Metody hodowli i identyfikacji 

grzybów drożdżopodobnych i 

dimorficznych

Ogólna charakterystyka grzybów



Należą do królestwa Eucaryota

–

Posiadają jądro komórkowe otoczone błoną 
jądrową

–

Wewnątrz komórek znajdują się 
mitochondria



Ściana komórkowa zawiera chitynę i 
celulozę

Ogólna charakterystyka grzybów



Nie wytwarzają barwników biorących 
udział w fotosyntezie



Nie posiadają zdolności asymilacji CO

2 

z 

powietrza



Są niewrażliwe na leki przeciwbakteryjne



Wzrastają w atmosferze tlenowej w 
temperaturze 0-50

0

C



Najlepszy wzrost w atmosferze wilgotnej, 
w czasie suszy wytwarzają 
chlamydospory

Ogólna charakterystyka grzybów - 

rozmnażanie



Bezpłciowe – na drodze mitozy, 
wytwarzają:

–

Artrospory

–

Blastospory

–

Chlamydospory

–

Aleurospory (mikrokonidia)

–

Makrokonidia

–

Diktiospory

–

Adiaspory



Płciowe – na drodze mejozy

Klasyfikacja grzybów



Zygomycota (pleśniaki)

–

Grzybnia zbudowana z niepodzielnego 
mycelium

–

Rozmnażają się płciowo tworząc zygospory i 
bezpłciowo tworząc sporangiospory



Ascomycota (workowce)

–

Grzyby jednokomórkowe lub rozgałęzione

–

Grzybnia zbudowana z podzielnych strzępek

–

Obecność worków zawierających askospory

–

Rozmnażanie bezpłciowe za pośrednictwem 
konidiów

Klasyfikacja grzybów



Basidiomycota (podstawczaki)

–

Grzyby jednokomórkowe lub rozgałęzione

–

Grzybnia zawiera przegrody

–

W rozmnażaniu płciowym występują 
basidia i basidiospory



Deuteromycota

–

Grzyby jednokomórkowe lub rozgałęzione

–

Grzybnia zawiera przegrody

–

Nie rozmnażają się płciowo

Dimorfizm



Możliwe jest występowanie grzyba w 
dwóch, odmiennych morfologicznie 
formach – płciowej i bezpłciowej



Zostały opisane jako odrębne gatunki 
w zależności od fazy cyklu 
rozwojowego

Dimorfizm

Forma bezpłciowa

Forma płciowa

Candida krusei

Issatchenkia orientalis

Candida norwegensis

Pichia norwegensis

Microsporum 

grypseum

Nannizzia grypsea

Cryptococcus 

neoformans

Filobasidiella 

neoformans

Podział grzybów ze względu na 

znaczenie kliniczne



Dermatofity



Drożdżaki i grzyby drożdżopodobne



Grzyby dimorficzne



Grzyby oportunistyczne

Diagnostyka zakażeń grzybiczych



Preparat bezpośredni barwiony 

metodami:

–

Waysona

–

Grama

–

Gomoriego



Preparat z materiałów zawierających 

keratynę wykonuje się po traktowaniu 

10% KOH



Badania histopatologiczne



Badania serologiczne



Techniki molekularne

Diagnostyka zakażeń grzybiczych



Hodowla na podłożach sztucznych

–

Saburaud’a



Zawiera 4% glukozę



Chloramfenikol



I/lub cykloheksymid



Kwaśne pH

–

Kukurydzianym

–

Czapka

–

Neckersona

Identyfikacja i ocena 

lekowrażliwości



W oparciu o właściwości biochemiczne

–

API Candida

–

API C AUX –auksanogram węglowodanowy

–

YBC



Lekowrażliwość

–

Nie stosuje się metody krążkowo-
dyfuzyjnej

–

ATB Fungus – metoda rozcieńczeniowa

–

Etest

Diagnostyka grzybic 

powierzchownych



Do badań mikologicznych pobierane są:

–

Zeskrobiny ze skóry – z obrzeża i części centralnej 
zmiany

–

Zeskrobiny ze zmienionego chorobowo paznokcia

–

Włosy wraz z cebulkami włosowymi

–

Materiał ze zmian śluzówkowych – wymaz i 
zeskrobiny

–

Materiał z owrzodzenia rogówki – natychmiastowy 
posiew platynową ezą

–

W zakażeniach gałki ocznej pobiera się ciecz 
wodnistą i krew na posiew

Diagnostyka grzybic układowych



Materiały do badań:

–

Krew, PMR, płyn z jam ciała: pobierać 
należy do rutynowo stosowanych podłoży 
namnażających

–

Mocz

–

Płyn dializacyjny

–

Plwocina

–

BAL

–

Aspiraty ze zmian ropnych

–

Bioptaty

Makrolidowe antybiotyki polienowe



Wiążą się ze sterolami błon 
komórkowych



Wykazują wyższe powinowactwo do 
ergosterolu niż cholesterolu



Po związaniu uszkadzają błonę 
cytoplazma-tyczną powodując 
dezintegrację komórki



Są nierozpuszczalne w wodzie, nie 
wchłaniają się z przewodu 
pokarmowego

Chemioterapia zakażeń 

grzybiczych

Makrolidowe antybiotyki polienowe



Spektrum działania:

–

Cryptococcus spp.

–

Candida spp.

–

Aspergillus spp.

