Studia dzienne

Jakie ustawienia kp. wskazują na

typ oddychania brzuszny lub

piersiowy?

Ruchy przepony i żeber prowadzą do zmiany

wymiarów klatki piersiowej (kp) - mięśnie

międzyżebrowe w osi poprzecznej i przepony

w osi pod

użnej.

Pomiary wymiarów kp. pozwalają określić typ

oddychania – brzuszny lub piersiowy.

Sposób badania- na go

ym ciele na wysokości

wyrostka mieczykowatego przy pomocy

centymetra krawieckiego mierzymy obwód

kp. w p

aszczyźnie poziomej na szczycie

najg

ębszego wdechu, a następnie na szczycie

najg

ębszego wydechu. Ponownie wykonuje

się pomiary po spokojnym wydechu.

Do czego prowadzi wzrost CO

we krwi?

W czasie wysi

lku fizycznego wzrasta

zapotrzebowanie na O

oraz stężenie CO

krwi.

Wzrost poziomu CO

we krwi (hiperkapnia)

pobudza bezpośrednio przez chemoreceptory

obwodowe i pośrednio na drodze odruchowej

ośrodek oddechowy w rdzeniu przed

użonym

co wp

ywa na zwiększenie wentylacji.

Określenie wspó

czynika sprawności

oddechowej (Sc) w warunkach wzrostu CO

we krwi i w powietrzu wydychanym

przeprowadza się przy pomocy spirometru.

Jak praktycznie oznacza się

wspó

czynnik sprawności

oddechowej?

1.Wykonuje się test FVC( natężonej pojemności

życiowej podczas wydechu - wciągając powietrze do

uc wolno i zrobić zupe

ny szybki wydech) i VC

(wydechowa pojemność życiowa) w spoczynku;

2.Następnie wykonuje się maksymalny wdech i

wydech i oddycha się aż do uczucia duszności;

3.Ponownie wykonuje test FVC i VC;

4.Po odpoczynku wykonuje się czynności 2 i 3

równolegle z wysi

kiem.

Sc= TV po wysi

ku/TV spoczynkowe x 100%

Oblicza się również

wentylację minutową MV=TV x FR TV- objętość

oddechowa, FR- ilość oddechów/min

Wyniki zestawia się w tabeli: spoczynkowe, po

wysi

ku fizycznym i w okresie duszności.

Jak ocenia się wp

hiperwentylacji na g

ębokość i

częstość oddechów?

Hiperwentylacja- zmniejsza prężność CO

zwiększa wysycenie krwi O

. D

ugotrwala

spoczynkowa hiperwentylacja zwiększa

amplitudę i częstość oddechów.

Celem oceny wp

ywu hiperwentylacji o

różnym nasileniu na g

bokość i częstość

oddechów oznacza się VC, FVC, TV, MV i Sc

podczas normalnych wdechów i wydechów,

podczas hiperwentylacji(30s), po

hiperwentylacji, podczas hiperwentylacji

(60s) i po hiperwentylacji.

Jakie pojęcia obejmuje

odżywianie?

Spożywanie pokarmów (ilość energii

wprowadzonej do organizmu) zależy od

metabolizmu i zużycia energii wewnątrz

organizmu.W ciągu doby powinna być

zachowana równowaga energetyczna.

Odżywianie obejmuje:

przyjmowanie pokarmów,

trawienie pokarmów,

wchłanianie składników pokarmowych i wody,

przyswajanie składników pokarmowych.

Co sprawuje kontrolę nad

ilością spożywanych

pokarmów?

Kontrolę nad ilością spożywanych pokarmów

pełnią ośrodki pokarmowe (

feeding centers

)

mieszczące się w podwzgórzu. Są to:

Ośrodek głodu - wyzwala mechanizm

poszukiwania, zdobywania i przyjmowania

pokarmu.

Neuropeptyd Y

(NPY) pobudza

ośrodek głodu;

Ośrodek sytości - hamuje apetyt. Czynnik sytości

leptyna

jest hormonem białkowym

wydzielanym przez komórki tkanki tłuszczowej

(adipocyty), który na zasadzie ujemnego

sprzężenia zwrotnego poprzez ośrodki

pokarmowe w podwzgórzu hamuje przyjmowanie

pokarmów.

Jak jest hamowany apetyt?

