Małgorzata Olszewska -
Małgorzata Olszewska -
Płoszaj
Płoszaj
Rodzaje znieczuleń oraz
Rodzaje znieczuleń oraz
podstawowe informacje na temat
podstawowe informacje na temat
ich zastosowania w chirurgii ogólnej
ich zastosowania w chirurgii ogólnej
Podstawy intensywnej terapii
Podstawy intensywnej terapii
kwalifikacja do zabiegu
kwalifikacja do zabiegu
operacyjnego
operacyjnego
Leczenie bólu w okresie
Leczenie bólu w okresie
pooperacyjnym
pooperacyjnym
Rodzaje znieczule
Rodzaje znieczule
ń
ń
stosowanych w
stosowanych w
chirurgii
chirurgii
Znieczulenie
Znieczulenie
-
-
ogólne
ogólne
•
z konieczno
z konieczno
ś
ś
ci
ci
ą
ą
intubacji dotchawiczej
intubacji dotchawiczej
•
z oddechem własnym pacjenta
z oddechem własnym pacjenta
•
znieczulenie kombinowane
znieczulenie kombinowane
-
-
ogólne
ogólne
dotchawicze połączone z przewodowym
dotchawicze połączone z przewodowym
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zewn
ciej zewn
ą
ą
trzoponowym ci
trzoponowym ci
ą
ą
głym
głym
Rodzaje znieczule
Rodzaje znieczule
ń
ń
stosowanych w
stosowanych w
chirurgii
chirurgii
blokady centralne
blokady centralne
•
znieczulenie podpaj
znieczulenie podpaj
ę
ę
czynówkowe
czynówkowe
•
znieczulenie zewn
znieczulenie zewn
ą
ą
trzoponowe
trzoponowe
–
pojedyncze
pojedyncze
–
c
c
i
i
ą
ą
głe
głe
•
blokady splotów nerwowych
blokady splotów nerwowych
•
blokady nerwów obwodowych
blokady nerwów obwodowych
Rodzaje znieczuleń
Rodzaje znieczuleń
stosowanych w
stosowanych w
chirurgii
chirurgii
znieczulenie nasiękowe
znieczulenie nasiękowe
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
ocena kliniczna
ocena kliniczna
•
ból
ból
•
pełny żołądek
pełny żołądek
•
odruchy z dróg oddechowych
odruchy z dróg oddechowych
•
przebyte i obecne choroby
przebyte i obecne choroby
•
przyjmowane leki
przyjmowane leki
•
przebyte znieczuleni
przebyte znieczuleni
a
a
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
ocena kliniczna
ocena kliniczna
•
budowa fizyczna
budowa fizyczna
–
anomalie
anomalie
–
znaczna otyłość
znaczna otyłość
–
stan uzębienia
stan uzębienia
–
ruchomość kręgosłupa
ruchomość kręgosłupa
–
ruchomość żuchwy
ruchomość żuchwy
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
ocena kliniczna
ocena kliniczna
•
sprawność intelektualna
sprawność intelektualna
•
alergie
alergie
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
badania laboratoryjne
badania laboratoryjne
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
wybór metody znieczulenia
wybór metody znieczulenia
•
zakres planowanego zabiegu
zakres planowanego zabiegu
•
zapewnienie maksymalnego
zapewnienie maksymalnego
bezpieczeństwa
bezpieczeństwa
•
zapewnienie pacjentowi jak najlepszego
zapewnienie pacjentowi jak najlepszego
s
s
amopoczucia w czasie zabiegu
amopoczucia w czasie zabiegu
•
stworzenie odpowiednich warunków do
stworzenie odpowiednich warunków do
pracy chirurga
pracy chirurga
(
(
unikanie technik
unikanie technik
znieczulenia kłopotliwych dla operatora)
znieczulenia kłopotliwych dla operatora)
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
wybór metody znieczulenia
wybór metody znieczulenia
•
poinformowanie chorego o
poinformowanie chorego o
możliwych sposobach
możliwych sposobach
znieczulenia i umożliwienie
znieczulenia i umożliwienie
choremu przedstawienia swoich
choremu przedstawienia swoich
preferencji
preferencji
•
zgoda na przetaczanie krwi i
zgoda na przetaczanie krwi i
preparatów krwiopochodnych
preparatów krwiopochodnych
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
wybór metody znieczulenia
wybór metody znieczulenia
•
poinformowanie chorego o
poinformowanie chorego o
wszystkich oczekujących
wszystkich oczekujących
go
go
w
w
ydarzeniach
ydarzeniach
(pozostawanie na
(pozostawanie na
czczo ,cewnikowanie żył,
czczo ,cewnikowanie żył,
inwazyjne techniki
inwazyjne techniki
monitorowania ,planowe
monitorowania ,planowe
postępowanie przeciwbólowe,)
postępowanie przeciwbólowe,)
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
konieczne konsultacje innych
konieczne konsultacje innych
specjalistów
specjalistów
Przygotowanie pacjenta
Przygotowanie pacjenta
do operacji i znieczulenia
do operacji i znieczulenia
w trybie planowym
w trybie planowym
ustalenie premedykacji
ustalenie premedykacji
Wyżej wymienione cele
Wyżej wymienione cele
realizowane są w trakcie
realizowane są w trakcie
wizyty przedoperacyjnej.
wizyty przedoperacyjnej.
