Mity  to  oparte  na  pradawnych  wierzeniach  opowieści  o 
bogach  i  bohaterach.  Za  pomocą  mitów  starożytni  starali  się 
przedstawić  swoje  wyobrażenia  o  świe-cie,  próbowali 
wyjaśnić,  jakie  jest  pochodzenie  bogów  i  ludzi,  w  jaki  sposób 
powstał kosmos oraz Ziemia. Starali się również wytłumaczyć 
różne  zjawiska  przyrodnicze,  np.  zmiany  pór  roku.  W  mitach 
jest  też  mowa  o  odwiecznych  marzeniach  człowieka  (np.  o 
lataniu  w  przestworzach),  o  ludzkich  uczuciach  czy 
słabościach.  Pierwotnie  opowieści  te  były  przekazywane 
ustnie  z  pokolenia  na  pokolenie.  Wraz  z  rozwojem 
piśmiennictwa zaczęto je spisywać i tworzyć zbiór mitów, czyli 
mitologię.  Najbardziej  znana  jest  mitologia  starożytnych 
Greków  i  Rzymian.  Do  dziś  jest  ona  źródłem  motywów  oraz 
tematów,  sta-nowiących  inspirację  dla  twórców  różnych 
dziedzin sztuki. Mitologia wywarła wpływ także na nasz język. 
To z mitów pochodzą na przykład wyrażenia: olimpijski spokój, 
syzyfowa  praca,  ikaryjskie  loty,  puszka  Pandory  czy  pięta 
Achillesa.  Kolejne  slajdy  przedstawiają  cztery  znane  mity 
greckie: 

o 

Dedalu 

i Ikarze, Demeter i Korze, Prometeuszu oraz Syzyfie.

 

 

Panującego na Krecie króla Minosa spotkało 
wielkie  nieszczęście.  Jego  żona,  Pazyfae, 
urodziła dziecko, któ-re miało ludzkie ciało, 
lecz  głowę  byka.  Potwora  tego  nazwano 
Minotaurem. W obawie o życie swoich pod-
danych  Minos  postanowił  zamknąć  syna  w 
odosob-nieniu.  W  tym  celu  kazał  zbudować 
labirynt – wielki gmach z mnóstwem pokoi, 
z  których  plątaniny  Mino-taur  nie  mógłby 
się wydostać. Budowy tego labiryntu podjął 
się  Ateńczyk  Dedal  –  słynny  artysta, 
rzeźbiarz, budowniczy i wynalazca. Wszyscy 
podziwiali  i  sza-nowali  Dedala.  To  jednak 
nie  cieszyło  Ateńczyka,  po-nieważ  bardzo 
tęsknił  za  swoją  ojczyzną  i  chciał  do  niej 
powrócić.  Również  jego  syn,  Ikar,  pragnął 
poznać  kraj  ojca.  Dedal  poprosił  króla 
Minosa, by pozwolił im wró-cić do Aten, lecz 
usłyszał  w  odpowiedzi  słowa:  Nie  pozwolę 
wam odejść. Król bowiem zbyt kochał i sza-
nował  wielkiego  artystę,  żeby  się  z  nim 
rozstawać.

 

 

Dedal  jednak  nie  zamierzał  pozostawać  na 
Krecie.  Po-cieszał  Ikara:  Nie  martw  się 
synu, uciekniemy z wyspy. Przyglądając się 
ptakom, 

obmyślił 

niezwykły 

sposób 

ucieczki.  W  tajemnicy,  z  ptasich  piór 
sklejonych  wos-kiem,  zaczął  konstruować 
ogromne  skrzydła.  Musimy  zdobyć  więcej 
piór,  ojcze  –  rzekł  Ikar,  gdy  okazało  się,  że 
może 

ich 

zabraknąć. 

