Powikłania i sytuacje
Powikłania i sytuacje
krytyczne związane ze
krytyczne związane ze
znieczuleniem
znieczuleniem
Maria Wujtewicz
Powikłania i sytuacje
Powikłania i sytuacje
krytyczne związane ze
krytyczne związane ze
znieczuleniem
znieczuleniem
Maria Wujtewicz
Nie ma znieczulenia
Nie ma znieczulenia
bez ryzyka
bez ryzyka
Okołooperacyjna
Okołooperacyjna
zachorowalność i
zachorowalność i
umieralność
umieralność
pierwotnie związana ze znieczuleniem
znieczulenie jest dodatkowym czynnikiem
pierwotnie związana z zabiegiem
operacyjnym
zabieg operacyjny jest dodatkowym
czynnikiem
pierwotnie spowodowana chorobą
pacjenta
Zachorowalność –
Zachorowalność –
nieplanowane i niekorzystne
nieplanowane i niekorzystne
działanie znieczulenia
działanie znieczulenia
ciężka – trwałe upośledzenie organizmu
średnio ciężka – przedłużony pobyt w
szpitalu bez trwałych następstw
lekka – niewielkie powikłanie bez żadnych
następstw
Zgon związany ze
Zgon związany ze
znieczuleniem
znieczuleniem
czas nie jest dokładnie określony
1- 6 dni po operacji ?
brak świadomości po znieczuleniu i
zgon w późniejszym okresie ?
Późna śmierć w następstwie
aspiracji ?
Sytuacje krytyczne związane
Sytuacje krytyczne związane
ze znieczuleniem
ze znieczuleniem
spowodowane są
spowodowane są
Błędami ludzkimi
Błędami ludzkimi
rzadziej: przedawkowaniem leków,
rzadziej: przedawkowaniem leków,
ich zamianą, złym doborem,
ich zamianą, złym doborem,
powikłaniami w czasie przetaczania
powikłaniami w czasie przetaczania
krwi
krwi
Czynniki predysponujące
Czynniki predysponujące
o
Brak kontroli sprzętu
Brak kontroli sprzętu
o
Brak doświadczenia
Brak doświadczenia
o
Nieuwaga, nonszalancja
Nieuwaga, nonszalancja
o
Zbyt duża wiara w elektronikę
Zbyt duża wiara w elektronikę
o
Pośpiech
Pośpiech
o
Ograniczone pole widzenia
Ograniczone pole widzenia
o
zmęczenie
zmęczenie
Błędy związane z intubacją
Błędy związane z intubacją
Rurka w przełyku
Rurka w przełyku
Przedłużające się próby intubacji u
Przedłużające się próby intubacji u
zwiotczonego chorego
zwiotczonego chorego
Niedrożność rurki
Niedrożność rurki
Wysunięcie się rurki
Wysunięcie się rurki
Aspiracja treści żołądkowej do dróg
Aspiracja treści żołądkowej do dróg
oddechowych
oddechowych
Błędy związane z
Błędy związane z
wyposażeniem stanowiska
wyposażeniem stanowiska
Brak dopływu tlenu
Brak dopływu tlenu
Źle założony układ oddechowy
Źle założony układ oddechowy
Przeciek gazów oddechowych
Przeciek gazów oddechowych
Źle ustawiony przepływ gazów
Źle ustawiony przepływ gazów
Błędy w obsłudze aparatu
Błędy w obsłudze aparatu
Wydarzenie krytyczne w czasie
Wydarzenie krytyczne w czasie
znieczulenia przewodowego
znieczulenia przewodowego
Hipotensja
Hipotensja
Blok całkowity
Blok całkowity
Przedawkowanie lub podanie leku do
Przedawkowanie lub podanie leku do
naczynia
naczynia
Zbyt głęboka sedacja
Zbyt głęboka sedacja
Wydarzenie krytyczne
Wydarzenie krytyczne
spowodowane innymi
spowodowane innymi
czynnikami
czynnikami
Źle zebrany wywiad u chorych obciążonych (czy)
Źle zebrany wywiad u chorych obciążonych (czy)
nieprzygotowanych do operacji ze wskazań nagłych
nieprzygotowanych do operacji ze wskazań nagłych
Nieodpowiednia opieka w bezpośrednim okresie
Nieodpowiednia opieka w bezpośrednim okresie
pooperacyjnym
pooperacyjnym
a)
a)
Niedrożność dróg oddechowych
Niedrożność dróg oddechowych
b)
b)
Depresja po opioidach –”cicha śmierć”
Depresja po opioidach –”cicha śmierć”
c)
c)
Niecałkowite odwrócenie działania środków zwiotczających
