CHOROBA
WRZODOWA
ŻOŁĄDKA A STRES
Anna Ścibut
Alicja Tomecka
Katarzyna Ziółkowska
CHOROBA
WRZODOWA
ŻOŁĄDKA A STRES
Anna Ścibut
Alicja Tomecka
Katarzyna Ziółkowska
CHOROBA WRZODOWA
Schorzenie przewlekłe, owrzodzenie
trawienne
Główny objaw – ból, pojawiający się
okresowo (wiosna, jesień)
Sięga do blaszki mięśniowej żołądka
Etiologia choroby wrzodowej
Wieloczynnikowa:
Uwarunkowania genetyczne
Zakażenie Helicobacter pylori
Styl życia (w tym stres, a także palnie
papierosów)
Niesteroidowe leki przeciw zapalne
(najbardziej toksyczne działanie w
stosunku do śluzówki żołądka wykazują
piroksykam i indometacyna, mniej szkód
wywołuje ibuprofen)
OBJAWY
ból zlokalizowany w nadbrzuszu
pieczenie występujące za mostkiem (tzw.
zgaga)
nudności, wymioty
kwaśne lub gorzkie odbijanie
brak apetytu
niesmak w ustach
zaparcia na przemian z biegunkami
spadek masy ciała
wzdęcie
czkawka
OSTRE OWRZODZENIE
POSTRESTRESOWE
powierzchowne
nie przekracza blaszki mięśniowej
zajmuje dużą powierzchnię
po ustąpieniu reakcji stresowej
obficie krwawi
ustępuje samoistnie
Jedynym czynnikiem jest
silny stres wywołany przez:
Urazy wielonarządowe z dużą utrata krwi
Urazy głowy ze wzmożeniem ciśnienia
śródczaszkowego
Masywne krwotoki
oparzenia (wrzody Curlinga)
Wstrząs
Wyziębienie
Hipowolemia
Ból
Zabiegi operacyjne
Naturalne czynniki obronne
•
wydzielanie ochronnej warstwy śluzu
o prawidłowym składzie
•
odpowiedni przepływ krwi przez błonę
śluzową przewodu pokarmowego
•
prawidłowa regeneracja nabłonka
śluzówki
•
sprawne mechanizmy neutralizacji
kwaśnej
treści żołądkowej
Stres wpływa na działanie ośrodkowego
układu nerwowego i pośrednio na żołądek.
W jego ścianie znajdują się bowiem
zakończenia nerwów błędnych, które
stymulują wytwarzanie soków żołądkowych
- często z nadmiarem kwasu solnego.
Osoby, które długo żyją w stresie, niejako
prowokują swój organizm do wydzielania
większej porcji kwasu, a stąd prosta droga
do powstania wrzodów.
MECHANIZM POWSTAWANIA
OWRZODZEŃ STRESOWYCH
(wspólny dla choroby wrzodowej i owrzodzeń
postresowych)
Poprzez oś podwzgórzowo –
przysadkowo – korowo –
nadnerczową (poprzez ACTH)
Poprzez pobudzenie miejsca sinawego
Poprzez pobudzenie nerwu błędnego
Poprzez oś podwzgórzowo –
przysadkowo – korowo –
nadnerczową (poprzez ACTH)
stresor
↓
CRH(+)
↓
ACTH (+)
↓
glikokortykosteroidy (+)
↓
spadek syntezy
prostaglandyn
↓
OUN
UKŁADY
OBWODOWE
ŻOŁĄDEK
Poprzez pobudzenie miejsca
sinawego
stresor
↓
CRH(+)
↓
aktywacja LC
↓
NA (+) A (+)
↓
spadek ukrwienia błony
śluzowej
↓
OUN
UKŁADY OBWODOWE
ŻOŁĄDEK
spadek syntezy
prostaglandyn
↓
Produkcja śluzu (-)
Wytrzymałość (-)
Regeneracja (-)
Produkcja NaHCO
3
(-)
Produkcja HCl (+)
spadek ukrwienia
błony śluzowej
↓
ŻOŁĄDEK
Poprzez pobudzenie nerwu
błędnego
stresor
↓
CRH (+)
↓
aktywacja n. X
↓
perystaltyka(-)
sok żołądkowy(+)
OUN
ŻOŁĄDEK
Mechanizm związany z produkcją przez
podwzgórze tyreoliberyny (TRH)
charakterystyczny dla powstawania owrzodzeń
ostrych
TRH wydzielana bezpośrednio (receptor nie
znany) i pośrednio (uk. adrenergiczny)
↓
obkurczenie trzewnych naczyń oporowych
↓
zahamowanie śluzówkowego przepływu krwi
↓
zmniejszenie produkcji śluzu i dwuwęglanów
spadek zdolności regeneracyjnych
Metody profilaktyki owrzodzeń
stresowych
Żywinie enteralne
Leki zobojętniające
Sukralfat
H2 blokery
Inhibitory pompy protonowej
Jeśli chcesz zmniejszyć
dolegliwości:
Unikaj sytuacji stresowych.
Zrezygnuj z picia kawy i alkoholu.
Rzuć lub chociaż ogranicz palenie papierosów.
Wyeliminuj z diety te produkty, które zaostrzają objawy
choroby, m.in. soki owocowe, ostre, tłuste oraz smażone dania,
tłuste mleko.
Staraj się nie jadać produktów dużą ilością konserwantów
(można je rozpoznać po długim czasie przydatności
do spożycia).
Jadaj o stałych porach, pięć razy dziennie, w małych porcjach,
przeżuwając dokładnie każdy kęs dania.
Unikaj doustnych leków przeciwzapalnych
i przeciwbólowych (zastosuj lek w innej formie, np. czopka
Helicobacter pylori
Gram-ujemna bakteria o spiralnym kształcie, zaliczana do
pałeczek
Obecnie wiadomo, że jest ona odpowiedzialna za chorobę
wrzodową
WHO szacuje, że zainfekowanych tą bakterią jest ok. 70%
ludzi w krajach rozwijających się i ok. 30% w krajach
rozwiniętych
Jest ona odpowiedzialna za ok. 80% przypadków choroby
wrzodowej żołądka i ok. 90% dwunastnicy.
Za odkrycie znaczenia bakterii dla zdrowia australijscy
uczeni w 2005 r. zostali uhonorowani nagrodą Nobla.
Choroba wrzodowa występuje u około 5-10% całej
dorosłej populacji
Dieta
Produkty nasilające dolegliwości:
herbata
napoje gazowane
potrawy ciężkostrawne
cebula
pikantne przyprawy
smażone oraz tłuste potrawy
Produkty dopuszczalne:
twarożki
chude gotowane mięso
galaretki
kasza
ciasto, nie zawierające tłuszczów
jasne, czerstwe pieczywo
(kawa "Inka") kawa zbożowa
Bibliografia:
„Skrypt do medycyny i epidemiologii
środowiskowej” J.Jośko
Internet
„Stres w chorobach przewlekłych”
J.Jośko
Dziękujemy za uwagę!