Prezentacja programu PowerPoint

CZYNNIKI ZMIENIAJĄCE

KINETYKĘ LEKÓW

–

wiek

–

masa ciała

–

płeć

–

ciąża

–

dieta

–

czynniki środowiska

–

genotypy

–

choroby

–

interakcje (leki, składniki

diety)

CZYNNIKI ZMIENIAJĄCE

ODPOWIEDŹ ORGANIZMU NA

PODANY LEK

–

Indywidualna

zmienność

reakcji

Indywidualna

zmienność

reakcji

farmakodynamicznych

–

Zaburzenia kinetyki leków na każdym z

etapów ich losów w organizmie:



wchłanianie



dystrybucja



transport



metabolizm



wydalanie

ROZBIEŻNOŚĆ MIĘDZY DAWKĄ

LEKU A WYNIKIEM DZIAŁANIA

LECZNICZEGO

NIEPOWODZENIE TERAPEUTYCZNE

OBJAWY ZATRUCIA

Ważne

– dla leków o wąskim współczynniku terapeutycznym

i dużej sile działania

np. glikozydy nasercowe, leki przeciwarytmiczne,

przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne, niektóre antybiotyki,

sulfonamidy, sole litu

TERAPIA MONITOROWANA

(TDM)

INDWIDUALIZOWANIE FARMAKOTERAPII

PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE

FARMAKOKINETYKI

RACJONALIZACJA TERAPII

SKUTECZNOŚĆ

BEZPIECZEŃSTWO

TERAPIA MONITOROWANA

STĘŻENIAMI LEKÓW

W PŁYNACH BIOLOGICZNYCH

(surowica, krew, mocz i inne)

Działanie

zmierzające

takiego

Działanie

zmierzające

takiego

dawkowania

leków

dawkowania

leków

u chorego, aby stężenia mieściły się w

zakresie stężeń terapeutycznych dla danego

leku

ZASADY TDM

Podawanie wielokrotne – pomiar w stanie stacjonarnym

Stan stacjonarny – po 5 okresach półtrwania leku

Nie wolno pobierać krwi na oznaczenie stężenia leku w

fazie dystrybucji

Wynik stężenia zawsze korelować ze stanem klinicznym

pacjenta

ISTOTA TERAPII

MONITOROWANEJ

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY DZIAŁANIEM

FARMAKOLOGICZNYM A STĘŻENIEM

SUBSTANCJI LECZNICZEJ WE KRWI

Digoksyna - wielkość dawki potrzebna do

uzyskania założonego działania leczniczego

różni się u poszczególnych chorych od 50%

do 200%

dawki podstawowej

KRYTERIA WYBORU LEKÓW

DO MONITOROWANIA

–

Wąski współczynnik terapeutyczny

–

Niebezpieczne działania toksyczne i trudny

do uchwycenia

końcowy efekt kliniczny

–

Znaczna współzależność między stężeniem a

działaniem

–

Zastosowanie w chorobach zagrażającym

życiu

–

Farmakokinetyka nieliniowa

WSKAZANIA KLINICZNE

DO PODJĘCIA TERAPII

MONITOROWANEJ

–

Brak spodziewanego efektu leczniczego lub wystąpienie

objawów toksycznych

–

Brak możliwości kontroli skuteczności i siły farmakologicznego

działania leku

–

Objawy choroby zbliżone do objawów przedawkowania

(digoksyna, teofilina)

–

Różnice międzyosobnicze farmakokinetyki (wiek, genotyp)

–

Współistnienie innych chorób (nerki, ciężkie schorzenia

wątroby)

–

Możliwość interakcji

–

Leczenie wysokimi dawkami leków pod kontrolą stężenia

(ochrona przed toksycznym działaniem)

WYKAZ LEKÓW, KTÓRYCH

STOSOWANIE JEST ZALECANE

W OPARCIU O RUTYNOWĄ TDM

–

GLIKOZYDY NASERCOWE

–

LEKI PRZECIWARYTMICZNE

–

LEKI PRZECIWPADACZKOWE

–

TRÓJPIERŚCIENIOWE LEKI

PRZECIWDEPRESYJNE

–

ANTYBIOTYKI AMINOGLIKOZYDOWE

–

TEOFILINA, METOTREKSAT, SOLE LITU

–

CYKLOSPORYNA, TAKROLIMUS, SIROLIMUS

–

LEKI IMMUNOSUPRESYJNE

WSKAZANIA DO

MONITOROWANIA

GLIKOZYDY NASERCOWE

–

Sytuacja, w której lekarz spostrzega istotną rozbieżność

między spodziewanym a uzyskiwanym efektem terapii

–

Objawy choroby zbliżone do objawów powikłań

ponaparstnicowych



OIOK



ciężki stan chorego



interakcje

np.

wymioty lub arytmia komorowa –

objawy choroby podstawowej czy

przedawkowanie ?

