REHABILITACJA W CHOROBACH

REHABILITACJA W CHOROBACH

UKŁADU KRĄŻENIA

UKŁADU KRĄŻENIA

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy

Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy

Zakład Klinicznych Podstaw Fizjoterapii

Zakład Klinicznych Podstaw Fizjoterapii

(Seminarium

(Seminarium

Fizjoterapia)

Fizjoterapia)

Rys historyczny

Rys historyczny

Kilka tysięcy lat p.n.e. cesarz chiński Hoong-Ti

Kilka tysięcy lat p.n.e. cesarz chiński Hoong-Ti

organizował turnieje turnieje zdrowotne mające

organizował turnieje turnieje zdrowotne mające

na celu kształtowanie sylwetki

na celu kształtowanie sylwetki

Diokles z Karytos w IV wieku p.n.e. zalecał ruch

Diokles z Karytos w IV wieku p.n.e. zalecał ruch

jako podstawę zdrowego stylu życia

jako podstawę zdrowego stylu życia

Hipokrates w dziele ,,O chirurgii”: „ćwiczenia

Hipokrates w dziele ,,O chirurgii”: „ćwiczenia

wzmacniają, nieczynność osłabia ciało”

wzmacniają, nieczynność osłabia ciało”

Heberden i Parry w XVIII wieku zwrócili uwagę, że

Heberden i Parry w XVIII wieku zwrócili uwagę, że

wysiłek fizyczny zmniejsza częstość i nasilenie

wysiłek fizyczny zmniejsza częstość i nasilenie

bólów wieńcowych

bólów wieńcowych

Dwaj bracia August i Theodor Schott założyli w

Dwaj bracia August i Theodor Schott założyli w

XIX wieku słynne do dziś uzdrowisko

XIX wieku słynne do dziś uzdrowisko

kardiologiczne w Bad Nauheim

kardiologiczne w Bad Nauheim

Rys historyczny

Rys historyczny

W późnych latach 30-tych Mallory i wsp. opisali

W późnych latach 30-tych Mallory i wsp. opisali

ewolucję patologiczną zawału serca jako proces

ewolucję patologiczną zawału serca jako proces

trwający ponad 6 tygodni od momentu niedokrwienia

trwający ponad 6 tygodni od momentu niedokrwienia

W latach 60-tych obowiązywała zasada

W latach 60-tych obowiązywała zasada

bezwzględnego unieruchomienia w świeżym zawale

bezwzględnego unieruchomienia w świeżym zawale

przez okres 4-6 tygodni, a czas hospitalizacji trwał 3-4

przez okres 4-6 tygodni, a czas hospitalizacji trwał 3-4

miesiące ( obawa przed pęknięciem serca, tętniakami i

miesiące ( obawa przed pęknięciem serca, tętniakami i

nagłą śmiercią)

nagłą śmiercią)

