Zakażenia wirusowe i
Zakażenia wirusowe i
bakteryjne układu
bakteryjne układu
oddechowego u bydła
oddechowego u bydła
cz. II
cz. II
Michał Kołodziej
Michał Kołodziej
III b
III b
Zakażenia wirusowe i
Zakażenia wirusowe i
bakteryjne układu
bakteryjne układu
oddechowego u bydła
oddechowego u bydła
cz. II
cz. II
Michał Kołodziej
Michał Kołodziej
III b
III b
Rinowirus
Rinowirus
Rinowirusy (należące do
Rinowirusy (należące do
Pikornawirusów) znajdujące się na
Pikornawirusów) znajdujące się na
błonie śluzowej dróg oddechowych
błonie śluzowej dróg oddechowych
zdrowych i chorych cieląt występują
zdrowych i chorych cieląt występują
w trzech typach:
w trzech typach:
BRV 1
BRV 1
BRV 2
BRV 2
BRV 3
BRV 3
Infekcje tymi wirusami są u bydła
Infekcje tymi wirusami są u bydła
szeroko rozpowszechnione, ale ich
szeroko rozpowszechnione, ale ich
patogenność nie jest wysoka.
patogenność nie jest wysoka.
Zakażenia przebiegają najczęściej
Zakażenia przebiegają najczęściej
podklinicznie, lecz możliwe jest
podklinicznie, lecz możliwe jest
wystąpienie objawów klinicznych u
wystąpienie objawów klinicznych u
osobników bardziej wrażliwych.
osobników bardziej wrażliwych.
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
:
:
-
Wypływ z nosa
Wypływ z nosa
-
Kaszel
Kaszel
-
Gorączka
Gorączka
-
Apatia
Apatia
Objawy sekcyjne
Objawy sekcyjne
:
:
-
Liczne drobne ogniska martwicy w
Liczne drobne ogniska martwicy w
nabłonku nosa i tchawicy
nabłonku nosa i tchawicy
-
Niewielkie obszary płuc objęte
Niewielkie obszary płuc objęte
śródmiąższowym zapaleniem
śródmiąższowym zapaleniem
Badanie metodą immunofluorescencji
Badanie metodą immunofluorescencji
(IF)
(IF)
Rinowirus bydła jest jednym z
Rinowirus bydła jest jednym z
czynników polietiologicznego
czynników polietiologicznego
„
„
zespołu oddechowego
zespołu oddechowego
bydła
bydła
” !!!
” !!!
nazywanego także:
nazywanego także:
- Gorączką transportową
- Gorączką transportową
- Chorobą z zatłoczenia
- Chorobą z zatłoczenia
- Enzootyczną bronchopneumonią
- Enzootyczną bronchopneumonią
cieląt (EBPC)
cieląt (EBPC)
Mykoplazmoza
Mykoplazmoza
Mycoplasma bovis, Mycoplasma dispar
Mycoplasma bovis, Mycoplasma dispar
są podobnie jak wspomniane wirusy, a
są podobnie jak wspomniane wirusy, a
także liczne bakterie oraz niezakaźne
także liczne bakterie oraz niezakaźne
stresory czynnikami etiologicznymi
stresory czynnikami etiologicznymi
zespołu oddechowego bydła.
zespołu oddechowego bydła.
Izolować je można z dróg oddechowych
Izolować je można z dróg oddechowych
zdrowych zwierząt, a przede wszystkim
zdrowych zwierząt, a przede wszystkim
osobników z chorobą płuc.
osobników z chorobą płuc.
Szczególnie podatne są zwierzęta z
Szczególnie podatne są zwierzęta z
immunosupresją, którą powodować
immunosupresją, którą powodować
mogą m. in. infekcje wywołane
mogą m. in. infekcje wywołane
pasterelami i wirusami.
pasterelami i wirusami.
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
:
:
-zaburzenia oddechowe
-zaburzenia oddechowe
-kaszel
-kaszel
-gorączka
-gorączka
-apatia
-apatia
-tachykardia
-tachykardia
W przypadku braku
W przypadku braku
równoczesnego zakażenia
równoczesnego zakażenia
zjadliwymi szczepami bakterii
zjadliwymi szczepami bakterii
Pasteurella- choroba przebiega
Pasteurella- choroba przebiega
najczęściej łagodnie.
najczęściej łagodnie.
