WRODZONE ZWICHNIĘCIE BIODRA 

(DYSPLASIA COXAE CONGENITA)

CHD - CONGENITAL HIP DISLOCATION

 

Wioletta Wawrzeńczak

BSW – fizjoterapia rok 3, semestr 6

studia niestacjonarne

CZĘSTOTLIWOŚĆ

W Polsce u ok. 4% noworodków można stwierdzić 

objawy wyraźnej dysplazji stawu biodrowego .

Stosunek procentowy dziewczynek do chłopców 

5:1. 

Wada ta częściej występuje po porodach 

pośladkowych i częściej dotyczy biodra lewego.

Schorzenie częściej dotyczy rasa białej.

 

FIZJOLOGIA

Głowa kości udowej, torebka stawowa i 

panewka w warunkach prawidłowych 

są dobrze ukształtowane już w 10 tyg. 

życia płodowego. Dla prawidłowego 

rozwoju stawu biodrowego niezbędna 

jest zgodność panewki i głowy kości 

udowej. 

     

PATOLOGIA

   Nieprawidłowa pozycja powoduje przebudowę kości 

udowej i jej zniekształcenie. W talerzu biodrowym 

stopniowo wytwarzana jest „fałszywa” panewka 

dopasowująca się do kształtu głowy kości udowej. 

Właściwa panewka przez pewien czas zachowuje swój 

kształt lecz ostatecznie staje się bardziej pionowa i traci 

wklęsłość. Zmiany w tkankach miękkich dotyczą mięśni i 

więzadeł, które ulegają przykurczom.

CZYNNIKI RYZYKA



położenie miednicowe,



płeć żeńska,



dodatni wywiad rodzinny,



deformacje kończyn dolnych,



efekt ciasnoty wewnątrzmacicznej – 
kręcz szyi mięśniopochodny, 
małowodzie, asymetria ustawienia 
kończyn dolnych.

ROZPOZNANIE

   Rozpoznanie wrodzonej dysplazji stawu 

biodrowego odbywa się na podstawie badania 

klinicznego noworodka (najlepiej w pierwszych 

5 dniach po urodzeniu) oraz badania 

radiologicznego, ultrasonograficznego bądź 

rezonansu magnetycznego stawu biodrowego. 

 

Używa się również odpowiednich testów 

prowokacyjnych określających położenie głowy 

kości udowej względem panewki stawu 

biodrowego.

BADANIE PROWOKACYJNE

Objaw Ortolaniego – zwany 

objawem prowokacji repozycji 

stawu biodrowego. Przy 

kończynach dolnych zgiętych w 

stawach biodrowych do 90º 

wykonujemy ruch odwodzenia. 

Objaw jest dodatni, jeśli w 

trakcie manewru pojawi się 

wyczuwalny lub słyszalny efekt 

przeskakiwania, spowodowany 

repozycją niestabilnej głowy 

kości udowej do panewki.

BADANIE PROWOKACYJNE

   

Objaw Barlowa – zwany 

testem prowokacji 

zwichnięcia stawu 

biodrowego. Dokonujemy 

przywiedzenia w stawie 

biodrowym i wykonujemy 

nacisk wzdłuż długiej osi uda i 

przyśrodkowo. Objaw jest 

dodatni, jeśli usłyszymy lub 

wyczujemy przeskakiwanie 

związane ze zwichnięciem 

stawu biodrowego.

BADANIE FUNKCJONALNE

   Obejmuje stwierdzenie ewentualnej asymetrii fałdów 

pośladkowych lub ograniczenie biernego odwiedzenia 

i rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym. 

    Starsze dzieci rozpoczynają chodzenie z dodatnim 

objawem Trendelenburga (niewydolność mięśnia 

pośladkowego średniego) i ograniczeniem wyprostu 

biodra. 

   Dziecko z obustronnym wrodzonym zwichnięciem 

biodra ma chód kołyszący, „kaczkowaty”. 

LECZENIE



zależy od wieku i stopnia zaawansowania 
schorzenia;



ma na celu ustawienie głowy kości udowej w 
odpowiedniej pozycji w panewce i utrzymanie 
tego układu przez odpowiednio długi czas 
(korekcja deformacji);



możliwe jest odtworzenie prawidłowych 
struktur anatomicznych stawu biodrowego

.

LECZENIE ZACHOWAWCZE



 

U noworodków polega na 

szerokim pieluchowaniu. Pieluchy 

układa się w taki sposób, aby 

nóżki były odwiedzone i zgięte w 

stawach biodrowych i 

kolanowych. Dziecko należy 

układać na brzuchu, nie stosować 

szczelnie zaciśniętych becików 

łączących razem nóżki. 



