Studia dzienne

Jaki jest sk

ad chromosomów

u kobiety i u mężczyzny i

gdzie powstają komórki

ciowe?

W organizmie kobiety w jądrze komórkowym

komórek somatycznych występują 22 pary

autosomów (chromosomy somatyczne) i 2

dwa chromosomy płciowe XX.

W organizmie mężczyzny występują 22 pary

autosomów i 2 chromosomy płciowe XY.

Komórka płciowa męska powstaje w jądrze.

Komórka płciowa żeńska powstaje w jajniku.

Jakie są chromosomy w

jądrach komórek p

iowych i

od czego zależy p

eć?

Zarówno komórki płciowe męskie jak i żeńskie w

czasie dojrzewania wykazują podział redukcyjny w

czasie którego:

powstające w jądrach komórki płciowe męskie

zawierają 22 chromosomy somatyczne i jeden

chromosom płciowy X lub Y;

powstające w jajnikach dojrzałe komórki żeńskie

mają 22 chromosomy somatyczne i 1 chromosom

płciowy X.

Płeć rozwijającego się osobnika zależy od informacji

genetycznej zawartej w chromosomach płciowych.

Jak determinuje się p

eć

genetyczna, a jak gonadalna?

wyniku połączenia

2-ch komórek płciowych

(gamet) powstaje zygota i

rozpoczyna się

rozwój nowego ustroju. Determinuje się

również płeć genetyczna.

Jeżeli zygota zawiera chromosomy XY powstaje

organizm męski, jeżeli zawiera 2 chromosomy

XX powstaje organizm żeński.

W 9 tygodniu życia płodowego pod wpływem

hormonów wydzielanych przez gruczoły

płciowe (testosteron u płodów męskich i

estrogenów u płodów żeńskich) tworzy się płeć

gonadalna.

Co decyduje o p

ci somatycznej

i co się na nią sk

ada?

Garnitur chromosomów oraz hormony płciowe decydują

o płci somatycznej na którą składa się:

rozwój narządów płciowych wewnętrznych i

zewnętrznych;

budowa ciała i zachowanie typowe dla odpowiedniej

płci.

Gruczoły płciowe nie wykazują większej aktywności do

czasu dojrzewania.

W okresie dojrzewania (chłopcy 14 lat, dziewczynki 12

lat) dochodzi do wytwarzania i wydzielania

pobudzającego hormonu podwzgórzowego (GnRH)

uwalniającego z przysadki hormony gonadotropowe

(FSH i LH), które regulują wydzielania hormonów

gonadalnych. W okresie dziecięcym wydzielanie

gonadotropin jest hamowane przez melatoninę.

Co to jest spermatogeneza i

gdzie się odbywa?

Spermatogeneza - tworzenie się plemników rozpoczyna

się ok. 10 rż. a nasienie zdolne do zap

odnienia

pojawia się u ch

opców między 12 a 16 rż.

W jądrze znajdują się

pierwotne komórki rozrodcze tzw. spermatogonie,

które dojrzewają przechodząc w: spermatocyty I

rzędu, spermatocyty II rzędu, spermatydy, plemniki;

kanaliki (cewki) kręte, które przechodzą w siatkę

przewodów w najądrzu;

pomiędzy kanalikami znajdują się śródmiąższowe

komórki Leydiga (zawierające ziarenka lipidowe),

które wydzielają testosteron;

komórki podporowe Sertolego w kanalikach krętych

(zawierające glikogen), w które wgłobione są główki

plemników.

Jakie hormony wp

ywają na

spermatogenezę i jakie ośrodki

są odpowiadają za wytrysk

nasienia?

Spermatogeneza jest kontrolowana przez:

hormon folikulotropowy, hormon lutenizujący i

testosteron.

Plemniki wraz z innymi składnikami nasienia są

transportowane przez cewki nasienne proste i

przewody odprowadzające z jądra do najądrza,

gdzie są magazynowane.

Za wzwód prącia i wytrysk nasienia

odpowiedzialne są ośrodki w rdzeniu kręgowym

kontrolowane przez ośrodki w mózgowiu.

Kiedy zaczyna się cykl p

ciowy

u dziewcząt i czym się

objawia?