Kiedy 

zebrali 

wystarczającą  ilość  piór  i  skrzydła  były  już 
gotowe,  założyli  je  na  ramiona.  Przed 
odlotem  Dedal  ostrzegł  syna,  by  nie  zbliżał 
się  do  słońca,  gdyż  promienie  roztopią 
wosk.  Nie  miał  też  lecieć  zbyt  nisko,  by 
pióra  nie  nasiąknęły  wilgocią  morza.  Ze 
wzgórza  wzbili  się  w  powietrze.  Ojciec 
leciał  pierwszy,  wskazując  synowi  drogę. 
Ikar  zachwycony  lotem  unosił  się  coraz 
wyżej  i  wyżej.  Uważaj,  lecisz  zbyt  blisko 
słońca – upomniał go Dedal. Było już jednak 
za  późno.  Pod  wpływem  słonecznego  żaru 
wosk  stopił  się,  a  pióra  odpadły.  Ikar  runął 
na ziemię i zginął. Dedal odnalazł ciało syna 
i  pochował  je.  Później  ruszył  w  dalszą 
drogę.  Mit  ten  obrazuje  odwieczną  ludzką 
dążność  do  latania  w  przestworzach.  Ikar, 
ciekawy  świata  marzyciel,  zrealizował 
swoje  prag-nienie,  lecz  zapłacił  za  to 
najwyższą  cenę.  Dedal,  który  w  swym 
postępowaniu  kierował  się  rozwagą  i  roz-
sądkiem,  osiągnął  cel  i  doleciał  tam,  gdzie 
zamierzał.

 

 

Demeter  –  bogini  płodności  i  rolnictwa, 
miała 

córkę 

o  imieniu  Kora.  Pewnego  razu  Demeter 
zostawiła ją bawiącą się z nimfami na łące, 
nad  brzegiem  morza.  Odchodząc,  zabroniła 
córce  zbierać  narcyzy  –  kwiaty  poświęcone 
bóstwom podziemnym. Kora była posłusz-na 
matce.  Zrywała  tulipany,  hiacynty,  fiołki  i 
nieza-pominajki.  Nagle  jednak  spostrzegła 
kwiat 

tak 

piękny 

i  delikatny,  że  zapragnęła  go  mieć.  Był  to 
narcyz  o  cu-downej,  upajającej  woni.  Kora 
rozejrzała się wokół, czy nikt jej nie widzi i 
nie  bacząc  na  wcześniejsze  prośby  matki, 
zerwała  go.  Wtedy  otworzyła  się  ziemia  i 
wy-jechał  na  swym  wozie,  zaprzężonym  w 
czarne  rumaki,  władca  krainy  zmarłych 
Hades.  Dziewczyna  wzywała  pomocy,  lecz 
nikt jej nie usłyszał – ani bogowie, ani żadna 
z  nimf,  z  którymi  się  bawiła.  Jedynie  mała 
ru-sałka wodna, Kiane, próbowała zagrodzić 
drogę  Hade-sowi.  Bóg  podziemi  porwał 
Korę  do  swojego  królestwa  (Tartaru)  i  tam 
ją poślubił.

 

 

Demeter nie wiedziała, co stało się z córką. 
Zrozpa-czona  szukała  jej  po  całym  świecie, 
lecz  nic  to  nie  dało.  Z  powodu  smutku 
bogini  ziemia  okryła  się  żałobą.  Uprawy 
zmarniały,  a  ludzi  nawiedził  głód,  tak  że 
przestali  składać  bogom  ofiary.  Dlatego 
Zeus  rozkazał  zwrócić  porwaną  Korę. 
Hades wykonał rozkaz, lecz najpierw podał 
dziewczynie 

owoc 

granatu. 

Ta, 

nie-

świadoma,  że  już  kilka  jego  pestek  zwiąże 
ją  na  zawsze  z  podziemnym  królestwem, 
zjadła  owoc.  Od  tej  pory  co  roku,  na  trzy 
miesiące,  musiała  wracać  do  Tartaru,  do 
swojego  małżonka  Hadesa.  Gdy  Kora 
powracała  do  matki,  radość  Demeter 
sprawiała,  że  na  ziemi  była  wiosna.  Gdy 
natomiast  córka  odchodziła  do  męża,  dla 
matki nastawał czas smutku i żałoby. Życie 
na 

polach 

i  w  ogrodach  wówczas  zamierało.  W  tej 
opowieści  starożytni  Grecy  próbowali 
wyjaśnić,  jak  powstają  pory  roku.  Mit  o 
Demeter  i  Korze  mówi  także  o  matczynej 
miłości,  o  ogromnym  cierpieniu  matki  z 
powodu straty ukochanej córki.