background image

 

 

1

Cel wykładu

Choroby 

zakaźne 

 

(infekcyjne) 

Choroby 

zakaźne 

 

(infekcyjne) 

i zakażenia – klasyfikacja

i zakażenia – klasyfikacja

Profilaktyka, postępowanie w przypadku 

Profilaktyka, postępowanie w przypadku 

wybranych chorób zakaźnych

wybranych chorób zakaźnych

background image

 

 

2

Choroby zakaźne  

Choroby zakaźne  

(infekcyjne) 

(infekcyjne) 

i zakażenia

i zakażenia

zagrażają bezpieczeństwu narodowemu i globalnemu  bo nadal są 

wiodącą przyczyną zgonów

     

Choroba  zakaźna

  (wg  Romanowska-Słomka)  –  proces  biologiczny 

zachodzący w organizmie ludzkim, będący następstwem działania 

innego czynnika biologicznego (np. bakterii, wirusów,grzybów). 

    Choroby zakaźne podlegają zgłoszeniu do Sanepidu.

Najniebezpieczniejsze to: 

Najniebezpieczniejsze to: 

Gruźlica

Cholera

AIDS

Gorączka Ebola

Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C

Nowotwory wywołane przez bakterie, wirusy i pasożyty

  

background image

 

 

3

Czynniki wpływające na 

Czynniki wpływające na 

powstawanie nowych nieznanych 

powstawanie nowych nieznanych 

zakażeń

zakażeń

stosowanie 

pestycydów, 

leków 

p/drobnoustrojom

podróże i migracje ludzi

zmiany genetyczne wirusów

niedożywienie

zmiany klimatyczne

skażenie środowiska

background image

 

 

4

Przewlekłe infekcje mogą być 

Przewlekłe infekcje mogą być 

przyczyną chorób 

przyczyną chorób 

wirus  zapalenia  wątroby  B  - 

marskość  i 

raka wątroby

wirus  zapalenia  wątroby  C  – 

rak  szyjki 

macicy i rak krtani

wirus 

cytomegalii 

 

upośledzenie 

umysłowe

borelia z Lyme – 

bezpłodność

Helicobacter pylori, Toxoplasma gondii – 

wrodzone upośledzenie umysłowe

background image

 

 

5

Inne skutki zakażeń

Inne skutki zakażeń

(słabo potwierdzone !!!)

(słabo potwierdzone !!!)

enterowirusy – 

cukrzyca

hantawirusy

 

 nadciśnienie tętnicze

helicobacter pylori

 – rak żołądka 

ludzki papillomawirus

 – rak płuc

wirus hepatitis  C

 – rak wątroby

background image

 

 

6

Nowe źródła chorób 

Nowe źródła chorób 

zakaźnych

zakaźnych

nowe drobnoustroje

zaburzenia 

immunologiczne 

(odpornościowe)

diagnostyka inwazyjna

chirurgia i traumatologia

przeszczepy

nowotwory

broń biologiczna

background image

 

 

7

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r

O zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób 

O zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób 

zakaźnych u ludzi”

zakaźnych u ludzi”

Określa ona: 

Określa ona: 

zasady  i  tryb  zapobiegania  i  zwalczania  zakażeń  i 

zasady  i  tryb  zapobiegania  i  zwalczania  zakażeń  i 

chorób  u  ludzi  w  tym  monitorowanie  sytuacji 

chorób  u  ludzi  w  tym  monitorowanie  sytuacji 

epidemiolog. 

podejmowania 

działań 

epidemiolog. 

podejmowania 

działań 

epidemiologicznych

epidemiologicznych

zadania  organów  administracji  publicz.  w  zakresie 

zadania  organów  administracji  publicz.  w  zakresie 

zwalczania i zakażeń i chorób u ludzi

zwalczania i zakażeń i chorób u ludzi

uprawnienia  i  obowiązki  świadczeniodawców  w  sprawie 

uprawnienia  i  obowiązki  świadczeniodawców  w  sprawie 

zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych

zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych

załącznik (wykaz zakażeń i chorób zakaźnych)

załącznik (wykaz zakażeń i chorób zakaźnych)

background image

 

 

8

Wykaz chorób zakaźnych

Wykaz chorób zakaźnych

1) 

bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;