Na podstawie uzyskanych
Na podstawie uzyskanych
informacji
informacji
określa się stopień
określa się stopień
ryzyka znieczulenia u chorego
ryzyka znieczulenia u chorego
–
skala ASA I-V stopień ryzyka
skala ASA I-V stopień ryzyka
–
skala Goldmana
skala Goldmana
Przedoperacyjna ocena
Przedoperacyjna ocena
chorego przed
chorego przed
znieczuleniem powinna
znieczuleniem powinna
nastąpić w takim czasie,
nastąpić w takim czasie,
który umożliwia dalsze
który umożliwia dalsze
post
post
ę
ę
powanie lecznicze
powanie lecznicze
i czynno
i czynno
ś
ś
ci
ci
przygotowuj
przygotowuj
ą
ą
ce
ce
pacjenta do operacji
pacjenta do operacji
!
Najwa
Najwa
ż
ż
niejsze czynniki
niejsze czynniki
zwi
zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
ce ryzyko
ce ryzyko
zwi
zwi
ą
ą
zane ze
zane ze
znieczuleniem i operacj
znieczuleniem i operacj
ą
ą
•
schorzenia układu
schorzenia układu
krążenia,zwłaszcza choroba
krążenia,zwłaszcza choroba
niedokrwienna serca i objawowa
niedokrwienna serca i objawowa
niewydolność krążenia
niewydolność krążenia
•
choroby płuc
choroby płuc
•
czas trwania operacji
czas trwania operacji
Najwa
Najwa
ż
ż
niejsze czynniki
niejsze czynniki
zwi
zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
ce ryzyko
ce ryzyko
zwi
zwi
ą
ą
zane ze
zane ze
znieczuleniem i operacj
znieczuleniem i operacj
ą
ą
•
rodzaj operacji;
rodzaj operacji;
–
chirurgi
chirurgi
a
a
jamy brzusznej,
jamy brzusznej,
–
c
c
hirurgi
hirurgi
a
a
klatki piersiowej,
klatki piersiowej,
–
zabiegi z otwarciem dwóch jam ciała
zabiegi z otwarciem dwóch jam ciała
–
zabiegi śródczaszkowe
zabiegi śródczaszkowe
–
operacje ze wskazań nagłych
operacje ze wskazań nagłych
–
schorzenia układu krążenia
schorzenia układu krążenia
•
choroba niedokrwienna serca
choroba niedokrwienna serca
•
objawowa niewydolność krążenia
objawowa niewydolność krążenia
Najwa
Najwa
ż
ż
niejsze czynniki
niejsze czynniki
zwi
zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
ce ryzyko
ce ryzyko
zwi
zwi
ą
ą
zane ze
zane ze
znieczuleniem i operacj
znieczuleniem i operacj
ą
ą
•
wiek pacjenta
wiek pacjenta
–
dzieci poniżej 1 roku życia
dzieci poniżej 1 roku życia
–
osoby w wieku podeszłym
osoby w wieku podeszłym
PREMEDYKACJA
PREMEDYKACJA
fa
fa
rmakologiczne
rmakologiczne
przygotowanie pacjenta do
przygotowanie pacjenta do
zabiegu i znieczulenia
zabiegu i znieczulenia
•
c
c
zy u danego pacjenta jest
zy u danego pacjenta jest
potrzebna
potrzebna
•
j
j
akie cele za pomoc
akie cele za pomoc
ą
ą
jej
jej
chce si
chce si
ę
ę
osi
osi
ą
ą
gn
gn
ąć
ąć
Premedykacja
Premedykacja
•
Cele:
Cele:
–
uspokojenie
uspokojenie
–
zapewnienie niepamięci
zapewnienie niepamięci
–
zniesienie bólu
zniesienie bólu
–
ograniczenie produkcji wydzielin
ograniczenie produkcji wydzielin
Premedykacja
Premedykacja
•
Cele
Cele
–
podwyższenie Ph soku żołądkowego
podwyższenie Ph soku żołądkowego
i zmniejszenie jego objętości
i zmniejszenie jego objętości
–
osłabienie odruchów
osłabienie odruchów
autonomicznych
autonomicznych
–
obniżenie zapotrzebowania na
obniżenie zapotrzebowania na
środki anestetyczne
środki anestetyczne
O
O
wskazaniach do operacji
wskazaniach do operacji
decyduje chirurg,
decyduje chirurg,
on te
on te
ż
ż
okre
okre
ś
ś
la
la
pilno
pilno
ść
ść
zabiegu. Anestezjolog
zabiegu. Anestezjolog
mo
mo
ż
ż
e odmówi
e odmówi
ć
ć
znieczulenia tylko
znieczulenia tylko
wówczas, gdy ryzyko znieczulenia
wówczas, gdy ryzyko znieczulenia
znacznie przewy
znacznie przewy
ż
ż
sza ryzyko
sza ryzyko
odroczenia operacji
odroczenia operacji
Wybór metody
Wybór metody
znieczulenia
znieczulenia
•
zakres działań chirurgicznych
zakres działań chirurgicznych
•
czas trwania zabiegu
czas trwania zabiegu
•
ułożenie chorego na stole
ułożenie chorego na stole
operacyjnym
operacyjnym
•
stan ogólny chorego
stan ogólny chorego
•
preferencje pacjenta
preferencje pacjenta
•
sprawność zespołu operującego
