Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
ŻYWNOŚĆ I ŻYWIENIE W XXI WIEKU – WIZJA
ROZWOJU POLSKIEGO SEKTORA SPOŻYWCZEGO
Politechnika Łódzka
Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności
Realizatorzy projektu:
Prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz
Prof. dr hab. inż. Zdzisława Libudzisz
Prof. dr hab. inż. Ewa Nebesny
Dr inż. Wiesława Krysiak
Dr inż. Justyna Rosicka- Kaczmarek
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
Zadanie Z3
Inwentaryzacja istniejących zasobów wiedzy
Cel:
Skompletowanie istniejących prac badawczych
i analitycznych w polu Żywność i żywienie w
XXI wieku
Określenie
głównych
trendów
sektorowych
istotnych z punktu widzenia pola: Żywność
i żywienie w XXI wieku
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
Zakres działań:
Studia literaturowe w najważniejszych obszarach pola:
Żywność i żywienie w XXI wieku: żywność a zdrowie;
jakość i produkcja żywności; żywność a konsument;
bezpieczeństwo
żywności;
prawidłowa
produkcja
żywności; zarządzanie łańcuchem żywnościowym; cykl
innowacyjny żywności
Weryfikacja merytorycznych założeń projektu przyjętych
w fazie wnioskowania
Wybór (minimum 4) obszarów w polu Żywność i żywienie
w XXI wieku dla dalszych analiz na etapie
implementacji (dla przeprowadzenia rund delfickich)
Przygotowanie listy technologii dla pola Żywność i
żywienie w XXI wieku
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
NUTRIGENOMIKA
• nutrigenomika jako nauka o działaniu bioaktywnych
składników diety na ekspresję genów człowieka;
• mechanizmy działania bioaktywnych składników diety na
poziomie molekularnym:
- związki, które wiążą się z receptorami jądrowymi i regulują
proces transkrypcji;
- związki, które modulują procesy epigenetyczne, tzn.
zmieniają profil metylacji DNA lub modyfikacji histonów;
- polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP), które
wzmacniają lub osłabiają wpływ bioaktywnych związków na
ekspresję genów (nutrigenetyka)
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
Cele nutrigenomiki:
• odpowiednie żywienie (tzw. żywienie na poziomie molekularnym;
„molecular nutrition”) jako podstawa profilaktyki oraz alternatywa
klasycznej farmakologii w chorobach metabolicznych, chorobach
układu krążenia i neurodegeneracyjnych oraz w przypadku
nowotworów;
Cele nutrigenetyki:
• sformułowanie zasad opracowywania tzw. diety spersonalizowanej
czyli diety przeznaczonej dla ściśle określonej osoby na podstawie
analizy jej genów (np. polimorfizmów SNP).
• Żywność funkcjonalna i dedykowana jako warunek upowszechniania
i wprowadzania diety spersonalizowanej do profilaktyki i leczenia
w/w chorób.
Prof. dr hab. Maria Koziołkiewicz
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
ŻYWNOŚĆ FUNKCJONALNA
• pozyskiwanie bioaktywnych substancji z różnych surowców i
ich aplikacja do żywności
• sprawdzanie właściwości bioaktywnych substancji i
produktów z ich udziałem w badaniach na kulturach
komórkowych
• produkty spożywcze wzbogacone w: nienasycone kwasy
tłuszczowe, stanole, błonnik pokarmowy, witaminy i
składniki mineralne
• produkty o obniżonej zawartości cholesterolu
• produkty niskoenergetyczne
• żywność wzmacniająca odporność organizmu i
przywracająca równowagę mikrobiologiczną
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
• produkty zawierające tłuszcze o obniżonej zawartości izomerów
trans kwasów tłuszczowych
• żywność o cechach funkcjonalnych adresowana do określonych
grup społeczeństwa
• wzajemne oddziaływanie bioaktywnych składników żywności w
celu wykorzystania ich do kreowania funkcjonalnych cech
produktów spożywczych z zastosowaniem metod badawczych
biotechnologii i bioinżynierii
• oddziaływania surowców bioaktywnych i żywności funkcjonalnej
na organizm ludzki.