Adipocyty są pobudzane do wydzielania leptyny

bezpośrednio przez spożyte i wchłonięte

pokarmy lub pośrednio poprzez insulinę z wysp

trzustkowych.

Impulsacja z interoreceptorów w ścianach

przewodu pokarmowego powoduje rozciąganie

jego ścian i pobudza ośrodek sytości. Apetyt

hamuje także zwiększone pragnienie.

U ludzi z nadwagą występuje niewrażliwość

ośrodka sytości na zwiększające się stężenie

leptyny we krwi i przewaga oddziaływania

podwzgórzowego neuropeptydu Y na ośrodek

głodu.

Jak sk

adniki pokarmowe są

przygotowywane do

wch

onięcia?

W układzie trawiennym pod wpływem

czynników mechanicznych i chemicznych

pokarmy są doprowadzane do postaci, w

której mogą być wchłonięte. Węglowodany,

białka i tłuszcze po obróbce mechanicznej

przez enzymy soków trawiennych są

rozkładane na podstawowe składniki

wchłanialne (cukry proste aminokwasy i

kwasy tłuszczowe).

Witaminy i sole mineralne po obróbce

mechanicznej w mniejszym stopniu podlegają

działaniu czynników chemicznych

Jak obrabiane są pokarmy w

jamie ustnej i jakie są fazy

ykania?

Pokarmy wprowadzone do jamy ustnej w

procesie żucia są:

rozdrabniane,

mieszane ze śliną i

formowane w kęs.

Połykanie kęsa składa się z 3 faz:

ustno-gardłowej,

gardłowo-przełykowej,

przełykowo- żołądkowej.

Jakie funkcje spe

nia

żo

ądek?

Żołądek spełnia w organizmie

następujące funkcje:

gromadzi i przechowuje pokarmy,

trawi pokarmy,

wyjaławia pokarmy

Co zawiera sok żo

ądkowy i co

wydzielają komórki

adzinowe?

Sok żołądkowy o pH ok. 1,0 wydzielany przez

gruczoły błony śluzowej żołądka w ilości 3

L/dobę zawiera: kwas solny, enzymy

trawienne, śluz, sole mineralne i wodę.

Kwas solny (HCL) powstaje w kanalikach

komórek okładzinowych

gruczołów błony

śluzowej pod wpływem histaminy działającej

na receptor H2. Wraz z jonami wodorowymi

wydzielane są jony chloru, które w świetle

kanalików tworzą kwas solny.

Co wydzielają inne komórki

żo

adka?

Komórki główne

gruczołów błony śluzowej

żołądka wydzielają nieczynny enzym

proteolityczny, który pod wpływem HCl jest

zamieniany na aktywny enzym

pepsynę.

Enzym ten rozkłada duże

cząsteczki białek na mniejsze cząsteczki

peptydów.

Komórki dodatkowe

gruczołów błony

śluzowej produkują śluz, który pokrywa

ściany żołądka i zabezpiecza je przed

działaniem kwasu solnego i enzymów.

Komórki gruczo

ów odźwiernika

wytwarzają

hormon żo

ądkowo-jelitowy gastrynę.

Jakie są fazy wydzielania soku

żo

lądkowego?

Wydzielanie soku żołądkowego dzieli się na 3 fazy:

Głowową

(

nerwowa)

wydzielanie soku występuje pod

wpływem impulsów biegnących przez nerwy błędne;

Żołądkową - podrażnienie błony śluzowej żołądka

przez pokarm odruchowo i bezpośrednio oddziałuje na

komórki dokrewne błony śluzowej żołądka i

wydzielanie gastryny do krwi, która pobudza do

wydzielania gruczoły błony śluzowej żołądka;

Jelitową - treść pokarmowa przechodząca z żołądka do

dwunastnicy na drodze nerwowej i humoralnej

zarówno pobudza jak i hamuje czynność żołądka.

Wytwarzane w dwunastnicy gastryna i

cholecystokinina pobudzają wydzielanie soku

żołądkowego, natomiast sekretyna działa hamująco.

Na czym polega motoryka

żo

ądka?

Motoryka mięśniówki żołądka polega na występującym

naprzemiennie nasilaniu się i osłabianiu napięcia

całej błony mięśniowej oraz skurczach

perystaltycznych rozpoczynających się w okolicy

wpustowej i przesuwających się wzdłuż ścian

żołądka do odźwiernika.

