Modele i formy opieki geriatrycznej w Polsce i na świecie

Skuteczny model opieki geriatrycznej:



spełnia kryterium ciągłości,

kompleksowości i dostępności;



umożliwia wczesne rozpoznanie schorzeń;



umożliwia skuteczne zapobieganie

hospitalizacji i instytucjonalizacji opieki

nad ludźmi starymi;



umożliwia zmniejszanie wydatków

przeznaczanych na opiekę nad ludźmi

starymi.

Modele opieki geriatrycznej na świecie

DZIENNY SZPITAL GERIATRYCZNY



wdrażany w Wielkiej Brytanii;



realizowany w ośrodkach dziennego pobytu oraz dziennych

szpitalach geriatrycznych;



ośrodki dziennego pobytu – organizowane przez władze

lokalne, organizacje dobroczynne – zapewniają głównie pomoc

socjalną, kontakt z innymi ludźmi, zajęcia rekreacyjne, posiłki,

transport z i do domu;



dzienny szpital geriatryczny (DSG) – to część Narodowej

Służby Zdrowia (NHS); zwykle funkcjonuje na bazie szpitala

ogólnego lub geriatrycznego; jego zadaniem jest

przyspieszenie wypisu starszych pacjentów ze szpitala –

świadczy głównie opiekę medyczną (konsultacje lekarskie,

zabiegi pielęgnacyjne, rehabilitacja, terapia zajęciowa,

logopedia itp.) oraz transport i posiłki;

c.d. dzienny szpital geriatryczny



często pacjenci dziennego szpitala wymagają pomocy

socjalnej a ośrodków dziennego pobytu –

rehabilitacji - zaleca się powiązanie funkcjonalne i

strukturalne tych placówek;



do dziennego szpitala geriatrycznego – przyjmowani są

pacjenci bezpośrednio po leczeniu szpitalnym lub kierowani

z domu przez lekarza rodzinnego lub geriatrę – przyczyna:

niedowład po udarze mózgu, niesprawność w wyniku zmian

zapalno-zwyrodnieniowych stawów;



najważniejsze zadanie DSG – rehabilitacja w celu

przywrócenia sprawności i zdolności funkcjonowania w

środowisku, kontynuacja leczenia, realizacja zabiegów

pielęgnacyjnych, których nie można wykonać w ramach

opieki środowiskowej;

c.d. dzienny szpital geriatryczny



opieka realizowana jest przez wielodyscyplinarny zespół

opieki geriatrycznej ( lekarz geriatra, pielęgniarka

geriatryczna);



pacjenci pojawiają się początkowo w DSG 3-5 x tydzień, pod

koniec – 1 x tydzień lub rzadziej; najczęściej pacjenci

spędzają w DSG 4-6 godz. dziennie 2x/tydz. przez 7-12 tyg.;



wady modelu opieki: nie jest tańszy od pobytu w szpitalu,

występują trudności związane z organizacją i kosztami

transportu.

HOSPITALIZACJA DOMOWA:



koncepcja powstała w 1961r. we Francji; jest realizowana
m.in. w USA, Kanadzie, Holandii;



to świadczenia obejmujące aktywne leczenie realizowane
przez klinicystów w domu pacjenta, dotyczące schorzeń,
które zwykle leczone są w szpitalu; świadczenia dotyczą
tylko okresu, gdy stan pacjenta wymaga skierowania do
szpitala;



cel modelu opieki: zapobieganie hospitalizacji lub gdy do
niej doszło – przyspieszenie wypisu ze szpitala;



w szpitalu funkcjonują zespoły lekarzy, pielęgniarek i innych
terapeutów, którzy kontynuują leczenie w domu pacjenta;



pacjent jest kierowany do hospitalizacji domowej prosto ze
szpitala lub ze środowiska (lekarz rodzinny)

c.d. hospitalizacji domowej



wskazania do hospitalizacji domowej – różne w danym kraju

np. typ schorzenia, wypis ze szpitala, typ leczenia;



efekty leczenia – porównywalne do tradycyjnego leczenia

w szpitalu (dotyczy to także kosztów) ;

pacjenci wyrażają większe zadowolenie z leczenia w domu,

ale ich opiekunowie wskazują na szereg uciążliwości;

efektywność modelu można uzyskać poprzez ustalenie

zasad kwalifikacji do tego typu opieki.