U dziewcząt cykl płciowy zaczyna się w okresie

pokwitania (

puberty

) w wieku 11-14 lat.

Zasadniczym objawem cykli płciowych

trwających przeciętnie 28 dni jest

krwawienie

W czasie krwawienia kobieta

traci ok. 70 ml. krwi.

Przekwitanie zachodzi w wieku 45-55 lat (cykle

płciowe najpierw wydłużają się a następnie

zanikają ).

Jakie są fazy cyklu p

ciowego

żeńskiego i jak są

kontrolowane?

W cyklu płciowym żeńskim trwającym 28 dni wyróżnia się:

krwawienie miesiączkowe (ok. 4 dni)

faza folikularna (ok. 9 dni)

owulacja (1 dzień)

faza lutealna (14 dni)

Na poszczególne dni cyklu

miesiączkowego mają wpływ określone hormony

podwzgórza przysadki i jajników, które wpływają na

zmiany morfologiczne w obrębie jajników macicy

pochwy i sutków.

Cykle płciowe są kontrolowane przez żeński ośrodek

rozrodczy mieszczący się w podwzgórzu. Przed

osiągnięciem dojrzałości płciowej melatonina

wydzielana przez szyszynkę hamuje czynność ośrodka

rozrodczego

Przeciwnie działa układ limbiczny, który

przyspiesza pokwitanie.

Jak przebiegają pierwsze trzy

fazy cyklu miesiaczkowego?

Krwawienie miesiączkowe

- dochodzi do złuszczania

się warstw powierzchownych błony śluzowej macicy i

wydzielania wraz z krwią miesiączkową.

W fazie folikularnej

(proliferacyjnej) zachodzi

odnowa błony śluzowej macicy i jej gruczołów. Na

początku tej fazy kilka pęcherzyków jajnikowych

pierwotnych przekształca się w pęcherzyki jajnikowe

wzrastające, następnie jeden z nich, czasami dwa

dojrzewają.

Owulacja

- w 14-tym dniu cyklu miesiączkowego

dochodzi do pękania dojrzałego pęcherzyka

jajnikowego pod wpływem hormonu LH i komórka

jajowa (owocyt II rzędu) zostaje wydalona przez jajnik.

Z obu jajników wydalona jest jedna rzadziej dwie

komórki jajowe. Komórka jajowa trafia do bańki

jajowodu. Nie zapłodniona pozostaje 4 dni, następnie

zostaje wydalona do macicy i podlega cytolizie.

Jak przebiega faza lutealna?

Faza lutealna (

sekrecyjna) rozpoczyna się po

owulacji.

Błona śluzowa macicy osiąga grubość

ok. 6 mm, gruczoły błony śluzowej mają przebieg

kręty i wydzielają dużo śluzu. Taka błona śluzowa

macicy jest przygotowana do zagnieżdżenia

zapłodnionej komórki jajowej.

Jama pęcherzyka po wydaleniu komórki jajowej

wypełnia się krwią następnie zapełniają ją

komórki luteinowe i pęcherzyk zamienia się w

ciałko żółte miesiączkowe, które wytwarza

żeńskie hormony płciowe: estrogeny,

progesteron, oksytocycynę.

Kiedy rozpoczyna się

krwawienie i jak zachowuje się

temperatura w czasie ca

ego

cyklu?

Pod koniec fazy lutealnej, jeżeli nie doszło do zapłodnienia

ciałko żółte przestaje wydzielać progesteron, natomiast

nadal wydziela oksytocynę. Pod jej wpływem tworzą się

w macicy substancje luteolityczne i ciałko żółte

przekształca się w ciałko miesiączkowe białawe. Po 14

dniach od owulacji pojawia się krwawienie

miesiączkowe, które rozpoczyna nowy cykl płciowy.

W czasie cyklu miesiączkowego obserwuje się zmiany

temperatury ciała mierzonej w

godzinach porannych:

w fazie folikulinarnej - temperatura ciała nie przekracza

37oC

w czasie owulacji - temperatura ciała obniża się

w fazie lutealnej - temperatura podwyższa się i

przekracza 37

C ( w godzinach rannych aż do końca

fazy).

Gdzie dochodzi do

zap

odnienia i co wydziela

cialko żo

te ciążowe?

