Rynek walutowy i
bilans płatniczy
Rynek walutowy – rynek międzynarodowy, na
którym jedna waluta krajowa może być
wymieniona na inną. Cena po której
wymieniane są te dwie waluty nazywana jest
kursem walutowym.
Przykład:
samochód w USA kosztuje $2000
przy kursie $0,25/zł1 (4 zł za dolara) wynosi to 8000 zł
przy kursie $0,20/zł1 (5 zł za dolara) wynosi to 10000 zł
uwaga:
Niższy kurs wymienny złotego zwiększa cenę w złotych
i zmniejsza wielkość popytu mieszkańców Polski na
samochody kupowane w USA.
Gdy np. kurs złotego wyrażony w dolarach
wzrasta, mówimy o aprecjacji złotego,
ponieważ wzrosła międzynarodowa
wartość złotego.
W odwrotnej sytuacji gdy kurs złotego
wyrażony w dolarach spada, mówimy o
deprecjacji złotego.
Systemy kursu walutowego
stały kurs walutowy
Waluta jest wymienialna jeżeli rząd, działając za pośrednictwem
banku centralnego, zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży, po
stałym kursie, takiej ilości waluty, jaka zostanie zgłoszona do
sprzedaży (zakupu) na rynku.
W sytuacji nadwyżki popytu na pieniądz krajowy bank centralny
interweniuje, dostarczając wymaganą ilość pieniądza w zamian za
obcą walutę, waluta ta powiększa tzw. rezerwy dewizowe kraju.
W sytuacji, gdy popyt na krajową walutę obcokrajowców jest
mniejszy niż podaż (inaczej popyt na obcą walutę obywateli danego
kraju) to bank centralny wyprzedaje część swoich rezerw
dewizowych.
dewaluacja (rewaluacja) – w systemie stałego kursu
walutowego, jest to obniżka (podwyżka) kursu danej waluty
przeprowadzona przez rząd, który podejmuje zobowiązanie do
obrony tego kursu.
Systemy kursu walutowego
płynny kurs walutowy
W systemie płynnego kursu walutowego kurs może osiągać
poziom równowagi bez jakiejkolwiek interwencji państwa. W
praktyce system płynnego kursu oznacza system, w którym
dochodzi do interwencji tylko wówczas, gdy trzeba zapobiec
zbyt dużym i gwałtownym zmianom.
Bilans płatniczy – jest to
usystematyzowane zestawienie wszystkich
transakcji zawieranych pomiędzy
mieszkańcami danego kraju a zagranicą.
Bilans płatniczy przedstawia napływ netto środków
pieniężnych do danego kraju wynikający z
transakcji zawieranych przez ludzi,
przedsiębiorstwa i rząd.
Bilans wykazuje nadwyżkę (deficyt), gdy mamy do
czynienia z napływem netto (odpływem) pieniędzy.
Przykład: Bilans płatniczy W. Brytanii 1985 r.
Eksport widzialny
78,0
Import widzialny
-80,1
Obroty niewidzialne: wpływy
80,0
wydatki
-75,0
Bilans obrotów bieżących
3,0
Inwestycje netto w W. Brytanii
-15,1
Kredyt kupiecki netto
-0,1
Transakcje finansowe netto
12,4
Bilans obrotów kapitałowych
-2,8
Saldo opuszczeń i błędów
0,7
Bilans płatniczy
0,9
Operacje wyrównawcze
-0,9
Rachunek obrotów bieżących w bilansie
płatniczym jest to zapis przepływu dóbr i
usług pomiędzy danym krajem i zagranicą
oraz pozostałych dochodów netto z
zagranicy. W skład rachunku wchodzą
eksport i import dóbr (samochody, żywność,
węgiel, itd.), eksport i import usług (usługi
bankowe, frachtowe, turystyka), płatności
transferowe (pomoc zagraniczna) oraz
przepływ netto dochodów z własności
(odsetki, zyski, dywidendy).
Rachunek obrotów kapitałowych w
bilansie płatniczym jest to zapis transakcji
dotyczących aktywów finansowych danego
kraju z zagranicą. Są to inwestycje netto,
kredyty kupieckie netto, transakcje
finansowe netto.
Uwaga:
Nadwyżka (deficyt) w bilansie płatniczym
skompensowana zostaje zwiększeniem
(zmniejszeniem) rezerw dewizowych.
Deficyt bilansu płatniczego prowadzi do
identycznego zmniejszenia krajowej
podaży pieniądza. Nadwyżka bilansu
płatniczego zwiększa krajową podaż
pieniądza o taką samą wielkość.
Realny kurs walutowy
Realny kurs walutowy koryguje nominalny kurs
walutowy o zmiany poziomu cen krajowych i cen za
granicą.
poziom cen towarów w kraju
Realny kurs walutowy =
* kurs walutowy
poziom cen towarów za granicą
Wzrost realnego kursu walutowego oznacza spadek
konkurencyjności gospodarki krajowej na rynku
światowym.
Przykład
Operacje spekulacyjne a stopa zwrotu
Początkowy kurs wynosi $2/£1
Inwestujemy £100 na rok .
1) Stopa procentowa w W. Brytanii wynosi 10%.
Na koniec roku otrzymujemy £110.
2) Zamieniamy funty na dolary. Za £100 można kupić $200.
Stopa procentowa waluty USA wynosi 0%.
Załóżmy, że po roku nastąpiła deprecjacja funta, jego kurs
wynosi $1,82/£1.
Po zamianie otrzymamy około £110.
3) Stopa procentowa za granicą wynosi 5%.
Po roku nastąpiła deprecjacja funta o około 10%, jego kurs
wynosi $1,82/£1.
Na koniec roku otrzymamy $210 co po zamianie daje £115,40.
Wniosek:
Stopa zwrotu od lokaty w walucie obcej =
stopa procentowa za granicą + stopa
deprecjacji waluty krajowej.
Zagraniczni posiadacze kapitałów porównują
krajową stopę procentową z całkowitym
zyskiem, który można osiągnąć lokując
kapitał za granicą.