System instytucjonalny
Unii Europejskiej
System instytucjonalny
Unii Europejskiej
TYTUŁ III TUE
POSTANOWIENIA
O INSTYTUCJACH
2
Artykuł 13
1.
Unia dysponuje ramami instytucjonalnymi, które mają
na celu propagowanie jej wartości, realizację jej celów,
służenie jej interesom, interesom jej obywateli oraz interesom
Państw Członkowskich, jak również zapewnianie spójności,
skuteczności i ciągłości jej polityk oraz działań.
Instytucjami Unii są:
1)Parlament Europejski
2)Rada Europejska
3)Rada
4)Komisja Europejska
5)Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
6)Europejski Bank Centralny
7)Trybunał Obrachunkowy
Artykuł 13
2.
Każda instytucja działa w granicach
uprawnień przyznanych jej na mocy
Traktatów, zgodnie z procedurami, na
warunkach i w celach w nich określonych.
Instytucje lojalnie ze sobą współpracują
.
4.
Parlament Europejski, Rada i Komisja
są wspomagane przez
Komitet
Ekonomiczno-Społeczny i Komitet
Regionów, które pełnią funkcje doradcze
.
Parlament Europejski
Artykuł 14
1.
Parlament Europejski pełni,
wspólnie z Radą, funkcje
prawodawczą
i
budżetową
. Pełni
funkcje
kontroli politycznej
i
konsultacyjne
zgodnie z warunkami
przewidzianymi w Traktatach.
Wybiera przewodniczącego Komisji
.
Artykuł 14
2. W skład Parlamentu Europejskiego wchodzą
przedstawiciele obywateli Unii.
Ich liczba nie przekracza
750
, nie licząc
przewodniczącego.
Reprezentacja obywateli ma charakter
degresywnie proporcjonalny, z minimalnym
progiem
6
członków na Państwo Członkowskie.
Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można
przyznać więcej niż
96
miejsc.
3. Członkowie Parlamentu Europejskiego są
wybierani na
5-letnią kadencję
w powszechnych wyborach bezpośrednich,
w głosowaniu wolnym i tajnym.
Artykuł 225 TFUE
Parlament Europejski
może
, stanowiąc
większością głosów wchodzących w jego
skład członków,
żądać od Komisji
przedłożenia wszelkich właściwych
propozycji w kwestiach, co do których
uważa on, że akt Unii jest niezbędny w celu
wykonania Traktatów
.
Artykuł 231
Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień
Traktatów,
Parlament Europejski stanowi
większością oddanych głosów
.
Artykuł 227
Wszyscy obywatele Unii
, jak również
wszystkie osoby fizyczne lub prawne
mające miejsce zamieszkania lub
statutową siedzibę w Państwie
Członkowskim,
mają prawo kierowania,
indywidualnie lub wspólnie z innymi
obywatelami lub osobami, petycji do
Parlamentu Europejskiego w sprawach
objętych zakresem działalności Unii,
które dotyczą ich bezpośrednio
.
Artykuł 228
Europejski Rzecznik Praw
Obywatelskich
1. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich,
wybierany przez Parlament Europejski
,
jest uprawniony do przyjmowania od każdego obywatela Unii lub każdej osoby
fizycznej bądź prawnej mającej miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę
w Państwie Członkowskim skarg, które dotyczą przypadków niewłaściwego
administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek
organizacyjnych Unii
, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
wykonującego swoje funkcje sądowe. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
bada te skargi i sporządza sprawozdanie na ich temat.
Zgodnie ze swoimi zadaniami Rzecznik Praw Obywatelskich
przeprowadza
dochodzenia
, które uważa za uzasadnione, bądź z inicjatywy własnej, bądź na
podstawie skarg przedstawionych mu bezpośrednio lub za pośrednictwem
członka Parlamentu Europejskiego, chyba że podnoszone fakty są lub były
przedmiotem postępowania sądowego. Gdy Rzecznik Praw Obywatelskich
stwierdzi przypadek niewłaściwego administrowania, przekazuje sprawę do
danej instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej, która ma trzy miesiące,
aby poinformować go o swoim stanowisku. Następnie Rzecznik Praw
Obywatelskich przesyła sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i danej
instytucji, organowi lub jednostce organizacyjnej. Osoba, która złożyła skargę,
jest informowana o wyniku dochodzenia.