Modele opieki nad ludźmi

w podeszłym wieku w USA:

LONG TERM CARE (opieka długoterminowa lub przewlekła)



skupia się na leczeniu, pielęgnacji, rehabilitacji, działaniach
opiekuńczych w domu chorego, który kwalifikuje się do
przyjęcia do zakładu opiekuńczego;



cel opieki – oddalenie momentu umieszczenia pacjenta w
w/w placówce



wady modelu –nie przyczynia się do generowania
oszczędności - finansowanie opieki w formie płatności za
usługę umożliwia refundację nadmiernej ilości świadczeń
niekoniecznych do funkcjonowania pacjenta w domu.

c.d. modele opieki w USA

COMPREHENSIVE CARE OF ELDERLY



model poszerzonej opieki oferujący oprócz świadczeń opieki
przewlekłej także intensywną opiekę lekarską (nagłe
zachorowania) w przychodni lub szpitalu;



wady – niespójny system finansowania ( z różnych źródeł)
sprawia, że opieka jest fragmentaryczna, bez zapewnienia
ciągłości; brak mechanizmu koordynacji – przyczyna niskiej
efektywności modelu.

c.d modele opieki w USA

MODELE OPIEKI KIEROWANEJ np.

1.Program całościowej opieki nad ludźmi starszymi

1.Program całościowej opieki nad ludźmi starszymi
(PACE – Program All-inclusive Care for Elderly)



integruje różne formy opieki (doraźnej, przewlekłej) także

w zakresie koordynacji i finansowania;



cel modelu – zapobieganie hospitalizacji lub umieszczania

w zakładach opiekuńczych;



umożliwia osobom zakwalifikowanym do przyjęcia do zakładu

opiekuńczego przebywanie i funkcjonowanie w warunkach

domowych przy pełnym zabezpieczeniu potrzeb

zdrowotnych, socjalnych, rehabilitacyjnych; model wspiera i

odciąża rodzinę chorego



do modelu kwalifikowane są osoby ↑55 r. ż ze skierowaniem

do ośrodków opiekuńczych i mieszkające w rejonie ośrodka

PACE

c.d. modele opieki w USA



świadczenia medyczne realizowane są w każdym miejscu

pobytu pacjenta przez różnych specjalistów, współpracujących

w zespole terapeutycznym; pacjenci obejmowani opieką w

domu, poradni, ośrodku dziennej opieki, zakładzie

opiekuńczym, szpitalu z zapewnieniem usług

podstawowych i specjalistycznych;



cały pakiet usług medycznych i opiekuńczych oferowany przez

PACE jest kontraktowany przez instytucje ubezpieczeniowe

(Medicare, Medicaid) na zasadzie przelewu przeciętnej kwoty

na 1 osobę (kwota jest przemnażana przez wskaźniki typowe

dla wieku płci, schorzenia, typu niesprawności);



PACE oferuje kompleksowa opiekę – wymaga jednak

rezygnacji z dotychczasowego modelu opieki;



świadczenia są całodobowe, realizowane głównie w ośrodku,

co ma również działanie socjalizujące

c.d. modele opieki w USA

2.Ośrodki opieki przejściowej (Transitional Care Centres)



celem opieki jest przyspieszenie wypisu pacjenta ze szpitala

poprzez przejmowanie ich ze szpitala w celu rehabilitacji

i przygotowania do powrotu do domu;



ośrodek ściśle współpracuje ze szpitalem; składa się z 15

łóżek wyodrębnionych z zakładu opiekuńczego



do ośrodka przyjmowane są osoby wymagające rehabilitacji

kardiologicznej, po zabiegach ortopedycznych, udarach

mózgu, osoby niesprawne, które z powodu ostrej choroby

znalazły się w szpitalu i nie mogą pozostawać

same w domu;



wielodyscyplinarny zespół lekarzy geriatrów, pielęgniarek

geriatrycznych razem z personelem zakładu opiekuńczego

konstruuje indywidualne plany opieki nad chorym aż po

wypis ze szpitala;



zalety – pobyt w ośrodku jest tańszy niż inne formy opieki,

ryzyko rehospiatalizacji - niższe

c.d. modele opieki w USA

Organizacja opieki kierowanej pobiera

składkę od ubezpieczonych i zobowiązuje

się do takiego zapewnienia opieki

zdrowotnej, która gwarantuje ustalony

pakiet świadczeń o określonej

jakości.