sprawność zespołu operującego
•
umiejętności anestezjologa
umiejętności anestezjologa
Znieczulenie ogólne
Znieczulenie ogólne
wskazania
wskazania
•
operacje w obrębie głowy,
operacje w obrębie głowy,
szyi,
szyi,
klatki
klatki
piersiowej,
piersiowej,
krążenie pozaustrojowe i
krążenie pozaustrojowe i
inne operacje serca i dużych naczyń
inne operacje serca i dużych naczyń
•
operacje w obrębie nadbrzusza
operacje w obrębie nadbrzusza
(są
(są
wyjątki)
wyjątki)
•
operacje laparoskopowe z wtłaczaniem
operacje laparoskopowe z wtłaczaniem
gazów do jamy brzusznej
gazów do jamy brzusznej
•
nieprzewidywalny czas trwania zabiegu
nieprzewidywalny czas trwania zabiegu
Znieczulenie ogólne
Znieczulenie ogólne
wskazania
wskazania
•
operacje w pozycji niewygodnej dla
operacje w pozycji niewygodnej dla
chorego
chorego
•
zaburzenia krzepnięcia krwi
zaburzenia krzepnięcia krwi
•
brak zgody pacjenta na inny rodzaj
brak zgody pacjenta na inny rodzaj
znieczulenia
znieczulenia
•
wstrząs krwotoczny
wstrząs krwotoczny
,
,
hipowolemiczny
hipowolemiczny
i inny
i inny
•
potrzeba bardzo dobrego zwiotczenia
potrzeba bardzo dobrego zwiotczenia
mi
mi
ęś
ęś
ni-chirurgia jamy brzusznej
ni-chirurgia jamy brzusznej
Znieczulenie ogólne
Znieczulenie ogólne
rodzaje
rodzaje
•
ogólne krótkotrwałe dożylne
ogólne krótkotrwałe dożylne
•
ogólne dotchawicze złożone
ogólne dotchawicze złożone
•
ogólne całkowicie dożylne
ogólne całkowicie dożylne
•
kombinowane
kombinowane
Znieczulenie ogólne
Znieczulenie ogólne
-
-
środki znieczulające
środki znieczulające
•
powodujące sen podstawowy
powodujące sen podstawowy
•
opioidowe środki przeciwbólowe
opioidowe środki przeciwbólowe
•
zwiotczające
zwiotczające
•
cholinolityczne
cholinolityczne
•
sedatywne
sedatywne
•
lotne środki anestetyczne
lotne środki anestetyczne
•
ś
ś
rodki odwracaj
rodki odwracaj
ą
ą
ce dzia
ce dzia
ł
ł
anie leków
anie leków
stosowanych w anestezji
stosowanych w anestezji
Znieczulenie ogólne-
Znieczulenie ogólne-
niebezpieczeństwa
niebezpieczeństwa
•
ogólne dożylne:
ogólne dożylne:
–
niedrożność dróg oddechowych
niedrożność dróg oddechowych
–
hipowentylacja
hipowentylacja
–
możliwość aspiracji treści żołądkowej
możliwość aspiracji treści żołądkowej
–
niedostateczne wytłumienie chorego
niedostateczne wytłumienie chorego
–
brak sterowno
brak sterowno
ś
ś
ci
ci
ś
ś
rodkami
rodkami
stosowanymi w czasie znieczulenia
stosowanymi w czasie znieczulenia
Znieczulenie ogólne-
Znieczulenie ogólne-
niebezpieczeństwa
niebezpieczeństwa
•
Ogólne dotchawicze:
Ogólne dotchawicze:
–
niemożliwość intubacji dotchawiczej
niemożliwość intubacji dotchawiczej
–
nieprawidłowa intubacja
nieprawidłowa intubacja
(
(
katastrofa-
katastrofa-
nierozpoznana intubacja do przełyku)
nierozpoznana intubacja do przełyku)
–
intubacja do prawego oskrzela
intubacja do prawego oskrzela
–
zachłyśniecie się w trakcie intubacji
zachłyśniecie się w trakcie intubacji
–
skurcz oskrzeli
skurcz oskrzeli
(
(
nadreaktywne drogi
nadreaktywne drogi
oddechowe alergiczna reakcja na
oddechowe alergiczna reakcja na
ś
ś
rodki
rodki
znieczulenia ogólnego)
znieczulenia ogólnego)
Znieczulenie ogólne-
Znieczulenie ogólne-
niebezpieczeństwa
niebezpieczeństwa
•
Ogólne dotchawicze:
Ogólne dotchawicze:
–
nieprawidłowa reakcja na środki
nieprawidłowa reakcja na środki
znieczulenia ogólnego
znieczulenia ogólnego
•
hipertermia złośliwa
hipertermia złośliwa
•
nierozpoznana porfiria
nierozpoznana porfiria
–
k
k
atastrofa-przebicie tylnej ściany
atastrofa-przebicie tylnej ściany
gardła rurką intubacyjną
gardła rurką intubacyjną
Monitorowanie w czasie
Monitorowanie w czasie
zabiegu
zabiegu
•
EKG
EKG
•
SatHb
SatHb
•
NIBP
NIBP
•
etCO2
etCO2
•
wentylacja minutowa
wentylacja minutowa
•
st
st
ęż
ęż
enie anestetyków wziewnych
enie anestetyków wziewnych
Monitorowanie w czasie
Monitorowanie w czasie
zabiegu
zabiegu
•
W wybranych przypadkach:
