Układ 

oddechowy- 

badanie

III rok, Wydział Lekarski

Maria Kłopocka 

Drżenie głosowe



Połóż ręce tak, aby przylegały dłoniową stroną 
do ściany klatki piersiowej, i poproś pacjenta o 
wymawianie dźwięcznych wyrazów (np. 
czterdzieści cztery). 



Fale dźwiękowe są przewodzone jako drgania o 
niskiej częstotliwości, możliwe do stwierdzenia 
tylko dotykiem. Powinno się zbadać w ten 
sposób różne okolice klatki piersiowej, 
porównując drżenie po obu stronach. 

Osłuchiwanie mowy



Odgłos mowy wysłuchiwany nad 
płucami.    



To badanie jest uzupełnieniem badania 
drżenia głosowego. 



Przyłóż stetoskop do ściany klatki 
piersiowej i poproś pacjenta, aby 
szeptem wymawiał np. „raz, dwa, 
trzy".

Osłuchiwanie mowy



Poszczególne dźwięki nie będą możliwe do określenia, 

ale odgłos dźwięku można wysłuchać jako falę 

dźwiękową zmienioną przez przejście przez drogi 

oddechowe i ścianę klatki piersiowej. 



Przewodzenie szeptu przez klatkę piersiową oznacza 

wzmożenie przewodzenia głosu.



Stopień przewodzenia 

drżenia głosowego oraz odgłos 

mowy

 wysłuchiwany nad płucami są zależne od 

transmisji fal dźwiękowych z dużych oskrzeli do ściany 

klatki piersiowej, zatem zależą od objętości 

wygenerowanego dźwięku i przewodnictwa płuc, co 

wiąże się z tym, jak blisko od dużych oskrzeli znajduje 

się stetoskop. 

Drżenie głosowe, 

osłuchiwanie mowy



Wzmożenie

 w razie nacieku lub 

zapadnięcia się płuca (niedodma) 

przy zachowaniu drożności dróg 

oddechowych.



Osłabienie 

przy nacieku lub 

zapadnięciu płuca (niedodma) 

z 

niedrożnym oskrzelem



Osłabienie 

przy „przeszkodzie”- płyn 

w jamie opłucnowej, odma opłucnowa

Opukiwanie



Opukuj, kładąc płasko jedną rękę ścianie klatki piersiowej 

pacjenta w taki sposób, aby maksymalnie wyprostowany 

paliczek środkowy palca wskazującego lub środkowego 

jednej ręki przylegał jak najściślej do ściany klatki 

piersiowej, i uderzaj weń palcem wskazującym drugiej ręki. 



Ruch ręki uderzającej powinien odbywać się głównie w 

nadgarstku. 



Samo uderzenie ma być krótkie i tak silne, aby wywołało 

odgłos opukowy. 



Odgłos ten powinien być zarówno wyraźnie słyszalny, jak i 

odczuwany. 



Opukujemy przestrzenie międzyżebrowe.

Opukiwanie



Nadmiernie jawny odgłos opukowy - prawidłowo trudny 

do wywołania, ale jeśli jest obecny, oznacza większą niż 

zwykle objętość powietrza w jamach klatki piersiowej- 

tkance płucnej, pomiędzy ścianą klatki piersiowej, a 

tkanką płucną (odma opłucnowa, rozedma).



Stłumiony odgłos opukowy – przy obecności nacieku 

(zapalny, nowotworowy) wywołującego bezpowietrzność 

tkanki płucnej - NIEDODMA, albo gdy naciek umiejscowił 

się pomiędzy ścianą klatki piersiowej a tkanką płucną 

(np. płyn w jamie opłucnowej, znaczne pogrubienie 

opłucnej). 



Im większy jest naciek, tym odgłos jest bardziej 

stłumiony.

Osłuchiwanie



Dźwięki oddechowe powstają podczas 

turbulentnego przepływu powietrza przez 

drogi oddechowe i są przewodzone przez 

drogi oddechowe, tkankę płucną, opłucną i 

ścianę klatki piersiowej.



Patologia którejkolwiek z tych struktur 

powoduje zmianę słyszanego dźwięku. 



Osłuchuj za pomocą lejka stetoskopu, 

prosząc pacjenta, aby głęboko oddychał. 



Zawsze osłuchuj symetrycznie obie strony. 

 Osłuchiwanie 

• DŹWIĘKI ODDECHOWE PODSTAWOWE

*

Szmer (dźwięk) oddechowy 

pęcherzykowy

 

Prawidłowy
Głośny
Cichy
zniesiony

* 

Szmer (dźwięk) oskrzelowy

 Osłuchiwanie 

• DŹWIĘKI ODDECHOWE DODATKOWE

*

Świsty i furczenia (dźwięki ciągłe)

*

Trzeszczenia (dźwięki przerywane)

Wysokie
Średnie
Niskie

*

Szmer (dźwięk) tarcia opłucnej

Osłuchiwanie



Podczas osłuchiwania zwracaj uwagę na:



Charakter szmeru oddechowego; 



Obecność szmerów dodatkowych;



Zwróć uwagę na:



trzeszczenia

 - spowodowane zwykle wydzieliną w 

 oskrzelach (np. zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, 

rozstrzeń oskrzeli), niedodmą, przekrwieniem 

biernym łożyska płucnego… 

stare nazewnictwo: 

trzeszczenia na szczycie 

 wdechu, 

rzężenia

 

drobno, średnio i grubobańkowe na wdechu i 

wydechu



Zazwyczaj są obecne podczas wdechu i mogą 

zniknąć po odkaszlnięciu. 