2) bąblowica i wągrzyca;
3) biegunki o etiologii infekcyjnej lub nieokreślonej u dzieci do lat 2;
4) błonica;
5) borelioza z Lyme;
6) bruceloza;
7) chlamydiozy i inne zakażenia nierzeżączkowe układu moczopłciowego;
8) cholera;
9) choroba Creutzfeldta-Jakoba i inne encefalopatie gąbczaste;
10) czerwonka bakteryjna;
11) dur brzuszny i zakażenia pałeczkami durowymi;
12) dur wysypkowy (w tym choroba Brill-Zinssera) i inne riketsjozy;
13) dury rzekome A, B, C i zakażenia pałeczkami rzekomodurowymi
14) dżuma;
15) giardioza;
16) gorączka Q;
17) gruźlica i inne mykobakteriozy;
18) grypa (w tym ptasia grypa u ludzi);
19) inwazyjne zakażenia Neisseria meningitidis;
20) inwazyjne zakażenia Streptococcus pneumoniae;
21) inwazyjne zakażenia Streptococcus pyogenes;
22) inwazyjne zakażenie Haemophilus influenzae typ b;
23) jersinioza;
24) kampylobakterioza;
25) kiła;
26) kryptosporydioza;
27) krztusiec;
28) legioneloza;
29) leptospirozy;
30) listerioza;

background image

 

 

9

31) nagminne zapalenie przyusznic (świnka);
32) nosacizna;
33) odra;
34) ornitozy;
35) ospa prawdziwa;
36) ospa wietrzna;
37) ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego (choroba Heinego-Medina) oraz
inne ostre porażenia wiotkie, w tym zespół Guillaina-Barré;
38) płonnica;
39) pryszczyca;
40) różyczka i zespół różyczki wrodzonej;
41) rzeżączka;
42) salmonelozy inne niż wywołane przez pałeczki Salmonella Typhi i Salmonella Paratyphi
A, B, C oraz zakażenia przez nie wywołane;
43) tężec;
44) toksoplazmoza wrodzona;
45) tularemia;
46) wąglik;
47) wirusowe gorączki krwotoczne, w tym żółta gorączka;
48) wirusowe zapalenia wątroby (A, B, C, inne) oraz zakażenia wywołane przez wirusy
zapalenia wątroby typu B i C;
49) wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i rdzenia (z wyłączeniem
wścieklizny);
50) włośnica;
51) wścieklizna;
52) zakażenia i zatrucia pokarmowe o etiologii infekcyjnej nieustalonej;
53) zakażenia szpitalne;
54) zakażenia wirusem zachodniego Nilu;
55) zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV) i zespół nabytego niedoboru
odporności (AIDS);
56) zatrucie jadem kiełbasianym (botulizm);
57) zespół hemolityczno-mocznicowy i inne postaci zakażenia enterokrwotocznymi i
werocytotoksycznymi pałeczkami Escherichia coli (EHEC);
58) zespół ostrej niewydolności oddechowej (SARS);
59) zimnica (malaria).

background image

 

 

10

Nowelizacja Ustawy 

o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób 

zakaźnych u ludzi

 „

   

Z dniem 

03.09.2012r

 weszły w życie zmiany do ustawy 

z  dn.  05.12.2008  r.  o  zapobieganiu  oraz  zwalczaniu 
zakażeń  i  chorób  zakaźnych  u  ludzi  (Dz.U.  Nr  234,  poz. 
1570, z późn. zm.),
 wprowadzone w drodze nowelizacji z 
dn. 13.07.2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 892). 

       

Celem  tych  zmian

 

jest  przede  wszystkim  dostosowanie 

przepisów  ustawy  z  dn.  05.12.2008  r.  do  nowych 
regulacji

, które zastąpiły dotychczasowe unormowania w 

latach 2010–2012.

background image

 

 

11

Zmiany w Ustawie z dnia 13.07.2012r

I.

 

Zmiana definicji choroby zakaźnej

 „choroby zakaźne – choroby, które zostały wywołane przez biologiczne 
czynniki  chorobotwórcze,  które  ze  względu  na  charakter  i  sposób 
zderzenia się stanowią zagrożenie dla zdrowia publicznego”.

“choroba  zakaźna  –  choroba,  która  została  wywołana  przez 

biologiczny czynnik

 

chorobotwórczy”.

background image

 

 

12

II. Wprowadzenie obowiązkowych szczepień dla wszystkich 

obywateli a nie tylko ogłoszonych przez Sanepid

    “Art. 5.  1.  Osoby przebywające  na terytorium Rzeczypospolitej  Polskiej 

są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do:

        poddawania  się  badaniom  sanitarno-epidemiologicznym,  w  tym 

również  postępowaniu  mającemu  na  celu  pobranie  lub  dostarczenie 
materiału  do  tych  badań;  poddawania  się  obowiązkowym 
szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień 
Ochronnych”.