Popularność powyższego modelu opieki w

USA szybko wzrasta.

Modele opieki w Holandii i Danii

Opiekę nad ludźmi starymi podzielono na 3 współpracujące ze sobą

piony:



opiekę ambulatoryjną (lekarz rodzinny, pielęgniarka

geriatryczna, pielęgniarka środowiskowa) – u każdego

podopiecznego szacuje się skalę niepełnosprawności i ustala się

działania usprawniające w miejscu zamieszkania lub

przekazuje się pacjenta do opieki szpitalnej;



opieka szpitalna (sekretarka medyczna – organizator opieki,

lekarze – po leczeniu kwalifikują do powrotu do m-sca

zamieszkania lub placówki opieki społecznej;



ośrodki opieki przewlekłej – zróżnicowane np. sprawujące

przejściową opiekę, opieka nad osobami niedołężnymi, domy

opieki medycznej (szpitale dla przewlekle chorych) – wszędzie

wyraźny podział pacjentów z chor. somatycznymi,

psychiatrycznymi; zespół sprawujący opiekę - wielodyscyplinarny

Modele opieki w Danii i Holandii



Inne formy opieki – hospicja



Dania – geriatryczna służba zdrowia podlega ministerstwu

spraw socjalnych; po opuszczeniu przez pacjenta szpitala

oraz po konsultacjach z lekarzami szpitalnymi pracownicy

socjalni organizują opiekę pacjentom w domu (pomoce

domowe)

Modele opieki w Wielkiej Brytanii

Służba geriatryczna

( wyspecjalizowany system

opieki w ramach NHS) jest zorganizowana

terytorialnie – 1 okręg= 100-500 tys. osób ( w

tym seniorów – 14-16%):



szpitale dzienne geriatryczne – finansowana z sektora

publicznego + opłaty własne –(domy dziennego

pobytu)



środowiskowa opieka geriatryczna – kontynuacja opieki

w domu; realizowana przez interdyscyplinarny zespół

terapeutyczny finansowany z sektora publicznego



zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze – stacjonarne

z interdyscyplinarnym zespołem – finansowane

przez lokalne władze + wpłaty własne

Modele opieki w Szwecji



Opieka we własnych mieszkaniach – realizowana przez

pielęgniarki środowiskowe zatrudnione przez lokalne

władze, które tworzą procedury opieki nawet całodziennej

-pomoc ze strony władz np. organizowanie pomocy domowej,

transportu, dostaw posiłków do domu kontaktu z

pracownikiem socjalnym adaptacja mieszkań do potrzeb

seniora – opłaty ponosi częściowo senior i władze lokalne

-zasiłek (na 60 dni) udzielany osobie opiekującej się osobą

starszą



Opieka instytucjonalna – zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze,

pielęgnacyjno-lecznicze, domy pielęgnacyjne, opiekuńcze,

domy wspólnego zamieszkania

Modele opieki w Niemczech



Finansowanie- z ubezpieczenia pielęgnacyjnego (w domu

i placówkach opieki stacjonarnej),które oprócz

świadczeń pielęgnacyjnych, gospodarczych dotyczą środków na

np. przebudowę mieszkania + szkolenia rodziny w zakresie

opieki



Opieka realizowana jest przez :

-rodzinę

-placówki opieki stacjonarnej instytucjonalnej:specjalne domy

mieszkalne dla seniorów, domy dla osób, które samodzielnie

nie prowadzą gospod. domowego, placówki wielofunkcyjne

-świadczenia pozastacjonarne:



pomoc półotwarta: domy dziennego pobytu, kluby seniora



pomoc otwarta:pomoc w domu lub placówkach-

stacjach

socjalnych

Modele opieki we Włoszech



Finansowanie – system ubezpieczeń zdrowotnych



Organizacja pomocy - władze lokalne + rodzina

MODEL OPIEKI – POA (Progetto Obiettivo Anziani)

koordynowany przez zespół oceny geriatrycznej

(lekarz geriatra, pielęgniarka, opiekun) + konsultanci:

lekarze specjaliści, dietetyk, logopeda itp.



Formy opieki:

-opieka domowa zintegrowana:

z opiekunami

-hospitalizacja domowa

-ośrodki opieki: dom wypoczynku, centrum

uzdrowiskowe, zakłady leczniczo-pielęgnacyjne

długoterminowe, ośrodki opieki okresowe, centrum

rehabilitacji itp.