W wybranych przypadkach:
–
OCŻ
OCŻ
–
temperatura ciała z dwóch
temperatura ciała z dwóch
miejsc (przełyk skóra)
miejsc (przełyk skóra)
–
i
i
nwazyjny pomiar ciśnienia
nwazyjny pomiar ciśnienia
tętniczego,
tętniczego,
–
monitorowanie zwiotczenia
monitorowanie zwiotczenia
mięśniowego
mięśniowego
Monitorowanie w czasie
Monitorowanie w czasie
zabiegu
zabiegu
•
W wybranych przypadkach:
W wybranych przypadkach:
–
diureza
diureza
–
ciśnienie zaklinowania w
ciśnienie zaklinowania w
tętnicy płucnej
tętnicy płucnej
–
ocena oporów w drogach
ocena oporów w drogach
oddechowych
oddechowych
–
monitorowanie EEG
monitorowanie EEG
Znieczulenie regionalne
Znieczulenie regionalne
-wskazania
-wskazania
•
operacje w obrębie kończyn
operacje w obrębie kończyn
•
operacje w obrębie podbrzusza
operacje w obrębie podbrzusza
•
znieczulenie miejscowe
znieczulenie miejscowe
dotycz
dotycz
ą
ą
ce niewielkich
ce niewielkich
obszarów ciała
obszarów ciała
(najcz
(najcz
ęś
ęś
ciej
ciej
wykonuje je operator
wykonuje je operator
)
)
Znieczulenie regionalne
Znieczulenie regionalne
-wskazania
-wskazania
•
jako element znieczulenia
jako element znieczulenia
kombinowanego
kombinowanego
(ogólne
(ogólne
dotchawicze + przewodowe
dotchawicze + przewodowe
najczęściej
najczęściej
zewnątrzoponowe lub
zewnątrzoponowe lub
podpajęczynówkowe ciągłe
podpajęczynówkowe ciągłe
)
)
Znieczulenie przewodowe
Znieczulenie przewodowe
przeciwwskazania
przeciwwskazania
•
brak zgody pacjenta
brak zgody pacjenta
•
zaburzenia krzepnięcia krwi-
zaburzenia krzepnięcia krwi-
chorobowe bądź polekowe
chorobowe bądź polekowe
•
niedostateczny obszar
niedostateczny obszar
znieczulenia
znieczulenia
•
nieznany czas trwania zabiegu
nieznany czas trwania zabiegu
Znieczulenie przewodowe
Znieczulenie przewodowe
przeciwwskazania
przeciwwskazania
•
niewygodna pozycja chorego
niewygodna pozycja chorego
w trakcie operacji
w trakcie operacji
•
znane uczulenie na środki
znane uczulenie na środki
znieczulenia przewodowego
znieczulenia przewodowego
•
wstrząs oligowolemiczny
wstrząs oligowolemiczny
•
zaka
zaka
ż
ż
enie w miejscu
enie w miejscu
potencjalnego wk
potencjalnego wk
ł
ł
ucia
ucia
Znieczulenie przewodowe
Znieczulenie przewodowe
-zalety
-zalety
•
możliwość przeprowadzenia
możliwość przeprowadzenia
zabiegu u przytomnego pacjenta
zabiegu u przytomnego pacjenta
•
zmniejszenie pooperacyjnej
zmniejszenie pooperacyjnej
senności
senności
•
redukcja ryzyka zachłyśnięcia
redukcja ryzyka zachłyśnięcia
treścią pokarmową
treścią pokarmową
•
obni
obni
ż
ż
enie fizjologicznej reakcji na
enie fizjologicznej reakcji na
stres zwi
stres zwi
ą
ą
zany z operacj
zany z operacj
ą
ą
Znieczulenie przewodowe
Znieczulenie przewodowe
-zalety
-zalety
•
sympatektomia
sympatektomia
-
-
szczególnie
szczególnie
korzystna u pacjentów z
korzystna u pacjentów z
chorobami naczyń obwodowych
chorobami naczyń obwodowych
•
w niektórych przypadkach
w niektórych przypadkach
zmniejszenie utraty krwi z pola
zmniejszenie utraty krwi z pola
operacyjnego
operacyjnego
(endoprotezoplastyka stawu
(endoprotezoplastyka stawu
biodrowego
biodrowego
)
)
Znieczulenie
Znieczulenie
przewodowe-powikłania
przewodowe-powikłania
•
toksyczne działanie środków
toksyczne działanie środków
znieczulenia przewodowego
znieczulenia przewodowego
–
przedawkowanie względne
przedawkowanie względne
–
przedawkowanie
przedawkowanie
bezwzględne
bezwzględne
•
działanie alergiczne
działanie alergiczne
Znieczulenie przewodowe
Znieczulenie przewodowe
-powikłania
-powikłania
•
uszkodzenie nerwów,
uszkodzenie nerwów,
splotów, poprzeczne
splotów, poprzeczne
uszkodzenie rdzenia
uszkodzenie rdzenia
kręgowego (tt.Adamkiewicza,
kręgowego (tt.Adamkiewicza,
zespół ogona końskiego)
zespół ogona końskiego)
•
zespół popunkcyjny
zespół popunkcyjny
•
bóle pleców
bóle pleców
Ból
Ból
jest doznaniem
jest doznaniem
czuciowym,
czuciowym,