“Art. 5 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

 

      Osoby  przebywające  na  terytorium  Rzeczypospolitej  Polskiej  są 

obowiązane na zasadach określonych w ustawie do  poddawania się:

a) zabiegom sanitarnym,
b) szczepieniom ochronnym”.

background image

 

 

13

Szczepienia ochronne
- skutecznie zapobiegają chorobom 
zakaźnym zagrażającym życiu

KOMUNIKAT 

GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO (GIS)

z dnia 26 października 2011 r. 

w sprawie Programu Szczepień Ochronnych (PSO) 

na rok 2012

      „Na  podstawie  art.  17  ust.  11  ustawy  z  dnia  5  grudnia 

2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób 

zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, z 2009 r. Nr 

76,  poz.  641  oraz  z  2010  r.  Nr  107,  poz.  679  i  Nr  257, 

poz.  1723)  ogłasza  się  Program  Szczepień  Ochronnych 

na rok 2012”

background image

 

 

14

Program Szczepień Ochronnych na rok 2012

Program „PSO”, składa się z 

następujących części:

I.* 

Szczepienia  obowiązkowe  –  kalendarz 

szczepień.

A.  Szczepienia  obowiązkowe  dzieci  i  młodzieży 

według wieku.

B. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w 

sposób szczególny na zakażenie.

II

.*  Szczepienia  zalecane  –  niefinansowane  ze 

środków znajdujących się w budżecie ministra 

właściwego do spraw zdrowia.

III. Informacje uzupełniające.

background image

 

 

15

Kalendarz szczepień

background image

 

 

16

Szczepienie

 – wprowadzenie do organizmu 

osłabionych 

drobnoustrojów 

chorobotwórczych 

(tzw. 

szczepienie 

aktywne) 

lub

 

podanie 

„gotowych” 

przeciwciał 

przeciwko 

tym 

drobnoustrojom 

(tzw. szczepienia bierne). 

Odporność  poszczepienna  - 

zanika  po 

pewnym 

czasie 

dlatego 

należy 

wykonywać szczepienia przypominające.  

background image

 

 

17

Szczepionka

Główne składniki dzieli się na 4 grupy:

 

Antygen

  –  daje  odporność  czynną.  To 

białka, kwasy nukleinowe patogenu.

Zawiesina 

–  sól  fizjologiczna,  żelatyna, 

białko jaja kurzego lub układ biologiczny, 
w którym szczepionka jest produkowana.

Konserwanty,  stabilizatory  i    antybiotyki 

– 

antybiotyki: neomycyna, streptomycyna
konserwanty: dodaje się gdy jest ryzyko zanieczyszczenia produktu: fenol, 

tiomersal =etylen rtęci

stabilizatory:  zapewniają  stabilność  szczepionki  czyli  odporność  na 

zmiany:  MgCl

2

, MgSO

4

, miód, maltoza, mleko, sacharoza

background image

 

 

18

Adjuwanty

  –  związki  wzmacniające 

immunogenność  czyli  odporność.  To: 
związki  glinu  (Al  (OH)

3

,  fosforan  glinu, 

emulsje oleiste). 

Rodzaje szczepionek

monowalentna

(chroni tylko przed 

jednym schorzeniem)

poliwalentna

(uodparnia na 

kilka chorób)

żywa 

(osłabione 
drobnoustroj
e)

zabita 

(wirusy 
lub 
bakterie 
są 
martwe)

background image

 

 

19

I. Szczepienia obowiązkowe

A. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży wg 

wieku

background image

 

 

20

background image

 

 

21

background image

 

 

22

background image

 

 

23

B.

 

Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób 

szczególny na zakażenie

background image

 

 

24

background image

 

 

25

background image

 

 

26

background image

 

 

27

background image

 

 

28

background image

 

 

29

background image

 

 

30

Szpitalny zespół ds. 

Szpitalny zespół ds. 

zakażeń

zakażeń

 

Skład 

zadania 

Zespołów 

ds. 

zapobiegania  i  zwalczania  zakażeń 

szpitalnych 

podaje zarządzenie MZiOS 

z 1983r 

Zespół ds. zakażeń to: 

Zespół ds. zakażeń to: 

Lekarz epidemiolog

Pielęgniarka epidemiologiczna (1/250 

łóżek)

Laboratorium mikrobiologiczne

background image

 

 

31

Do zadań tego zespołu 

Do zadań tego zespołu 

należy:

należy:

 

