Urazy kręgosłupa i
Urazy kręgosłupa i
rdzenia kręgowego
rdzenia kręgowego
Piotr Kaliciński
Piotr Kaliciński
Urazy kręgosłupa i
Urazy kręgosłupa i
rdzenia kręgowego
rdzenia kręgowego
Piotr Kaliciński
Piotr Kaliciński
OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA
OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA
I RDZENIA KRĘGOWEGO
I RDZENIA KRĘGOWEGO
Uraz kręgosłupa nawet
Uraz kręgosłupa nawet
złamanie, zwichnięcie, nie
złamanie, zwichnięcie, nie
powodują urazu rdzenia
powodują urazu rdzenia
kręgowego
kręgowego
Najczęściej złamania mają
Najczęściej złamania mają
charakter zgięciowy , tzw.
charakter zgięciowy , tzw.
złamania kompresyjne
złamania kompresyjne
–
Zgniecenie klinowe trzonu kręgu
Zgniecenie klinowe trzonu kręgu
Rozfragmentowanie trzonu
Rozfragmentowanie trzonu
–
Oderwanie klina kostnego
Oderwanie klina kostnego
Lokalizacja obrażeń
Lokalizacja obrażeń
kręgosłupa
kręgosłupa
Kręgi szyjne górne (C1-C2)
Kręgi szyjne górne (C1-C2)
–
Kręg obrotowy
Kręg obrotowy
–
Kręg szczytowy
Kręg szczytowy
Kręgi szyjne dolne
Kręgi szyjne dolne
–
po skoku na głowę do płytkiej wody
po skoku na głowę do płytkiej wody
Odcinek piersiowo-lędźwiowy
Odcinek piersiowo-lędźwiowy
–
Th11-L2
Th11-L2
Leczenie złamań kręgosłupa
Leczenie złamań kręgosłupa
nie powikłanych urazem
nie powikłanych urazem
rdzenia
rdzenia
Zabezpieczenie ofiary uraz przed
Zabezpieczenie ofiary uraz przed
pogłębieniem urazu poprzez
pogłębieniem urazu poprzez
unieruchomienie, ułożenie
unieruchomienie, ułożenie
–
Kołnierz
Kołnierz
–
Ułożenie na plecach na sztywnym podłożu
Ułożenie na plecach na sztywnym podłożu
Leczenie:
Leczenie:
–
Kołnierz Schanza – miękki (szyja)
Kołnierz Schanza – miękki (szyja)
–
Kołnierze gipsowe (szyja)
Kołnierze gipsowe (szyja)
–
Gorsety (piersiowo-lędźwiowe urazy)
Gorsety (piersiowo-lędźwiowe urazy)
Gipsowe
Gipsowe
Miękkie (jevetta)
Miękkie (jevetta)
Urazy rdzenia
Urazy rdzenia
kręgowego
kręgowego
Klasyfikacja analogiczna do
Klasyfikacja analogiczna do
urazów mózgu (też element
urazów mózgu (też element
OUN)
OUN)
–
Wstrząśnienie rdzenia
Wstrząśnienie rdzenia
–
Stłuczenie rdzenia
Stłuczenie rdzenia
–
Ucisk rdzenia
Ucisk rdzenia
Poprzeczne
Poprzeczne
uszkodzenie rdzenia
uszkodzenie rdzenia
kręgowego
kręgowego
Skutki zależne od wysokości uszkodzenia
Skutki zależne od wysokości uszkodzenia
–
Przerwanie > C4
Przerwanie > C4
Porażenie przepony (nn przeponowe)
Porażenie przepony (nn przeponowe)
Porażenie 4 kończynowe (tetraplegia czuciowa i
Porażenie 4 kończynowe (tetraplegia czuciowa i
ruchowa)
ruchowa)
–
Przerwanie na wysokości C5
Przerwanie na wysokości C5
Unerwienie przepony zachowane
Unerwienie przepony zachowane
Porażenie dodatkowych mięśni oddechowych (np..
Porażenie dodatkowych mięśni oddechowych (np..