Modele opieki w Japonii



Finansowanie – system ubezpieczeń zdrowotnych



Organizacja – odrębny system usług medycznych

i społecznych dla seniorów z odrębnym

finansowaniem



Opieka realizowana jest przez:

rodzinę;

ośrodki zdrowia, które prowadzą szerokie bad.

przesiewowe wśród seniorów;

ośrodki instytucjonalne: zakłady pielęgnacyjno-

opiekuńcze, oddziały opieki geriatrycznej: całodobowe

i dzienne , ośrodki sprawujące opiekę nad

seniorem z określonymi schorzeniami.

Modele i formy opieki nad ludźmi

starymi w Polsce



środowisko zamieszkania –

-środowisko domowe : lekarz rodzinny, pielęgniarka poz,

pracownik pomocy społecznej

-ośrodki dziennego pobytu
-dzienny dom pomocy społecznej



szpitale – nieliczne szpitale geriatryczne; zazwyczaj po

umieszczeniu w szpitalu (działania obserwacyjno -lecznicze)

przekazuje się chorych do oddziałów/szpitali innych

specjalności (chirurgia, psychiatria); pracownik socjalny

orientuje się, czy pacjent zostanie otoczony opieką w domu lub

pomaga w umieszczaniu w placówkach instytucjonalnych;



formy opieki instytucjonalnej – domy pomocy społecznej

dla osób sprawnych, przewlekle chorych, zakłady opiekuńczo –

lecznicze, zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, szpitale opieki

długoterminowe

Modele opieki w Polsce – cd.



pomoc społeczna, pomoc ze strony

organizacji pozarządowych , rzadowych,

fundacji , agencji pielęgnacyjno-

opiekuńczych– PCK, PKPS, Caritas, PFRON



brak instytucji przejmujących pacjenta ze szpitala

i zapobiegających

rehospitalizacji;



placówki medycyny paliatywno-hospicyjnej;

hospicja domowe, opieka długoterminowa

Polityka społeczna wobec ludzi w starszym wieku w Polsce

POLTYKA SPOŁECZNA WOBEC LUDZI STARSZYCH to system

realizowanych w jej ramach działań, mający na celu
wszechstronną kompensację malejących wraz z wiekiem
możliwości samodzielnego zaspokajania potrzeb, integrację
z lokalną społecznością oraz przygotowanie do starości.

Błędowskiego

Polityka społeczna w Polsce dotyczy: ochrony zdrowia,

zatrudnienia, równouprawnienia wg dochodów, pomocy
pacjentom obłożnie chorym

Samopomoc

to pomoc wzajemna, polegająca na dwustronnym

świadczeniu sobie usług w określonej grupie osób, co

równocześnie pozwala na uzyskanie pomocy samemu

sobie.

Działania grup samopomocowych osób w starszym wieku

sprowadzają się do:



zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych;



utrzymywania kontaktów społecznych i nawiązywania

nowych znajomości;



przeciwdziałania samotności

Europejskie Federacje i organizacje

działające na rzecz ludzi starszych



AGE – European Older People

s Platform (Europejska Platforma

Ludzi Starszych) – międzynarodowe stowarzyszenie powstałe

w 2001 r. z połączenia zrzeszeń: FIAPA, EPSO i Eurolink Age;



EURAG – European Federation of Older Persons (Europejska

Federacja Osób Starszych);



AIUTA – L′Association Internationale des Universit

s du Troisieme

Age (Międzynarodowe Stowarzyszenie Uniwersytetów Trzeciego

Wieku);



FIAPA – La F

ration Internationale des Associations de

Personnes Ag

es (Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Osób

Starszych);



Alzheimer Europe;



EDF – The European Disability Forum (Europejskie Forum Osób

Niepełnosprawnych)

Europejskie Federacje i organizacje

działające na rzecz ludzi starszych – c.d.



EAPN – The European Antipoverty Network (Europejska Sieć

Przeciwko Ubóstwu);



The Eurpean Platform of Social NGO

s (Europejska

Platforma Społecznych Organizacji Pozarządowych)

inne:



Międzynarodowa Federacja ds. Starości (International

Federation on Ageing);



Międzynarodowe Towarzystwo Gerontologiczne

(International Association of Gerontology);



Międzynarodowy Instytut ds. Starości (INIA – International

Institute on Ageing)

Document Outline