Ustalanie źródła zakażeń i dróg szerzenia

Ustalanie właściwych warunków izolacji 
chorych zakażonych w szpitalu

Nadzór nad procesem sterylizacji

Nadzór nad zgłaszaniem i rejestracją 
zakażeń szpitalnych

Współpraca z  Sanepidem

Edukacja i informacja o stanie zakażeń 
szpitalnych należy do lekarza i 
pielęgniarki

background image

 

 

32

Zadania lekarza 

Zadania lekarza 

epidemiologa

epidemiologa

Lekarz 

– 

epidemiolog

Lekarz 

– 

epidemiolog

 

podczas 

wizytowania oddziałów ma za zadanie: 

Przeprowadzić wstępne rozeznanie nt. o 

liczbie zakażonych na oddziale

Wypełnia  karty  rejestracji  zakażeń  na 

oddziale

Współpracuje 

laboratorium 

mikrobiologicznym, 

które 

dostarcza 

informacji nt. czynnika zakaźnego

background image

 

 

33

Zadania pielęgniarki 

Zadania pielęgniarki 

epidemiologicznej

epidemiologicznej

kontrola  nad  przestrzeganiem  reżimu 
sanitarnego  przez  personel  szpitalny 
tj. :

 sposób dezynfekcji sprzętu, 

sposób dezynfekcji powierzchni, 

prawidłowości  w  myciu  rąk  personelu 
środkami  zatwierdzonymi  przez  PZH 
(Państwowy Zakład Higieny)

background image

 

 

34

Laboratorium 
mikrobiologiczne

Ma za zadanie: 

Kontrolować  prawidłowości  sterylizacji 
szpitalnej

Współpracować  z  apteką  szpitalną  w 
sprawie 

zużycia 

antybiotyków 

szpitalu

Współpraca  z  blokiem  operacyjnym  i 
oddziałem pooperacyjnym

background image

 

 

35

Zagrożenia związane z występowaniem 

Zagrożenia związane z występowaniem 

czynnika 

czynnika 

bakteryjnego

bakteryjnego

Bakterie 

– 

Bakterie 

– 

to 

najprostsze 

prokariotyczne 

organizmy 

jednokomórkowe o niewielkich rozmiarach  

background image

 

 

36

background image

 

 

37

Choroby odzwierzęce (M. Łuczak)

background image

 

 

38

background image

 

 

39

Wąglik (Anthrax) 

Wąglik (Anthrax) 

choroba zwierząt trawożernych

postać: skórna, płucna, jelitowa
Czynnik  bakteryjny:  laseczka  wąglika  (Bacillus  anthracis)  bardzo 

odporna na wysoką temp. 

Źródło  zakażeń:  produkty  spożywcze  pochodzące  od  chorych 

zwierząt  (skóra,  krew) 

oraz  krew,  plwociny,  wydzieliny  zmian 

skórnych chorego pacjenta, aerozol

Drogi  szerzenia:  kontakt  człowieka  z  chorymi  zwierzętami  (futra, 

skóry), skażona gleba, 

Okres wylęgania: 2-3 dni (a nawet 10 dni)
Odporność  populacji  ludzkiej:  100%  wrażliwość  na  zakażenie 

wąglikiem

Objawy  zakażenia:  czarna  krosta  na  skórze  (skórna),  bóle  brzucha, 

wysoka  gorączka  (płucna)  czy  wzdęcia,  biegunka,  zapalenie 
otrzewnej (jelitowa) 

background image

 

 

40

  Zalecane  środki  bezpieczeństwa:

 

poziom  bezpieczeństwa 

BSL-2 lub BSL-3 gdy bakteria szerzy się bardzo szybko, zaleca 
się szczepionkę dla personelu szpitalnego

Leczenie: antybiotyk stosowany przez 60 dni
Przesyłanie czynnika zakaźnego:
 
Kontakt z

 

CDC 

(Centers for Disease Control and Prevention) 

czyli  

Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób

Zatrucie jadem  kiełbasianym (Botulismus)

Zatrucie jadem  kiełbasianym (Botulismus)

zatrucie  wywołane  laseczką  jadu  kiełbasianego    lub  jej  toksyną 

uszkadzającą układ nerwowy

background image

 

 

41

Czynnik  bakteryjny:  neurotoksyna  C  botulinowa  wytwarzana 

przez laseczkę jadu kiełbasianego

Źródło  zakażeń:  żywność  zanieczyszczona  glebą  zawierającą 

laseczki wąglika, materiał kliniczny (odchody, surowica)