W 1944 roku Dock opublikował artykuł ,,The evil

W 1944 roku Dock opublikował artykuł ,,The evil

sequele of complete bed rest ‘’ , w którym przedstawił

sequele of complete bed rest ‘’ , w którym przedstawił

niekorzystne następstwa unieruchomienia chorych po

niekorzystne następstwa unieruchomienia chorych po

zawale serca

zawale serca

W 1955 roku Gottheiner zapoczątkował ambulatoryjne

W 1955 roku Gottheiner zapoczątkował ambulatoryjne

leczenie wysiłkiem fizycznym chorych po zawale serca

leczenie wysiłkiem fizycznym chorych po zawale serca

Rys historyczny - polski akcent

Rys historyczny - polski akcent

W latach 50-tych Mściwój Semrau- Siemianowski

W latach 50-tych Mściwój Semrau- Siemianowski

polecał swoim podopiecznym po zawale serca po

polecał swoim podopiecznym po zawale serca po

wyjściu ze szpitala ,,spacery coraz to bardziej

wyjściu ze szpitala ,,spacery coraz to bardziej

pofałdowanymi ścieżkami’’ – w 1949 roku powołał

pofałdowanymi ścieżkami’’ – w 1949 roku powołał

podsekcję rehabilitacji kardiologicznej Polskiego

podsekcję rehabilitacji kardiologicznej Polskiego

Towarzystwa Internistów Polskich

Towarzystwa Internistów Polskich

Polska Szkoła Rehabilitacji Kardiologicznej

Polska Szkoła Rehabilitacji Kardiologicznej

stworzona przez Askanasa i Rudnickiego w 1960

stworzona przez Askanasa i Rudnickiego w 1960

roku w Instytucie Kardiologii AM w Warszawie przy

roku w Instytucie Kardiologii AM w Warszawie przy

ścisłej współpracy z Zakładem Fizjologii Akademii

ścisłej współpracy z Zakładem Fizjologii Akademii

Medycznej w Warszawie

Medycznej w Warszawie

(stały udział w pracach grup roboczych w WHO)

(stały udział w pracach grup roboczych w WHO)

Modele rehabilitacji kardiologicznej: gdański,

Modele rehabilitacji kardiologicznej: gdański,

poznański i bydgoski( dr Walery Więcko)

poznański i bydgoski( dr Walery Więcko)

Rehabilitacja kardiologiczna u

Rehabilitacja kardiologiczna u

chorych ze świeżym zawałem

chorych ze świeżym zawałem

serca

serca

Definicje:

Definicje:

Rehabilitacja kardiologiczna (

Rehabilitacja kardiologiczna (

re

re

-znów,

-znów,

habilis

habilis

-sprawny) jest

-sprawny) jest

procesem, w którym pacjenci z chorobami układu krążenia

procesem, w którym pacjenci z chorobami układu krążenia

odzyskują i utrzymują optymalny stan fizjologiczny ,

odzyskują i utrzymują optymalny stan fizjologiczny ,

psychologiczny, społeczny , zawodowy i emocjonalny. (wg

psychologiczny, społeczny , zawodowy i emocjonalny. (wg

AHA )

AHA )

Suma działań podejmowanych dla zapewnienia najlepszego,

Suma działań podejmowanych dla zapewnienia najlepszego,

możliwego do osiągnięcia, stanu fizycznego, psychicznego i

możliwego do osiągnięcia, stanu fizycznego, psychicznego i

socjalnego pacjenta, tak aby mógł on powrócić do pełnienia

socjalnego pacjenta, tak aby mógł on powrócić do pełnienia

dotychczasowej roli w społeczeństwie” ( wg WHO)

dotychczasowej roli w społeczeństwie” ( wg WHO)

Podstawowym założeniem rehabilitacji jest jej kompleksowość –

Podstawowym założeniem rehabilitacji jest jej kompleksowość –

zwiększenie aktywności ruchowej zmierzające do uzyskania

zwiększenie aktywności ruchowej zmierzające do uzyskania

sprawności fizycznej oraz oddziaływanie na stan psychiczny i

sprawności fizycznej oraz oddziaływanie na stan psychiczny i

warunki socjalne, tak aby następstwa choroby zostały jak

warunki socjalne, tak aby następstwa choroby zostały jak

najszybciej opanowane a choremu przywrócono optymalną

najszybciej opanowane a choremu przywrócono optymalną

sprawność ustrojową … i ułatwione było włączenie do

sprawność ustrojową … i ułatwione było włączenie do

aktywnego życia społeczno-zawodowego (

aktywnego życia społeczno-zawodowego (

prof.. Rudnicki

prof.. Rudnicki

)

)

