System
instytucjonalny UE
System
instytucjonalny UE
Organy główne UE: Parlament Europejski,
Rada Europejska, Rada, Komisja Europejska,
Trybunał Sprawiedliwości UE, Europejski
Bank Centralny i Trybunał Obrachunkowy
Organy
pomocnicze
UE:
Komitet
Ekonomiczno-Społecznny
oraz
Komitet
Regionów
art. 14 TUE oraz art. 223-234 TFUE
skład: przedstawiciele obywateli UE, wybierani w
wyborach bezpośrednich, w głosowaniu wolnym i
tajnym; liczba parlamentarzystów nie może
przekroczyć 750, nie licząc przewodniczącego
(minimalny próg – 6 członków na państwo
członkowskie, maksymalny próg – 96 miejsc)
kadencja - 5 lat
funkcje: prawodawcze, budżetowe, kontrolne,
kreacyjne, międzynarodowe
tryb funkcjonowania
Parlament Europejski
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego od 17 stycznia
2012 r.- Martin Schulz
do grup posłowie wstępują bez względu na
narodowość, w zależności od poglądów
politycznych
aby utworzyć grupę polityczną, potrzeba 25
posłów reprezentujących co najmniej jedną
czwartą państw członkowskich
zakaz przystępowania do kilku grup
politycznych
niektórzy posłowie nie należą do żadnej
grupy politycznej - posłowie niezrzeszeni
Grupy polityczne
Grupa
Europejskiej
Partii
Ludowej
(Chrześcijańscy Demokraci)
Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i
Demokratów w Parlamencie Europejskim
Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na
rzecz Europy
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy
Grupa Zielonych / Wolne Przymierze Europejskie
Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy
Europejskiej / Nordycka Zielona Lewica
Europa Wolności i Demokracji
Obecnie w Parlamencie Europejskim istnieje 7 grup politycznych
Sprawy Zagraniczne
Prawa Człowieka
Bezpieczeństwo i Obrona
Rozwój
Handel Międzynarodowy
Budżet
Kontrola Budżetowa
Sprawy Gospodarcze i Monetarne
Zatrudnienie i Sprawy Socjalne
Ochrona Środowiska Naturalnego, Zdrowie Publiczne i Bezpieczeństwo Żywności
Przemysł, Badania Naukowe i Energia
Rynek Wewnętrzny i Ochrona Konsumentów
Transport i Turystyka
Rozwój Regionalny
Rolnictwo i Rozwój Wsi, Rybołówstwo
Kultura i Edukacja
Prawo
Wolności Obywatelskie, Sprawiedliwość i Sprawy Wewnętrzne
Sprawy Konstytucyjne
Prawa Kobiet i Równouprawnienie
Petycje
Komisje parlamentarne - komisje stałe
Przestępczość Zorganizowana, Korupcja i
Pranie Pieniędzy,
Kryzys Finansowy, Gospodarczy i Społeczny
– prace zakończone w dniu 31 lipca 2011 r.
Komisja ds. Wyzwań Politycznych – prace
zakończone w dniu 30 lipca 2011 r.
Komisje parlamentarne –
komisje specjalne
art. 15 TUE oraz art. 235-236 TFUE
skład: głowy państw albo szefowie rządów
państw członkowskich, przewodniczący RE,
przewodniczący KE; w pracach RE uczestniczy
wysoki
przedstawiciel
Unii
do
spraw
zagranicznych i polityki bezpieczeństwa
organizacja: spotkania dwa razy w ciągu
półrocza, trwające maksymalnie dwa dni
kompetencje: nadaje UE impuls niezbędny do
jej rozwoju, określa ogólne wytyczne odnośnie
jej polityki, nie pełni funkcji prawodawczej
Rada Europejska
Pierwszy stały Przewodniczący
Rady Europejskiej od 1grudnia
2009 r. - Herman Achille Van
Rompuy
art. 16 TUE oraz art. 237-243 TFUE
skład: jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego każdego
państwa członkowskiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w
imieniu rządu tego państwa członkowskiego; nie ma jednego
składu Rady: Rada ds. ogólnych, Rada ds. stosunków zewnętrznych,
Rada wyspecjalizowana, Rada w składzie kwalifikowanym
prezydencja sprawowana przez uprzednio ustalone grupy trzech
państw członkowskich przez okres 18 miesięcy
trzy warianty głosowania - zwykła większość, większość
kwalifikowana, jednomyślność
od 1 listopada 2014 r. większość kwalifikowaną stanowi co najmniej
55% członków Rady, jednak nie mnij niż piętnastu z nich,
reprezentujących państwa członkowskie, których łączna liczba
ludności stanowi co najmniej 65% ludności Unii
funkcje: prawodawcze, kreacyjne, kontrolne, międzynarodowe
Rada
Rada
Sprawy ogólne
Sprawy zagraniczne
Sprawy gospodarcze i finansowe
Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
Zatrudnienie, polityka społeczna, zdrowie i ochrona
konsumentów
Konkurencyjność (Rynek Wewnętrzny, Przemysł, Badania i
Przestrzeń Kosmiczna)
Transport, telekomunikacja i energia
Rolnictwo i rybołówstwo
Środowisko
Edukacja, Młodzież, Kultura i Sport
Formacje Rady UE
art. 17 TUE oraz art. 244-250 TFUE
skład: jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego w
okresie między datą wejścia w życie TL a 31 października 2014 r.;
od 1 listopada 2014 . Komisja składa się z takiej liczby członków, w
tym jej przewodniczącego i wysokiego przedstawiciela Unii do
spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, która odpowiada
dwóm trzecim liczby państw członkowskich
kadencja - 5 lat
procedura wyboru - trzy etapy: zatwierdzenie przez PE
kandydata na przewodniczącego Komisji; kolegialne zatwierdzenie
przez PE przewodniczącego, wysokiego przedstawiciela Unii do
spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz pozostałych
członków Komisji; formalne mianowanie przez Radę Europejską
tryb funkcjonowania – organ kolegialny
funkcje: kontrolne, prawodawcze, wykonawcze, międzynarodowe
Komisja Europejska
Przewodniczący Komisji
Europejkiej od 1 listopada
2004 r. - José Manuel
Durão Barroso
procedura
wyboru:
Rada
Europejska,
stanowiąca większością kwalifikowaną za
zgodą przewodniczącego KE
stanowisko
ściśle
powiązane
z
trzema
instytucjami UE: Radą Europejską, Radą UE
oraz KE
kompetencje: jest m.in. odpowiedzialny za
stosunku
UE
z
organizacjami
międzynarodowymi i państwami trzecimi, jako
wiceprzewodniczący KE koordynuje działania
zewnętrzne UE, działania w ramach WPZiB
Wysoki Przedstawiciel Unii ds.
