CHOROBY JELITA
CHOROBY JELITA
GRUBEGO
GRUBEGO
ZAPALNE
ZAPALNE
I NOWOTWOROWE
I NOWOTWOROWE
CHOROBY JELITA
CHOROBY JELITA
GRUBEGO
GRUBEGO
ZAPALNE
ZAPALNE
I NOWOTWOROWE
I NOWOTWOROWE
NIESWOISTE CHOROBY
NIESWOISTE CHOROBY
ZAPALNE JELITA GRUBEGO
ZAPALNE JELITA GRUBEGO
wrzodziejące zapalenie jelita
wrzodziejące zapalenie jelita
grubego (
grubego (
colitis ulcerosa
colitis ulcerosa
)
)
choroba Leśniowskiego-Crohna
choroba Leśniowskiego-Crohna
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE
JELITA GRUBEGO
JELITA GRUBEGO
Rozpoczyna się najczęściej między 20.
Rozpoczyna się najczęściej między 20.
a 40. rokiem życia
a 40. rokiem życia
Rozlane zapalenie błony śluzowej,
Rozlane zapalenie błony śluzowej,
które najczęściej rozpoczyna się w
które najczęściej rozpoczyna się w
odbytnicy,
odbytnicy,
a następnie obejmuje coraz wyższe
a następnie obejmuje coraz wyższe
odcinki okrężnicy
odcinki okrężnicy
Proces chorobowy dotyczy w zasadzie
Proces chorobowy dotyczy w zasadzie
samej błony śluzowej i nie obejmuje
samej błony śluzowej i nie obejmuje
całej grubości ściany jelita
całej grubości ściany jelita
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE
JELITA GRUBEGO – OBJAWY
JELITA GRUBEGO – OBJAWY
Bóle brzucha, wzdęcia, gorączka i wymioty
Bóle brzucha, wzdęcia, gorączka i wymioty
Utrata wagi ciała
Utrata wagi ciała
Niedokrwistość, niedobiałczenie i
Niedokrwistość, niedobiałczenie i
zaburzenia wodno-elektrolitowe
zaburzenia wodno-elektrolitowe
Gdy zajęte chorobowo są dalsze odcinki
Gdy zajęte chorobowo są dalsze odcinki
okrężnicy, pojawia się biegunka z
okrężnicy, pojawia się biegunka z
domieszką krwi i duża ilość śluzu
domieszką krwi i duża ilość śluzu
W przypadkach znacznie zaawansowanych
W przypadkach znacznie zaawansowanych
zmian zapalnych masywne krwawienie
zmian zapalnych masywne krwawienie
Liczba wypróżnień może sięgać 20 na dobę
Liczba wypróżnień może sięgać 20 na dobę
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO
POWIKŁANIA WYMAGAJĄCE LECZENIA
POWIKŁANIA WYMAGAJĄCE LECZENIA
CHIRURGICZNEGO
CHIRURGICZNEGO
Ostre, toksyczne rozszerzenie
Ostre, toksyczne rozszerzenie
okrężnicy (
okrężnicy (
megacolon toxicum
megacolon toxicum
)
)
Perforacja okrężnicy z zapaleniem
Perforacja okrężnicy z zapaleniem
otrzewnej
otrzewnej
Masywny krwotok z jelita grubego
Masywny krwotok z jelita grubego
Zwężenie jelita grubego
Zwężenie jelita grubego
Polipowatość zapalna
Polipowatość zapalna
Przetoki okołoodbytnicze
Przetoki okołoodbytnicze
Rak okrężnicy
Rak okrężnicy
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO
WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO
POWIKŁANIA POZAJELITOWE
POWIKŁANIA POZAJELITOWE
Marskość wątroby
Marskość wątroby
Zapalenie stawów
Zapalenie stawów
Choroby skóry (
Choroby skóry (
erythema nodosum
erythema nodosum
)
)
Choroby oczu (
Choroby oczu (
episcleritis
episcleritis
,
,
iritis
iritis
)
)
Owrzodzenia jamy ustnej
Owrzodzenia jamy ustnej
Zakrzepy i zatory w układzie
Zakrzepy i zatory w układzie
naczyniowym
naczyniowym
Kamica moczowa oraz zahamowanie
Kamica moczowa oraz zahamowanie
wzrostu u dzieci
wzrostu u dzieci
METODY POSTĘPOWANIA
METODY POSTĘPOWANIA
OPERACYJNEGO
OPERACYJNEGO
Wycięcie całego jelita grubego z wytworzeniem
Wycięcie całego jelita grubego z wytworzeniem
ileostomii (
ileostomii (
proctocolectomia totalis c.