Wpływ wysiłku fizycznego na

Wpływ wysiłku fizycznego na

układ krążenia

układ krążenia

Siedzący tryb życia połączony z niewielką

Siedzący tryb życia połączony z niewielką

aktywnością fizyczną wiąże się z 2-krotnie

aktywnością fizyczną wiąże się z 2-krotnie

większym ryzykiem zachorowania na chorobę

większym ryzykiem zachorowania na chorobę

niedokrwienną serca

niedokrwienną serca

Zwiększona aktywność fizyczna redukuje ryzyko

Zwiększona aktywność fizyczna redukuje ryzyko

śmierci z przyczyn naczyniowo sercowych

śmierci z przyczyn naczyniowo sercowych

U osób z chorobą wieńcową trening

U osób z chorobą wieńcową trening

wytrzymałościowy przyczynia się do poprawy

wytrzymałościowy przyczynia się do poprawy

wydolności fizycznej, lepszej adaptacji

wydolności fizycznej, lepszej adaptacji

,,obwodowej” , wzrostu progu bólu zamostkowego,

,,obwodowej” , wzrostu progu bólu zamostkowego,

zmniejszenia uczucia duszności w niewydolności

zmniejszenia uczucia duszności w niewydolności

krążenia i zmniejszenia zużycia energii w czasie

krążenia i zmniejszenia zużycia energii w czasie

wykonywania wysiłków

wykonywania wysiłków

Rehabilitacja a zaburzenia

Rehabilitacja a zaburzenia

hemodynamiczne

hemodynamiczne

W niewydolności krążenia bez objawów

W niewydolności krążenia bez objawów

dekompensacji , trening fizyczny powoduje

dekompensacji , trening fizyczny powoduje

poprawę kondycji fizycznej poprzez opóźnienie

poprawę kondycji fizycznej poprzez opóźnienie

wystąpienia metabolizmu beztlenowego

wystąpienia metabolizmu beztlenowego

Ćwiczenia fizyczne nie poprawiają frakcji

Ćwiczenia fizyczne nie poprawiają frakcji

wyrzucania lewej komory, poprawiają natomiast

wyrzucania lewej komory, poprawiają natomiast

funkcję mięśni szkieletowych (zwiększenie

funkcję mięśni szkieletowych (zwiększenie

aktywności enzymów oksydacyjnych)

aktywności enzymów oksydacyjnych)

Trening wytrzymałościowy , doprowadzający do

Trening wytrzymałościowy , doprowadzający do

utraty ponad 2000 kcal tygodniowo może

utraty ponad 2000 kcal tygodniowo może

doprowadzić do regresji blaszki miażdżycowej

doprowadzić do regresji blaszki miażdżycowej

stwierdzanej w badaniu koronarograficznym

stwierdzanej w badaniu koronarograficznym

Osiągnięta podczas treningu

Osiągnięta podczas treningu

poprawa wydolności fizycznej

poprawa wydolności fizycznej

pacjentów z niedomogą

pacjentów z niedomogą

krążenia zmniejsza się po jego

krążenia zmniejsza się po jego

zaprzestaniu!

zaprzestaniu!

Rehabilitacja kardiologiczna a

Rehabilitacja kardiologiczna a

gospodarka lipidowa,

gospodarka lipidowa,

węglowodanowa i nadciśnienie

węglowodanowa i nadciśnienie

tętnicze

tętnicze

Regularny trening fizyczny prowadzi do

Regularny trening fizyczny prowadzi do

:

:

wzrostu stężenia HDL cholesterolu o ok.. 2

wzrostu stężenia HDL cholesterolu o ok.. 2

mg/dl

mg/dl

spadku stężenia LDL cholesterolu o ok. 5-10

spadku stężenia LDL cholesterolu o ok. 5-10

mg/dl

mg/dl

Spadku stężenia TG

Spadku stężenia TG

poprawy metabolizmu węglowodanów,

poprawy metabolizmu węglowodanów,

poprzez zwiększenie wrażliwości receptorów

poprzez zwiększenie wrażliwości receptorów

tkankowych na insulinę

tkankowych na insulinę

Redukcji ciśnienia skurczowego o 6-10 mmHg,

Redukcji ciśnienia skurczowego o 6-10 mmHg,

rozkurczowego o 2- 5 mmHg

rozkurczowego o 2- 5 mmHg

Wpływ wysiłku fizycznego na

Wpływ wysiłku fizycznego na

układ krzepnięcia

układ krzepnięcia

Główne czynniki ryzyka chorób układu

Główne czynniki ryzyka chorób układu

krążenia:

krążenia:

Wiek

Wiek

Płeć

Płeć

Obciążenia rodzinne

Obciążenia rodzinne

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Hipercholesterolemia

Hipercholesterolemia

Nietolerancja glukozy

Nietolerancja glukozy

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu

Otyłość

Otyłość

Zaburzenia hemostazy

Zaburzenia hemostazy

Wpływ wysiłku fizycznego na

Wpływ wysiłku fizycznego na

układ krzepnięcia

układ krzepnięcia

Hemostatyczne czynniki ryzyka chorób układu

Hemostatyczne czynniki ryzyka chorób układu

krążenia:

krążenia:

Wzrost stężenia fibrynogenu

Wzrost stężenia fibrynogenu

Wzrost stężenia czynnika VII i VIII

Wzrost stężenia czynnika VII i VIII

UWAGA !

UWAGA !

Hemostaza zależy od rodzaju aktywności fizycznej:

Hemostaza zależy od rodzaju aktywności fizycznej:

inaczej przebiega u wyczynowych sportowców, u osób

inaczej przebiega u wyczynowych sportowców, u osób

uprawiających sport amatorsko, u osób prowadzących

uprawiających sport amatorsko, u osób prowadzących

siedzący tryb życia a zwłaszcza u osób z chorobami układu

siedzący tryb życia a zwłaszcza u osób z chorobami układu

krążenia, u których układ krzepnięcia zmieniony jest już

krążenia, u których układ krzepnięcia zmieniony jest już

wyjściowo

wyjściowo

Zmiany w układzie krzepnięcia mogą zależeć od rodzaju

Zmiany w układzie krzepnięcia mogą zależeć od rodzaju

wysiłku (np. długotrwały bieg, aktywacja układu krzepnięcia

wysiłku (np. długotrwały bieg, aktywacja układu krzepnięcia

zależna od mechanicznego uszkodzenia naczyń)

zależna od mechanicznego uszkodzenia naczyń)

Wpływ wysiłku fizycznego na

Wpływ wysiłku fizycznego na

układ krzepnięcia c.d.

układ krzepnięcia c.d.

Opisano 3 zgony w przebiegu zespołu

Opisano 3 zgony w przebiegu zespołu

wykrzepiania śródnaczyniowego (DIC) i 6

wykrzepiania śródnaczyniowego (DIC) i 6

przypadków DIC przebiegającego bezobjawowo

przypadków DIC przebiegającego bezobjawowo

wśród uczestników biegu maratońskiego, który

wśród uczestników biegu maratońskiego, który

odbywał się w niekorzystnych warunkach

odbywał się w niekorzystnych warunkach

atmosferycznych, przy temperaturze powietrza

atmosferycznych, przy temperaturze powietrza

30 st. C i wysokiej wilgotności powietrza

30 st. C i wysokiej wilgotności powietrza

Stres towarzyszący konkurencjom sportowym

Stres towarzyszący konkurencjom sportowym

powoduje aktywację krzepnięcia i fibrynolizy

powoduje aktywację krzepnięcia i fibrynolizy

( związek ze zmianami hormonalnymi, wzrostem

( związek ze zmianami hormonalnymi, wzrostem

stężenia adrenaliny i wazopresyny)

stężenia adrenaliny i wazopresyny)

Wpływ wysiłku fizycznego na

Wpływ wysiłku fizycznego na

układ krzepnięcia c.d.

układ krzepnięcia c.d.

Wiek

Wiek

: u osób starszych wzrasta ryzyko

: u osób starszych wzrasta ryzyko

zaburzeń homeostazy, mogących prowadzić

zaburzeń homeostazy, mogących prowadzić

zarówno do skazy krwotocznej jak i do stanów

zarówno do skazy krwotocznej jak i do stanów

nadkrzepliwości

nadkrzepliwości

Regularne ćwiczenia fizyczne obniżają

Regularne ćwiczenia fizyczne obniżają

stężenie fibrynogenu i powodują wzrost

stężenie fibrynogenu i powodują wzrost

aktywności fibrynolitycznej osocza

aktywności fibrynolitycznej osocza

Uwaga!