zwi
zwi
ą
ą
zanym z działaniem bod
zanym z działaniem bod
ź
ź
ca
ca
nocyceptywnego (bólowego),
nocyceptywnego (bólowego),
jak
jak
i spostrze
i spostrze
ż
ż
eniem powstaj
eniem powstaj
ą
ą
cym w
cym w
oparciu o psychiczn
oparciu o psychiczn
ą
ą
interpretacj
interpretacj
ę
ę
zachodz
zachodz
ą
ą
cych zjawisk,
cych zjawisk,
zmodyfikowanym przez
zmodyfikowanym przez
wcze
wcze
ś
ś
niejsze do
niejsze do
ś
ś
wiadczenia i
wiadczenia i
psychosomatyczne uwarunkowania
psychosomatyczne uwarunkowania
Uraz operacyjny
Uraz operacyjny
a co za tym idzie ból ostry
a co za tym idzie ból ostry
wywołany uszkodzeniem tkanek
wywołany uszkodzeniem tkanek
powoduje
powoduje
zmiany
zmiany
neuroendokrynne prowadz
neuroendokrynne prowadz
ą
ą
ce
ce
do
do
:
:
–
nasilenia katabolizmu
nasilenia katabolizmu
–
depresji układu odpornościowego
depresji układu odpornościowego
–
wzrostu ryzyka infekcji
wzrostu ryzyka infekcji
–
zaburzenia procesu gojenia
zaburzenia procesu gojenia
Pobudzenie układu
Pobudzenie układu
wspólczulnego
wspólczulnego
prowadz
prowadz
ą
ą
ce do
ce do
:
:
•
s
s
kurczu zwieraczy i pogorszenia
kurczu zwieraczy i pogorszenia
motoryki jelit do niedro
motoryki jelit do niedro
ż
ż
no
no
ś
ś
ci w
ci w
łą
łą
cznie
cznie
•
z
z
mniejszenia obwodowego przepływu
mniejszenia obwodowego przepływu
krwi
krwi
–
–
niedokrwienia jelit i uwolnienia
niedokrwienia jelit i uwolnienia
endotoksyny, zastoju w kr
endotoksyny, zastoju w kr
ą
ą
żeniu
żeniu
żylnym i zakrzepicy
żylnym i zakrzepicy
ż
ż
ylnej
ylnej
•
s
s
padku motoryki p
padku motoryki p
ę
ę
cherza moczowego
cherza moczowego
i retencji moczu
i retencji moczu
Pobudzenie układu
Pobudzenie układu
wspólczulnego
wspólczulnego
prowadz
prowadz
ą
ą
ce do
ce do
:
:
•
w
w
zrostu RR, HR, rzutu serca
zrostu RR, HR, rzutu serca
i zu
i zu
ż
ż
ycia tlenu przez
ycia tlenu przez
mi
mi
ę
ę
sie
sie
ń
ń
sercowy
sercowy
•
n
n
iewydolności kr
iewydolności kr
ąż
ąż
enia
enia
•
a
a
gregacji płytek
gregacji płytek
Rozwój nadwra
Rozwój nadwra
ż
ż
liwo
liwo
ś
ś
ci
ci
obwodowej
obwodowej
(w ranie) daje
(w ranie) daje
:
:
•
o
o
druchowy wzrost napięcia
druchowy wzrost napięcia
mi
mi
ęś
ęś
niowego ”obrona mi
niowego ”obrona mi
ęś
ęś
niowa”
niowa”
•
u
u
nieruchomienie
nieruchomienie
•
u
u
po
po
ś
ś
ledzenie wentylacji p
ledzenie wentylacji p
ł
ł
uc
uc
•
z
z
aleganie wydzieliny w drogach
aleganie wydzieliny w drogach
oddechowych
oddechowych
•
n
n
iedodma
iedodma
•
z
z
apalenie płuc
apalenie płuc
•
b
b
ezsenno
ezsenno
ść
ść
,
,
l
l
ę
ę
k, bezradno
k, bezradno
ść
ść
,depresja
,depresja
Leczenie bólu
Leczenie bólu
pooperacyjnego
pooperacyjnego
•
o
o
kresowe parenteralne podawanie narkotyków
kresowe parenteralne podawanie narkotyków
łagodzi ból w sposób niedostateczny
łagodzi ból w sposób niedostateczny
•
pacjenci zwykle otrzymuj
pacjenci zwykle otrzymuj
ą
ą
tylko około 25%
tylko około 25%
maksymalnej zleconej dawki
maksymalnej zleconej dawki
•
połowa uskar
połowa uskar
ż
ż
a si
a si
ę
ę
na nadal trwaj
na nadal trwaj
ą
ą
cy znaczny
cy znaczny
ból
ból
•
m
m
etoda ta powoduje naprzemienne okresy
etoda ta powoduje naprzemienne okresy
nadmiernej sedacji i niedostatecznej analgezji,
nadmiernej sedacji i niedostatecznej analgezji,
przy du
przy du
ż
ż
ej cz
ej cz
ę
ę
sto
sto
ś
ś
ci wyst
ci wyst
ę
ę
powania nudno
powania nudno
ś
ś
ci i
ci i
wymiotów
wymiotów
Z
Z
ł
ł
e u
e u
ś
ś
mierzanie bólu-
mierzanie bólu-
przyczyny
przyczyny
•
obawa przed uzależnieniem
obawa przed uzależnieniem
•
ograniczony czas pielęgniarek
ograniczony czas pielęgniarek
•
b
b
łę
łę
dna ocena potrzeb
dna ocena potrzeb
pacjenta
pacjenta
Złota reguła
Złota reguła
-
-
reguła 3N
reguła 3N
Analgezja
Analgezja
–
przy użyciu
przy użyciu
najniższej
najniższej
dawki
dawki
–
leku o
leku o
najdłuższym
najdłuższym
działaniu
działaniu
–
z
z
najs
najs
ł
ł
abszym
abszym
działaniem
działaniem
ubocznym
ubocznym
Co robi
Co robi
ć
ć
??
