Mocne i słabe strony myślenia 

dziecka w wieku przedszkolnym 

jako przejaw inteligencji 

przedoperacyjnej

 

 

Mocne strony

 

 

   Wg Piageta pojawienie się inteligencji 

reprezentacyjnej stanowi postęp w 

rozwoju poznawczym. Reprezentacyjne, 

prowadzone w umyśle rozwiązywanie 

problemów przewyższa myślenie 

sensoryczne-motoryczne - wolniejsze, 

mniej efektywne, ograniczone do tego, co 

w danym momencie jest w zasięgu 

dziecka. Dzięki inteligencji 

reprezentacyjnej dziecko może myśleć o 

przeszłości i wyobrażać sobie 

przyszłość, rozszerza się jego obszar 

aktywności poznawczej.

 

 

   Następuje rozwój społeczny przez 

większą wymianę społeczną za 

pomocą języka. Dziecko może łatwiej 

przekazywać innym swoje myśli, 

pragnienia, odbiera też to, co inni mają 

mu do zakomunikowania, a czego nie da 

się przekazać w sposób inny niż werbalny.

 

 

   Elementem rozwoju poznawczego jest 

rozumienie tożsamości jakościowej 

czyli wiedza, że jakościowa czy rodzajowa 

natura rzeczy nie jest zmieniona przez zmianę 

w wyglądzie też rzeczy. Wiąże się z tym 

różnicowanie pozoru- rzeczywistości 

– różnicowanie pomiędzy tym, jak obiekty 

wyglądają i czym są w rzeczywistości. Dzieci 

potrafią rozróżnić w tych kategoriach 

przedmioty, ale też wrażenia związane 

ze zmysłami: zapachem, smakiem, dźwiękiem.

 

 

Słabe strony

Wynikają głównie z tego, że dzieci starają 

się działać na nowej płaszczyźnie. 

Zniekształcają rzeczywistość.

 

 

Egocentryzm- wg Piageta to asymilacyjna 

deformacja rzeczywistości względem 

samego siebie. Myślenie egocentryczne 

włącza poznawaną rzeczywistość do 

własnego subiektywnego postrzegania 

świata, wyłącza obiektywność. Dziecko 

odtwarza wszystko, co przeżyło i czego 

doświadczyło, koryguje to wg własnej 

idei, więc egocentryzm fałszuje 

rzeczywistość. Zbyt małe doświadczenie 

uniemożliwia przyjęcia punktu widzenia 

innego niż własny. Widać to szczególnie w 

mowie: gdy dzieci opowiadają, pomijają 

niektóre elementy, tak, jakby słuchacz 

wiedział, co mają na myśli, np. używają 

zaimków zamiast imion.

 

 

Centracja- tendencja małych dzieci 

do koncentrowania się tylko na jednym 

aspekcie problemu w danym 

momencie. Powoduje to jego subiektywne 

wyolbrzymienie i prowadzi do deformacji 

w myśleniu, spostrzeganiu i ocenie.

 

 

Animizm- tendencja, by traktować rzeczy 

jako żywe i wyposażone w intencje 

(„słońce świeci, bo ma na to ochotę”).

Artyficjalizm- przekonanie, że rzeczy 

zostały skonstruowane przez człowieka 

lub boską działalność, funkcjonującą na 

wzór wytwórczości ludzkiej i dla człowieka 

(„noc istnieje po to, byśmy mogli spać”.

Finalizm- przekonanie, że rzeczami kieruje 

jakaś przyczynowość i celowość; dziecko 

oczekuje, że nic nie jest przypadkowe, kiedy 

doświadcza tego, pyta o to („Dlaczego?”)

 

 

Pojęcie rzeczywistości odnosi się do 

zjawisk psychologicznych, mają one 

materialny charakter („marzenia senne 

schowane pod łóżkiem”).

Dzieci pamiętają zdarzenia i sytuacje 

fragmentarycznie. Spostrzegają je 

globalnie, synkretycznie. Luki w wiedzy 

uzupełniają same, często zmyślają. 

 

 

Myślenie transdukcyjne polega 

na przechodzeniu od szczegółu do 

szczegółu bez uwzględnienia ogólnej 

zasady łączącej poszczególne zdarzenia. Na 

skutek tego rodzaju myślenia dzieci mają 

trudności z określeniem, dlaczego dwa 

zdania są powiązane, np. „Nie było drzemki, 

a więc teraz nie jest południe”.