Obraz sekcyjny
Obraz sekcyjny
:
:
(
(
Przy zakażeniu czysto mykoplazmowym
Przy zakażeniu czysto mykoplazmowym
):
):
- nieżytowo- obturacyjne zapalenie
- nieżytowo- obturacyjne zapalenie
oskrzeli
oskrzeli
- okołooskrzelikowe i okołonaczyniowe
- okołooskrzelikowe i okołonaczyniowe
nacieczenia limfocytarne
nacieczenia limfocytarne
- śródmiąższowe zapalenie pęcherzyków
- śródmiąższowe zapalenie pęcherzyków
płucnych (M. dispar)
płucnych (M. dispar)
(
(
Przy jednoczesnej obecności pastereli
Przy jednoczesnej obecności pastereli
):
):
-wysiękowo- włóknikowe zapalenie płuc
-wysiękowo- włóknikowe zapalenie płuc
Badania
Badania
Hodowla i różnicowanie w
Hodowla i różnicowanie w
specjalistycznych laboratoriach.
specjalistycznych laboratoriach.
Metody
Metody
:
:
-
PCR
PCR
-
Immunofluorescencja (IF)
Immunofluorescencja (IF)
-
ELISA
ELISA
Zapobieganie
Zapobieganie
Zapewnienie odpowiednich
Zapewnienie odpowiednich
warunków środowiskowych
warunków środowiskowych
Utrzymywanie w izolacji nowo
Utrzymywanie w izolacji nowo
narodzonych cieląt
narodzonych cieląt
Badania serologiczne i kontrola
Badania serologiczne i kontrola
mleka w stadzie
mleka w stadzie
Dążenie do utworzenia stad bydła
Dążenie do utworzenia stad bydła
mlecznego wolnych od mykoplazm.
mlecznego wolnych od mykoplazm.
Leczenie
Leczenie
In vitro mykoplazmy są wrażliwe m.in. na:
In vitro mykoplazmy są wrażliwe m.in. na:
danofloksacynę, tiamulinę,
danofloksacynę, tiamulinę,
enrofloksacynę, spektynomycynę,
enrofloksacynę, spektynomycynę,
erytromycynę, tylozynę,
erytromycynę, tylozynę,
oksytetracyklinę.
oksytetracyklinę.
W krajach angloamerykańskich stosuje się
W krajach angloamerykańskich stosuje się
szczepienia domięśniowe lub
szczepienia domięśniowe lub
dotchawicze przeciw Mycoplasma bovis z
dotchawicze przeciw Mycoplasma bovis z
użyciem szczepionki inaktywowanej.
użyciem szczepionki inaktywowanej.
Zaraza płucna bydła (CBPP)
Zaraza płucna bydła (CBPP)
Etiologia
Etiologia
:
:
Mycoplasma mycoides subsp.
Mycoplasma mycoides subsp.
Mycoides (SC- small colonies)
Mycoides (SC- small colonies)
Źródła i drogi zakażenia
Źródła i drogi zakażenia
:
:
-
Zakażenie przez kontakt bezpośredni
Zakażenie przez kontakt bezpośredni
lub drogą aerogenną
lub drogą aerogenną
-
Żródłem- nosiciele
Żródłem- nosiciele
-
W okresie bakteriemi zarazek jest
W okresie bakteriemi zarazek jest
wydalany z wypływem z nosa,
wydalany z wypływem z nosa,
mlekiem i moczem.
mlekiem i moczem.
Patogeneza:
Patogeneza:
1.
1.
Wniknięcie do dróg oddechowych
Wniknięcie do dróg oddechowych
2.
2.
Zapalenie oskrzeli, oskrzelików oraz
Zapalenie oskrzeli, oskrzelików oraz
tkanki międzypłacikowej
tkanki międzypłacikowej
3.
3.
Obrzęk, zakrzepica naczyń chłonnych
Obrzęk, zakrzepica naczyń chłonnych
4.
4.
Powstanie drobnych ognisk
Powstanie drobnych ognisk
martwiczych
martwiczych
5.
5.
Krupowe zapalenie płuc
Krupowe zapalenie płuc
Objawy kliniczne:
Objawy kliniczne:
-gorączka
-gorączka
-utrata apetytu i przeżuwania
-utrata apetytu i przeżuwania
-przyspieszony oddech
-przyspieszony oddech
-suchy i bolesny kaszel
-suchy i bolesny kaszel
-łukowato wygięty grzbiet, wyciągnięta
-łukowato wygięty grzbiet, wyciągnięta
do przodu głowa i odstawione od
do przodu głowa i odstawione od
tułowia łokcie
tułowia łokcie
-spadek masy ciała i mleczności
-spadek masy ciała i mleczności
Najczęściej postać podostra lub
Najczęściej postać podostra lub
przewlekła.
przewlekła.
Zmiany sekcyjne
Zmiany sekcyjne
:
:
-surowiczo- włóknikowe zapalenie płuc
-surowiczo- włóknikowe zapalenie płuc
i opłucnej
i opłucnej
-płuca marmurkowate
-płuca marmurkowate
-ogniska martwicowe (sekwestry)
-ogniska martwicowe (sekwestry)
-włóknikowe zrosty płuc
-włóknikowe zrosty płuc
Prawe i lewe płuco zmienione w
Prawe i lewe płuco zmienione w
różnym stopniu!
różnym stopniu!