proctocolectomia totalis c.
ileostomiam
ileostomiam
)
)
Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy
Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy
i wytworzeniem ileostomii (
i wytworzeniem ileostomii (
colectomia c.
colectomia c.
ileostomiam
ileostomiam
)
)
Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy
Wycięcie okrężnicy z pozostawieniem odbytnicy
i zespoleniem krętniczo-odbytniczym (
i zespoleniem krętniczo-odbytniczym (
colectomia
colectomia
c. ileorectomiam
c. ileorectomiam
)
)
Wycięcie okrężnicy, błony śluzowej odbytnicy
Wycięcie okrężnicy, błony śluzowej odbytnicy
i zespolenie krętniczo-odbytowe metodą „
i zespolenie krętniczo-odbytowe metodą „
pull
pull
through
through
” z wytworzeniem zbiornika na kał
” z wytworzeniem zbiornika na kał
(
(
colectomia
colectomia
,
,
mucosectomia recti et ileoanastomia
mucosectomia recti et ileoanastomia
m. „pull through”
m. „pull through”
)
)
CHOROBA
CHOROBA
LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
Dotyczy najczęściej końcowego
Dotyczy najczęściej końcowego
odcinka jelita krętego
odcinka jelita krętego
Proces zapalny szerzy się przez całą
Proces zapalny szerzy się przez całą
grubość jelita i obejmuje tkanki
grubość jelita i obejmuje tkanki
sąsiednie
sąsiednie
Ściana jelita jest pogrubiała,
Ściana jelita jest pogrubiała,
twarda,
twarda,
a światło jelita zwężone
a światło jelita zwężone
Krezka jelita jest pogrubiała i
Krezka jelita jest pogrubiała i
zawiera powiększone węzły chłonne
zawiera powiększone węzły chłonne
CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-
CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-
CROHNA – OBJAWY
CROHNA – OBJAWY
Biegunki
Biegunki
Bóle brzucha
Bóle brzucha
Utrata masy ciała
Utrata masy ciała
Macalny przez powłoki guz
Macalny przez powłoki guz
brzucha
brzucha
Przetoki okrężnicy (wewnętrzne
Przetoki okrężnicy (wewnętrzne
i zewnętrzne)
i zewnętrzne)
Choroby odbytu w postaci ropni,
Choroby odbytu w postaci ropni,
przetok, owrzodzeń i szczelin
przetok, owrzodzeń i szczelin
NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA CHOROBY
NAJCZĘSTSZE POWIKŁANIA CHOROBY
LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
Niedrożność jelit
Niedrożność jelit
Ropień wewnątrzotrzewnowy
Ropień wewnątrzotrzewnowy
Perforacja do wolnej jamy otrzewnowej
Perforacja do wolnej jamy otrzewnowej
Masywne krwawienie
Masywne krwawienie
Toksyczne rozszerzenie okrężnicy
Toksyczne rozszerzenie okrężnicy
Zapalenie jagodówki
Zapalenie jagodówki
Zapalenie tęczówki
Zapalenie tęczówki
Zapalenie wątroby
Zapalenie wątroby
Zapalenie okołoprzewodowe dróg
Zapalenie okołoprzewodowe dróg
żółciowych,
żółciowych,
Rumień guzowaty
Rumień guzowaty
Ropnie i zgorzelinowe zapalenie skóry
Ropnie i zgorzelinowe zapalenie skóry
POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE
POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE
W CHOROBIE LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
W CHOROBIE LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
Jeśli zmiana dotyczy końcowego odcinka jelita
Jeśli zmiana dotyczy końcowego odcinka jelita