Drogi szerzenia: zakażone produkty żywnościowe, 

rana pacjenta 

skażona laseczkami jadu

Okres  wylęgania:  od  kilku  godzin  do  kilkunastu  po  zjedzeniu 

skażonej żywności

Odporność  populacji  ludzkiej:  ogólna,  stosowane  są 

szczepienia

Objawy  zakażenia:  objawy  po  12-48  h  po  spożyciu  skażonego 

pokarmu, ucisk w żołądku, nudności, ochrypły głos, utrudnienie 
połykania

Zalecane środki bezpieczeństwa: poziom bezpieczeństwa BSL-

2 i BSL-3 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

background image

 

 

42

Dżuma (Yersinia pestis)

Dżuma (Yersinia pestis)

Choroba  zakaźna,  kwarantannowa,  nie  występująca  w  Polsce.  Szerzy  się 

wśród  gryzoni,  przenoszona  jest  na  człowieka  przez  pchły,  a  także  z 
człowieka na człowieka śmiertelność bez leczenia 100%

Postacie kliniczne dżumy:

Postacie kliniczne dżumy:

 

Dżuma dynamiczna - 

 występuje po ugryzieniu przez zakażoną pchłę

wywołuje suchą martwicę kończyn

Dżuma  płucna  – 

występuje  po  inhalacji  bakterii  z  aerozolem  lub  przez 

kontakt  z  chorą  osobą,  atak  bioterrorystyczny  przenoszone  przez  pchły 
jako  nośnik.  Objawy  ti.    kaszel,  krwioplucie,  duszności,  śmierć  w  ciągu  3 
dni

Czynnik  bakteryjny:  pałeczka  Yersinia  pestis,  wrażliwa  na  ogrzewanie  i 

środki dezynfekujące.

Źródło  zakażeń:  zwierzęta:  gryzonie  (susły,  nornice,  dzikie  króliki  i 

szczury), 

czynnik  obecny  we  ślinie,  odchodach,  płynach  mózgowo-

rdzeniowych, moczu ludzi

Drogi  szerzenia:  przenoszona  jest  przez  gryzonie  na  człowieka  (pchła 

szczurza), drogą kropelkową od zakażonego człowieka

Okres wylęgania:1-5 dni

background image

 

 

43

Odporność populacji ludzkiej: swoista odporność 

immunologiczna

Zalecane środki bezpieczeństwa: poziom bezpieczeństwa BSL-

2 i BSL-3 , szczepionka

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC
Leczenie: antybiotyki

Tularemia  (Tularemia)

Tularemia  (Tularemia)

Wysoce  zakaźna  choroba  dzikich  zwierząt  z  których  przenoszona 

jest na człowieka

Postacie kliniczne:

 

Tularemia  płucna  (od  bakterii):  wysoka  temp.,  kaszel, 

zapalenie płuc i gardła

Tularemia wrzodowo-gruczołowa (od stawonogów): krosty i 

wrzody na skórze

Tularemia  gardła  (skażona  woda):  ból  gardła,  powiększone 

węzły chłonne

background image

 

 

44

Czynnik  bakteryjny:  pałeczka  Francisella  tularensis,  w   

odmianie  amerykańskiej  i  azjatyckiej  (mniej  groźna  dla 
człowieka)

Źródło zakażeń: chore na tularemię zwierzęta, w Polsce zające
Drogi  szerzenia:  kontakt  z  chorym  zającem,  zakażenie  przez 

uszkodzoną  skórę,  przewód  pokarmowy,  spojówkę  oka,   

personel pobierający krew

Okres wylęgania: 3-5 dni
Odporność populacji ludzkiej: ogólna wrażliwość, po przebyciu 

choroby następuje trwała odporność

Zalecane środki bezpieczeństwa: poziom bezpieczeństwa BSL-

2 i BSL-3 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

background image

 

 

45

Bruceloza (Brucellosis)

Bruceloza (Brucellosis)

 Czynnik bakteryjny:

 

Choroba wywołana przez pałeczki Brucella, 

którymi  człowieka  zaraża  się  od  zwierząt.  Związana  jest  z 
zakażeniami szpitalnymi

Źródło  zakażeń:  wydzieliny  i  wydaliny  chorych  zwierząt,  krew, 

mocz, płyn mózgowo-rdzeniowy zakażonego zwierzęcia. 

Drogi  szerzenia:  kontakt  z  zakażonym  zwierzęciem,  picie 

skażonego  mleka, 

droga  wziewna  (aerozole),  pipetowanie 

ustami, zranienie się

Okres wylęgania: 5-21 dni
Odporność  populacji  ludzkiej:  dzieci  bardziej  odporne  niż 

dorośli, chorują weterynarze, zootechnicy

Objawy zakażenia: dreszcze, gorączka, potliwość, 
Zalecane środki bezpieczeństwa: 
poziom bezpieczeństwa BSL-2 

i BSL-3 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

background image

 

 

46

Tężec (Clostridium tetani)

Tężec (Clostridium tetani)

Przetrwalniki laseczek tężca występują w glebie. 