Osłuchiwanie



Świsty, furczenia

 

- mają charakter dźwięków 

muzycznych ciągłych i są zwykle skutkiem zwężenia 

oskrzeli, spowodowanego obrzękiem, skurczem, 

guzem, wydzieliną.



Występują w:



astmie - głównie w fazie wydechu, rozsiane;



zapaleniu oskrzeli - mogą ustępować po kaszlu 

(zdarza się, że mają komponentę wdechową);



trwałej niedrożności - świst monofoniczny (np. 

spowodowany rakiem oskrzela).

Szmer tarcia opłucnej



Jest spowodowany tarciem pomiędzy 
blaszką trzewną a ścienną opłucnej 
podczas trwania zapalenia (zapalenie 
opłucnej). 



Często opisuje się go przez 
porównanie do odgłosu kroków na 
świeżym śniegu.

Płyn w jamie opłucnowej

nad płynem
stwierdza się 

stłumienie 
odgłosu 
opukowego

duża ilość płynu 
może 
powodować 
przemieszczenie 
tchawicy w 
stronę przeciwną 
do zajętej

niemożność 
rozprężania się 
płuca powoduje 
zmniejszenie 
ruchomości 
klatki piersiowej

płyn otaczający płuco upośledza przewodzenie fal 
dźwiękowych z dróg oddechowych do ściany klatki piersiowej, 
powoduje:

osłabienie  drżenia głosowego

 i odgłosu mowy oraz

ściszenie szmerów oddechowych

)

Objawy przedmiotowe odmy 

opłucnowej

 

powietrze otaczające tkankę płucną upośledza przewodzenie szmerów 
oddechowych i drżenia głosowego- 

ściszone, zniesione…

W przypadku odmy wentylowej ciśnienie 
wewnątrz-opłucnowe przewyższa ciśnienie 
atmosferyczne i odsuwa tchawicę

nadmiernie jawny odgłos

 opukowy- bębenkowy

Objawy  zapalenia płuc 

tchawica znajduje 
się w linii środkowej

po stronie 
zagęszczenia 
obserwuje się 
zmniejszoną 
ruchomość klatki 
piersiowej 
spowodowaną 
zmianami w miąższu 
płucnym i 
zmniejszeniem jego 
upowietrznienia

stłumienie odgłosu opukowego

 ponad zagęszczeniem miąższu, tkanka płucna  

zmieniona zapalnie
przewodzi 

szmery oddechowe (oskrzelowy?) i drżenie głosowe w sposób nadmierny; 

mogą być obecne trzeszczenia

Objawy przedmiotowe zwłóknienia 
płuc.

 

tchawica przesunięta 
w stronę zwłóknienia 
z powodu 
zmniejszenia 
objętości płuca

rozprężanie zmniejszone na skutek restrykcji spowodowanej włóknieniem
również trzeszczenia podczas wdechu

zwłókniałe tkanki 
przewodzą szmery 
oddechowe i odgłos 
mowy

Objawy przedmiotowe chorób płuc- 

porównanie

Patologia 

Położenie 

tchawicy 

Odgłos 

opukowy 

Drżenie 

głosowe i 

odgłos mowy 

wysłuchiwan

ej nad 

płucami 

Szmery 

oddechow

e 

Szmery 

dodatkow

e

Odma 

opłucnow

a

prawidłowe 

(przesunięta 

przy odmie 

wentylowej)

nadmiernie 

jawny 

(często 

nieznacznie

)-
bębenkowy

osłabione lub 

zniesione

osłabione 

lub 

zniesione

Patologia 

Położenie 

tchawicy 

Odgłos 

opukowy 

Drżenie 

głosowe i 

odgłos 

mowy 

wysłuchiwa

nej nad 

płucami 

Szmery 

oddechow

e 

Szmery 

dodatkow

e

Niedodma 

oskrzele 

zamknięte

pociągnię

ta w 

kierunku 

niedodmy

stłumion

y

osłabione

ściszone

Zagęszczenie 

tkanki płucnej- 

Niedodma 

-oskrzele 

drożne 

prawidłow

e 

stłumion

y

wzmożone

wzmożon

e (szmer 

oddechow

y 

oskrzelow

y) 

trzeszcze

nia w 

trakcie 

wdechu

Objawy przedmiotowe chorób płuc- 
porównanie

Patologia 

Położenie 

tchawicy 

Odgłos 

opukowy 

Drżenie 

głosowe i 

odgłos 

mowy 

wysłuchiwa

nej nad 

płucami 

Szmery 

oddechow

e 

Szmery 

dodatkowe

Płyn w 

jamie 

opłucnow

ej

prawidłowa 

(przesunięta 

przy dużej 

ilości płynu)

wyraźnie 

stłumiony

osłabione 

lub 

zniesione

ściszone 

lub 

zniesione

często 

trzeszczen

ia tuż nad 

linią płynu

Zwłóknie

nie
tkanki 

płucnej 

pociągnięta 

w stronę 

chorą

lekko 

stłumiony

wzmożone

wzmożone  trzeszczen

ia w 

trakcie 

wdechu

Objawy przedmiotowe chorób płuc- 
porównanie