Fala perystaltyczna spowodowana jest skurczem

warstwy okrężnej części wpustowej. Ucisk

skurczonej ściany żołądka na treść wypełniającą

jamę odźwiernika wyciska jej część płynną do

dwunastnicy przez otwierający się odźwiernik,

natomiast treść stała cofa się do żołądka.

Wyciskanie treści płynnej do dwunastnicy i cofanie

się do żołądka treści stałej nazywa się

pompą

odźwiernikową

Co jest rozrusznikiem dla

perystaltyki żo

ądka?

Rozrusznikiem wyzwalającym regularne skurcze

perystaltyczne są komórki mięśniowe gładkie

warstwy podłużnej błony mięśniowej żołądka

znajdujące się w sąsiedztwie krzywizny większej.

Na skurcze toniczne błony mięśniowej i perystaltykę

żołądka mają wpływ czynniki nerwowe i humoralne:

-nerw X - poprzez neurony przywspółczulne

śródścienne nasila skurcze i przyspiesza

perystaltykę żołądka; -nerwy współczulne -

działają przeciwnie.

yny szybko przechodzą przez żołądek,

węglowodany pozostają kilka godzin, białka

pozostają również dłużej, a najdłużej tłuszcze.

Co zachodzi w jelicie cienkim i

na czym polega jego

perystaltyka?

Jelito cienkie sk

ada się z dwunastnicy, jelita czczego i

krętego. Zachodzą w nim trawienie i wch

anianie do

krwi prostych sk

adników. Dzięki obecności fa

dów

ony śluzowej pokrytych kosmkami powierzchnia

wch

aniania wynosi 7,5m

Motoryka jelita cienkiego polega na tym, że błona

mięśniowa jelita cienkiego wykazuje okresowe zmiany

napięcia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne.

Skurcze perystaltyczne zapewniają przesuwanie się

treści jelitowej od żołądka w kierunku odbytnicy. Fala

perystaltyczna powstaje pod wpływem

mechanicznego podrażnienia receptorów w błonie

śluzowej i pobudzenia komórek nerwowych splotu

warstwy mięśniowej.

Jak przesuwają się skurcze

perystaltyczne i co to jest

odruch żo

ądkowo-krętniczy?

Skurcze perystaltyczne rozpoczynające się w

dwunastnicy przesuwają się z prędkością

25cm/s przez kolejne odcinki jelita cienkiego i

grubego aż do odbytnicy. Gromadząca się

teść w jelicie cienkim doprowadza do wzrostu

ciśnienia w jelicie krętym, otwarcia zastawki

krętniczo-kątniczej i opróżniania się jelita.

Otwieranie się zastawki krętniczo-kątniczej z

chwilą rozpoczęcia opróżniania się żołądka

nosi nazwę odruchu żołądkowo-krętniczego.

Odruch ten powstaje za pośrednictwem

nerwów błędnych.

Co uczestniczy w trawieniu

jelitowym i jak jest wydzielany

sok jelitowy?

W trawieniu w jelicie cienkim uczestniczą:

sok jelitowy, sok trzustkowy, żółć.

Sok jelitowy wydzielany jest pod wpływem

bezpośredniego podrażnienia błony

śluzowej przez przesuwającą się treść

jelitową i pośrednio pod wpływem

pobudzającego działania hormonów

żołądkowo-jelitowych.

Jakie enzymy występują w soku

jelitowym?

W soku jelitowym występują

aminopeptydazy rozkładające peptydy do

aminokwasów;

enzymy rozkładające kwasy nukleinowe do pentoz,

zasad purynowych i pirimidynowych oraz kwasu

fosforowego;

enzymy rozkładające wielocukry i dwucukry do

jednocukrów;

lipaza hydrolizująca tłuszcze obojętne do kwasów

tłuszczowych i glicerolu.

Sok jelitowy wydzielany w ciągu doby w ilości od 3 do 6L

ma odczyn zasadowy. Wpływa on na hydrolizę i

alkalizację składników pokarmowych oraz doprowadza

ciśnienie osmotyczne treści jelitowej do izotonicznego.

Jakie enzymy występują w soku

trzustkowym?

Sok trzustkowy

- wydzielina zewnętrzna trzustki

przedostająca się przez przewód trzustkowy i

bańkę wątrobowo-trzustkową do dwunastnicy.