Uwaga!

Krótkotrwały , intensywny wysiłek fizyczny

Krótkotrwały , intensywny wysiłek fizyczny

powoduje zmniejszenie objętości osocza o 10-

powoduje zmniejszenie objętości osocza o 10-

15%, co u osób z uszkodzonym miażdżycowo

15%, co u osób z uszkodzonym miażdżycowo

śródbłonkiem może inicjować krzepnięcie

śródbłonkiem może inicjować krzepnięcie

Wpływ wysiłku fizycznego na

Wpływ wysiłku fizycznego na

układ krzepnięcia c.d.

układ krzepnięcia c.d.

Zmiany w układzie krzepnięcia zależą od:

Zmiany w układzie krzepnięcia zależą od:

intensywności wysiłku fizycznego

intensywności wysiłku fizycznego

czasu jego trwania

czasu jego trwania

typu aktywności ruchowej i kondycji fizycznej

typu aktywności ruchowej i kondycji fizycznej

stężenia mleczanów i związanej z tym kwasicy

stężenia mleczanów i związanej z tym kwasicy

aktywacji układu adrenergicznego

aktywacji układu adrenergicznego

mechanicznego uszkodzenia śródbłonka

mechanicznego uszkodzenia śródbłonka

naczyniowego

naczyniowego

Chociaż w czasie wysiłku

Chociaż w czasie wysiłku

fizycznego dochodzi do aktywacji

fizycznego dochodzi do aktywacji

zarówno krzepnięcia jak i

zarówno krzepnięcia jak i

fibrynolizy, to zachowanie

fibrynolizy, to zachowanie

homeostazy zależy od obciążenia.

homeostazy zależy od obciążenia.

Za graniczne obciążenie przy

Za graniczne obciążenie przy

którym zachowana jest

którym zachowana jest

homeostaza, przyjmuje się

homeostaza, przyjmuje się

submaksymalny wysiłek do 65-70%

submaksymalny wysiłek do 65-70%

MHR

MHR

Zadania rehabilitacji

Zadania rehabilitacji

Zwalczanie stresu i objawów depresji

Zwalczanie stresu i objawów depresji

Poprawa wydolności fizycznej pacjentów

Poprawa wydolności fizycznej pacjentów

Zmniejszenie objawów chorobowych

Zmniejszenie objawów chorobowych

Zapewnienie powrotu do kondycji

Zapewnienie powrotu do kondycji

psychofizycznej sprzed incydentu

psychofizycznej sprzed incydentu

Redukcja ryzyka powtórzenia się tego

Redukcja ryzyka powtórzenia się tego

incydentu

incydentu

Identyfikacja i modyfikacja czynników ryzyka

Identyfikacja i modyfikacja czynników ryzyka

choroby wieńcowej

choroby wieńcowej

Skrócenie okresu hospitalizacji

Skrócenie okresu hospitalizacji

Zadania rehabilitacji c.d

Zadania rehabilitacji c.d

.

.

W rehabilitacji kardiologicznej uczestniczą:

W rehabilitacji kardiologicznej uczestniczą:

Lekarze (domowi, kardiolodzy,

Lekarze (domowi, kardiolodzy,

kardiochirurdzy)

kardiochirurdzy)

Odpowiednio przeszkolone pielęgniarki

Odpowiednio przeszkolone pielęgniarki

Rehabilitantki

Rehabilitantki

Fizykoterapeuci

Fizykoterapeuci

Psychologowie

Psychologowie

Dietetycy

Dietetycy

Pracownicy socjalni

Pracownicy socjalni

Osoby nadzorujące zajęcia z

Osoby nadzorujące zajęcia z

rehabilitacji muszą umieć

rehabilitacji muszą umieć

prowadzić akcję reanimacyjną.

prowadzić akcję reanimacyjną.

