Rozkład ciśnienia krwi w poszczególnych obszarach krążenia

Rozkład ciśnienia krwi

w poszczególnych

obszarach krążenia

Grzegorz Probola

Michał Kłobukowski



Skurcz mięśnia sercowego powoduje

zachodzące kolejno zmiany ciśnienia i

przepływu krwi w jamach serca i w

naczyniach krwionośnych.



Skurcz przedsionków powoduje

dodatkowe wypełnienie komór serca

krwią.



Skurcz komór warunkuje wzrost

ciśnienia krwi w ich obrębie i gdy

ciśnienie skurczowe przewyższy

ciśnienie rozkurczowe aorty (88 mm

Hg) i tętnicy płucnej (10 mm Hg)

następuje wyrzut komorowy.



W czasie

skurczu komór

najwyższe

ciśnienie w lewej komorze wynosi ok. 16

kPa (120 mm Hg), a w prawej komorze

3,3 kPa (25 mm Hg) albo mniej.



W okresie późnoskurczowym ciśnienie w

aorcie przewyższa ciśnienie panujące w

komorach.



Ciśnienie w przedsionkach opada, gdyż

zastawki przedsionkowo-komorowe są

pociągane w dół przez skurcze mięśni

brodawkowatych.



Podokres protodiastoliczny

występuje po

całkowitym skurczu komór, kiedy to

ciśnienie komorowe zaczyna się obniżać.



podokresie rozkurczu

izowolumetrycznego

mięśnia komór

serca następuje gwałtowny spadek

ciśnienia wewnątrzkomorowego aż do

opadnięcia poniżej ciśnienia panującego

w przedsionkach.



Po zakończeniu skurczu komór ciśnienie

w przedsionkach rośnie.



Zmiany ciśnienia w przedsionkach są

przenoszone do dużych żył, wywołując

charakterystyczne

fale w żyle szyjnej



Fala

jest wywołana skurczem prawego

przedsionka.



Fala c

jest wynikiem przejściowego wzrostu

ciśnienia w prawym przedsionku

wywołanym uwypukleniem się do niego

zastawki trójdzielnej w czasie skurczu

izowolumetrycznego komór.



Fala v

jest spowodowana wzrostem ciśnienia

przed otwarciem zastawki trójdzielnej w

czasie rozkurczu.

Ciśnienie tętnicze krwi



Zależy od dopływu i odpływu krwi ze

zbiornika tętniczego.



Waha się w zależności od okresu

cyklu pracy serca.



W okresie maksymalnego wyrzutu

lewej komory ciśnienie w aorcie,

tętnicy ramiennej i innych dużych

naczyniach tętniczych jest

maksymalne (

ciśnienie skurczowe

) i

osiąga ok. 16 kPa ( 120 mm Hg).



W rozkurczu i okresie skurczu i w

okresie skurczu izowolumetrycznego

komór, przed otwarciem zastawek

aorty, ciśnienie tętnicze jest najniższe

(

ciśnienie rozkurczowe

) i wynosi ok. 9,3

kPa (70 mm Hg) – nie spada do zera.



Ciśnienie fali tętna

jest różnicą

pomiędzy ciśnieniem skurczowym i

rozkurczowym. Wynosi ono ok. 6,7 kPa

(50 mm Hg).



Średnie ciśnienie tętnicze

jest to

średnia wartość ciśnienia podczas

trwania całego cyklu pracy serca.



Średnie ciśnienie tętnicze w pozycji

leżącej wynosi ok. 12 kPa (90 mm Hg),

a amplituda wahań ciśnienia wynosi

6,7 kPa (50 mm Hg).



Ciśnienie zmniejsza się nieznacznie w

tętnicach o dużym i średnim przekroju.



Ciśnienie w małych tętnicach i

tętniczkach gwałtownie spada.



Średnie ciśnienie tętnicze przy

zakończeniu tętniczek wynosi ok. 4,0-

5,1 kPa (30-38 mm Hg), a ciśnienie fali

tętna spada do ok. 0,7 kPa (5 mm Hg)

Wpływ siły ciężkości



Ciśnienie w jakimkolwiek naczyniu

krwionośnym poniżej poziomu serca

jest większe niż ciśnienie w naczyniu

krwionośnym powyżej jego poziomu.



Wielkość wpływu siły ciężkości zależy

od gęstości krwi, przyspieszenia

ziemskiego i odległości powyżej i

poniżej serca.



Ciśnienie krwi zmienia się o 0,1

kPa/cm ( 0,77 mm Hg/cm)

Zmiany średniego ciśnienia krwi



Na poziomie serca > ok. 13,3 kPa

(100 mm Hg)



W dużej tętnicy głowy > ok. 8,2 kPa

(62 mm Hg)



W dużej tętnicy stopy > ok. 24 kPa

(180 mm Hg)

Prawidłowe ciśnienie tętnicze

krwi



Ciśnienie w tętnicy ramiennej w

pozycji leżącej lub siedzącej w stanie

spoczynku wynosi

120/70 mm Hg



Zależy ono od >pojemności

minutowej serca i >całkowitego

obwodowego oporu naczyniowego

Ciśnienie krwi w naczyniach

włosowatych



Jest znacznie zróżnicowane.



W naczyniach włosowatych przytętniczych

na poziomie serca

wynosi ok. 4,6 kPa, a w

przyżylnych tylko 2 kPa. Ciśnienie obniża się

więc w naczyniach włosowatych o 2,6 kPa.