Sok trzustkowy bogaty w węglowodany zawiera

trypsynogen i chymotrypsynogen - nieaktywne

enzymy proteolityczne, które są zamieniane na

trypsynę i chymotrypsynę;

rybonukleazę i deoksyrybonukleazę - enzymy

trawiące kwasy rybonukleinowy i

dezoksyrybonukleinowy;

alpha-amylazę - enzym rozkładający wielocukry do

dwucukrów;

lipazę - enzym hydrolizujący tłuszcze roślinne i

zwierzęce do kwasów tłuszczowych i glicerolu.

Jakie są fazy wydzielania soku

trzustkowego?

Trzustka wydziela sok pod wpływem impulsów

nerwowych i czynników humoralnych w trzech fazach:

Głowowej - rozpoczynającej się wówczas, kiedy pokarm

jest w jamie ustnej. Nerwem wydzielniczym dla trzustki

jest nerw X;

Żołądkowej - przechodzenie treści z żo

ądka do

dwunastnicy wywołuje wydzielanie przez błonę śluzową

dwunastnicy do krwi cholecystokininy, która pobudza

trzustkę do

wydzielania soku bogatego w enzymy;

Jelitowej - zwiększenie się odczynu kwaśnego w

dwunastnicy powoduje wydzielanie drugiego aktywnego

hormonu sekretyny, która po przedostaniu się drogą krwi

do trzustki pobudza do wydzielania soku trzustkowego

ubogiego w enzymy, ale o znacznej zawartości

wodorowęglanów. Zwiększa również wydzielanie żółci,

hamuje skurcze błony mięśniowej żołądka i hamuje

wydzielanie HCL przez gruczoły błony śluzowej żołądka.

Gdzie jest wytwarzana żó

ć,

jak odp

ywa do jelita, i jaki ma

sklad?

Żółć wytwarzana w wątrobie odpływa do

dwunastnicy przez:

przewodziki żółciowe,

przewód wątrobowy prawy i lewy,

przewód wątrobowy wspólny,

przewód żółciowy wspólny i

bańkę wątrobowo-trzustkową.

ad żó

ci: kwasy żó

ciowe (cholowy,

dezoksycholowy, chenodezoksycholowy),

barwniki żó

ciowe ( bilirubina i biliwerdyna),

fosfolipidy, cholesterol, elektrolity.

Jaka rolę odgrywają sole

kwasów żó

ciowych?

Sole kwasów żółciowych wydzielane do światła jelita

zmniejszają napięcie powierzchniowe, łączą się z

produktami lipolizy (kwasami tłuszczowymi o

długich łańcuchach i monoglicerydami), aktywują

lipazę (enzym hydrolizujący tłuszcze).

Niektóre związki wydzielane do żółci jak: sole

kwasów żółciowych, cholesterol, bilirubina i

urobilinogen wchłaniane są do krwi w jelicie

cienkim, następnie powracają przez żyłę wrotną

do wątroby, są wychwytywane przez komórki

wątrobowe i wydzielane do żółci.

Jak dochodzi do opróżniania

pęcherzyka żóciowego?

W okresach pomiędzy trawieniem pokarmów mięsień

zwieracz bańki wątrobowo-trzustkowej (Oddiego) jest

skurczony, żółć gromadzi się wówczas w pęcherzyku

żółciowym, gdzie ulega kilkakrotnemu zagęszczeniu

dzięki resorpcji wody.

W czasie opróżniania żołądka za pośrednictwem

nerwu X występuje odruchowy rozkurcz mięśnia

zwieracza Oddiego i jednoczesny skurcz błony

mięśniowej pęcherzyka żółciowego. Następnie

cholecystokinina tworząca się w dwunastnicy i

krążąca we krwi wywołuje

również skurcz błony

mięśniowej pęcherzyka, dochodzi do jego opróżniania

i odpływu żółci do dwunastnicy.

Jaka jest rola zastawki

krętniczo-kątniczej i kiedy

otwiera się?

Pomiędzy jelitem cienkim a grubym znajduje

się zastawka krętniczo-kątnicza. W

warunkach fizjologicznych uniemożliwia ona

cofanie się treści z jelita grubego do

cienkiego.

Zastawka otwiera się kiedy przechodzi przez

nią fala perystaltyczna (zwłaszcza w okresie

opróżniania się żołądka - odruch żołądkowo-

krętniczy).

Jakie procesy zachodzą w

jelicie grubym?