Badania
Badania
Materiał:
Materiał:
-krew, mocz, wymazy z gardła
-krew, mocz, wymazy z gardła
Hodowla na specjalnych podłożach.
Hodowla na specjalnych podłożach.
-
Immunofluorescencja
Immunofluorescencja
-
Immunodyfuzja w żelu agarozowym (AGID)
Immunodyfuzja w żelu agarozowym (AGID)
-
PCR
PCR
-
OWD
OWD
-
ELISA
ELISA
Rozpoznanie różnicowe
Rozpoznanie różnicowe
:
:
-pastereloza (posocznica krwotoczna)
-pastereloza (posocznica krwotoczna)
-inne zakażenia bakteryjne i wirusowe płuc.
-inne zakażenia bakteryjne i wirusowe płuc.
Postępowanie
Postępowanie
:
:
-
W Polsce choroba ta podlega
W Polsce choroba ta podlega
obowiązkowi zwalczania
obowiązkowi zwalczania
-
Osobniki zakażone podlegają ubojowi
Osobniki zakażone podlegają ubojowi
-
Leczenie dopuszczalne tylko w krajach
Leczenie dopuszczalne tylko w krajach
gdzie choroba występuje stacjonarnie
gdzie choroba występuje stacjonarnie
(tylozyna, enrofloksacyna, spiromycyna);
(tylozyna, enrofloksacyna, spiromycyna);
żywa atenuowana szczepionka.
żywa atenuowana szczepionka.
Pastereloza
Pastereloza
W przebiegu
W przebiegu
enzootycznej
enzootycznej
bronchopneumonii bydła
bronchopneumonii bydła
pasterele
pasterele
odgrywają dużą rolę zaostrzając
odgrywają dużą rolę zaostrzając
przebieg chorób wywołanych
przebieg chorób wywołanych
czynnikami wirusowymi lub
czynnikami wirusowymi lub
środowiskowymi i powodując
środowiskowymi i powodując
włóknikowo- ropne zapalenie płuc
włóknikowo- ropne zapalenie płuc
oraz oskrzeli.
oraz oskrzeli.
Niekorzystne działanie pastereli
Niekorzystne działanie pastereli
w drogach oddechowych wynika
w drogach oddechowych wynika
przede wszystkim z uwalniania
przede wszystkim z uwalniania
przez te bakterie leukotoksyn i
przez te bakterie leukotoksyn i
endotoksyn.
endotoksyn.
Zmiany sekcyjne
Zmiany sekcyjne
:
:
-
Włóknikowe zapalenie płuc i opłucnej
Włóknikowe zapalenie płuc i opłucnej
-
Marmurkowate płuca
Marmurkowate płuca
Zmiany umiejscawiają się zazwyczaj
Zmiany umiejscawiają się zazwyczaj
symetrycznie w przednich płatach
symetrycznie w przednich płatach
płuc
płuc
(w przeciwieństwie do zarazy płucnej
(w przeciwieństwie do zarazy płucnej
bydła)
bydła)
Badania
Badania
Materiał
Materiał
:
:
1.
1.
Wymazy z nosa
Wymazy z nosa
2.
2.
Wydzielina z tchawicy
Wydzielina z tchawicy
3.
3.
Bioptaty tkanki płucnej
Bioptaty tkanki płucnej
Badania serologiczne mają ograniczone
Badania serologiczne mają ograniczone
zastosowanie ze względu na szerokie
zastosowanie ze względu na szerokie
rozpowszechnienie pastereli u bydła.
rozpowszechnienie pastereli u bydła.
Profilaktyka
Profilaktyka
:
:
1.
1.
Ograniczenie stresorów
Ograniczenie stresorów
2.
2.
Ograniczenie czasu transportu
Ograniczenie czasu transportu
3.
3.
Czyste i wydezynfekowane
Czyste i wydezynfekowane
pomieszczenia
pomieszczenia
4.
4.
Kwarantanna
Kwarantanna
5.
5.
Izolacja chorych i podejrzanych o
Izolacja chorych i podejrzanych o
zakażenie
zakażenie
Leczenie
Leczenie
:
:
W zespole oddechowym bydła leczenie
W zespole oddechowym bydła leczenie
powinno być kompleksowe:
powinno być kompleksowe:
a)
a)
Preparaty bodźcowe
Preparaty bodźcowe
b)
b)
Antybiotyki
Antybiotyki
c)
c)
NSAIDs
NSAIDs
d)
d)
Leki wykrztuśne i rozszerzające
Leki wykrztuśne i rozszerzające
oskrzela
oskrzela
e)
e)
Leki moczopędne (przy obrzękach
Leki moczopędne (przy obrzękach
płuc)
płuc)