Wyróżnia się: 

tężec  uogólniony,  tężec  głowy,  tężec  noworodków,  tężec 

miejscowy

Czynnik  bakteryjny:

 

zakażenie  toksyną  wydzielaną  przez 

laseczkę tężca 

Źródło zakażeń: zakłucie lub spożycie toksyny tężcowej
Okres wylęgania: kilka dni do tygodni
Objawy  zakażenia:  skurcz  mięśni  żuchwy,  twarzy,  u 

noworodków w 90% śmiertelność, arytmia serca, 

  Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  szczepienie,  poziom 

bezpieczeństwa BSL-2 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC
Leczenie: metronidazol

 

background image

 

 

47

Escherichia coli (E.coli)

Escherichia coli (E.coli)

   

Pałeczka  gram-ujemna  przewodu  pokarmowego  wywołująca 

biegunkę,  zapalenie żołądka i jelit. 

Źródło 

zakażeń: 

spożycie 

zanieczyszczonych 

odchodami 

produktów spożywczych lub wody, nie pasteryzowane mleko

Drogi szerzenia: droga pokarmowa
Okres wylęgania: 1-2 dni
Objawy zakażenia: 
wodnista biegunka, skurcze brzucha, rzadziej 

wymioty

Zalecane środki bezpieczeństwa: poziom bezpieczeństwa BSL-2 

i BSL-3 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

background image

 

 

48

Salmonella wywołuje Salmonellozę

Salmonella wywołuje Salmonellozę

Do zakażeń dochodzi po spożyciu zanieczyszczonych produktów 
spożywczych (mleko, jaja, mięso) oraz bezpośrednio drogą 
fekalno-oralną.

Droga zakażenia: pokarmowa, zakłucie (odchody, krew) 

Salmonella

Salmonella odpowiada za cztery kliniczne postacie zakażeń:

 

Zapalenie jelit

Sepsa

Dur brzuszny

Bezobjawowe nosicielstwo

Bezobjawowe nosicielstwo

Bezobjawowe nosicielstwo

Nie wykazuje objawów ale może zakażać innych 

Nie wykazuje objawów ale może zakażać innych 

background image

 

 

49

Zapalenie jelit

Zapalenie jelit

  Objawy: 6-48 godzin po spożyciu zanieczyszczonej żywności w 

postaci: nudności, wymiotów, wodnistej biegunki i ustępują 
samoistnie 2- 7 dni

Dur brzuszny

Dur brzuszny

Czynnik bakteryjny: Samonella Typhi
Źródło zakażeń: krew, odchody czyli 

droga pokarmowa lub 

zakłucie

Objawy zakażenia: gorączka, bóle głowy, mięśni, jadłowstręt
Okres wylęgania: 10-14 dni
Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  szczepienia,  poziom 

bezpieczeństwa BSL-2 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC
Leczenie: fluorochinolony

background image

 

 

50

Shigella  

Shigella  

wywołuje Shigellozę

wywołuje Shigellozę

 

 

    To  pałeczka

 

gram-ujemna,  której  rezerwuarem  są  ludzie. 

Zakażenia  rozprzestrzeniają  się  z  osoby  na  osobę  drogą 
fekalno-oralną. Do zakażenie wystarczy mała dawka. 

Źródło zakażenia: krew, odchody zakażonych ludzi i zwierząt
Droga  przenoszenia:  droga  fekalno-oralna,  najczęściej  brudne 

ręce

      Występowanie:  przede  wszystkim  u  dzieci  poniżej  10-tego 

roku życia

Objawy  zakażenia:    skurczowe  bóla  brzucha,  biegunka, 

gorączka, obecność krwi w kale

Okres wylęgania: 1-3 dni 
Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  szczepienia,  poziom 

bezpieczeństwa BSL-2 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

background image

 

 

51

Helicobacter  pylori 

Helicobacter  pylori 

- H. pylori (gram–ujemne pałeczki)

- H. pylori (gram–ujemne pałeczki)

To czynnik wywołujący: 

 zapalenie błony śluzowej żołądka

wrzody żołądka (w 85%)

raka żołądka

Występowanie: wydzielina żołądka, jama ustna, kał
Droga przenoszenia:
 droga fekalno-oralna, oralno-oralna
Objawy  zakażenia:  zapalenie  żołądka:  uczucie  wypełnienia 

żołądka, nudności, wymioty

Leczenie: antybiotyki
Zalecane środki bezpieczeństwa: poziom bezpieczeństwa BSL-

2, szczepionka dla ludzi nie jest dostępna

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

background image

 

 

52

Pałeczki choroby legionistów

(legionelloza)

  Bakterie,  które  spowodowały  epidemie  zapalenia  płuc,  które  była 

przyczyną śmierci członków Amerykańskich Legionów. 

