Niedopuszczanie do zakażenia lub
zanieczyszczenia drobnoustrojami rany,
miejsca, materiału narzędzi lub sprzętu.
W postępowaniu aseptycznym zmierza się
do zapobieżenia wtargnięciu lub zwalczeniu
drobnoustrojów patogennych dla
organizmu gospodarza dzięki posługiwaniu
się przez personel materiałami i
narzędziami wyjałowionymi.
Jako aseptyczny można określić także
proces przebiegający w środowisku wolnym
od zarazków, a także odbywający się w
warunkach przestrzegania zasad aseptyki
Np. cewnikowanie pęcherza moczowego.
To ogół zasad postępowania mającego
doprowadzić do osiągnięcia stanu
względnej jałowości w obrębie
określonych części ciała, Np. Na skórze
rąk lub w zakażonej ranie, by zmniejszyć
ryzyko przeniesienia do ustroju
czynników chorobotwórczych z zewnątrz
organizmu. W tym celu wykorzystuje się
różne środki, m.in. Chemiczne roztwory
o działaniu biobójczym.
To proces, w którego wyniku zostają
zniszczone formy wegetatywne
drobnoustrojów za pomocą metod fizycznych,
chemicznych lub biologicznych.
Dezynfekcja, jako proces inaktywowana
mikroorganizmów znajdujących się na
nieożywionych powierzchniach, jest
prowadzona w celu zapobieżenia wystąpieniu
zakażeń, często egzogenny wywołanych florą
przejściową, nabywaną od innych chorych,
personelu szpitalnego, sprzętu medycznego
lub pochodzących ze środowiska.
Fizyczne
- światło – promienie nadfioletowe, lampy
bakteriobójcze, promieniowanie jonizujące
- temperatura – ogień, wrząca woda, para
wodna, suche gorąco (żelazko)
-dezynfekcja parowo – komorowa (np.:
odzież), temperatura około 120°C
-dezynfekcja parowo – formalinowa (np.:
pościel, wyroby skórzane, gumy, ceraty)
Chemiczne
- aldehydy: glutarowy, mrówkowy
- alkohol etylowy (działa na bakterie,
grzyby, prątki)
- preparaty chlorowe
- zasady: wodorotlenek sodu (soda
krystaliczna)
- związki fenolowe (lizol, septyk,
desson).
Skóry, ran i błon śluzowych np:
Betadine
Octenisept
Skinsept Mucosa
Skóry i rąk np:
AHD 2000 spray
Skinsept Pur
Proces, w wyniku którego zostają
zniszczone wszystkie chorobotwórcze
czynniki biologiczne oraz ich formy
przetrwalnikowe przez zastosowanie
czynników fizycznych i chemicznych.
Sterylizacja medyczna jest praktycznym
procesem biobójczym, który eliminuje
drobnoustroje na jałowej powierzchni z
prawdopodobieństwem błędu
1:1000000000.
Czynniki fizyczne:
Energię cieplną, którą stosuje się w
technologiach wysokotemperaturowych (pow.
121°C )
-Podczas sterylizacji wysokotemperaturowej np.
parą wodną pod ciśnieniem w autoklawie.
-podczas spalania lub kremacji odpadów
chemicznych (temp. Pow. 200°C)\
Promieniowanie jonizujące, które stosuje się w
sterylizacji radiacyjnej (np. z wykorzystaniem
promieniowania ɣ przy wyjaławianiu dużych
partii narzędzi jednorazowego użytku.
Mechaniczną separację przez filtrowanie
Czynniki chemiczne w tym działanie
gazów sterylizujących (np. tlenek
etylenu, par: nadtlenek wodoru,
kwasu nadoctowego i
formaldehydu), impresję czyli
zanurzenie- w roztworach
dezynfekujących o właściwościach
sterylizujących( np. w aldehydzie
glutarowym lub innym).
Choroba – określana jest jako stan zmniejszonej
zdolności przystosowawczej ustroju, w którym
występuje zaburzenie jego czyyności. Proces ten
dotyka człowieka, który najczęściej miał już
doświadczenia z radzeniem sobie z trudnościami
dlatego stan taki można traktować jako bodźec, który
powinien wyzwolić mechanizmy samoobrony lub
skłonic człowieka do nabywania umiejętności radzenia
sobie we zmienionej chorobą sytuacji życiowej.
Choroba jest procesem trwającym w czasie. Może mieć
wymiar:
-organiczny
-psychiczny
- społeczny
W procesie choroby mogą występować
różne stadia:
1.bezobjawowe.
2.Objawowe.
3.Stadium stwierdzenia zmian
czynnościowych i/ lub organicznych podczas
badań diagnostycznych.
4.Stadium leczenia objawów odczuwanych
przez chorego i stwierdzonych w badaniach
przedmiotowych.
5. Stadium choroby przewlekłej w stanie
remisji.