Niecałkowite odwrócenie działania środków zwiotczających
d)
d)
hypowolemia
hypowolemia
Uszkodzenie uzębienia
Uszkodzenie uzębienia
Powikłania neurologiczne
Powikłania neurologiczne
Zakrzepowe zapalenie żył
Zakrzepowe zapalenie żył
Pozanaczyniowe podanie leków
Pozanaczyniowe podanie leków
Odma opłucnowa
Odma opłucnowa
oparzenia
oparzenia
Zapobieganie powikłaniom
Zapobieganie powikłaniom
Nadzór nad szkolącymi się
Nadzór nad szkolącymi się
Sprawdzanie sprzętu i aparatu przed każdym
Sprawdzanie sprzętu i aparatu przed każdym
znieczuleniem
znieczuleniem
Regularny przegląd techniczny urządzeń
Regularny przegląd techniczny urządzeń
Właściwe przygotowanie chorego do zabiegu
Właściwe przygotowanie chorego do zabiegu
Dobór odpowiednich technik
Dobór odpowiednich technik
anestezjologicznych i systemu
anestezjologicznych i systemu
monitorującego
monitorującego
Stały nadzór w czasie znieczulenia
Stały nadzór w czasie znieczulenia
„
„
trening pewności” – przygotowanie lekarza
trening pewności” – przygotowanie lekarza
na wystąpienie powikłania i wyrobienie
na wystąpienie powikłania i wyrobienie
nawyków postępowania
nawyków postępowania
Anafilaksje
Anafilaksje
Reakcja antygen – przeciwciało. Histamina
Reakcja antygen – przeciwciało. Histamina
jest głównym mediatorem tej reakcji.
jest głównym mediatorem tej reakcji.
Reakcje anafilaktoidalne
Reakcje anafilaktoidalne
Obraz kliniczny podobny, ale wywołany
Obraz kliniczny podobny, ale wywołany
pobudzeniem receptorów histaminowych w
pobudzeniem receptorów histaminowych w
narządach
narządach
Czynniki wywołujące reakcje
Czynniki wywołujące reakcje
anafilaktyczne i anafilaktoidalne
anafilaktyczne i anafilaktoidalne
Środki zwiotczające
Środki zwiotczające
Benzodwuazepiny
Benzodwuazepiny
Anestetyki dożylne
Anestetyki dożylne
Opioidy
Opioidy
Płyny koloidowe
Płyny koloidowe
Antybiotyki
Antybiotyki
Lateks
Lateks
inne
inne
Hypertermia złośliwa
Hypertermia złośliwa
Zaburzenie transportu jonów wapnia w mięśniach
Zaburzenie transportu jonów wapnia w mięśniach
szkieletowych
szkieletowych
( zwiększone uwalnianie lub zmniejszone
( zwiększone uwalnianie lub zmniejszone
wchłanianie przez sarkoplazmę)
wchłanianie przez sarkoplazmę)
Wzrost metabolizmu tlenowego i beztlenowego w
Wzrost metabolizmu tlenowego i beztlenowego w
komórce
komórce
Wzrost wytwarzania ciepła, CO
Wzrost wytwarzania ciepła, CO
2
2
i mleczanów
i mleczanów
a.
a.
Bad. lab.:
Bad. lab.:
stężenia fosfokinazy kreatyninowej (biopsja
stężenia fosfokinazy kreatyninowej (biopsja
mięśnia),
mięśnia),
K
K
+
+
,
,
BE > -5 do -7 mEq/l !
BE > -5 do -7 mEq/l !
b.
b.
Obraz kliniczny:
Obraz kliniczny:
ciepłoty ciała, tachykardia, sztywność
ciepłoty ciała, tachykardia, sztywność
mięśni,
mięśni,
Kpa CO
Kpa CO
2
2
c.
c.
Dantrolen
Dantrolen
jest jedynym lekiem
jest jedynym lekiem
Zagadnienia prawne
Zagadnienia prawne
związane ze
związane ze
znieczuleniem
znieczuleniem
Maria Wujtewicz
Maria Wujtewicz
Współpraca podczas
Współpraca podczas
operacji
operacji
Partnerska współpraca specjalistów: każdy
Partnerska współpraca specjalistów: każdy
specjalista ponosi odpowiedzialność
specjalista ponosi odpowiedzialność
jednoosobową i osobistą za powierzone
jednoosobową i osobistą za powierzone
zadania i czynności.
zadania i czynności.
W anestezjologii współpraca na zasadzie
W anestezjologii współpraca na zasadzie
podziału pracy:
podziału pracy:
a.
a.
W poziomie:
W poziomie:
ordynator – lekarze
ordynator – lekarze
, podlegający
, podlegający
personel nie lekarski
personel nie lekarski
b.
b.
