SYSTEMY
WIĄŻĄCE
SYSTEMY
WIĄŻĄCE
SYSTEMY
WIĄŻĄCE
Stosowanie systemów wiążących jest
konieczne, ponieważ płyną z niego
następujące korzyści:
Poprawa szczelności
Poprawa utrzymania wypełnień
Zmniejszenie skurczu polimeryzacyjnego
Oszczędniejsze preparowanie tkanek zęba
Zostały wynalezione, aby wyeliminować
konieczność wykonywania zaczepów
retencyjnych w postaci nacięć w zdrowej
tkance zęba oraz aby stworzyć jak
najściślejsze połączenie szkliwa i zębiny z
materiałem złożonym zapobiegając tworzeniu
się szczeliny brzeżnej i mikroprzecieku
.
Kwasowy charakter niektórych systemów
wiążących sprawia, że mają one właściwości
antybakteryjne wobec: Streptococcus
mutans, Streptococcus salivarius,
Lactobacillus casei i Lactobacillus acidophilus.
IDEALNY SYSTEM WIĄŻĄCY:
-
biokompatybilność
-
tworzenie jednakowych połączeń do szkliwa i
zębiny
-
siła wiązania wystarczająca do przenoszenia sił
powstających podczas żucia
-
właściwości mechaniczne zbliżone do tkanek
zębami
-
odporność na warunki środowiska jamy ustnej
-
łatwość stosowania
SYSTEMY WIĄŻĄCE
- wytrawiacz (etchant) do szkliwa
- uzdatniacz (conditioner) do zębiny
- pośrednie czynniki wiążace do szkliwa
(bond)
- środki łączące z zębiną (primer)
WYTRAWIACZ
historyczne: 10-40% mleczan, azotan,
szczawian, octan, cytrynian, forforan
najlepszy, obecnie stosowany: 35-37%
fosforan 30-60 s, potem płukanie ≈ 60 s i
dokładne osuszenie
→ palczaste nadtrawienie pęczków i blaszek
szkliwnych oraz substancji
międzypryzmatycznych do 10-30 µm
postać żelu lub dawniej też roztworu
UZDATNIACZ
10-37% fosforan, 10% maleinian, 10%
poliakrylan, 37% EDTA, cytrynian z CaCl
2
, 1-
10% azotan, 3,5% szczawian glinu z 2,5%
azotanem, 10% cytrynian z 3% chlorkiem
żelaza
usunięcie warstwy mazistej, odsłonięcie i
poszerzenie kanalików, zdemineralizowanie
zębiny okołokanalikowej
czas wytrawiania zębiny = 50% czasu dla
szkliwa (+płukanie i ewentualne osuszenie w
zależności od stosowanego systemu
wiążącego)
UZDATNIACZ CD.
istnieje tendencja do stosowania
uniwersalnych wytrawiaczy z uzdatniaczem
wg niektórych autorów wytrawianie szkliwa
obniża retencję wg innych nie wywołuje
efektu, a wytrawianie jednoskładnikowe
szkliwa i zębiny obniża siłę wiązania
BOND
SUBSTANCJE
- BisGMA
- TEGDMA
- UDMA
- HEMA - (hydrofilny
hydroksyetylometakrylan) najbardziej sprzyja
dyfuzji monomeru i powstaniu warstwy
hybrydowej
PRIMER
musi być
hydrofilny (zębina zawiera 25% wody)
biokompatybilny z miazgą (kanaliki i wypustki
odontoblastów)
mieć powinowactwo do elementów nieorganicznych
(30% zębiny) i organicznych (45% zębiny)
stosowany rozpuszczalnik – alkohol lub aceton
grupy funkcyjne (PENTA, PEG-DMA, 4-META,
TBB) są zdolne do reakcji z HA i/lub kolagenem
silnie wiąże się z zębiną i zamyka dostęp przez
kanaliki do miazgi
GENERACJE SYSTEMÓW WIĄŻĄCYCH
I
II
III
IV
V
VI
VII
I GENERACJA
koniec lat 70.
