Metodologia ogólna – 
przedmiot i problemy 

badawcze

 

 

1. Przedmiot metodologii 

nauk

 

 

Metodologia to nauka o metodach badań 
stosowanych w nauce.

W kręgu zainteresowania metodologów znajdują 
się:
- metody badawcze stosowane w nauce,
- techniki gromadzenia danych empirycznych,
- metody statystyczne stosowane do ich 
opracowania,
działem metodologii jest ogólna teoria pomiaru,
- do metodologii zalicza się ogólną teorię 
definicji i teorię wnioskowania,
- rozważania dotyczące  technik klasyfikowania i 
podporządkowania obiektów.

 

 

Metodolog szuka ogólnych prawidłowości , które 
charakteryzują naukę oraz proces tworzenia 
teorii naukowych – poszukuje więc elementów 
powtarzalnych, występujących w strukturze lub 
w rozwoju teorii naukowych. 

Zadaniem metodologa jest tworzenie pewnego 
ogólnego modelu procedur naukowych, 
udzielenie odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób 
powstają, czym są i jakim przeobrażeniom 
podlegają teorie naukowe.

Metodologia to teoria nauki.

 

 

2. Różnice między 

metodologią ogólną a 

metodologią nauk 

szczegółowych np.: chemii 

lub fizyki.

 

 

Metodologie nauk szczegółowych są działami 
swoich nauk macierzystych. Metodologia chemii 
jest działem chemii, metodologia fizyki jest 
działem fizyki a nie metodologii ogólnej. 

Metodologie nauk szczegółowych zależą od 
metodologii 
ogólnej, mimo iż nie są jej działami.

 

 

Korzyści płynące z nauki metodologii:

-  studia metodologiczne mogą być znakomitym 

treningiem, wyrabiającym umiejętność patrzenia 

na problemy własnej dyscypliny naukowej z 

pewnej bardziej ogólnej perspektywy,

- zapoznanie się z określonym słownictwem.

 

 

3. Metodologia a inne 

nauki

 

 

Związki metodologii z 

- filozofią,

- logiką.

 

 

4. Cztery rodzaje 

zagadnień 

metodologicznych

.

 

 

1. Problemy syntaktyczne

- pojęcie zdania,

- pojęcie reguły wnioskowania (reguły inferencji) 

np.: reguła Modus Ponens,

- pojęcie dowodu

2. Problemy semantyczne

Pojęciami semantycznymi są wszystkie te, 

których  określenie wymaga odwołania się w 

mniej lub bardziej bezpośredni sposób do 

pojęcia interpretacji języka.

Pojęcia semantyczne:

- pojęcie interpretacji języka.

- pojęcie spełnienia,

- pojęcie prawdy,

- pojęcie realizacji,

- pojęcie modelu pewnej klasy formuł.

 

 

3. Problemy pragmatyczne

Docieramy do nich wówczas gdy oprócz dwóch 

członów: języka oraz klasy interpretacji języka, 

zaczynamy uwzględniać trzeci człon, 

użytkowników języka, a więc ludzi, którzy się za 

pomocą tego języka komunikują.

4. Problemy operacyjne

Problemy operacyjne to te, których określenie 

wymaga odwołania się do pewnego ciągu 

czynności (operacji).