background image

Badania naukowe 
w pielęgniarstwie 
a etyka 

Anna Jurczak

background image

2

Badania naukowe –strona etyczna

>

Badania naukowe dotyczące ludzi 
bardzo często wywołują problemy 
etyczne. 

>

Terapie eksperymentalne mogą 
np. zawierać procedury inwazyjne 
lub powodować nieprzyjemne 
efekty uboczne, osoby poddane 
badaniom w zakresie służby 
zdrowia mogą więc nie odnosić 
żadnych bezpośrednich korzyści 
z poddania się takim terapiom. 

 

background image

3

Badania naukowe –strona etyczna

>

Prosząc o podpisanie zgody 
na udział w badaniu, 
pielęgniarki powinny 
poinformować pacjentów 
o wszystkich możliwych 
skutkach - negatywnych 
i pozytywnych - w sposób jak 
najbardziej wyczerpujący.

background image

4

Badania naukowe –strona etyczna

>

Jeśli badanie obejmuje terapie 
inwazyjne lub udostępnianie 
informacji osobistych i poufnych, 
pielęgniarki - badacze są 
zobowiązane do przestrzegania takich 
samych zasad etycznych, jak 
pozostali pracownicy służby zdrowia 
czy prowadzący badania w dziedzinie

   medycyny i zdrowia, aby

zagwarantować pełne poszanowanie 
praw człowieka.

background image

5

Kodeks pielęgniarski ICN

 „Nierozdzielnym

elementem pielęgniarstwa 
jest szacunek dla życia,

  godności i praw człowieka” 

background image

6

Badania naukowe –strona etyczna

>

Pielęgniarstwo w ciągu swojej historii 
zawsze przestrzegało praw człowieka. 
Pielęgniarki - badacze i towarzystwa 
zawodowe broniły i przestrzegały 
norm etycznych w swoich pracach.

>

Promowanie badań naukowych, 
których celem jest rozwój wiedzy, to 
podstawowa odpowiedzialność 
moralna każdej grupy zawodowej.
 

background image

7

Zasady etyczne

>

Zasady etyczne, które stosują się do 
badań naukowych w pielęgniarstwie, są 
w swojej istocie takie same jak te 
obowiązujące w praktyce pielęgniarskiej. 
W obu tych dziedzinach pacjent ma swoje 
prawa, a obowiązkiem pielęgniarki jest 
ich bronić i przestrzegać.
 

background image

8

Kodeks etyczny

>

Kodeks etyczny zawiera zasady i normy, 
ale nie reguluje działań praktycznych. 

>

Odpowiedzialność za ich przestrzeganie 
spoczywa bezpośrednio na badaczu. 
Dlatego ważne jest, aby pielęgniarki 
podejmujące badania zrozumiały 
i przemyślały dokładnie wszelkie 
problemy etyczne, jakie mogą w ich 
sytuacji zaistnieć.

>

Podstawowe zagadnienia etyczne 
koncentrują się wokół ochrony praw 
i niezależności podmiotów badania. 
Wymaga to m.in. uzyskania dobrowolnej 
zgody na udział przed rozpoczęciem prac. 

background image

9

Kodeks etyczny

>

Żaden pacjent, klient ani 
członek personelu nie powinien 
nigdy być objęty badaniem

   naukowym bez jego wiedzy.
   

Przeciwnie 

- uczestnictwo musi 

być dobrowolne, 
z uwzględnieniem możliwości 
zrezygnowania w każdej chwili.

background image

10

Kodeks etyczny

>

Na badanie pacjentów w stanie 
śpiączki, noworodków, małych dzieci
i innych osób niezdolnych do 
samodzielnego wyrażenia zgody należy 
uzyskać odpowiednie pozwolenie.

>

Jeśli osoba nie jest w stanie udzielić 
zgody - z powodu braku przytomności 
lub odpowiednich zdolności 
poznawczych - można ją uzyskać od jej 
przedstawiciela, czyli kogoś kto działa 
w jej imieniu, np. najbliższego 
krewnego.

background image

11

Kodeks etyczny

>

Osoby doświadczające szczególnych nacisków, 
zmuszane do udziału w badaniach 
(np. więźniowie, studenci) potrzebują 
szczególnej ochrony swoich praw. 

>

Pacjenci proszeni o zaangażowanie w badanie 
prowadzone przez ich pielęgniarkę lub 
studenci - przez nauczyciela mogą się czuć 
zobowiązani do współpracy. Nie oznacza to, że 
grupy najsłabsze należy pomijać w badaniach, 
ale że trzeba zwrócić szczególną uwagę, aby 
uniknąć ich wykorzystania i zagwarantować 
poprawne przeprowadzenie procedury 
uzyskiwania zgody.

background image

12

Kodeks etyczny

>

Nawet jeśli badanie nie osiągnęło 
stawianych celów czy przyniosło 
wynik negatywny, badacz ma 
moralną odpowiedzialność 
opublikowania jego wyników.

background image

13

Kodeks etyczny

>

Metodą zachowania norm etycznych jest 
przedstawienie projektu badawczego do 
oceny komisji humanistycznej (do spraw 
badań z udziałem ludzi). Pozwala to 
sprawdzić, czy badacz uwzględnił wszystkie 
jego aspekty etyczne. Jeśli taka komisja jest 
niedostępna, można zebrać grupę kolegów
i poprosić ich o ocenę.

background image

Dziękuję za uwagę 


Document Outline