Rada Europejska
Artykuł 15
1.Rada Europejska
nadaje Unii impulsy niezbędne do
jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety
polityczne
. Rada Europejska nie pełni funkcji
prawodawczej.
2.W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie
państw lub rządów Państw Członkowskich, jak
również jej przewodniczący oraz przewodniczący
Komisji.
W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii
do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
3. Rada Europejska
zbiera się dwa razy w ciągu
półrocza
, zwoływana przez jej przewodniczącego.
Jeżeli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady
Europejskiej mogą podjąć decyzję, aby każdemu
z nich towarzyszył minister, a w przypadku
przewodniczącego Komisji – członek Komisji.
Jeżeli sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje
nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.
4. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada
Europejska podejmuje decyzje w drodze
konsensusu
.
Rada
Europejska
Rada
Europejska
•
Płaszczyzna wymiany poglądów, dyskusji oraz
osiągania porozumienia pomiędzy państwami
członkowskimi Unii na najwyższym szczeblu;
•
Wykształciła się pod wpływem realnych
potrzeb, w toku funkcjonowania Wspólnot;
•
Jednolity Akt Europejski (1986) stworzył
podstawę prawną dla jej funkcjonowania;
•
Wiodąca rola Rady Europejskiej została
określona przez Traktat z Maastricht 1992.
European Council
Główne zadania:
określa średnio oraz długoterminową
strategię rozwoju i funkcjonowania Unii
przyczynia się do koordynacji
kierunków działań Unii,
koordynuje oraz wyznacza główne cele
działania Unii na forum
międzynarodowym.
Rada Europejska
Rada Europejska
Rada
Artykuł 16
1.Rada pełni, wspólnie z Parlamentem Europejskim,
funkcje
prawodawczą
i
budżetową
. Pełni funkcje
określania polityki i koordynacj
i zgodnie
z warunkami przewidzianymi w Traktatach.
2.W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel
szczebla ministerialnego z każdego Państwa
Członkowskiego, upoważniony do zaciągania
zobowiązań w imieniu rządu Państwa
Członkowskiego, które reprezentuje, oraz do
wykonywania prawa głosu.
3.O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada stanowi
większością kwalifikowaną
.
Głosowanie większością
kwalifikowaną
4.
Od 1 listopada 2014 roku większość
kwalifikowaną stanowi
co najmniej 55%
członków
Rady, jednak
nie mniej niż 15
z nich
,
reprezentujących Państwa
Członkowskie, których łączna liczba ludności
stanowi co najmniej 65% ludności Unii
.
Mniejszość blokująca musi obejmować
co
najmniej 4 członków Rady
, w przeciwnym
razie uznaje się, że większość kwalifikowana
została osiągnięta.
Artykuł 237
Posiedzenia Rady zwołuje jej przewodniczący, z własnej
inicjatywy lub na wniosek jednego z członków Rady
albo Komisji
.
Artykuł 238
1.
Jeżeli przyjęcie aktu wymaga
zwykłej większości
, Rada
stanowi większością członków wchodzących w jej skład.
Artykuł 241
Rada stanowiąc zwykłą większością
może zażądać od
Komisji przeprowadzenia wszelkich analiz
, które uzna
za pożądane dla realizacji wspólnych celów
i przedłożenia jej wszelkich właściwych propozycji.
Jeżeli Komisja nie przedłoży propozycji, zawiadamia
o tym Radę, podając uzasadnienie.
Komisja Europejska
Artykuł 17
1. Komisja
wspiera ogólny interes Unii
i
podejmuje w tym celu
odpowiednie inicjatywy. Czuwa ona nad stosowaniem Traktatów
i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie
.
Nadzoruje
stosowanie prawa Unii
pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej.
Wykonuje budżet
i
zarządza programami.
Pełni funkcje
koordynacyjne
,
wykonawcze
i z
arządzające
, zgodnie z warunkami
przewidzianymi w Traktatach. Z wyjątkiem wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych przypadków przewidzianych
w Traktatach,
zapewnia reprezentację Unii na zewnątrz
.
Podejmuje
inicjatywy w zakresie rocznego i wieloletniego programowania Unii
w celu osiągnięcia porozumień międzyinstytucjonalnych.