??
?
?
•
Przedoperacyjna ocena prawdopodobieństwa
Przedoperacyjna ocena prawdopodobieństwa
wystąpienia bólu po zabiegu
wystąpienia bólu po zabiegu
(ból przed
(ból przed
zabiegiem,
zabiegiem,
używanie środków
używanie środków
przeciwbólowych,
przeciwbólowych,
uzależnienia, choroby
uzależnienia, choroby
wątroby,
wątroby,
znaczne zaawansowanie choroby
znaczne zaawansowanie choroby
nowotworowej,
nowotworowej,
choroby przebiegające z
choroby przebiegające z
hipermetabolizmem
hipermetabolizmem
•
środki miejscowo znieczulające stosowane w
środki miejscowo znieczulające stosowane w
miejscu zabiegu przez operatora
miejscu zabiegu przez operatora
•
analgezja z wyprzedzeniem
analgezja z wyprzedzeniem
Co robi
Co robi
ć
ć
??
??
?
?
•
analgezja dokanałowa
analgezja dokanałowa
–
jednorazowa
jednorazowa
–
c
c
iągła
iągła
(środki znieczulenia przewodowego,
(środki znieczulenia przewodowego,
narkotyczne środki przeciwbólowe)
narkotyczne środki przeciwbólowe)
•
podawanie środków przeciwbólowych w stałych
podawanie środków przeciwbólowych w stałych
odstępach czasowych
odstępach czasowych
•
analgezja ciągła dożylna
analgezja ciągła dożylna
•
PCA
PCA
•
wziewne podawanie
wziewne podawanie
ś
ś
rodków
rodków
przeciwbólowych(Entonox-N2O/O2 50/50%
przeciwbólowych(Entonox-N2O/O2 50/50%
przez mask
przez mask
ę
ę
twarzow
twarzow
ą
ą
)
)
A
A
lternatywne metody
lternatywne metody
zwalczania bólu
zwalczania bólu
•
TENS
TENS
•
Akupunktura
Akupunktura
•
Krioterapia
Krioterapia
•
hipnoza
hipnoza
Intensywna terapia
Intensywna terapia
Opieka intensywna oznacza podtrzymywanie
Opieka intensywna oznacza podtrzymywanie
przy
przy
ż
ż
yciu lub przywracanie funkcji
yciu lub przywracanie funkcji
ż
ż
yciowych przez
yciowych przez
kompensowanie niedoborów czynnościowych
kompensowanie niedoborów czynnościowych
zagra
zagra
ż
ż
aj
aj
ą
ą
cych lub zast
cych lub zast
ę
ę
powanie niewydolnych
powanie niewydolnych
funkcji a
funkcji a
ż
ż
do powrotu wła
do powrotu wła
ś
ś
ciwych
ciwych
.
.