sam primer bez wytrawiania
w składzie: kwas
dwumetakryloglicerofosforowy lub NPG-GMA
łączący się z jednej strony z HA i z drugiej z
żywicą
siła wiązania: 1-3 MPa
produkty: Cervident (White), Creation Bond
(Den Mat)
II GENARACJA
koniec lat 70.
sam primer bez wytrawiania
żywice akrylowe zastąpiono kompozytowymi
siła wiązania: 5-13 MPa
produkty: Scotchbond (3M), Universal Bond
(Dentsply)
III GENERACJA
koniec lat 80.
wytrawianie (→ częściowe usunięcie warstwy
mazistej) + primer
siła wiązania: 13-15 MPa
produkty: Scotchbond 2 (3M), Gluma (Bayer)
IV GENERACJA
początek lat 90.
wytrawianie (→ całkowite usunięcie warstwy
mazistej) + primer
primer z obecnością acetonu lepiej wiąże z
wilgotną powierzchnią zębiny i miesza się z
monomerem a także odparowuje wodę –
wadą jest mieszanie kilku składników, co
wymaga stosowania aż 4-8 kroków
siła wiązania: do 27 MPa
produkty: Gluma 2000 (Bayer), Syntac
(Vivadent)
V GENERACJA
lata 90.
jednoskładnikowe – wyeliminowanie mieszania
wielu składników
wytrawianie + primer + bond, niektóre
wymagają dodatkowego wytrawiania przed
aplikacją
niektóre dodatkowo zawierają wypełniacz o
wielkości ≈ 12 nm
produkty: Bond One, Single Bond
VI GENERACJA
początek 2000 r.
kwaśne monomery samowytrawiające (słabiej
niż kwas H3PO4) pH 0,5-2,0
wapń ze zdemineralizowanej zębiny zobojętnia
te monomery
siła wiązania: 6,7-31 Mpa
produkty:
dwubutelkowe: Xeno III (Dentsply DeTrey), AdheSE
(Vivadent)
w samoaktywujących się opakowaniach: Adper
Prompt L-Pop (3M ESPE)
VII GENERACJA
koniec 2002 r.
wytrawiacz + primer + bond + środek
znoszący nadwrażliwość
jednoskładnikowy
siła wiązania: ≈ 25 MPa
produkty: iBond, Etch & Prime plus (DentSply
DeTrey)
INFORMACJE DODATKOWE
wiele żywic łączy się tylko mechanicznie a
potrzebne jest dodatkowo chemiczne wiązanie z
kolagenem i HA
żywica musi mieć dobry współczynnik zwilżania;
jest on poprawiany przez dobre wytrawienie
szkliwa (a niwelowany przez fluorki i ślinę)
również właściwą lepkość, gęstość
im mniejsze cząsteczki żywicy tym lepiej
zapłynie do kanalików zębiny i zębiny
międzykanalikowej; zależy to również od
rozpuszczalnika użytego w żywicy
ŁĄCZENIE ZE SZKLIWEM
- przesuszenie/nadmierne wysuszenie
szkliwa powoduje uszkodzenie struktury HA
→ wiele bondów obecnie jest hydrofilnych i
nadmierne suszenie jest przeciwwskazane
ŁACZENIE Z ZĘBINĄ
- podobnie dzieje się przy przesuszeniu
zębiny – włókna kolagenu zapadają się i
primer płycej penetruje zębinę
ZALETY
poprawa szczelności pomiędzy tkanką zęba a
materiałem odtwórczym (redukcja szpary
brzeżnej i mikroprzecieku)
poprawa utrzymania wypełnień -
wytrzymałość warstwy hybrydowej 14-22
MPa
zmniejszenie skurczu polimeryzacyjnego
oszczędniejsze preparowanie tkanek zęba
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
wbrew pozorom wytrawianie kwasem nie jest
toksyczne – poza stosowaniem w próchnicy
głębokiej (odsłonięcie kanalików,
podrażnienie kwasem a potem monomerem),
gdzie zaleca się przykrycie dna ubytku
podkładem
preparaty adhezyjne są umiarkowanie
toksyczne względem miazgi zęba
niektóre systemy zawierają aldehyd
glutarowy, który może mieć pewne działanie
antybakteryjne i mutagenne dla miazgi
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