z odrębnym węzłem sanitarnym,



pouczyć i przydzielić personel do opieki nad tym

pacjentem,



poinformować Dział Centralnej Sterylizacji oraz

Zespół Rejestracji i Kontroli Zakażeń o stworzeniu

czasowej izolatki.

Należy pamiętać, że wirus

HIV

temperaturze

pokojowej

może przetrwać w środowisku

do 7 dni w

warunkach suchych,

natomiast w warunkach

wilgotnych do 2 tygodni.

8. Ryzyko zakażenia

– przy jednorazowej ekspozycji

przez skórnej wynosi:



HBV

6,0 – 30,0%



HCV

2,7 – 10,0%



HIV

0,3% (przy ekspozycji na śluzówki 0,1%)

Skuteczne działanie biobójcze wobec

HIV

to:



70ºC / 20 min., 90ºC / 10 min. ciepła

wilgotnego.

Działanie z marginesem bezpieczeństwa to

100ºC / 20 min. (wytyczne WHO),



preferowane środki dezynfekcyjne to:

glutaraldehyd, preparaty chlorowe, 6% H2O2 /

30 min. i inne o podobnej aktywności.

po kontakcie z

HIV

pracownicy służby zdrowia

konsultacja lekarska

1. wyjściowy test w kierunku obecności przeciwciał anty-HIV.
2. wywiad: - aktualnie przyjmowane leki,
- obecne i przebyte choroby
- ciąża
- karmienie piersią
- choroby wątroby i nerek

profilaktyka poekspozycyjna

lekarz mający doświadczenie w terapii osób zakażonych HIV

pacjent „źródło” - HIV ujemny

przerwanie leczenia profilaktycznego po ekspozycji

kilka godzin

od wypadku !!!

NIE DNI!!!

wybór leków zastosowanych
w profilaktyce

jeśli to możliwe

profilaktyka poekspozycyjna

leki należy podać tak szybko, jak tylko to możliwe

jaki schemat leczenia wybrać ????

podstawowy? 2 leki rozszerzony? 3

leki

lepiej podstawowy niż zwlekać z podaniem leków

profilaktyka kontynuowana przez 4 tygodnie ( 28 dni)

nawet do 36 h po ekspozycji

W przypadku

kobiety w ciąży

rozważanie ryzyka zakażenia powinno być

dokonane

taki sam sposób, jak dla każdej innej osoby narażonej na infekcję´ HIV.

Jednakże decyzję o użyciu leków antyretrowirusowych należy podjąć po

dyskusji

z pacjentka, w czasie której zostaną omówione potencjalne korzyści i

ryzyko dla

niej samej i dziecka.

Niektórych leków nie powinno się stosować w czasie ciąży.
Należą do nich:

- efavirenz,
- skojarzenie ddI + d4T,
- indinavir

(ze względu na ryzyko hiperbilirubinemii u noworodka, nie powinien być

stosowany

krótko przed porodem).

Wybór leków stosowanych w profilaktyce poekspozycyjnej powinien być
dokonywany po konsultacji z osoba doświadczoną w terapii osób

zakażonych HIV.

Schemat podstawowy na ogół  2 nukleozydowych inhibitorów

odwrotnej

transkryptazy

Schemat rozszerzony  dodawany jest trzeci lek:

inhibitor proteazy

(IP)

inhibitor odwrotnej transkryptazy

ENAVIRENZ

KALETRA

( w przypadku oporności na IP)

( ritronavir + lopinavir )

ABACAVIR

( może dawać zagrażające życiu reakcje

nadwrażliwości)

Document Outline