Jest  związana  ze  środowiskiem  wodnym.  Wywołuje  zakażenia  dróg 

oddechowych. 

Czynnik bakteryjny: pałeczki Legionella
Źródło zakażeń: 

izolowany płyn z opłucnej,

 

śliny,

 embriony kurze, 

zakażone ssaki i ptaki

Objawy  zakażenia:  zapalenie  płuc,  gorączka,  dreszcze,  suchy 

kaszel

Okres wylęgania: 2-10 dni
Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  brak  szczepionek  dla  ludzi, 

poziom bezpieczeństwa BSL-2 i BSL-3

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC
Leczenie: antybiotyki

background image

 

 

53

Prątek trądu (Mycobacterium leprae)

Prątek trądu (Mycobacterium leprae)

Wywołuje  trąd.  Trąd  to  przewlekła  infekcja  atakująca  skórę  i 

nerwy obwodowe. 

Czynnik bakteryjny: prątek trądu 
Źródło  zakażenia:  zakłucie  igłą  chirurga  oraz  przy  tatuażu 

skażoną igłą, praca z materiałem biopsyjnym

Objawy  zakażenia:  liczne  rozsiane  guzki  skórne,  rumieniowate 

plamki

Leczenie: antybiotyki, sulfony
Zalecane środki bezpieczeństwa: poziom bezpieczeństwa BSL-

2, szczepionka dla ludzi nie jest dostępna

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

background image

 

 

54

Prątki gruźlicy 

Prątki gruźlicy 

(Mycobacterium tuberculosis)

(Mycobacterium tuberculosis)

Wywołuje  gruźlicę.  1/3  świata  jest  zakażona  M.  tuberculosis. 

Najczęściej występuje w Azji. 

Czynnik bakteryjny: prątki gruźlicy
Źródło  zakażeń:  wdychanie  zakaźnych  aerozoli  w  kontakcie  z 

chorym pacjentem, ślina, wydzielina z ran

Objawy  zakażenia:  choroby  płuc,  złe  samopoczucie,  brak 

apetytuspadek wagi, kaszel, krwioplucie

Okres wylęgania: 3-6 tygodni
Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  szczepienia  dla  ludzi, 

poziom bezpieczeństwa BSL-2 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC
Leczenie: izoniazydantybiotyki

background image

 

 

55

Krętek blady (Treponema pollidum)

Krętek blady (Treponema pollidum)

 

Wywołuje kiłę (choroba weneryczna) przenoszona drogą płciową 

lub zakażaniem wrodzonym.  Wzrost zachorowań nastąpił w 

latach 2000-2006.

Czynnik bakteryjny: krętek blady
Źródło zakażenia: zakłucia, zakaźny aerozol, transfuzja
Okres wylęgania: 1-2 tygodni
Objawy  zakażenia:  niebolesne  owrzodzenie,  powiększenie 

węzłów chłonnych

Leczenie: antybiotyki
Zalecane środki bezpieczeństwa: poziom bezpieczeństwa BSL-

2, szczepionka dla ludzi nie jest dostępna

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC

 

background image

 

 

56

Przecinkowiec cholery

Przecinkowiec cholery

(Vibrio cholerae)

Wywołuje cholerę – chorobę układu pokarmowego
Występowanie: odchody chorych osobników oraz nosicieli
Źródło zakażenia:  skażona żywność, woda, praca ze skażonym 

materiałem biologicznym

Objawy  zakażenia:  ból  brzucha  i  gorączka,  płynne  stolce, 

odwodnienie

Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  szczepionka,  poziom 

bezpieczeństwa BSL-2 

Przesyłanie czynnika zakaźnego: kontakt z CDC
Leczenie: antybiotyki

background image

 

 

57

Pałeczka krztuśca

Pałeczka krztuśca

 

 

(Bordetella pertussis)

(Bordetella pertussis)

Wywołuje  chorobę  układu  oddechowego  przypominającą 
przeziębienie. 