WSKAZANIA DO

MONITOROWANIA

LEKI PRZECIWARYTMICZNE

–

Choroby wątroby (marskość, przewlekłe aktywne zapalenie,

toksyczne uszkodzenie, ostre wirusowe zapalenie, żółtaczka

mechaniczna np. propranolol)

–

Choroby nerek

–

Polimorfizm genetyczny (NAT2 - prokanamid, NAPA,

propafenon)

–

Niewydolność krążenia (wstrząs sercopochodny - lidokaina -

wydłużenie t

1/2

, zawał - wzrost



-kwaśnej glikoproteiny -

słabsze działanie)

WSKAZANIA DO

MONITOROWANIA

LEKI

PRZECIWPADACZKOWE

–

Wąski współczynnik terapeutyczny

–

Indywidualne różnice w farmakokinetyce (wiek,

ciąża)

–

Interakcje (wypieranie z białkami - salicylany,

sulfonamidy,

kwas

walproinowy)

WSKAZANIA DO

MONITOROWANIA

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE

–

Interakcje

–

Choroby serca, nerek, wątroby

–

Brak skuteczności działania, nasilenie objawów depresji

–

Podeszły wiek: zaburzenia metabolizmu, wydalania, brak

współpracy chorego z lekarzem (compliance)

–

Podawanie dużych dawek leków, podejrzanie

przedawkowania

–

Genetyczne uwarunkowany polimorfizm utleniania - duże

międzyosobnicze różnice w eliminacji u EM i PM

WSKAZANIA DO

MONITOROWANIA

ANTYBIOTYKI

AMINOGLIKOZYDOWE

–

Duża oto- i nefrotoksyczność

–

Konieczność ich stosowania dłużej niż tydzień

–

Interakcje z innymi lekami nefro- i ototoksycznymi

(cefalosporyny, furosemid, kwas etakrynowy, metoksyfluran)

–

Niewydolność nerek

–

Chorzy po transplantacji nerek poddani dializie

otrzewnowej, hemodializie

WSKAZANIA DO

MONITOROWANIA

LEKÓW

–

Niewydolność nerek, wątroby

–

Interakcje (salicylany,

sulfonamidy)

–

Leczenie dużymi dawkami

METOTREKSAT

–

Wąski współczynnik terapeutyczny

–

Międzyosobnicze różnice w farmakokinetyce

–

Niewydolność nerek, wątroby

–

Palacze i chorzy spożywający dużo tłuszczów - bardzo szybka eliminacja

TEOFILINA

WSKAZANIA DO

MONITOROWANIA

LEKÓW

–

Ze względu na toksyczność i wąski współczynnik

terapeutyczny

–

Niewydolność nerek

–

Interakcje (kardiotoksyczność soli litu nasilają

środki znieczulenia ogólnego, indometacyna

tiazydowe leki moczopędne

)

LIT

–

Nefrotoksyczność

–

Zróżnicowana farmakokinetyka u chorych

–

Interakcje (substraty dla CYP3A4: erytromycyna,

werapamil

doustne

środki antykoncepcyjne, androgeny, sok grejpfrutowy -

zwiększenie toksyczności

osłabienie działania - dziurawiec, ryfampicyna, fenobarbital,

fenytoina

LEKI IMMUNOSUPRESYJNE

KORZYŚCI Z TERAPII

MONITOROWANEJ

–

Ograniczenie zużycia drogich leków

–

Skrócenie czasu hospitalizacji

–

Zmniejszenie kosztów leczenia

–

Leczenie wysokimi dawkami leków pod kontrolą stężenia

(metotreksat)

–

Racjonalizacja farmakoterapii

Document Outline