Celem medycyny
Celem medycyny
intensywnej jest monitorowanie i leczenie chorych
intensywnej jest monitorowanie i leczenie chorych
z powa
z powa
ż
ż
nymi utajonymi lub jawnymi
nymi utajonymi lub jawnymi
zaburzeniami funkcji (kierunek terapeutyczny IT)
zaburzeniami funkcji (kierunek terapeutyczny IT)
Intensywna terapia
Intensywna terapia
•
Zaburzenia funkcji
Zaburzenia funkcji
ż
ż
yciowych mogą stanowi
yciowych mogą stanowi
ć
ć
powikłanie
powikłanie
najrozmaitszych ostrych chorób zatru
najrozmaitszych ostrych chorób zatru
ć
ć
, urazów i
, urazów i
okresowo decyduj
okresowo decyduj
ą
ą
o przebiegu choroby
o przebiegu choroby
•
Ka
Ka
ż
ż
dy stan który
dy stan który
-
-
jak wynika z doświadczenia
jak wynika z doświadczenia
-szczególnie usposabia do wyst
-szczególnie usposabia do wyst
ą
ą
pienia ostrych
pienia ostrych
zaburze
zaburze
ń
ń
funkcji życiowych mo
funkcji życiowych mo
ż
ż
na w systemie
na w systemie
klasyfikacji stosowanym w intensywnej terapii okre
klasyfikacji stosowanym w intensywnej terapii okre
ś
ś
li
li
ć
ć
jako predysponuj
jako predysponuj
ą
ą
cy do gro
cy do gro
ź
ź
nych dla
nych dla
ż
ż
ycia powikła
ycia powikła
ń
ń
Najcz
Najcz
ę
ę
stsze zaburzenia
stsze zaburzenia
leczone w Oddziale
leczone w Oddziale
Intensywnej Terapii
Intensywnej Terapii
•
o
o
stry zawał mięśnia sercowego
stry zawał mięśnia sercowego
•
c
c
iężkie zwężenie tętnicy wieńcowej i zespół
iężkie zwężenie tętnicy wieńcowej i zespół
przedzawałowy
przedzawałowy
•
p
p
otencjalnie śmiertelne zaburzenia rytmu
otencjalnie śmiertelne zaburzenia rytmu
•
o
o
stra dekompensacja z powodu niewydolności
stra dekompensacja z powodu niewydolności
mięśnia sercowego
mięśnia sercowego
•
p
p
rzełom nadciśnieniowy
rzełom nadciśnieniowy
•
m
m
asywny zator tętnicy płucnej
asywny zator tętnicy płucnej
•
w
w
strząs kardiogenny
strząs kardiogenny
•
p
p
osocznica i wstrząs septyczny
osocznica i wstrząs septyczny
Najcz
Najcz
ę
ę
stsze zaburzenia
stsze zaburzenia
leczone w Oddziale
leczone w Oddziale
Intensywnej Terapii
Intensywnej Terapii
•
o
o
stry brzuch ze wstrz
stry brzuch ze wstrz
ą
ą
sem oligowolemicznym
sem oligowolemicznym
•
o
o
stre krwotoczne zapalenie trzustki z martwicą
stre krwotoczne zapalenie trzustki z martwicą
•
m
m
asywny krwotok z przewodu pokarmowego
asywny krwotok z przewodu pokarmowego
•
o
o
stra niewydolność wątroby
stra niewydolność wątroby
•
o
o
stra niewydolność nerek
stra niewydolność nerek
•
o
o
stre schorzenia oskrzelowo-płucne i płucne z
stre schorzenia oskrzelowo-płucne i płucne z
niewydolnością oddechową
niewydolnością oddechową
•
o
o
stre zaburzenia hemostazy
stre zaburzenia hemostazy
•
ś
ś
piączki różnego pochodzenia
piączki różnego pochodzenia
Najcz
Najcz
ę
ę
stsze zaburzenia
stsze zaburzenia
leczone w Oddziale
leczone w Oddziale
Intensywnej Terapii
Intensywnej Terapii
•
z
z
atrucia zewnątrzpochodne
atrucia zewnątrzpochodne
•
p
p
rzełomy wewnątrzwydzielnicze
rzełomy wewnątrzwydzielnicze
•
z
z
aburzenia nerwowo-mięśniowe z potencjalnym
aburzenia nerwowo-mięśniowe z potencjalnym
upośledzeniem oddychania
upośledzeniem oddychania
•
s
s
tan padaczkowy
tan padaczkowy
•
k
k
rwotok podpajęczynówkowy z potencjalnym
rwotok podpajęczynówkowy z potencjalnym
upośledzeniem oddychania
upośledzeniem oddychania
•
c
c
iężkie majaczenie alkoholowe
iężkie majaczenie alkoholowe
•
z
z
espół apaliczny
espół apaliczny
•
d
d
awca narządów w okresie przygotowywania do
awca narządów w okresie przygotowywania do
pobrania
pobrania
Kwalifikacja do leczenia
Kwalifikacja do leczenia
w
w
Oddziale Intensywnej
Oddziale Intensywnej
Terapii
Terapii
•
d
d
o obiektywnej oceny ci
o obiektywnej oceny ci
ęż
ęż
kości stanu pacjenta
kości stanu pacjenta
słu
słu
ż
ż
y kilka metod opartych na punktacji i
y kilka metod opartych na punktacji i
sumowaniu tych punktów.
sumowaniu tych punktów.
•
w
w
tej chwili najbardziej rozpowszechnioną metodą
tej chwili najbardziej rozpowszechnioną metodą
oceny jest ocena za pomocą skali Apache
oceny jest ocena za pomocą skali Apache
.
.
Celem
Celem
jej jest:
jej jest:
–
stratyfikacja prognostyczna ciężko chorych oparta na
stratyfikacja prognostyczna ciężko chorych oparta na
prawdopodobieństwie
prawdopodobieństwie
z
z
ejścia śmiertelnego.
ejścia śmiertelnego.