Pomieszczenia, w których

Pomieszczenia, w których

prowadzone są zajęcia

prowadzone są zajęcia

reanimacyjne, muszą być

reanimacyjne, muszą być

wyposażone w odpowiedni sprzęt

wyposażone w odpowiedni sprzęt

reanimacyjny.

reanimacyjny.

Okresy rehabilitacji

Okresy rehabilitacji

kardiologicznej

kardiologicznej

Etap I – szpitalny

Etap I – szpitalny

Obejmuje stopniowo zwiększaną aktywność

Obejmuje stopniowo zwiększaną aktywność

fizyczną ( uruchamianie chorego po zawale)

fizyczną ( uruchamianie chorego po zawale)

oraz edukację. Rozpoczyna się w

oraz edukację. Rozpoczyna się w

pierwszym dniu hospitalizacji

pierwszym dniu hospitalizacji

psychoterapeutycznym uspokojeniem

psychoterapeutycznym uspokojeniem

pacjenta, które powinno zmniejszyć stres

pacjenta, które powinno zmniejszyć stres

psychiczny a przez to obniżyć pobudzenie

psychiczny a przez to obniżyć pobudzenie

adrenergiczne. Zajęcia fizyczne rozpoczyna

adrenergiczne. Zajęcia fizyczne rozpoczyna

się po ustąpieniu ostrych objawów

się po ustąpieniu ostrych objawów

związanych z zawałem serca

związanych z zawałem serca

Okresy rehabilitacji

Okresy rehabilitacji

kardiologicznej

kardiologicznej

Etap II – wczesna rehabilitacja poszpitalna

Etap II – wczesna rehabilitacja poszpitalna

Powinien rozpocząć się w ciągu pierwszych

Powinien rozpocząć się w ciągu pierwszych

dwóch tygodni od wypisania ze szpitala i

dwóch tygodni od wypisania ze szpitala i

obejmuje okres od wypisania ze szpitala do

obejmuje okres od wypisania ze szpitala do

podjęcia pracy zawodowej lub osiągnięcia

podjęcia pracy zawodowej lub osiągnięcia

takiego stanu psychofizycznego, który

takiego stanu psychofizycznego, który

umożliwia samodzielne funkcjonowanie w

umożliwia samodzielne funkcjonowanie w

życiu coddziennym)

życiu coddziennym)

Oddział rehabilitacyjny, szpital uzdrowiskowy,

Oddział rehabilitacyjny, szpital uzdrowiskowy,

sanatorium, specjalne ośrodki rehabilitacyjne,

sanatorium, specjalne ośrodki rehabilitacyjne,

ambulatoryjnie

ambulatoryjnie

Okresy rehabilitacji

Okresy rehabilitacji

kardiologicznej

kardiologicznej

Etap III – rehabilitacja ambulatoryjna

Etap III – rehabilitacja ambulatoryjna

Rozpoczyna się gdy stan pacjenta jest

Rozpoczyna się gdy stan pacjenta jest

ustabilizowany, potwierdzony próbą

ustabilizowany, potwierdzony próbą

wysiłkową, kontrolowanym ciśnieniem

wysiłkową, kontrolowanym ciśnieniem

tętniczym i właściwą częstością akcji

tętniczym i właściwą częstością akcji

serca

serca

Prowadzona jest w formie zajęć

Prowadzona jest w formie zajęć

grupowych lub programów

grupowych lub programów

indywidualnych

indywidualnych

Okresy rehabilitacji

Okresy rehabilitacji

kardiologicznej

kardiologicznej

Etap IV rehabilitacji

Etap IV rehabilitacji

tzw. trening zdrowotny, etap

tzw. trening zdrowotny, etap

utrzymania osiągniętych efektów, w

utrzymania osiągniętych efektów, w

którym pacjent samodzielnie

którym pacjent samodzielnie

kontynuuje ćwiczenia fizyczne ( bez

kontynuuje ćwiczenia fizyczne ( bez

nadzoru lekarskiego), prowadzi

nadzoru lekarskiego), prowadzi

prozdrowotny tryb życia

prozdrowotny tryb życia

WSKAZANIA DO ROZPOCZĘCIA

WSKAZANIA DO ROZPOCZĘCIA

REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ

REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ

Dławica piersiowa wysiłkowa , zwłaszcza

Dławica piersiowa wysiłkowa , zwłaszcza

ze współistniejącymi modyfikowalnymi

ze współistniejącymi modyfikowalnymi

czynnikami ryzyka wieńcowego lub złą

czynnikami ryzyka wieńcowego lub złą

tolerancją wysiłku fizycznego(<6 METs)

tolerancją wysiłku fizycznego(<6 METs)