Zapłodnienie (

fertilization

) jest to połączenie komórki

płciowej męskiej z komórką płciową żeńską. Następuje

ono w jajowodzie. Zapłodniona komórka jajowa

przemieszcza się przez jajowód do jamy macicy w

ciągu 3-4 dni podlegając podziałom i przemianom.

Zapłodnione jajo po zagnieżdżeniu się w błonie śluzowej

macicy (około 7 dnia-po

owa fazy lutealnej )

prawdopodobnie hamuje tworzenie i uwalnianie z

macicy prostaglandyn (czynnika luteolitycznego). Dzięki

temu ciałko żółte miesiączkowe nie zanika, a powiększa

się i przekształca w ciałko żółte ciążowe, które w ciągu

kilkunastu pierwszych tygodni ciąży wydziela duże ilości

progesteronu (największe w 12 tygodniu ciąży).

W miarę zbliżania się porodu funkcję wydzielniczą

jajników przejmuje rozwijające się łożysko, wydzielające

do krwi znaczne ilości progesteronu i estrogenów.

Kiedy tworzy się

ożysko i jaką

spe

nia rolę?

Łożysko tworzy się w pierwszych tygodniach ciąży

(10 tydzień). W 40 tyg. ciąży osiąga masę 500-

600g.

Zasadniczą funkcją łożyska jest:

wymiana gazów (O2 i CO2)

wymiana produktów energetycznych i budulcowych

oraz ich metabolitów pomiędzy krwią matki a krwią

płodu

wytwarzanie hormonów (od 8 tyg. ciąży łożysko

przejmuje wytwarzanie progesteronu zastępując

ciałko żółte ciążowe).

Jaką jest rola progesteronu w

czasie ciąży?

Rola progesteronu:

osłabia pobudliwość mięśnia macicy oraz obkurcza

ujście wewnętrzne szyjki, zapobiega to wystąpieniu

poronienia lub przedwczesnego porodu;

działa synergistycznie wraz z estrogenami na wzrost

sutków w czasie ciąży.

We krwi ok. 10 % progesteronu znajduje się w postaci

wolnej (aktywny), pozostała część jest związana z

białkami.

Metabolit progesteronu - pregnanendiol oznacza się w

moczu. Zawartość pregnanendiolu w dobowej porcji

moczu wynosi: w 8 tyg. ciąży – ok.2mg, w 36 –40 tyg.

ciąży – ok. 40 mg.

Jaką jest rola estrogenów w

czasie ciąży?

W czasie ciąży zwiększa się również wydzielanie

estrogenów powstających w łożysku (estron,

estradiol i najwięcej estriolu).

Zawartość estriolu w dobowej porcji moczu, we

krwi i w wodach płodowych zwiększa się

poczynając od początku ciąży do porodu.

Rola estrogenów:

wpływają na podział komórek mięśnia macicy i

zwiększenie jego masy w czasie ciąży

zwiększają pobudliwość mięśnia macicy

wykazując działanie antagonistyczne w stosunku

do progesteronu, tak że mięsień zaczyna kurczyć

się pod wpływem krążącej we krwi oksytocyny.

Jakie inne hormony wytwarza

ożysko i jaka jest ich rola?

Łożysko wytwarza również hormony białkowe:

ludzką

gonadotropinę łożyskową (hCG)

ludzki

łożyskowy

laktogen (hPL)

oraz w niewielkich

ilościach hormony stale wytwarzane przez przedni płat

przysadki.

Największe wydzielanie hCG przypada na 8 tydzień ciąży,

a od 12 tygodnia ciąży aż do porodu zawartość hCG we

krwi matki zmniejsza się. Ludzka gonadotropina

łożyskowa (hCG)

powoduje wzrost ciałka żółtego i

wydzielanie przez nie progesteronu. Zmniejszenie

wydzielania hCG prowadzi do

stopniowego zaniku

ciałka żółtego ciążowego w jajnikach.

Ludzki łożyskowy laktogen (hPL)

działa podobnie jak

hormon wzrostu. Powoduje wzrost sutków w czasie

ciąży.

Kiedy następuje poród i jaki

jest przypuszczalny jego

mechanizm?