2. O ile Traktaty nie stanowią inaczej,
akty ustawodawcze Unii mogą
zostać przyjęte wyłącznie na wniosek Komisji
. Pozostałe akty są
przyjmowane na wniosek Komisji, jeżeli Traktaty tak stanowią.
3. Kadencja Komisji wynosi 5 lat
.
Komisja jest całkowicie
niezależna
w wykonywaniu swoich zadań.
Bez uszczerbku dla artykułu 18 ustęp 2, członkowie Komisji nie
zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują od żadnego
rządu, instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej.
4. W skład Komisji mianowanej między datą wejścia w życie
Traktatu z Lizbony a 31 października 2014 roku wchodzi 1
obywatel każdego Państwa Członkowskiego, przy czym skład
ten obejmuje jej przewodniczącego i wysokiego
przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki
bezpieczeństwa, który jest jednym z wiceprzewodniczących
Komisji.
5.
Od 1 listopada 2014
roku Komisja składa się z takiej liczby
członków, w tym z jej przewodniczącego i wysokiego
przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki
bezpieczeństwa, która odpowiada
2/3 liczby Państw
Członkowskich
, chyba że Rada Europejska, stanowiąc
jednomyślnie, podejmie decyzję o zmianie tej liczby.
Członkowie Komisji są wybierani ze względu na
swe ogólne kwalifikacje i zaangażowanie
w sprawy europejskie spośród osób, których
niezależność jest niekwestionowana.
Członkowie Komisji są wybierani spośród obywateli
Państw Członkowskich na podstawie systemu
bezwzględnie równej rotacji pomiędzy
Państwami Członkowskimi, który pozwala
odzwierciedlić różnorodność demograficzną
i geograficzną wszystkich Państw Członkowskich
Artykuł 250
Komisja podejmuje uchwały
większością
jej
członków.
8. Komisja ponosi kolegialnie odpowiedzialność
przed Parlamentem Europejskim
.
Zgodnie z artykułem 234 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Parlament Europejski może uchwalić wotum
nieufności w stosunku do Komisji
.
W przypadku uchwalenia wotum nieufności
członkowie Komisji kolegialnie rezygnują ze
swoich funkcji, a wysoki przedstawiciel Unii
do spraw zagranicznych i polityki
bezpieczeństwa rezygnuje z funkcji
pełnionych w ramach Komisji.
José Manuel Barroso
Przewodniczący
Janusz Lewandowski
Programowanie finansowe i
budżet
Komisja Europejska dzieli się na wydziały i
służby. Wydziały Komisji określa się
mianem
dyrekcji generalnych
(DG).
Służby Komisji
zajmują się bardziej
ogólnymi kwestiami administracyjnymi
lub też wykonują szczegółowe zadania, na
przykład w zakresie zwalczania nadużyć
finansowych lub sporządzania statystyk
Dyrekcje
generalne
1)
Rolnictwo i Rozwój Obszarów Wiejskich
2)
Budżet
3)
Działania w dziedzinie Klimatu
4)
Konkurencja
5)
Sprawy Gospodarcze i Finansowe
6)
Edukacja i Kultura
7)
Zatrudnienie, sprawy społeczne i włączenie społeczne
8)
Energia
9)
Przedsiębiorstwa i Przemysł
10)
Środowisko
11)
Agencje wykonawcze
12)
Spraw Wewnętrznych
13)
Gospodarka morska i rybołówstwo
14)
Mobilność i Transport
15)
Zdrowie i Konsumenci
16)
Społeczeństwo Informacyjne i Media
17)
Rynek Wewnętrzny i Usługi
18)
Sprawiedliwości
19)
Polityka Regionalna
20)
Badania i innowacje
21)
Podatki i Unia Celna
22)
Rozwój i współpraca
23)
Rozszerzenie
24)
Rozwój i współpraca EuropeAid
25)
Służba ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej
26)
Pomoc humanitarna
27)
Handel
SŁużby ogólne
1) Biblioteka Główna
2) Komunikacja Społeczna
3) Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych
4) Eurostat
5) Archiwa historyczne
6) Wspólne Centrum Badawcze
7) Urząd Publikacji
8) Sekretariat Generalny
SŁużby wewnętrzne
1) Biuro Doradców ds. Polityki Europejskiej
2) Inspektor ochrony danych Komisji Europejskiej
3) Zasoby Ludzkie i Bezpieczeństwo
4) Informatyka
5) Infrastruktura i Logistyka - Bruksela
6) Infrastruktura i Logistyka - Luksemburg
