Nerw twarzowy i jego niedowłady
Nerw twarzowy i jego niedowłady
lub porażenia jako problem
lub porażenia jako problem
diagnostyczny i rehabilitacyjny
diagnostyczny i rehabilitacyjny
Hanna Mackiewicz-Nartowicz
Katedra i Klinika Otolaryngologii
AM w Bydgoszczy
Rys historyczny
XVI w. – Gabriel Fallopius – opisał kanał
nerwu VII wewnątrz k. skroniowej
1829 – Bell przedstawił przed Królewskim
Towarzystwem w Londynie pracę na temat
unerwienia mm. twarzy
1829 – Bell opisał przypadek porażenia n. VII
1879- Drobnick – I-sza anastomoza n. VII z n.
XI
1927 – Bunnell – I-sza wewnątrzskroniowa
operacja zszycia n. VII
1932 – Ballance i Duel –I –sza dekompresja n.
VII
Przyczyny porażeń
1. Porażenia wrodzone
- zespół Moebiusa
- wrodzona aplazja mięśni
2. Zakażenia wirusowe
- półpasiec uszny
- poliomyelitis
- mononukleoza zakaźna
- zespół Guillain-Barre
- inne
Przyczyny porażeń - cd
3. Zakażenia bakteryjne
- zapalenie ucha środkowego – ostre i przewlekłe
- zapalenie ucha zewnętrznego
- bakteryjne zapalenie opon m-r
- kiła
- inne: tężec, błonica, trąd, leptospiroza
4. Grzybice
5. Urazy (również jatrogenne)
-kości skroniowej
-ślinianki przyusznej
-szyi
Przyczyny porażeń- cd
6. Nowotwory
- nerwu twarzowego
- kąta mostowo-móżdżkowego
- mostu
- kości skalistej i ucha środkowego
- białaczki
- ślinianki przyusznej
7. Choroby kości
- choroba Pageta
- osteoporoza
Przyczyny porażeń - cd
8. Choroby układu nerwowego
- stwardnienie rozsiane
- choroby naczyniowe pnia mózgu, tętniaki
tylnej jamy czaszki
- stwardnienie zanikowe boczne
9. Neuropatia toksyczna
10. Neuropatie metaboliczne
- cukrzyca
- porfiria
- amyloidoza
Przyczyny porażeń - cd
11. Idiopatyczne porażenie typu
Bella
12. Zespół Melkersona Rosenthala
Patofizjologia
1. Neurapraxia – ucisk na nerw powoduje
uszkodzenie osłonki myelinowej. Zwolnienie ucisku
- powrót czynności nerwu bez jego dysfunkcji.
2. Axonotmesis – uszkodzenie aksonu lub ucisk
nerwu powodujący blok dystalnego fragmentu
nerwu powoduje jego zanik – porażenie występuje
po kilku dniach
3. Neurotmesis – przerwanie ciągłości nerwu na
całej grubości pnia – natychmiastowe porażenie
nerwu
Objawy porażenia nerwu
twarzowego
-zniesienie czynności mm. mimicznych
twarzy: wygładzenie czoła, nie domykanie
powiek, opadnięcie kącika ust
- zaburzenia ruchomości szyi
- zaburzenia wydzielania łez, wysychanie
rogówki oka
- nadwrażliwość na dźwięki
- zaburzenia smaku
Topodiagnostyka porażeń
nerwu twarzowego
1. Test Schirmera – 5 min – 1,5 cm (różnica
50 % patologia)
2. Badanie smaku – elektrogustometria
- próg smaku- drażnienie anodą – 5-50
mikroA
- katodą – 60-120
- próg zniesienia smaku - 300-350
3. Odruch strzemiączkowy badany przy
pomocy mostka elektroakustycznego
Badania diagnostyczne
1. Testy audiologiczne
- badanie progowe słuchu
- audiometria impedancyjna
- audiometria mowy
- próby nadprogowe
- badanie progu niewygody
- badanie BERA
2. Badanie elektronystagmograficzne
Badania diagnostyczne -
cd
3. Test pobudliwości nerwu twarzowego
- porównuje się pobudliwość obu stron
- różnica 3,5 mA – patologia
- brak odpowiedzi przy pobudliwości 20 mA
– degeneracja włókien
4. Elektromiografia
5. Badania radiologiczne
Rtg uszu wg Stenversa i Schillera, TK kości
skroniowej, USG ślinianek, NMR głowy i szyi
Leczenie zachowawcze
porażeń nerwu twarzowego
Sterydy – enkorton 30 mg/dobę
Antybiotykoterapia
Witaminy z grupy B – B1, B6
Cocarboxylasa, Nivalina
Rehabilitacja: ćwiczenia mimiczne twarzy,
masaż suchy twarzy, solux ( od 1 dnia),
laser na punkt motoryczny n. VII,
galwanizacja( po 7 dniach), stymulacja
mm. twarzy( po 14 dniach).
Leczenie operacyjne porażeń
nerwu twarzowego
1.Odbarczenie – decompressio
2.Zespolenie
3.Skracanie drogi przebiegu – rerouting
4.Przeszczepianie
- nerw uszny wielki (splot szyjny)
- nerw udowy powierzchowny
- nerw łydkowy
5. Anastomozy
- połączenia z nerwem VII strony przeciwnej
- połączenia z nerwem podjęzykowym