Dla łożyska paznokci

wynoszą 4,2 kPa przy

końcu tętniczym i 0,2 kPa przy końcu

żylnym naczynia. Ciśnienie tętna wynosi 0,6

kPa (5 mm Hg) przy końcu tętniczym i zero

przy żylnym.

Ciśnienie żylne krwi



Na ciśnienie i przepływ krwi w żyłach

wpływa poza skurczami serca wzrost

ujemnego ciśnienia wewnątrz klatki

piersiowej podczas wdechu oraz tzw.

mechanizm pompy mięśniowej.



Centralne ciśnienie żylne krwi

jest

ciśnieniem w dużych żyłach przy

ujściu do prawego przedsionka i

wynosi ok. 0,6 kPa (4,6 mm Hg).



Ciśnienie w żyłkach wynosi 1,6-2,4 kPa (12-

18 mm Hg). Ciśnienie to stopniowo obniża

się, poczynając od naczyń włosowatych do

serca i w dużych żyłach poza klatką

piersiową wynosi ok. 0,7 kPa (5,5 mm Hg).



Ciśnienie żylne centralne podlega

niewielkim wahaniom.



Obwodowe ciśnienie żylne krwi

obserwowane na obwodzie ciała wzrasta o

0,1 kPa (0,77 mm Hg) na każdy cm poniżej

prawego przedsionka i spada o tę wartość

dla każdego cm powyżej prawego

przedsionka.

Wpływ ruchów oddechowych



Podczas wdechu ciśnienie

wewnątrzopłucnowe obniża się od

-0,33 kPa do -0,8 kPa (od -2,5 do -6,0

mm Hg), tak, że centralne ciśnienie

żylne zmienia się od 0,8 kPa (6,0 mm

Hg)

podczas wydechu

do 0,26 kPa

( 2,0 mm Hg)

podczas spokojnego

wdechu

Wpływ skurczów serca



Zmiany ciśnienia w przedsionkach są

przenoszone wstecznie na duże żyły,

przyczyniając się do powstania fali

tętna a, c i v.



Zasysanie krwi do przedsionka

podczas skurczu komory znacznie

ułatwia powrót żylny, prowadząc do

pewnego spadku ciśnienia żylnego

centralnego.

Wpływ pompy mięśniowej



W kończynach naczynia żylne są

otoczone mięśniami szkieletowymi,

których skurcz w czasie pracy uciska

podatne ściany żył.



W pozycji stojącej ciśnienie żylne na

poziomie kostki wynosi 11,3-12 kPa

(85-90 mm Hg), a rytmiczne skurcze

mięśni kończyn dolnych obniżają je do

4,0 kPa (30 mm Hg).

Ciśnienie żylne krwi w obrębie

głowy



W postawie stojącej na sutek

oddziaływania siły ciążenia ciśnienie

żylne krwi jest mniejsze w górnych

częściach ciała powyżej serca.



Ciśnienie w zatokach w pozycji

siedzącej lub stojącej jest mniejsze

od ciśnienia atmosferycznego.



W zatoce strzałkowej górnej może

wynosić -1,33 kPa (-10 mm Hg)

Ciśnienie w krążeniu płucnym



W zbiorniku tętniczym płucnym ciśnienie

skurczowe wynosi 3,3 kPa (22,6 mm Hg),

rozkurczowe 0,9 kPa (6,8 mm Hg), a

średnie ciśnienie ok. 2 kPa (15 mm Hg).



W zbiorniku żylnym płucnym średnie

ciśnienie jest prawie takie samo jak

ciśnienie skurczowe w lewym przedsionku

i wynosi ok. 0,9 kPa (6,8 mm Hg)



Różnica ciśnień pomiędzy zbiornikami

jest niewielka i średnio wynosi ok. 1,0

kPa.

Ciśnienie w krążeniu

wątrobowym



Ciśnienie krwi w żyle wrotnej wynosi

ok. 1,33 kPa (10 mm Hg), a średnie

ciśnienie w żyłach wątrobowych 0,66

kPa (5 mm Hg).



Średnie ciśnienie w gałęziach tętnicy

wątrobowej, które kończą się w

zatokach wynosi ok. 11,9 kPa (90 mm

Hg)



Ciśnienie krwi w zatokach jest niższe

niż ciśnienie w żyle wrotnej.

Podciśnienie ortostatyczne



Powstaje u niektórych osób w wyniku

nagłej zmiany pozycji ciała z

poziomej na pionową, która wywołuje

spadek ciśnienia tętniczego krwi,

zawroty głowy, widzenie przez mgłę,

a nawet omdlenie.

Podsumowanie – czynniki

warunkujące odmienne ciśnienia

krwi w różnych obszarach

krążenia



Skurcze komór i przedsionków



Postawa ciała – siła ciężkości i

przyspieszenie grawitacyjne



Oporowość naczyń



Sprężyste właściwości tętnic



Ruchy oddechowe



Mechanizm pompy mięśniowej

Bibliografia

Ganong W.F. „Podstawy fizjologii

lekarskiej” PZWL, Warszawa 2000

Traczyk W., Trzebski A. „Fizjologia

człowieka z elementami fizjologii

stosowanej i klinicznej” PZWL,

Warszawa 2004

Document Outline