Prof.dr hab. Zdzisława Libudzisz
Dr inż. Katarzyna Śliżewska
Dr inż. Adriana Nowak
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI
• zagrożenia środowiskowe (chemiczne, biologiczne i fizyczne) związane z
łańcuchem żywnościowym (od pola do stołu) połączone z oddziaływaniem
substancji na organizm człowieka
• metody analizy, wykrywania i kontroli zanieczyszczeń chemicznych oraz
istniejących i powstających mikroorganizmów patogenicznych i toksycznych
metabolitów w surowcach i produktach spożywczych
• autentyczność, identyfikowalność wykrywania substancji toksycznych w
surowcach
i
produktach
spożywczych
przy
wykorzystaniu
metod
analitycznych
(w
tym
przesiewowych)
opartych
na
metodach
imunoenzymatycznych, mikrobiologicznych metodach z zastosowaniem
biosensorów oraz technik pokrewnych (nanotechnologie)
• epidemiologia
i
kontrola,
opracowywanie
naukowych
programów
prognozowania modeli przeżywalności i rozpowszechnianie się patogenów
• organizmy genetycznie modyfikowane w produkcji i przetwórstwie żywności i
pasz, monitoring i kontrola ich oddziaływania na człowieka i ekosystem
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
• przedłużenie trwałości surowców i żywności
• dodatki do żywności
• metody eliminacji oraz zmniejszanie zagrożeń związanych z
obecnością substancji toksycznych w surowcach i
produktach spożywczych
• znakowanie produktów pod kontem zapewnienia im
bezpieczeństwa.
Prof. dr hab. Stefan Smoczyński
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
INNOWACYJNE PRODUKTY, INNOWACYJNE SUROWCE
• współczesne trendy w rozwoju rynku i konsumpcji żywności,
• surowce i produkty spożywcze jako baza dla innowacyjności,
• uwarunkowania wyboru żywności,
• strategia opracowania produktów spożywczych począwszy od
niewielkich modyfikacji istniejącego asortymentu po
wprowadzenie na rynek nowości,
• cele i zalecenia żywieniowo-zdrowotne oraz oczekiwania
konsumentów,
• rozwój nowych produktów zorientowanych na zapotrzebowanie
konkretnego konsumenta,
• rola rynku i konsumenta w procesie opracowywania produktu,
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
• produkowanie żywności zdrowej i bezpiecznej, nastawienie
proekologiczne,
• aspekty żywieniowo-zdrowotne w produkcji artykułów spożywczych
i napojów, nowe składniki, (naturalne bez wzbogacania w składniki
oznaczone symbolem E., tłuszcze beztransowe, kwasy tłuszczowe
omega 3 i 6, owies, błonnik otrzymywany z różnego rodzaju
surowców roślinnych, surowce przyczyniające się do obniżania
wskaźnika IG, itd.), nowe technologie,
• innowacyjne produkty i surowce na rynku żywnościowymi ich
akceptacja przez konsumentów,
• nowe produkty szansą i wyzwaniem dla sektora spożywczego,
• promocja połączona z marketingiem.
Prof. dr hab. Barbara Kowrygo
Dr inż. Joanna Kaczorowska
Dr inż.Krystyna Rejman
Dr inż. Ewa Halicka
Dr inż, Barbara Waszkiewicz- Robak
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
INNOWACYJNA PRODUKCJA I TECHNOLOGIE
(W TYM ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW)
• innowacje we wszystkich ogniwach łańcucha marketingowego branży
żywnościowej – od produkcji pierwotnej (w gospodarstwie rolnym), przez
wszystkie etapy przetwórstwa
• identyfikacja zewnętrznych i wewnętrznych czynników wpływających na
innowacyjność przemysłu spożywczego
• determinanty zdrowia wyznacznikiem innowacyjności produktu
żywnościowego
• preferencje konsumenta na rynku żywnościowym, które można uznać za
główne czynniki decydujące o prowadzeniu innowacji
• czynniki decydujące o powstawaniu innowacji produktowych, procesowych
oraz w skali firmy, rynku i świata oraz determinanty ich sukcesu
• potrzeby polskich przedsiębiorców z sektora rolno-spożywczego w zakresie
innowacji technologii
• wiodące nowoczesne technologie w przetwórstwie żywności
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
• innowacyjne technologie w promocji zdrowia
• innowacyjne technologie ochrony środowiska i czystości procesów
przetwarzania
• innowacyjne technologie w kierunku przedłużania trwałości żywności i
kontroli jakości produktów gotowych do spożycia
• innowacje technologiczne mające na celu poprawę konkurencyjności i
pozycji na rynku (głównie średnich i małych firm)
• innowacyjne technologie pro-ekologiczne oraz technologie pozyskiwania
energii odnawialnej (biomasy)
• technologie i procesy produkcyjne ograniczające zanieczyszczenia
środowiska, pochłaniające mniej zasobów energetycznych i ograniczające
stosowanie środków chemicznych oraz sposoby bardziej efektywnego
gospodarowania nimi (technologie energooszczędne i zmniejszające
zużycie wody)
• technologie pozwalające osiągnąć prawidłową równowagę między ochroną
ekosystemów a zaspokajaniem potrzeb żywieniowych
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
• metody zarządzania procesem ciągłej innowacji (strategie dla
opracowywania nowych technologii)
• transfer technologii i innowacji (ośrodki przekazu innowacji ICR, sieci
umożliwiające wymianę technologii NEPIRC)
• kształtowanie innowacyjności produktów żywnościowych przez opakowanie
• innowacyjność strategii jako czynnik sukcesu przedsiębiorstwa
• innowacyjność jako warunek konkurencyjności polskich producentów
żywności na rynku europejskim
• wybrane metody oceny wpływu innowacyjności na pozycję konkurencyjną
przedsiębiorstw
• rola sieci innowacji w racjonalizacji cyklu innowacyjnego
• projekt foresight w perspektywie regionalnej strategii innowacji.