krętego, operacją z wyboru jest jego wycięcie
krętego, operacją z wyboru jest jego wycięcie
wraz z częścią okrężnicy wstępującej
wraz z częścią okrężnicy wstępującej
Przy umiejscowieniu zmian tylko w okrężnicy
Przy umiejscowieniu zmian tylko w okrężnicy
wycina się całą okrężnicę lub jej zmieniony
wycina się całą okrężnicę lub jej zmieniony
chorobowo odcinek, a ciągłość przewodu
chorobowo odcinek, a ciągłość przewodu
pokarmowego odtwarza się zespalając
pokarmowego odtwarza się zespalając
odbytnicę z jelitem cienkim, z zachowaną
odbytnicę z jelitem cienkim, z zachowaną
częścią okrężnicy, lub też okrężnicę z
częścią okrężnicy, lub też okrężnicę z
okrężnicą
okrężnicą
W przypadkach kiedy proces zapalny
W przypadkach kiedy proces zapalny
obejmuje odbytnicę, operacją z wyboru jest
obejmuje odbytnicę, operacją z wyboru jest
wycięcie odbytnicy wraz okrężnicą i
wycięcie odbytnicy wraz okrężnicą i
wykonanie sztucznego odbytu
wykonanie sztucznego odbytu
NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE
NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE
JELITA GRUBEGO – POLIPY
JELITA GRUBEGO – POLIPY
Polipy nabłonkowe, tzn. gruczolak
Polipy nabłonkowe, tzn. gruczolak
(
(
adenoma
adenoma
) oraz brodawczak
) oraz brodawczak
drzewkowaty (
drzewkowaty (
adenoma villosum
adenoma villosum
),
),
szczególnie jeżeli występują one
szczególnie jeżeli występują one
mnogo jako tzw. polipowatość, bądź
mnogo jako tzw. polipowatość, bądź
to zwykła, bądź pochodzenia
to zwykła, bądź pochodzenia
dziedzicznego jako polipowatość
dziedzicznego jako polipowatość
rodzinna (
rodzinna (
polypositas familiaris
polypositas familiaris
)
)
Polipy nienabłonkowe: włókniaki,
Polipy nienabłonkowe: włókniaki,
tłuszczaki , mięśniaki
tłuszczaki , mięśniaki
POLIPY
POLIPY
NIENOWOTWOROWE
NIENOWOTWOROWE
Hamartoma
Hamartoma
czyli odpryskowce –
czyli odpryskowce –
zbudowane z tkanki podobnej do
zbudowane z tkanki podobnej do
mezenchymalnej (polip
mezenchymalnej (polip
młodzieńczy, polip Peutz-
młodzieńczy, polip Peutz-
Jeghersa)
Jeghersa)
Nienowotworowe rozrosty
Nienowotworowe rozrosty
polipowate – polip zapalny,
polipowate – polip zapalny,
limfoidalny
limfoidalny
Polipy niesklasyfikowane – polip
Polipy niesklasyfikowane – polip
hiperplastyczny
hiperplastyczny
RAK JELITA GRUBEGO
RAK JELITA GRUBEGO
Rak okrężnicy ma charakter
Rak okrężnicy ma charakter
gruczolako-raka (
gruczolako-raka (
adenocarcinoma
adenocarcinoma
)
)
o różnym stopniu zróżnicowania:
o różnym stopniu zróżnicowania:
rak brodawczakowaty (
rak brodawczakowaty (
adenoca papillare
adenoca papillare
)
)
rak włóknisty (
rak włóknisty (
adenoca scirrhosum
adenoca scirrhosum
)
)
rak galaretowaty (
rak galaretowaty (
adenoca gellatinosum
adenoca gellatinosum
)
)
OBJAWY
OBJAWY
RAKA OKRĘŻNICY
RAKA OKRĘŻNICY
W ZALEŻNOŚCI OD LOKALIZACJI
W ZALEŻNOŚCI OD LOKALIZACJI
Guzy nowotworowe w prawej części jelita grubego:
Guzy nowotworowe w prawej części jelita grubego:
niedokrwistość
niedokrwistość
spadek wagi ciała
spadek wagi ciała
bóle często sugerujące schorzenia wyrostka
bóle często sugerujące schorzenia wyrostka
robaczkowego
robaczkowego