Gdy to nie pomaga lub choroba 

pogłębia się niemowlakom 

zakłada się uprząż Pavlika 

(zdjęcie z boku) – jest to 

specjalny system pasów 

utrzymujących nóżki w pozycji 

odwiedzeniowej ze zgiętymi 

stawami biodrowymi i 

kolanowymi. Uprząż utrzymuje 

się około trzech miesięcy. 

LECZENIE ZACHOWAWCZE

Przeciwwskazania do stosowania szelek 

Pavlika:

•

niestabilność stawu biodrowego 
spowodowana zaburzeniami bilansu 
mięśniowego (mielodysplazja, MPD);

•

patologiczne zwichnięcie stawów 
spowodowane ropnym ich zapaleniem, 

•

nadmierna wiotkość stawów (zespół 
Ehlersa-Danlosa );

•

 brak współpracy ze strony rodziców.

LECZENIE ZACHOWAWCZE



 U niemowląt od 1 do 6 miesiąca życia 

stosuje się uprząż Pavlika, poduszkę Frejki, 

jeżeli to nie pomaga zakłada się opatrunek 

gipsowy na 3-6 miesięcy. 



W wieku 6-12 miesięcy poduszki ani szelki 

juz nie wystarczają. Nóżki należy 

unieruchomić w tzw. „pajacyku” 

utrzymującym je w zgięciu i odwiedzeniu, a 

zezwalającym na inne ruchy w stawie 

biodrowym oraz na pełne ruchy w 

pozostałych stawach. 

LECZENIE OPERACYJNE



Zależne jest od wieku dziecka i stopnia patologii 

biodra. 



U dzieci powyżej 18 miesiąca życia często niezbędne 

jest otwarte nastawianie biodra i założenie opatrunku 

gipsowego, a jeżeli to nie skutkuje wskazane jest 

leczenie operacyjne - osteotomie i plastyka panewki. 



U dzieci starszych (1-3 rok życia) nadwichnięcie czy 

zwichnięcie najczęściej nastawia się w uśpieniu, 

kończyny unieruchamia się w opatrunku gipsowym, 

ustawiając je w zgięciu pod kątem 100-110° w 

stawach biodrowych i w takim odwiedzeniu i 

skręceniu, w jakim głowa kości udowej utrzymuje się 

w panewce. Po 3 miesiącach zmienia sie opatrunek 

gipsowy a kończyny ustawia się w odwiedzeniu do 

kąta 30° i w skręceniu do wewnątrz.

LECZENIE OPERACYJNE

FIZJOTERAPIA PRZEDOPERACYJNA

Fizjoterapia przedoperacyjana 

ma na celu likwidacje 

istniejących przykurczy i 

ogólne usprawnienie dziecka 

oraz wyuczenie ćwiczeń, które 

będą wykonywane po 

zabiegu.

FIZJOTERAPIA POOPERACYJNA

Fizjoterapia pooperacyjna dzieli się na 3 

okresy.

I. Okres gipsu biodrowego:



usprawnienie w 2-3 dniu po zabiegu,



ćwiczenia oddechowe,



w 2 tygodniu – ćwiczenia KKG i obręczy 
barkowych,



ćwiczenia izometryczne mięśni tułowia i 
kończyn (ipsi/kontra- lateralne).

FIZJOTERAPIA POOPERACYJNA

II.

Okres gipsu czynnościowego:



ćwiczenia bierne KKD,



ćwiczenia czynno – bierne,



ćwiczenia czynne,



ruch rotacji wprowadza się dopiero po 2 
miesiącach !!



ćwiczenia w pozycji siedzącej,



masaż,



elektrostymulację,



ćwiczenia w wodzie co drugi dzień.

NIE WOLNO WYKONYWAĆ ĆWICZEŃ W KLĘKU I 

POZYCJI STOJĄCEJ !!!

FIZJOTERAPIA POOPERACYJNA

III.  Okres pooperacyjny:



obciążenia kończyny po upływie 4 – 6 
miesięcy,



nauka chodu.

POWIKŁANIA



bóle biodra;



sporadyczne uczucie przeskakiwania czy kliknięcia;



utykanie (nie zawsze powodem jest ból, może być 
spowodowane także osłabieniem mięśni, 
ograniczoną ruchomością stawu co w konsekwencji 
może skutkować uczuciem zmęczenia);



szybsze zużycie stawu;



większe ryzyko wystąpienia dolegliwości bólowych 
w sąsiednich stawach (stawy krzyżowo-biodrowe, 
odcinek lędźwiowy kręgosłupa, stawy kolanowe).