międzyżebrowe, piersiowe)
międzyżebrowe, piersiowe)
Tetraplegia czuciowa i ruchowa
Tetraplegia czuciowa i ruchowa
Poprzeczne
Poprzeczne
uszkodzenie rdzenia
uszkodzenie rdzenia
kręgowego
kręgowego
Przerwanie powyżej Th2
Przerwanie powyżej Th2
–
Pozostaje coraz więcej funkcji
Pozostaje coraz więcej funkcji
kończyn górnych
kończyn górnych
Przerwanie poniżej Th2
Przerwanie poniżej Th2
–
Porażenie tułowia
Porażenie tułowia
–
Paraplegia (porażenie kk dolnych)
Paraplegia (porażenie kk dolnych)
Poprzeczne porażenie
Poprzeczne porażenie
rdzenia
rdzenia
Wszystkie poprzeczne przerwania
Wszystkie poprzeczne przerwania
rdzenia powodują:
rdzenia powodują:
–
Utratę kontroli trzymania stolca
Utratę kontroli trzymania stolca
–
Utratę kontroli trzymania moczu
Utratę kontroli trzymania moczu
–
Porażenie pęcherza, tzw. pęcherz
Porażenie pęcherza, tzw. pęcherz
neurogenny
neurogenny
Zakażenia dróg moczowych, zaleganie
Zakażenia dróg moczowych, zaleganie
moczu w pęcherzu, nietrzymanie moczu i
moczu w pęcherzu, nietrzymanie moczu i
moczenie
moczenie
Poprzeczne przerwanie
Poprzeczne przerwanie
rdzenia
rdzenia
Jeśli całkowite to nie poddaje się
Jeśli całkowite to nie poddaje się
żadnemu leczeniu
żadnemu leczeniu
zachowawczemu lub
zachowawczemu lub
operacyjnemu
operacyjnemu
Jeśli częściowe i zachowane jest
Jeśli częściowe i zachowane jest
choćby niewielki czucie i ruchy to
choćby niewielki czucie i ruchy to
jest szansa na poprawę
jest szansa na poprawę
Postępowanie
Postępowanie
Nie zawsze do przerwania rdzenia dochodzi
Nie zawsze do przerwania rdzenia dochodzi
w chwili samego urazu
w chwili samego urazu
Dokonanie uszkodzenia może nastąpić w
Dokonanie uszkodzenia może nastąpić w
wyniku działań osób udzielających pomocy,
wyniku działań osób udzielających pomocy,
jeśli nie będą postępować właściwie
jeśli nie będą postępować właściwie
Podnoszenie, przenoszenie i przewożenie
Podnoszenie, przenoszenie i przewożenie
chorego z niestabilnym złamaniem
chorego z niestabilnym złamaniem
kręgosłupa może spowodować uraz rdzenia
kręgosłupa może spowodować uraz rdzenia
Sposób udzielenia pierwszej pomocy osobom
Sposób udzielenia pierwszej pomocy osobom
z podejrzeniem urazu rdzenia jest niezwykle
z podejrzeniem urazu rdzenia jest niezwykle
ważny
ważny
Zasady udzielania
Zasady udzielania
pierwszej pomocy
pierwszej pomocy
Utrzymanie kręgosłupa w pozycji pośredniej między
Utrzymanie kręgosłupa w pozycji pośredniej między
zgięciem i wyprostem w transporcie
zgięciem i wyprostem w transporcie
Nie wolno unosić chorego za barki lub biodra
Nie wolno unosić chorego za barki lub biodra
–
Następuje zgięcie kręgosłupa, ucisk i uszkodzneie rdzenia
Następuje zgięcie kręgosłupa, ucisk i uszkodzneie rdzenia
Na nosze przenosimy chorego w kilka osób podtrzymując
Na nosze przenosimy chorego w kilka osób podtrzymując
głowę, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i
głowę, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i
uda
uda
Na noszach układamy najpierw koc, a na kocu układamy
Na noszach układamy najpierw koc, a na kocu układamy
chorego na plecach i podkładamy pod okolicę
chorego na plecach i podkładamy pod okolicę
uszkodzoną wałek z koca, odzieży itp..
uszkodzoną wałek z koca, odzieży itp..
–
Szyja (pod łopatki)
Szyja (pod łopatki)
–
Odc. Piersiowy i lędźwiowy (pod okolicę uszkodzoną
Odc. Piersiowy i lędźwiowy (pod okolicę uszkodzoną
bezpośrednio)
bezpośrednio)
–
Dodatkowo podkładamy zwinięty koc pod kolana
Dodatkowo podkładamy zwinięty koc pod kolana
Chorego mocujemy do noszy na czas transportu
Chorego mocujemy do noszy na czas transportu
Zasady udzielania
Zasady udzielania
pierwszej pomocy
pierwszej pomocy
Przy braku noszy chorego układamy w
Przy braku noszy chorego układamy w
pozycji leżącej na brzuchu z wałkiem
pozycji leżącej na brzuchu z wałkiem
pod barkami (piersiami)
pod barkami (piersiami)
Zawsze zakładamy kołnierz na szyję
Zawsze zakładamy kołnierz na szyję
Chorego nie należy ruszać z noszy, na
Chorego nie należy ruszać z noszy, na
których został ułożony po zabraniu z
których został ułożony po zabraniu z
miejsca wypadku do czasu zbadania
miejsca wypadku do czasu zbadania
przez specjalistę w szpitalu i
przez specjalistę w szpitalu i
wykonania Rtg lub CT lub NMR
wykonania Rtg lub CT lub NMR
Postępowanie cd
Postępowanie cd
Oddech kontrolowany u chorego z urazem
Oddech kontrolowany u chorego z urazem
rdzenia
rdzenia
–
intubacja przez nos bez odchylania głowy
intubacja przez nos bez odchylania głowy
Po ocenie urazu w szpitalu dalsze leczenie
Po ocenie urazu w szpitalu dalsze leczenie
odpowiednie do urazu i jego następstw
odpowiednie do urazu i jego następstw
–
Zachowawcze – leżenie unieruchomienie,
Zachowawcze – leżenie unieruchomienie,
–
Wyciąg za czaszkę (klamra Cruchfielda)
Wyciąg za czaszkę (klamra Cruchfielda)
–
Chirurgiczne
Chirurgiczne
Odbarczenie ucisku na rdzeń – usunięcie odłamów
Odbarczenie ucisku na rdzeń – usunięcie odłamów
kostnych itp..
kostnych itp..