–
Klasyfikację chorych według kategorii różnego nasilenia
Klasyfikację chorych według kategorii różnego nasilenia
choroby
choroby
Skala Apache
Skala Apache
System klasyfikacyjny oparty jest na sumie
System klasyfikacyjny oparty jest na sumie
punktów przypisanej do odchyleń od
punktów przypisanej do odchyleń od
prawidłowych danych czynnościowych ,jakie
prawidłowych danych czynnościowych ,jakie
pozyskuje się na OIT w ostrym okresie
pozyskuje się na OIT w ostrym okresie
choroby
choroby
(ocena ostrych zmian
(ocena ostrych zmian
fizjologicznych),
fizjologicznych),
punktów odpowiadających
punktów odpowiadających
wiekowi chorego i jego stanowi zdrowia
wiekowi chorego i jego stanowi zdrowia
przed przyjęciem na OIT
przed przyjęciem na OIT
P
P
arametry
arametry
brane pod
brane pod
uwagę w
uwagę w
ostrej punktacji
ostrej punktacji
fizjologicznej
fizjologicznej
•
t
t
emp.
emp.
w odbytnicy
w odbytnicy
•
ś
ś
rednie ciśnienie tętnicze
rednie ciśnienie tętnicze
•
c
c
zynność serca
zynność serca
(komory)
(komory)
•
c
c
zęstość oddechów (własne lub sztuczne)
zęstość oddechów (własne lub sztuczne)
•
n
n
atlenienieA-aDO2 lub PaO2
atlenienieA-aDO2 lub PaO2
–
FiO2> lub =0,5 A-aDO2
FiO2> lub =0,5 A-aDO2
–
FiO2 <0,5 FiO2
FiO2 <0,5 FiO2
•
PH krwi tętniczej
PH krwi tętniczej
P
P
arametry
arametry
brane pod
brane pod
uwagę w
uwagę w
ostrej punktacji
ostrej punktacji
fizjologicznej
fizjologicznej
•
s
s
ód w surowicy
ód w surowicy
•
p
p
otas w surowicy
otas w surowicy
•
k
k
reatynina w surowicy
reatynina w surowicy
(w o.n.n. pomnożyć przez 2)
(w o.n.n. pomnożyć przez 2)
•
h
h
ematokryt
ematokryt
•
l
l
eukocyty
eukocyty
•
s
s
kala Glasgow
kala Glasgow
(CGS)
(CGS)
•
HCO3 krwi żylnej
HCO3 krwi żylnej
-
-
nie polecane przy możliwości
nie polecane przy możliwości
wykonania gazometrii
wykonania gazometrii
P
P
arametry
arametry
brane pod
brane pod
uwagę w
uwagę w
ostrej punktacji
ostrej punktacji
fizjologicznej
fizjologicznej
•
j
j
eżeli chory ma udokumentowaną wywiadem
eżeli chory ma udokumentowaną wywiadem
ciężką niewydolność któregoś z układów bądź
ciężką niewydolność któregoś z układów bądź
osłabioną odporność dolicza mu się dodatkowe
osłabioną odporność dolicza mu się dodatkowe
punkty,
punkty,
których ilość zależy od potrzeby bądź
których ilość zależy od potrzeby bądź
braku interwencji chirurgicznej
braku interwencji chirurgicznej
•
r
r
yzyko zgonu dla danego wyniku punktowego
yzyko zgonu dla danego wyniku punktowego
zależy od pierwotnej choroby, którą trzeba
zależy od pierwotnej choroby, którą trzeba
uwzględnić w przewidywaniach
uwzględnić w przewidywaniach
Monitorowanie w OIT
Monitorowanie w OIT
•
Kliniczne
Kliniczne
–
o
o
glądanie
glądanie
–
o
o
słuchiwanie
słuchiwanie
–
p
p
alpacja
alpacja
–
o
o
pukiwanie
pukiwanie
–
badanie neurologiczne
badanie neurologiczne
Monitorowanie w OIT
Monitorowanie w OIT
•
EKG
EKG
•
wykres,częstość tętna
wykres,częstość tętna
•
skurczowe, rozkurczowe, średnie ciśnienie
skurczowe, rozkurczowe, średnie ciśnienie
tętnicze
tętnicze
•
EEG
EEG
•
ciśnienie śródczaszkowe
ciśnienie śródczaszkowe
•
temperatura ciała
temperatura ciała
Monitorowanie w OIT
Monitorowanie w OIT
•
wykres cyklu oddechowego,cz
wykres cyklu oddechowego,cz
ę
ę
stość
stość
oddechów,czas bezdechu
oddechów,czas bezdechu
•
objętość wydechowa,objętość
objętość wydechowa,objętość
minutowa
minutowa
•
ciśnienia w drogach oddechowych
ciśnienia w drogach oddechowych
•
gazy krwi-pO2,
gazy krwi-pO2,
SatHb
SatHb
•
skład powietrza wydechowego
skład powietrza wydechowego
Monitorowanie w OIT
Monitorowanie w OIT
•
Inne monitorowanie:
Inne monitorowanie:
–
diureza godzinowa i dobowa zbiórka moczu
diureza godzinowa i dobowa zbiórka moczu
–
OC
OC
Ż
Ż
–
zaleganie w przewodzie pokarmowym
zaleganie w przewodzie pokarmowym
–
ocena skuteczności drenaży
ocena skuteczności drenaży
(otrzewnowego, opłucnowego,
(otrzewnowego, opłucnowego,
śródpiersiowego, osierdziowego)
śródpiersiowego, osierdziowego)
Monitorowanie w OIT
Monitorowanie w OIT
•
Monitorowanie laboratoryjne
Monitorowanie laboratoryjne
•
Monitorowanie bakteriologiczne
Monitorowanie bakteriologiczne
•
Ścisła współpraca z konsultantami
Ścisła współpraca z konsultantami
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