7) Służba Audytu Wewnętrznego
8) Tłumaczenia Ustne
9) Służba Prawna
10)Biuro Administrowania I Rozliczania Należności Indywidualnych
11)Tłumaczenia Pisemne
Dokumenty do celów debaty i konsultacji
2011
1) Zielona księga - Jak zmienić wyzwania w możliwości: wspólne ramy
strategiczne dla finansowania unijnego na rzecz badań naukowych i
innowacji , [80 KB] KOM(2011) 48, luty 2011
2) Zielona księga w sprawie modernizacji polityki UE w dziedzinie zamówień
publicznych - W kierunku zwiększenia skuteczności europejskiego rynku
zamówień , [251KB] KOM(2011) 15, grudzień 2011
Konkretne propozycje Komisji dotyczące działań UE
2010
1) Biała księga - Jak bezpiecznie kupować przez Internet [2200 KB] ENISA,
grudzień 2010
2) Biała księga w sprawie ubezpieczeniowych systemów gwarancyjnych [63
KB] KOM(2010)370, lipiec 2010
2009
1) Biała księga - Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania
[80 KB] COM(2009), 147, kwiecień 2009
Trybunał Sprawiedliwości Unii
Europejskiej
Artykuł 19
1. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej obejmuje
Trybunał
Sprawiedliwości
,
Sąd
i
sądy wyspecjalizowane
.
Zapewnia on poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów
.
Państwa Członkowskie ustanawiają środki niezbędne do zapewnienia
skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii.
2. W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi
1 sędzia z każdego
Państwa Członkowskiego
.
Trybunał Sprawiedliwości jest wspomagany przez rzeczników
generalnych.
W skład Sądu wchodzi co najmniej 1 sędzia z każdego Państwa
Członkowskiego.
Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości oraz
sędziowie Sądu są
wybierani spośród osób o niekwestionowanej
niezależności
Trybunał Sprawiedliwości Unii
Europejskiej orzeka zgodnie
z Traktatami:
a)
w zakresie
skarg wniesionych przez
Państwa Członkowskie, instytucje lub
osoby fizyczne lub prawne
b)
w trybie prejudycjalnym, na
wniosek sądów Państw Członkowskich,
w sprawie
wykładni prawa Unii lub
ważności aktów przyjętych przez
instytucje
c)
w innych sprawach przewidzianych
w Traktatach
Artykuł 258
Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie
uchybiło jednemu z zobowiązań
, które na
nim ciążą na mocy Traktatów,
wydaje ona
uzasadnioną opinię
w tym przedmiocie, po
uprzednim umożliwieniu temu Państwu
przedstawienia swych uwag.
Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii
w terminie określonym przez Komisję,
może ona
wnieść sprawę do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej
.
Artykuł 259
Każde Państwo Członkowskie może wnieść sprawę
do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
jeśli uznaje, że inne Państwo Członkowskie
uchybiło jednemu z zobowiązań
, które na nim
ciążą na mocy Traktatów.
Zanim Państwo Członkowskie wniesie przeciwko
innemu Państwu Członkowskiemu skargę opartą
na zarzucanym naruszeniu zobowiązania, które
na nim ciąży na podstawie Traktatów,
powinno
wnieść sprawę do Komisji
.
Komisja wydaje uzasadnioną opinię
, po
umożliwieniu zainteresowanym Państwom
przedstawienia, na zasadzie spornej, uwag
pisemnych i ustnych
Artykuł 265
Jeśli Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada,
Komisja lub Europejski Bank Centralny,
z naruszeniem Traktatów, zaniechają działania,
Państwa Członkowskie i inne instytucje Unii mogą
wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej w celu stwierdzenia tego naruszenia
.
Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana
instytucja, organ lub jednostka organizacyjna
została
uprzednio wezwana do działania
. Jeśli
w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania
instytucja, organ lub jednostka organizacyjna nie
zajęła stanowiska, skarga może być wniesiona
w ciągu następnych dwóch miesięcy.