Niepowikłany zawał serca

Niepowikłany zawał serca

Stan po CABG

Stan po CABG

Transplantacja serca

Transplantacja serca

Niewydolność krążenia

Niewydolność krążenia

Stan po PTCA

Stan po PTCA

Stan po operacji wady zastawkowej serca

Stan po operacji wady zastawkowej serca

Podsumowanie

Podsumowanie

Rehabilitacja kardiologiczna powoduje znaczącą

Rehabilitacja kardiologiczna powoduje znaczącą

poprawę parametrów wysiłku fizycznego, przy

poprawę parametrów wysiłku fizycznego, przy

braku istotnych powikłań sercowo naczyniowych

braku istotnych powikłań sercowo naczyniowych

Chorzy stabilni wieńcowo mogą uczestniczyć

Chorzy stabilni wieńcowo mogą uczestniczyć

zarówno w treningu wytrzymałościowym , jak i

zarówno w treningu wytrzymałościowym , jak i

oporowym

oporowym

Rehabilitacja kardiologiczna w chorobie

Rehabilitacja kardiologiczna w chorobie

wieńcowej powoduje zmniejszenie niedokrwienia

wieńcowej powoduje zmniejszenie niedokrwienia

mięśnia sercowego w czasie wysiłku

mięśnia sercowego w czasie wysiłku

Trening rehabilitacyjny redukuje dolegliwości

Trening rehabilitacyjny redukuje dolegliwości

wieńcowe oraz zmniejsza objawy niedomogi

wieńcowe oraz zmniejsza objawy niedomogi

krążenia

krążenia

Podsumowanie

Podsumowanie

Ćwiczenia fizyczne są zalecane chorym z

Ćwiczenia fizyczne są zalecane chorym z

umiarkowaną i zaawansowaną dysfunkcją

umiarkowaną i zaawansowaną dysfunkcją

skurczową lewej komory serca

skurczową lewej komory serca

Trening fizyczny poprawia wydolność

Trening fizyczny poprawia wydolność

fizyczną pacjentów po transplantacji serca

fizyczną pacjentów po transplantacji serca

Nie stwierdzono powikłań i niepożądanych

Nie stwierdzono powikłań i niepożądanych

działań wysiłku fizycznego u ludzi starszych

działań wysiłku fizycznego u ludzi starszych

Edukacja , doradzanie i wpływ na zmianę

Edukacja , doradzanie i wpływ na zmianę

stylu życia prowadzą do zaprzestania

stylu życia prowadzą do zaprzestania

palenia tytoniu przez około 25% chorych

palenia tytoniu przez około 25% chorych

Podsumowanie

Podsumowanie

Połączenie treningu fizycznego ,

Połączenie treningu fizycznego ,

interwencji dietetycznych i leków

interwencji dietetycznych i leków

hipolipemizujących powoduje –

hipolipemizujących powoduje –

potwierdzoną w koronarografii-regresję lub

potwierdzoną w koronarografii-regresję lub

zahamowanie progresji procesu

zahamowanie progresji procesu

miażdżycowego w naczyniach

miażdżycowego w naczyniach

wieńcowych; redukuje nadwagę i pomaga

wieńcowych; redukuje nadwagę i pomaga

utrzymać należną masę ciała; normalizuje

utrzymać należną masę ciała; normalizuje

stężenie lipidów w surowicy krwi; obniża

stężenie lipidów w surowicy krwi; obniża

wartości ciśnienia tętniczego

wartości ciśnienia tętniczego