W poziomie:
W poziomie:
anestezjolog – chirurg
anestezjolog – chirurg
Zasada wzajemnego zaufania
Zasada wzajemnego zaufania
( ograniczenia: choroby, przemęczenie, alkohol)
( ograniczenia: choroby, przemęczenie, alkohol)
Ordynator
Ordynator
oddziału
oddziału
anestezjologii w zakresie
anestezjologii w zakresie
medycznym i
medycznym i
specjalistycznym
specjalistycznym
jest
jest
niezależny
niezależny
od władz szpitala i
od władz szpitala i
ordynatorów innych oddziałów
ordynatorów innych oddziałów
Standardy
Standardy
stanowiska
stanowiska
anestezjologicznego
anestezjologicznego
program operacyjny
program operacyjny
Kształcący się anestezjolodzy mogą
Kształcący się anestezjolodzy mogą
znieczulać gdy:
znieczulać gdy:
1. nie jest to dodatkowym zagrożeniem
1. nie jest to dodatkowym zagrożeniem
dla
dla
chorego
chorego
2. jest stały nadzór specjalisty
2. jest stały nadzór specjalisty
Udział lekarzy stażystów
Udział lekarzy stażystów
Nie mogą być rutynowo angażowani
Nie mogą być rutynowo angażowani
w miejsce brakującego personelu
w miejsce brakującego personelu
(ograniczone uprawnienia)
(ograniczone uprawnienia)
Nie mogą udzielać samodzielnej
Nie mogą udzielać samodzielnej
pomocy w przypadkach nagłych,
pomocy w przypadkach nagłych,
nawet bezpośrednio po uzyskaniu
nawet bezpośrednio po uzyskaniu
prawa wykonywania zawodu
prawa wykonywania zawodu
Udział studentów
Udział studentów
Tylko w ramach szkolenia, pod
Tylko w ramach szkolenia, pod
nadzorem lekarza odpowiedzialnego i
nadzorem lekarza odpowiedzialnego i
specjalisty
specjalisty
Lekarz a personel
Lekarz a personel
pielęgniarski
pielęgniarski
Lekarz odpowiada za polecenie wykonania
Lekarz odpowiada za polecenie wykonania
czynności ( rodzaj leku, dawka, stężenie, czas i
czynności ( rodzaj leku, dawka, stężenie, czas i
sposób podania)
sposób podania)
Personel pielęgniarski odpowiada za wykonanie
Personel pielęgniarski odpowiada za wykonanie
polecenia
polecenia
Zakładanie cewników centralnych jest
Zakładanie cewników centralnych jest
obowiązkiem lekarza
obowiązkiem lekarza
Usuwanie cewników centralnych może
Usuwanie cewników centralnych może
wykonywać personel pielęgniarski (przeszkody)
wykonywać personel pielęgniarski (przeszkody)
Lekarz nie ma prawa zlecić personelowi
Lekarz nie ma prawa zlecić personelowi
pielęgniarskiemu samodzielnego wykonywania
pielęgniarskiemu samodzielnego wykonywania
znieczulenia
znieczulenia
Anestezjolog nie musi
Anestezjolog nie musi
znać się na
znać się na
skomplikowanej
skomplikowanej
aparaturze, ale
aparaturze, ale
musi
musi
rozpoznać zakłócenia
rozpoznać zakłócenia
w jej
w jej
funkcjonowaniu
funkcjonowaniu
Zgoda chorego na
Zgoda chorego na
znieczulenie musi być
znieczulenie musi być
uświadomiona
uświadomiona
Zgoda domniemana
Zgoda domniemana
( chory
( chory
nieprzytomny, brak opiekunów)
nieprzytomny, brak opiekunów)
Krewni nie mogą decydować w imieniu
Krewni nie mogą decydować w imieniu
chorego, służą jedynie informacją
chorego, służą jedynie informacją
Umożliwia to rozpoczęcie leczenia, ale
Umożliwia to rozpoczęcie leczenia, ale
tylko w sytuacji nagłej
tylko w sytuacji nagłej
Lekarz ponosi pełną
Lekarz ponosi pełną
odpowiedzialność cywilną i
odpowiedzialność cywilną i
karną, jeśli nie
karną, jeśli nie
poinformował chorego w
poinformował chorego w
dostatecznym stopniu
dostatecznym stopniu
przed uzyskaniem zgody
przed uzyskaniem zgody
Sposób i czas informowania
Sposób i czas informowania
Lekarz leczący i znieczulający
Lekarz leczący i znieczulający
Każdy pacjent musi zostać
Każdy pacjent musi zostać
poinformowany
poinformowany
Informacje najpóźniej w dniu
Informacje najpóźniej w dniu
poprzedzającym operację
poprzedzającym operację
Metoda stopniowego informowania
Metoda stopniowego informowania
(forma pisemna, a następnie
(forma pisemna, a następnie
rozmowa)
rozmowa)