Leki wpływające na układ krzepnięcia krwi
Lek. med. Krzysztof Marosz
Lek. med. Magdalena Michalska
Leki wpływające na układ krzepnięcia krwi
Lek. med. Krzysztof Marosz
Lek. med. Magdalena Michalska
Proces krzepnięcia
Skurcz naczynia krwionośnego
Funkcja płytek krwi ( adhezja i agregacja )
Funkcja osoczowych czynników krzepnięcia
Fibrynoliza (plazmina)
uszkodzenie – skurcz naczynia – agregacja i adhezja
płytek – pobudzenie kaskady krzepnięcia – SKRZEP
– fibrynoliza
Leki hamujące krzepliwość
Przeciwpłytkowe
Hamujące aktywność trombiny
Potęgujące działanie antytrombiny III
Aktywna postać białka C
Antagoniści wit K
Defibrynujące
Fibrynolityczne (trombolityczne)
Leki przeciwpłytkowe
Kiedy podajemy?
Profilaktyka zawału serca
Profilaktyka udaru mózgu
Leczenie zaburzeń ukrwienia kończyn powstałego na tle
miażdżycy
WSZYSTKIE ZWIĘKSZAJĄ RYZYKO KRWAWIEŃ I WYLEWÓW!
Jak je dzielimy?
Hamujące aktywność tromboksanu i cyklooksygenazy
Hamujące aktywność płytek przez ADP
Inaktywujące receptory IIb/IIIa
Hamujące wytwarzanie płytek
Aspiryna
Podstawowy lek antyagregacyjny
Hamuje aktywność cyklooksygenaz ( mniej
prostaglandyn i tromboksanu, nieodwracalne
zahamowanie agregacji płytek)
Indobufen
Odwracalnie hamuje aktywność cyklooksygenaz
Należy podawać kilka razy dziennie
Diazoksiben
Analog imidazolu hamujący syntezę
tromboksanu
Hamujące aktywację płytek przez
blokowanie ADP
Klopidogrel i tiklopidyna
Klopidogrel - silniejszy i rzadziej
wywołujący działania niepożądane
Stosowane w przypadku nietolerancji
aspiryny lub w połączeniu z nią.
Działania niepożądane to zaburzenia
żołądkowo-jelitowe, trombocytopenia
i neutropenia dotyczą głównie
tiklopidyny.
Leki blokujące receptory płytkowe
GP IIb/IIIa
Receptory te odpowiedzialne są za
agregacje płytek
Abciksimab, tirofiban i eptifibatyd
Wskazania – angioplastyka wieńcowa i
ostra zakrzepica tętnicy wieńcowej
Tirofiban jest przeciwwskazany u chorych
z dużym nadciśnieniem oraz po udarze
krwotocznym i ze skłonnością do krwawień
Leki te podajemy wyłącznie dożylnie!!!
Inne przeciwpłytkowe
Epoprostenol – naturalna prostaglandyna
mająca najsilniejsze działanie
antyagregacyjne, stosowana gdy
potrzebne jest natychmiastowe działanie
np. u chorych dializowanych, w
nadciśnieniu u kobiet w ciąży przy
nadciśnieniu płucnym.
Anagrelid – stosowany przy zakrzepicy
wynikającej z chorób rozrostowych szpiku
kostnego.
Hamujące aktywność trombiny
Antytrombina III
- syntetyzowana z krwi i podawana we wrodzonym
niedoborze a także w zatorowościach gdy heparyna
jest nieskuteczna
Hirudyna, lepirudyna, biwalirudyna
- w odróżnieniu od heparyna nie powoduje
trombocytopenii ani zmian ciśnienia tętniczego.