Dr inż.Lucjan Krala, prof. PŁ
Dr inż. Zbigniew Irzyniec
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
ZARZĄDZANIE PROCESEM PRODUKCJI
• planowanie i zarządzanie produkcją i logistyką
• zarządzanie zespołem produkcyjnym
• działania, które muszą być podjęte oraz warunki jakie muszą być
spełnione, aby produkcja i dystrybucja żywności odbywała się w sposób
zapewniający jej właściwą jakość zdrowotną, zgodnie z przeznaczeniem
(program GMP – dobrej praktyki produkcyjnej)
• działania, które muszą być podjęte oraz warunki higieniczne, które
muszą być spełnione na wszystkich etapach produkcji i obrotu, aby
zapewnić bezpieczeństwo żywności (praktyka GHP – dobra praktyka
higieniczna i GLP – dobra praktyka laboratoryjna)
• badania systemów analizy ryzyka i zagrożeń w procesie produkcyjnym,
rozwój metod zarządzania ryzykiem oraz modelowe strategie
optymalnej i wiarygodnej komunikacji ryzyka
• bazy danych służące do oszacowania ryzyka, a także do wykorzystania
ich w programach zarządzania i komunikacji ryzyka
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
• administracja
działalności
gospodarczej:
organizacja
działalności gospodarczej, zarządzanie jakością, ryzykiem i
innowacja dla koordynacji wewnętrznych i zewnętrznych
relacji organizacji, aspekty marketingu
• badania monitoringowe, nadzoru i kontroli poszczególnych
ogniw łańcucha żywnościowego „od pola do stołu”
(autentyczność, identyfikowalność i znakowanie) przez
wykorzystanie metod fizykochemicznych oraz szybkich
metod analitycznych (w tym przesiewowych) opartych na
metodach immunoenzymatycznych, mikrobiologicznych i
metodach z zastosowaniem biosensorów oraz technik
pokrewnych (np. nano-technologia)
• modelowe powiązania pomiędzy wybranymi uczestnikami
łańcucha żywnościowego oraz istniejące szanse i zagrożenia
sytuacji polskich konsumentów na rynku żywności
(wytyczenie
kierunku
działań
urealniających
relacje
partnerskie konsumentów z innymi uczestnikami łańcucha
żywnościowego, z uwzględnieniem regulacji prawnych
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
• ochrona interesów ekonomicznych konsumentów żywności
oraz działania ukierunkowane na wzrost poziomu wiedzy
konsumentów oraz innych uczestników łańcucha
żywnościowego w zakresie bezpieczeństwa żywności w
Polsce
• zarządzanie bezpieczeństwem żywności w organizacjach
łańcucha żywnościowego z uwzględnieniem wymogów
normy ISO 22000 , w tym producenci sprzętu, materiałów
opakowaniowych, środków czyszczących, dodatków
spożywczych i składników przeznaczonych do konsumpcji.
Prof. Dr hab. Tadeusz Sikora
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
DIETETYKA
• zasady i praktyczne wskazania co do właściwego żywienia
w różnych okresach życia,
• składniki odżywcze i nieodżywcze żywności, ich funkcje
w organizmie i wpływ na kształtowanie się zdrowia człowieka,
• zbilansowana dieta,
• prawidłowo zestawiona dieta,
• piramida zdrowego żywienia,
• tworzenie i propagowanie programów promujących zdrowy sposób
żywienia.
Dr Agnieszka Jarosz
Dr Beata Jabłonowska
Dr Beata Dłużniewska
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA, ZDROWIE
• rola żywienia w powstawaniu, zapobieganiu i leczeniu
najczęstszych chorób od patologii wieku dziecięcego po
niedożywienie i otyłość, bulimię, choroby metaboliczne, układu
krążenia, przewodu pokarmowego i nowotwory,
• jednostki chorobowe, w których powstawaniu lub zapobieganiu
decydującą rolę odgrywają jakość zdrowotna żywności i sposób
żywienia,
• diety dla diabetyków, niskocholesterolowa, niskosodowa,
niskowęglowodanowa, niskotłuszczowa, lekkostrawna,
niskokaloryczna, środziemnomorska, wysokowapniowa,
wysokobiałkowa.
Prof. dr hab. Jerzy Socha
Doc. Piotr Socha
Doc. Halina Weker
Mgr inż. Joanna Neuhoff-Morawska
Beata Żelazko