wyczuwalny przez powłoki guz (szczególnie przy
wyczuwalny przez powłoki guz (szczególnie przy
guzach kątnicy)
guzach kątnicy)
zwężenie jelita i niedrożność
zwężenie jelita i niedrożność
Guzy nowotworowe lewej części jelita grubego:
Guzy nowotworowe lewej części jelita grubego:
wzdęcia
wzdęcia
zatrzymanie gazów i stolca
zatrzymanie gazów i stolca
obecność świeżej krwi w stolcu
obecność świeżej krwi w stolcu
zaparcia
zaparcia
ołówkowate stolce
ołówkowate stolce
LECZENIE RAKA JELITA
LECZENIE RAKA JELITA
GRUBEGO
GRUBEGO
Polega ono na doszczętnym wycięciu guza wraz
Polega ono na doszczętnym wycięciu guza wraz
z odcinkiem jelita oraz przylegającym odcinkiem
z odcinkiem jelita oraz przylegającym odcinkiem
krezki, w której często znajdują się zajęte
krezki, w której często znajdują się zajęte
procesem nowotworowym węzły chłonne
procesem nowotworowym węzły chłonne
W przypadkach zmian nieoperacyjnych, kiedy
W przypadkach zmian nieoperacyjnych, kiedy
proces nowotworowy jest zbyt rozległy i obejmuje
proces nowotworowy jest zbyt rozległy i obejmuje
także sąsiednie narządy, wykonuje się zespolenie
także sąsiednie narządy, wykonuje się zespolenie
omijające (np. zespolenie jelita cienkiego z
omijające (np. zespolenie jelita cienkiego z
poprzecznicą) lub przetokę zewnętrzną jelita, czyli
poprzecznicą) lub przetokę zewnętrzną jelita, czyli
tzw. sztuczny odbyt brzuszny. Zmiany położone
tzw. sztuczny odbyt brzuszny. Zmiany położone
nisko, poniżej 10 cm, usuwa się doszczętnie wraz
nisko, poniżej 10 cm, usuwa się doszczętnie wraz
z całą odbytnicą oraz tkanką okołoodbytniczą i
z całą odbytnicą oraz tkanką okołoodbytniczą i
odbytem ze zwieraczami, proksymalny odcinek
odbytem ze zwieraczami, proksymalny odcinek
jelita grubego wyłania się natomiast jako
jelita grubego wyłania się natomiast jako
jednolufowy odbyt brzuszny (
jednolufowy odbyt brzuszny (
amputatio recti
amputatio recti
abdomino-perinealis
abdomino-perinealis
)
)
RAK ODBYTNICY
RAK ODBYTNICY
Rak położony powyżej 10 cm – wykonuje się
Rak położony powyżej 10 cm – wykonuje się
zabieg usunięcia odbytnicy i części
zabieg usunięcia odbytnicy i części
przylegającej esicy razem z ich krezką, a oba
przylegającej esicy razem z ich krezką, a oba
końce jelita grubego zespala się koniec do
końce jelita grubego zespala się koniec do
końca śródotrzewnowo. Jest to zabieg z dojścia
końca śródotrzewnowo. Jest to zabieg z dojścia
brzusznego (
brzusznego (
resectio recti abdominalis
resectio recti abdominalis
)
)
W razie śródoperacyjnego rozpoznania
W razie śródoperacyjnego rozpoznania
przerzutów nowotworowych do węzłów
przerzutów nowotworowych do węzłów
chłonnych krezkowych należy zabieg
chłonnych krezkowych należy zabieg
rozszerzyć o dokładną limfadenektomię
rozszerzyć o dokładną limfadenektomię
zaotrzewnową, czyli doszczętne usunięcie
zaotrzewnową, czyli doszczętne usunięcie
tkanki chłonnej z okolicy rozwidlenia naczyń
tkanki chłonnej z okolicy rozwidlenia naczyń
biodrowych, moczowodów, aż do poziomu
biodrowych, moczowodów, aż do poziomu
tętnicy krezkowej dolnej
tętnicy krezkowej dolnej
RAK ODBYTU
RAK ODBYTU
(
(
CARCINOMA ANI
CARCINOMA ANI
)
)