Argatroban
- stosowany dożylnie w ostrej niewydolności wieńcowej
- może wywoływać zaburzenia rytmu
Potęgujące działanie antytrombiny III
Heparyna
- silne działanie przeciwkrzepliwe
- stosowana w profilaktyce zakrzepicy
tętniczej i żylnej, przy przetoczeniach,
dializie, zawale serca,
- powikłania to reakcje
alergiczne,krwawienia i
trombocytopenia wczesna i późna
Podział heparyn
Niefrakcjonowana (wielkocząsteczkowe)
- stosowane w warunkach szpitalnych przy stałej
kontroli parametrów krzepnięcia
Frakcjonowana (drobnocząsteczkowa)
- endoksaparyna, dalteparyna
- stosowane ambulatoryjnie we wstrzyknięciach
podskórnych
- mają dłuższy okres półtrwania i mniej działań
niepożądanych niż niefrakcjonowane.
Przeciwwskazania do stosowania
heparyny
- skaza krwotoczna
- choroba wrzodowa
- niewydolność wątroby i nerek
- zapalenie wsierdzia
- gruźlica
Przedawkowanie - SIARCZAN
PROTAMINY!!!
Antagoniści wit. K czyli doustne antykoagulanty
- acenokumarol i warfaryna
- hamują działanie czynników krzepnięcia zależnych o wit.
K
II, VII, IX, X.
- zaczynają działać po 3-5 dniach, początkowo podajemy
razem z heparyną
Wskazania
- kontynuacja leczenia heparyną (zakrzepica, po
operacjach)
- po leczeniu trombolitycznym
- po wszczepieniu sztucznych zastawek
cd.
- ocena INR czyli „czasu protrombinowego”
- działania niepożądane to krwawienia, wzrost ryzyka
krwawień do mózgu(starsi), hepato i nefrotoksyczność,
- przeciwwskazane w ciąży, przy skazie krwotocznej,
chorobie wrzodowej, niewydolności wątroby i nerek i
raku żołądka
- wchodzą w wiele interakcji z innymi lekami, ich
działanie nasilają: NLPZty, szerokospektralne
antybiotyki, doustne przeciwcukrzycowe, antyarytmiki
i hipolipemizujące.
- stosowane czasem przez wiele miesięcy lub lat.
Fibrynoliza
To proces przeciwny do krzepnięcia ale
nierozerwalnie z nim związany, polega na
rozpuszczaniu skrzepu powstałego w
procesie krzepnięcia. Zachodzi dzięki
plazminie która jest enzymem
proteolitycznym i rozpuszcza włóknik
(fibrynę) z której zbudowany jest skrzep.
Plazmina powstaje z plazminogenu pod
wpływem aktywatorów ( kalikreina,
tkankowy aktywator plazminogenu)
Leki
fibrynolityczne(trombolityczne)
I generacja - streptokinaza, urokinaza
II generacja - alteplaza
III generacja – reteplaza, lanoteplaza
Wskazania – leczenie prowadzi się prze 12 – 72 godziny
- świeży zawał serca,
- zatory tętnicze i żylne,
Przeciwwskazania
- wrzody żołądka i 12stnicy, ciężkie nadciśnienie, skazy
krwotoczne, małopłytkowość, ciąża.
Hamowanie krzepnięcia in vitro
Stosowane w diagnostyce hematologicznej
w celu zatrzymania krzepnięcia pobranej
krwi
- cytrynian sodu
- szczawian sodu
- EDTA – wiąże wapń hamując krzepnięcie
Niedobory czynników krzepnięcia
Hemofilia A – niedobór cz. VIII
Hemofilia B – niedobór cz. IX
Choroba von Willebranda
Leczenie to substytucja brakujących
czynników krzepnięcia. Przebiega w
specjalistycznych ośrodkach pod ścisłą
kontrolą parametrów krzepnięcia krwi.
Desmopresyna – zwiększa uwalnianie cz.
VIII i von Willenranda.
Leki zwiększające krzepliwość
krwi
Hamujące fibrynolizę
- kwas aminokapronowy
- kwas traneksamowy
Etamsylat
- zwiększa liczbę płytek krwi i uszczelnia ściany
naczyń krwionośnych
- stosowany zapobiegawczo w otolaryngologii,
stomatologii, okulistyce, chirurgii
- zapobiegawczo w cukrzycy i stanach zwiększonej
kruchości naczyń.