 

Źródło  zakażeń:  wydzielina  układu  oddechowego,  droga 

powietrzno-kropelkowa
Okres wylęgania: 6-12 dni
Objawy  zakażenia:  przypominają  zwykle  zaziębienie: 
kichanie,  kaszel,  niewysoka  gorączka:  kaszel  przypominający 
pianie  koguta.  Napad  kaszlu  kończy  się  wymiotami,  drgawki, 
wybroczyny

.

Leczenie: antybiotyki
Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  szczepienia,  poziom 
bezpieczeństwa BSL-2
Przesyłanie czynnika zakaźnego:
 kontakt z CDC

background image

 

 

58

Leptospiroza

odzwierzęca  chorobą  zakaźną  wywoływaną  przez  krętki  z  rodzaju 

Leptospira  wrażliwe  na  ogrzewanie,  wysychanie  i  powszechnie 

stosowane środki dezynfekcyjne

Źródło  zakażeń:  zwierzęta  chore  lub  nosiciele  wydalające  z   

moczem  leptospiry,  człowiek  zakaża  się  od  zwierzęcia  przez 

zakażoną  leptospirami  wodę,  żywność,  glebę,  rzadziej  przez 

kontakt bezpośredni (krew, mięso).

Objawy 

zakażenia: 

temp., 

ból 

głowy, 

wynaczynienie 

podspojówkowe  (  efekt  „  czerwonych  oczu”),  wysypka,   

uszkodzenia narządów wewnętrznych – żółtaczka, ból brzucha, 

Okres wylęgania: 2-26 dni,  średnio 10 dni
 Wrażliwość: powszechna, osoby narażone-pracownicy zatrudnieni 

przy  oczyszczaniu  kanałów,  rybacy,  weterynarze,  hodowcy, 

rzeźnicy

Leczenie: antybiotyki

Zalecane  środki  bezpieczeństwa:  poziom  bezpieczeństwa 

BSL-2, nie stosuje się szczepionek swoiście uodparniających.

background image

 

 

59

Różyca

Czynnik  bakteryjny:  włoskowiec  różycy,  bakteria  wytrzymała 
na wysuszenie, solenie, wędzenie, peklowanie i gnicie

Źródłem  zakażenia:  trzoda  chlewna  (zarazek  wydalany  jest  z 
moczem i kałem zwierząt), a także drób, myszy, ryby i kraby

Droga  zakażenia:  przez  zranioną  skórę,  rzadko  drogą 
pokarmową,  narażeni  są  głównie  weterynarze,  pracownicy 
zakładów mięsnych i przetwórni rybackich.

Okres wylęgania: 2-7 dni

Objawy:  bolesny, rozszerzający się rumień, czasem obrzmienia 
i bolesności okolicznych stawów i węzłów chłonnych, świąd, 
nasilający się pod wpływem ciepła. 

Leczenie: antybiotykoterapia

background image

 

 

60

Listerioza

Czynnik bakteryjny: – pałeczki Listeria monocytogenes 
 
  Źródła  zakażenia:  pałeczki  listerii  występują  :  w  środowisku 

naturalnym (gleba, woda, ścieki), u zwierząt dziko żyjących,  u 

zwierząt  hodowlanych  (owce,  bydło,  zwierzęta  futerkowe),  u 

ludzi, głównie w przewodzie pokarmowym i w pochwie, rzadziej 

w układzie oddechowym

Droga  szerzenia:  drogą  pokarmowa  (mleko  i  produkty  mleczne 

(zarówno  pasteryzowane,  jak  i  niepasteryzowane),  warzywa 

oraz drogą przezłożyskowa

Objawy:    poronienia,  porody  przedwczesne,  posocznice  u  płodu, 

zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zmiany skórne, 

zapalenie  spojówek,  węzłów  chłonnych,  wsierdzia,  otrzewnej, 

szpiku i kości,  zapalenia żołądkowo-jelitowe

Leczenie: antybiotyki

background image

 

 

61

Choroba kociego pazura

Czynnik bakteryjny: pałeczki gram-ujemne Rochalimea 

henselae, Rochalinea quintana, które są patogenne dla 

człowieka

Źródło  zakażenia:    koty,  do  zarażenia  dochodzi  poprzez 

zadrapanie  pazurem,  ugryzienie  lub  ukłucia  przez  zakażone 

pchły, chorują dzieci i młodzież

Objawy zakażenia: krosty na skórze szyi i kończyn, które po 1-2 

tygodniach  zanikają,  obrzęki  węzłów  chłonnych,  które  ropieją, 

gorączka 

Okres wylęgania: 1-8 tygodni

Leczenie: antybiotyki przez 4-6 tygodni

background image

 

 

62

Choroby zawodowe

  

wg CIOP

przypadki (28,3%). 


Document Outline