W jelicie grubym zachodzi:

wchłanianie wody z treści jelita grubego;

wchłanianie elektrolitów, witamin i

aminokwasów;

formowanie kału;

namnażanie się bakterii wytwarzających

zarówno związki niezbędne dla

organizmu jak i toksyczne.

Jak dochodzi do oddawania

U dzieci w 1-wszym roku życia kał

wypełniający odbytnicę rozciąga jej

ściany i może dojść na drodze

odruchowej do mimowolnego oddawania

kału.

W okresie późniejszym wykształca się w

obrębie wyższych pięter OUN

mechanizm kontrolujący oddawanie kału.

Gdzie odbywa się proces

wch

aniania oraz jakie enzymy

trawią bia

ka i kwasy

nukleinowe?

Najwięcej składników pokarmowych wchłania

się do krwi w jelicie cienkim, na zasadzie

dyfuzji lub aktywnego transportu.

Enzymami trawiącymi białka do aminokwasów

są: trypsyna, enterokinaza, peptydazy.

Kwasy nukleinowe są rozkładane przez wiele

enzymów trawiennych do pentoz, zasad

purynowych i pirymidynowych oraz

fosforanów.

Jakie enzymy trawią

węglowodany i t

uszcze ?

Węglowodany są trawione przez alfa-amylazy ślinową

oraz trzustkową i wchłaniane w dwunastnicy i w

jelicie czczym w postaci monosacharydów, heksoz i

pentoz.

Enzymami trawiącymi tłuszcze są: lipaza, esteraza

cholesterolowa, fosfolipaza. Trawienie tluszczów

dwunastnicy i

początkowym odcinku jelita cienkiego

poprzedza ich rozdrobnienie przez żó

. Następnie

roz

ożone

do monoglicerydów i kwasów t

uszczowych

wnikają do komórek nab

onka jelit( enterocytów). Tam

następuje resynteza do trójglicerydów. Trójglicerydy,

cholesterol i fosfolipidy są transportowane do krwi za

pośrednictwem ch

onki, w postaci kompleksów z

bia

kami zw. chylomikronami.

Co to są lipoproteiny HDL i

LDL?

Pomiędzy wątrobą i tkankami krew transportuje

cholesterol i trójglicerydy w postaci związków zw.

lipoproteinami.

Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) zawierają mało

trójglicerydów i cholesterolu oraz dużo białek.

Lipoproteiny o małej gęstości (LDL) zawierają dużo

cholesterolu i mało białek. W czasie przechodzenia

przez śródbłonek naczyń tętniczych są one utleniane

i w tej postaci uszkadzają komórki śródb

onka. W

miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyń tętniczych

przylepiają się trombocyty tworząc agregaty.

Gdzie są wch

aniane: woda,

jony i witaminy?

Woda oraz jony sodu i chloru są wchłaniane w jelicie

cienkim i częściowo w grubym.

Jony wapniowe, magnezowe i żelazowe są

wchłaniane w górnym odcinku jelita cienkiego.

Jony żelazowe w komórkach błony śluzowej

dwunastnicy i jelita czczego wiążą się z

apoferrytyną i tam są magazynowane w postaci

ferrytyny.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach - A, D, E i K są

wchłaniane w jelicie cienkim w obecności tłuszczów

i żółci. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są szybko

wchłaniane do krwi. Witamina B12 wchłania się w

jelicie krętym wcześniej łącząc się w żołądku ze

swoistym białkiem zw. czynnikiem wewnętrznym.

Jaką rolę spe

nia wątroba?

Wątroba

zbudowana

w 80% z

komórek miąższowych

(hepatocytów), w 16% z komórek siateczkowo-

śródbłonkowych gwiaździstych (Browicza-Kupffera) i w

4% z komórek nabłonka dróg żółciowych

pełni w

organizmie następujące funkcje:

filtru dla związków wchłoniętych z przewodu

pokarmowego do krwi i dla związków uwolnionych do

krwi w innych układach i narządach,

zewnątrzwydzielniczą związaną z powstawaniem żółci i

jej wydzielaniem do dwunastnicy,

wewnątrzwydzielniczą polegającą na wydzielaniu do

krwi i chłonki ich składników

magazynu związków niezbędnych do prawidłowego

funkcjonowania organizmu (glikogen jest

magazynowany w wątrobie w największych ilościach).

Document Outline