jest rzadką lokalizacją raka jelita
jest rzadką lokalizacją raka jelita
grubego – ok. 2% wszystkich
grubego – ok. 2% wszystkich
przypadków, jest to rak
przypadków, jest to rak
płaskokomórkowy (
płaskokomórkowy (
ca
ca
planoepitheliale
planoepitheliale
), powoduje znaczną
), powoduje znaczną
destrukcję zwieraczy
destrukcję zwieraczy
i daje przerzuty do węzłów chłonnych
i daje przerzuty do węzłów chłonnych
pachwinowych. Leczenie polega na
pachwinowych. Leczenie polega na
brzuszno-kroczowym odjęciu
brzuszno-kroczowym odjęciu
odbytnicy wraz z odbytem
odbytnicy wraz z odbytem
ZEWNĘTRZNE PRZETOKI
ZEWNĘTRZNE PRZETOKI
JELITOWE (STOMIA)
JELITOWE (STOMIA)
Jest to planowe zespolenie światła jelita
Jest to planowe zespolenie światła jelita
z powierzchnią powłok brzusznych. W
z powierzchnią powłok brzusznych. W
chirurgii jamy brzusznej jest to metoda od
chirurgii jamy brzusznej jest to metoda od
dawna uznana, pozwala ona skutecznie
dawna uznana, pozwala ona skutecznie
ratować życie chorego,
ratować życie chorego,
a często jest tylko jednym z etapów
a często jest tylko jednym z etapów
skomplikowanego, radykalnego zabiegu
skomplikowanego, radykalnego zabiegu
operacyjnego
operacyjnego
Stomię najczęściej wykonuje się jako:
Stomię najczęściej wykonuje się jako:
–
integralny etap zabiegu chirurgicznego
integralny etap zabiegu chirurgicznego
–
przygotowanie do ostatecznej, definitywnej
przygotowanie do ostatecznej, definitywnej
operacji
operacji
–
zabezpieczenie przed wystąpieniem powikłań
zabezpieczenie przed wystąpieniem powikłań
choroby podstawowej lub wykonanego zabiegu
choroby podstawowej lub wykonanego zabiegu
RODZAJE PRZETOK
RODZAJE PRZETOK
I FIZJOLOGIA WYDZIELANIA
I FIZJOLOGIA WYDZIELANIA
W praktyce klinicznej stosuje się bardzo różne
W praktyce klinicznej stosuje się bardzo różne
kryteria podziału przetok jelitowych
kryteria podziału przetok jelitowych
zewnętrznych, jednak najważniejsze z nich to:
zewnętrznych, jednak najważniejsze z nich to:
kryterium czasowe – stomia czasowa (wyłaniana
kryterium czasowe – stomia czasowa (wyłaniana
tylko
tylko
w pewnym z etapów leczenia chirurgicznego,
w pewnym z etapów leczenia chirurgicznego,
a następnie likwidowana) oraz stomia ostateczna
a następnie likwidowana) oraz stomia ostateczna
(definitywna) wyłaniana na stałe
(definitywna) wyłaniana na stałe
w zależności od miejsca (poziom jelita), na którym
w zależności od miejsca (poziom jelita), na którym
została wytworzona – ileostomia, czyli przetoka jelita
została wytworzona – ileostomia, czyli przetoka jelita
cienkiego i kolostomia, czyli przetoka jelita grubego
cienkiego i kolostomia, czyli przetoka jelita grubego
w zależności od techniki wyłonienia – stomia
w zależności od techniki wyłonienia – stomia
jednolufowa (końcowa) oraz stomia dwulufowa
jednolufowa (końcowa) oraz stomia dwulufowa
(boczna lub pętlowa)
(boczna lub pętlowa)
kryterium uwzględniające budowę przetoki i sposób
kryterium uwzględniające budowę przetoki i sposób
wydzielania: kanałowa, wargowa, boczna, końcowa,
wydzielania: kanałowa, wargowa, boczna, końcowa,
całkowita, niecałkowita
całkowita, niecałkowita