Jest skutkiem wniknięcia do ustroju
gospodarza i rozwoju w nim, albo
namnożenia się żywego czynnika
infekcyjnego, którym mogą być: grzyby,
pierwotniaki, bakterie, wirusy lub priony
albo pasożyty/ parazyty, np. stawonogi,
w tym świerzbowce.
Zakażenie nie jest synonimem choroby
zakaźnej, bo efekt zakażenia może być
utajony albo jawny( z widocznymi
objawami).
Pracownicy służb medycznych są
grupą zawodową narażoną na
największy wachlarz zagrożeń
wynikających wykonywania zawodu,
a wśród wszystkich zawodów
medycznych – najbardziej narażone
na ryzyko zakażenia są pielęgniarki
( dotyczy to zwłaszcza patogenów
przenoszonych przez krew i płyny
ustrojowe – płyn owodniowy,
osierdziowy, otrzewnowy, opłucnowy,
mózgowo- rdzeniowy, nasienie,
wydzielina z pochwy, ślina, mocz,
kał).
Przeniesienie zakażenia następuje wskutek:
Przetoczenia krwi lub preparatów krwiopochodnych
od zakażonych osób
Przeszczepiania tkanek, narządów, a także przez
zapłodnienie zakażonym nasieniem
Zabiegów medycznych i nie medycznych, iniekcji
Zakażenia wertykalne( zakażenie płodu bądź
noworodka od matki)
Kontaktu seksualnego z osobą zakażoną
Używania tych samych igieł i strzykawek
(narkomani).
Zakłucia igłą lub innym narzędziem
zanieczyszczonym..
Zabrudzenia uszkodzonej skóry i/lub błon
śluzowych krwią.
Kontaktu uszkodzonej skóry i/lub śluzówek z
materiałami potencjalnie zakaźnymi, innymi niż
krew ( nasienie, wydzielina pochwowa, płyn
mózgowo-rdzeniowy, żółć, płyn owodniowy, płyn
z opłucnej, otrzewnej, osierdzia stawowy, każdy
płyn ustrojowy zawierający widoczną domieszkę
krwi, wszystkie tkanki, narządy pobierane od
pacjenta, mleko matki zakażonej HIV.
Ekspozycja zawodowa na
Ekspozycja zawodowa na
zakażenie
zakażenie
HIV ma miejsce w
HIV ma miejsce w
przypadku:
przypadku:
Nosić rękawiczki np. przy pobieraniu krwi,
usuwaniu wydzielin.
Stosować odzież ochronną np. na Sali
operacyjnej, podczas zaopatrywania ran.
Pracować ostrożnie unikając skaleczeń.
Używać maski ochronnej i osłony oczu w
przypadku możliwości powstania aerozoli np.
przy odsysaniu.
Oznaczyć materiał do badań laboratoryjnych
pochodzący od pacjentów zakażonych wirusem.
W opracowaniu procedur dotyczących ekspozycji
zawodowej główny akcent przypada na działania
zmniejszające liczbę kontaktów z krwią( w tym
skaleczeń skóry), po przez:
Używanie barierowych środków ochronnych
Stosowanie bezpiecznego sprzętu i technik
zabiegowych
Konsekwentne zgłaszanie wszystkich
przypadków ekspozycji zawodowej
Systematyczną edukacje personelu w zakresie
zakażeń krwiopochodnych
Jeżeli doszło do uszkodzenia ciągłości skóry należy
dobrze umyć zranioną okolicę ciepłą wodą i mydłem nie
hamować krwawienia, założyć nieprzemakalny
opatrunek.
Jeżeli na nieuszkodzonej skórze znajduje się krew,
usunąć zanieczyszczenia gazą zwilżoną środkiem do
dezynfekcji rąk, następnie umyć wodą z mydłem i
zdezynfekować.
Jeżeli skażone są oczy, należy wypłukać okolicę oczu
delikatnie, lecz dokładnie wodą lub 0,9% NaCl przy
otwartych powiekach.
Jeżeli krew dostanie się do ust, należy wypluć ją i
przepłukać jamę ustną wodą kilkanaście razy.
Fakt zaistniałego zdarzenia należy odnotować
np. w raporcie pielęgniarskim z podaniem
wszystkich okoliczności i zgłosić
bezpośredniemu przełożonemu.
Rejestr ekspozycji zawodowych (HIV, HBV,
HCV) powinien prowadzić także lekarz
zakładowy.
Zdarzenie należy zgłosić do służb BHP.
Osobie która uległa ekspozycji, należy pobrać
krew w celu określenia obecności przeciwciał
anty-HBc, anty-HCV, anty-HIV.
Badania należy powtórzyć po 6
tygodniach oraz po 3, 6, 12 miesiącach od
zdarzenia.
Decyzję o wdrożeniu profilaktyki swoistej
podejmuje lekarz specjalista chorób
zakaźnych po rozpatrzeniu wszystkich
okoliczności zdarzenia i ocenie ryzyka
infekcji.
Każdego pacjenta należy traktować jako
potencjalnego nosiciela (HBV, HCV, HIV).