Zagranicznych
Wysoki Przedstawiciel Unii
ds. Zagranicznych -
Catherine Margaret Ashton,
baronessa Ashton of Upholland,
Lady Ashton
art. 18 TUE oraz art. 251-281 TFUE
Trybunał
Sprawiedliwości
Unii
Europejskiej: Trybunał Sprawiedliwości,
Sąd i sądy wyspecjalizowane
Instytucje sądowe UE
•
skład: jeden sędzia z każdego państwa
członkowskiego, 8 rzeczników generalnych
•
kadencja - 6 lat
•
właściwość:
sąd
odwoławczy
od
spraw
rozpatrywanych w pierwszej instancji przez Sąd
UE lub sądy wyspecjalizowane; sprawy w zakresie
wyłącznej właściwości TS UE: skargi przeciwko
państwom członkowskim za naruszenie prawa
wspólnotowego, pytania prejudycjalne wnoszone
przez sądy państw członkowskich; skargi instytucji
i EBC na nieważność aktów innych instytucji lub
EBC oraz na zaniechanie przez nie działania
Trybunał Sprawiedliwości
•
skład: co najmniej jeden sędzia z każdego
państwa członkowskiego
•
kadencja - 6 lat
•
właściwość: rozpatrywanie w pierwszej
instancji skarg wniesionych przez podmioty
indywidualne,
z
wyjątkiem
spraw
pracowniczych: skargi na nieważność aktów
instytucji lub na zaniechanie przez nie
działania, skargi odszkodowawcze przeciwko
UE;
rozpatrywanie
skarg
wniesionych
przeciwko orzeczeniom izb sądowych
Sąd UE
powoływane do rozpoznawania w
pierwszej instancji niektórych kategorii
skarg wniesionych w konkretnych
dziedzinach
Sąd ds. Służby Publicznej UE - jako
pierwsza izba sądowa (listopad 2004
r.); rozpoznaje w pierwszej instancji
spory między UE a jej pracownikami
Sądy wyspecjalizowane
składa się z siedmiu sędziów, mianowanych
przez Radę na okres sześciu lat (z
możliwością ponownego mianowania) po
wezwaniu do przedstawiania kandydatur i
zasięgnięciu opinii siedmiu osobistości
wybranych
spośród
byłych
członków
Trybunału Sprawiedliwości i Sądu oraz
prawników o uznanej kompetencji
Sąd ds. Służby Publicznej
art. 285-287 TFUE
skład: jeden obywatel każdego państwa
członkowskiego; członkowie TO są wybierani
spośród osób, które wchodzą lub wchodziły w
swych krajach w skład organów kontroli
zewnętrznej lub mające szczególne kwalifikacje do
zajmowania tego stanowiska
kadencja - 6 lat
kompetencje: organ kontroli finansowej, kontrola
rachunków wszystkich wydatków i dochodów UE
oraz organów ustanowionych przez UE
Trybunał Obrachunkowy
Komitet Regionów art. 300 oraz 305-307
TFUE
◦
skład: przedstawiciele wspólnot regionalnych i
lokalnych,
posiadający
mandat
wyborczy
społeczności regionalnej lub lokalnej, bądź
odpowiedzialnych politycznie przed wybranym
zgromadzeniem; liczba członków nie może
przekroczyć 350
◦
kadencja - 5 lat
◦
kompetencje: organ doradczy PE, Rady i Komisji,
również prawo własnej inicjatyw
Organy doradcze UE
Komitet Ekonomiczno-Społeczny art. 300-304
TFUE
skład: przedstawiciele różnych gospodarczych
i
społecznych
grup
zorganizowanego
społeczeństwa
obywatelskiego,
zwłaszcza
przedstawicieli
producentów,
rolników,
przewoźników,
pracowników,
kupców,
rzemieślników,
wolnych
zawodów,
konsumentów
i
przedstawicieli
interesu
ogólnego; liczba członków nie przekracza 350
kadencja - 5 lat
kompetencje: organ doradczy PE, Rady i
Komisji, również prawo własnej inicjatywy
Organy doradcze UE
Europejski Bank Inwestycyjny
art. 308-309 TFUE
siedziba: Luksemburg
bank udzielający długoterminowych pożyczek
bank niekomercyjny o charakterze niezarobkowym
Europejski Bank Centralny
art. 282-284 TFUE
EBC i krajowe banki centralne stanowią Europejski System
Banków Centralnych - utrzymywanie stabilności cen
EBC i krajowe banki centralne państw członkowskich, których
walutą jest euro jako Eurosystem - polityka pieniężna Unii
EBC ma osobowość prawną; ma wyłączne prawo do
upoważnienia do emisji euro
Organy finansowe