Poród następuje po upływie 280 dni ciąży (poczynając

od pierwszego dnia ostatniej miesiączki). W tym

czasie rodzi ok. 5-10% kobiet. Większość kobiet rodzi

w czasie o 11 dni krótszym lub dłuższym.

Przypuszczalny mechanizm porodu

Podwzgórze płodu po osiągnięciu pewnego stadium

rozwoju zaczyna wydzielać podwzgórzowe hormony,

które są uwalniane z naczyń wrotnych przysadki.

Pod wpływem tych hormonów płat gruczołowy

przysadki zwiększa wydzielanie hormonów

tropowych , również i hormonu kortykotropowego.

Pobudza on korę nadnerczy płodu do wydzielania

kortyzolu, który krążąc we krwi płodu przechodzi do

wód płodowych i działa na mięsień macicy

antagonistycznie do progesteronu

Jaki jest inny przypuszczalny

mechanizm porodu i jak jest

wydalany p

ód?

Inny przypuszczalny mechanizm porodu

Zwiększenie stężenia estrogenów w wodach

płodowych, zwłaszcza estriolu prowadzi do ich

zwiększonego

przenikania do mięśnia macicznego.

Wzmaga się pobudliwość mięśnia macicznego,

występują pierwsze skurcze i rozpoczyna poród.

W czasie porodu płód jest wydalany wraz z łożyskiem

i błonami płodowym.

W większości porodów fizjologicznych częścią

przodującą jest główka w ustawieniu potylicznym.

Na czy polega pierwszy okres

porodu?

Okres I

Na początku okresu I odpływają wody

płodowe i rozpoczyna się rozwarcie

szyjki. Pełne rozwarcie szyjki kończące

I okres porodu następuje po upływie

8-15 godzin (u wieloródek okres ten

jest krótszy, dłuższy u pierworódek).

W czasie jego trwania występują

regularne skurcze mięśnia macicy

odczuwane jako bóle porodowe.

Na czy polega drugi okres

porodu?

Okres II

Następuje bezpośrednio po okresie I. Pod

wpływem skurczów mięśnia macicy i

skurczów mięśni powłoki brzucha

wzmagających ciśnienie w jamie brzusznej

dochodzi do przesuwania się płodu przez

kanał rodny i wydalenia go na zewnątrz.

Płód pozostaje w łączności z organizmem

matki za pośrednictwem sznura

pępowinowego. Drugi okres trwa od kilku

min. do kilku godz. i kończy się przecięciem

sznura pępowinowego (oddzielenie

organizmu matki od organizmu płodu).

Na czy polega trzeci okres

porodu?

Okres III

Następuje wydalenie łożyska i błon

płodowych z jamy macicy poza drogi

rodne. Okres III trwa ok. 0,5 godz.

Gromadząca się krew pomiędzy ścianą

macicy a łożyskiem oddziela je,

natomiast skurcze macicy wydalają

łożysko (częścią przodującą jest

zazwyczaj powierzchnia płodowa). Za

łożyskiem zostają wydalone błony

płodowe.

Jak d

ugo trwa po

óg i co to jest

laktacja?

Okres połogu trwa 6 tyg. od dnia porodu. W

tym czasie dochodzi do zwijania się macicy.

Pod koniec tego okresu macica osiąga

wielkość zbliżoną do wielkości przed ciążą.

Laktacja czyli wydzielanie mleka rozpoczyna

się po upływie 48 godzin od zakończenia

porodu i może trwać kilka miesięcy. W

końcowym okresie ciąży i bezpośrednio po

porodzie sutki wydzielają siarę (prolaktyna

PRL pobudza komórki gruczołów sutkowych.

Jak odbywa się laktacja?

Osesek, który ssie brodawkę sutkową drażni

receptory. Za pośrednictwem impulsów

biegnących przez rdzeń kręgowy, rdzeń

przedłużony i śródmózgowie pobudzane są

neurony oksytocynowe podwzgórza. Z ich

zakończeń uwalniana jest oksytocyna, która

krążąc we krwi przedostaje się do gruczołów

sutkowych i powoduje skurcz ściany

przewodów mlecznych. Odruch ten sprzyja

także opróżnianiu się gruczołów sutkowych z

nagromadzonego mleka.

Document Outline