–

Histoplasma spp.

–

Coccidioides spp.

–

Blastomyces spp.

–

Mucor spp.

–

Sporotrix spp.

Makrolidowe antybiotyki polienowe



Przykłady:

–

Nystatyna

–

Natamycyna

–

Amfoterycyna B

Azole



Hamują biosyntezę ergosterolu



Zmieniają przepuszczalność ścian 
komórkowych



Hamują transformację blastospor 
Candida w formę mycelialną



Są mikostatyczne, mikobójczy tylko 
tiokonazol

Azole



Spektrum działania:

–

Cryptococcus spp.

–

Candida spp. (z wyjątkiem C. krusei i C. glabrata)

–

Aspergillus spp. (tylko itrakonazol)

–

Epidermophyton spp.

–

Microsporum spp.

–

Trichophyton spp.

–

Histoplasma spp.

–

Coccidioides spp.

–

Blastomyces spp.

–

Sporotix spp.

Azole



Przykłady:

–

Ketokonazol (Nizoral)

–

Ekonazol

–

Mikonazol

–

Tiokonazol

–

Klotrimazol

–

Itrakonazol

–

Flukonazol

–

Worikonazol

Antymetabolity



Blokowanie biosyntezy białka i 
zaburzanie biosyntezy DNA



Spektrum działania:

–

Cryptococcus spp.

–

Candida spp.

–

Aspergillus spp.



Przykłady:

–

Flucytozyna

Rodzaj: Candida



Najczęściej izolowany z materiałów 
klinicznych rodzaj spośród wszystkich 
grzybów



Stanowią florę fizjologiczną jamy 
ustnej, przewodu pokarmowego i 
pochwy



Zakażenia mają głównie charakter 
endogenny

Rodzaj: Candida



Zaliczane są następujące gatunki:

–

Candida albicans

–

Candida krusei

–

Candida famata

–

Candida tropicalis

–

Candida lusitaniae

–

Candida glabrata

–

Candida kefyr

Rodzaj: Candida



W preparatach można obserwować 
dwie formy:

–

Faza mycelialna (M) – tworzą 
pseudostrzępki

–

Faza drożdżowa (Y) – tworzą blastospory



Dobry wzrost na podłożu Saburaud’a w 
temperaturze 30-37

0

C w ciągu 24-48 h

Rodzaj: Candida



Cecha różnicująca Candida albicans od 
pozostałych – test filamentacji

–

Inkubacja zawiesiny drożdżaków z 
surowicą przez około 2 h w temperaturze 
37

0

C

–

Obserwacja pod mikroskopem

–

Jeżeli pojawią się wypustki 
protoplazmatyczne – test (+)

Rodzaj: Candida



Czynniki ryzyka zakażenia o etiologii 
Candida spp:

–

Upośledzona odporność komórkowa

–

Neutropenia

–

Długotrwała antybiotykoterapia

–

Chemioterapia nowotworów

–

Inwazyjne procedury diagnostyczno-
lecznicze

Rodzaj: Candida 



Postacie zakażeń:

–

Zakażenia w obrębie jamy ustnej

–

Zakażenia układu pokarmowego

–

Kandydoza pochwy

–

Kandydoza męskich narządów płciowych

–

Kandydoza skóry i przydatków skórnych

–

Kandydoza ucha

–

Zakażenia układu moczowego

–

Fungemia i posocznica

–

IZW, ZOMR

Cryptococcus neoformans



Szeroko rozpowszechniony na całym 
świecie



Źródłem zakażenia może być nawóz 
gołębi i kur



Czynnikami ryzyka zakażenia są 
niedobory odporności



Jedyny grzyb drożdżopodobny 
posiadający otoczkę polisacharydową

Cryptococcus neoformans



Postacie zakażeń:

–

ZOMR



Zakażenia o przebiegu podostrym i przewlekłym



Objawy kliniczne: zaburzenia widzenia, ból 
głowy, zaburzenia stanu psychicznego, objawy 
oponowe, śpiączka



Cechują się bardzo wysoką śmiertelnością

–

Zapalenia płuc

–

Zakażenia skóry

–

Osteomyelitis

–

Chorioretinitis

Grzyby dimorficzne

Blastomyces dermatitidis



W tkankach i w hodowli prowadzonej w 
37

0

C występuje w postaci 

drożdżopodobnej



W hodowli w temperaturze 22

0

C 

występuje w postaci mycelialnej



Postać zakażeń:

–

Postać płucna



Nieswoiste objawy ze strony układu oddechowego



Spadek masy ciała, gorączka, produktywny kaszel

–

Postać skórna

Blastomyces dermatitidis - 

diagnostyka



Preparat bezpośredni



Hodowle prowadzone równolegle w 
temperaturze 37 i 22

0

C



Diagnostyka serologiczna 
(immunodyfuzja i ELISA)



Techniki molekularne



Leczenie: Amfoterycyna B, ketokonazol

Histoplasma capsulatum



Czynnik etiologiczny histoplazmozy



Objawy kliniczne

–

Postać płucna



Najczęstsza postać histoplazmozy u dorosłych



Objawy kliniczne mogą sugerować gruźlicę



Do uogólnienia dochodzi wskutek transmisji H. 
capsulatum wewnątrz fagocytów

–

Postać uogólniona



Przeważnie u dzieci



Główny objaw: hepatosplenomegalia

–

Postać oczna