Sekcja 6 TFUE
Europejski Bank Centralny
(polityka pieniężna strefy euro)
Sekcja 7
Trybunał Obrachunkowy
Artykuł 285
Trybunał Obrachunkowy
sprawuje
kontrolę rachunków Unii
.
W skład Trybunału Obrachunkowego
wchodzi 1 obywatel z każdego Państwa
Członkowskiego.
Członkowie Trybunału Obrachunkowego
są w pełni
niezależni
w pełnieniu swoich
funkcji, w ogólnym interesie Unii.
Artykuł 286
1. Członkowie Trybunału Obrachunkowego są wybierani spośród
osób, które wchodzą lub wchodziły w swych państwach
w skład organów kontroli zewnętrznej lub mających
szczególne kwalifikacje
do zajmowania tego stanowiska. Ich
niezależność
musi być niekwestionowana.
2. Członkowie Trybunału Obrachunkowego są mianowani na
okres 6 lat. Rada po konsultacji z Parlamentem Europejskim
przyjmuje listę członków, sporządzoną zgodnie z propozycjami
każdego z Państw Członkowskich. Mandat członków Trybunału
Obrachunkowego jest odnawialny.
4.
Członkowie Trybunału Obrachunkowego nie mogą podczas
pełnienia swych funkcji wykonywać żadnej innej zarobkowej
lub niezarobkowej
działalności zawodowej. Obejmując
stanowiska, uroczyście zobowiązują się szanować, w trakcie
pełnienia funkcji i po ich zakończeniu, zobowiązania z nich
wynikające, zwłaszcza obowiązki uczciwości i roztropności
przy obejmowaniu pewnych stanowisk lub przyjmowaniu
pewnych korzyści po zakończeniu funkcji.
Artykuł 287
1. Trybunał Obrachunkowy
kontroluje rachunki wszystkich dochodów
i wydatków Unii
. Kontroluje również rachunki wszystkich dochodów
i wydatków wszystkich organów lub jednostek organizacyjnych utworzonych
przez Unię, w zakresie, w jakim akt założycielski nie wyklucza takiej kontroli.
Trybunał Obrachunkowy
przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie
poświadczenie wiarygodności rachunków
, jak również legalności
i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw, które jest publikowane
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Poświadczenie to może zostać
uzupełnione przez szczegółowe oceny każdego z głównych obszarów
działalności Unii.
2. Trybunał Obrachunkowy
kontroluje legalność i prawidłowość dochodów
i wydatków
oraz upewnia się co do należytego zarządzania finansami.
Czyniąc to, sygnalizuje w szczególności wszelkie nieprawidłowości.
Kontrolę dochodów przeprowadza się zarówno na podstawie założeń
dochodowych, jak i płatności
przekazanych Unii.
Kontrolę wydatków przeprowadza się zarówno na podstawie podjętych
zobowiązań, jak i dokonanych wypłat
.
3. Kontrola dotyczy dokumentów
,
a w razie potrzeby przeprowadzana
jest na miejscu
w innych instytucjach Unii, w pomieszczeniach
każdego organu lub jednostki organizacyjnej zarządzających
dochodami i wydatkami w imieniu Unii oraz w Państwach
Członkowskich, w tym w pomieszczeniach każdej osoby fizycznej
lub prawnej otrzymującej płatności z budżetu.
Kontrolę w Państwach Członkowskich przeprowadza się w powiązaniu
z krajowymi instytucjami kontrolnymi
lub, jeśli nie mają one
niezbędnych uprawnień, z właściwymi służbami krajowymi.
Trybunał Obrachunkowy oraz krajowe instytucje kontrolne Państw
Członkowskich współpracują na zasadzie wzajemnego zaufania,
zachowując swoją niezależność.
Inne instytucje Unii, organy lub jednostki organizacyjne zarządzające
dochodami i wydatkami w imieniu Unii, osoby fizyczne lub prawne
otrzymujące płatności z budżetu oraz krajowe instytucje kontrolne
bądź, jeśli nie mają one niezbędnych uprawnień, właściwe służby
krajowe,
przekazują Trybunałowi Obrachunkowemu, na jego
żądanie, wszelkie dokumenty
lub informacje niezbędne do
wykonywania jego zadania.