1
Rynki Finansowe
1
Rynki Finansowe
2
Literatura
Rynki finansowe - przewodnik
encyklopedyczny Wydawca/Producent: Wolters
Kluwer Polska.
A. Sławiński Rynki finansowe PWE 2006
Internet:
,
,
, www.bossa.pl
3
Rynek Finansowy (Financial Market)
Rynek finansowy jest to rynek, na którym
dokonuje się transakcji instrumentami
finansowymi.(Wypych M.; .Finanse i instrumenty
finansowe, Absolwent, Łódź 1997, str.15)
Inne definicje:
„Rynek finansowy jest to miejsce zawierania
transakcji mający za przedmiot szeroko
rozumiany kapitał finansowy”
„Rynek finansowy można określić jako ogół
transakcji papierami wartościowymi będącymi
instrumentami udzielania kredytów krótko-
średnio i długo terminowych”
4
Istota i podział rynku
finansowego
Podstawowe podmioty gospodarki
gospodarstwa domowe
przedsiębiorstwa
jednostki administracji centralnej i
lokalnej
sfera produkcji niematerialnej (wojsko,
nauka, kultura, służba zdrowia)
5
Przedmioty transakcji na rynkach
finansowych.
6
Wszystkie podmioty mogą posiadać nadwyżki lub
braki finansów (środków), powodują one rozwój
rynków finansowych. Rozwój (kreacja) pieniądza
stworzył rynki finansowe. Jest to podstawowa
zmienna. Również nadmiar pieniądza. Krążenie
pieniądza tworzy zasady, narzędzia, instytucje
odpowiadające za zabezpieczenie tego rynku
7
Rola pośredników finansowych
8
Pośrednicy finansowi – są to instytucje, których
zadaniem jest pośredniczenie w przepływie
środków
pieniężnych
pomiędzy
różnymi
podmiotami rynku finansowego polegające na
przyjmowaniu nadwyżek finansowych od tych
podmiotów lub udzielania pożyczek.
Gospodarstwa domowe – najczęściej brak
środków finansowych lub nadwyżka tych środków.
Przedsiębiorstwo – potrzebuje środków na
rozwój lub ma nadwyżkę środków pieniężnych.
Podstawowe pojęcia:
9
Państwo – podmiot na rynku w miarę
wiarygodny (głównie w krajach rozwiniętych),
zawsze ma niedobór środków pieniężnych. W
pewien sposób reguluje rynki finansowe.
Instrument finansowy – pewne zobowiązania
pomiędzy podmiotem dającym kapitał, a
kapitałobiorcą. Może być oparte na normie
prawnej lub mieć charakter nieformalny.
Papier wartościowy –jest to prawo do
przyszłych dochodów lub aktywów (dowolnych
praw finansowych lub dóbr, które mogą być
przedmiotem własności) jego wystawcy
10
Pośrednicy:
Bank
Biuro maklerskie
Giełda papierów wartościowych
Fundusz inwestycyjny
Podmioty parabankowe
Fundusze emerytalne
Towarzystwa ubezpieczeniowe
11
Podział instrumentów finansowych ze
względu na kryterium własnościowe:
Charakterze udziałowym – posiadaczowi dają prawo do części
majątku emitenta; zależy od wartości/ilości papieru
wartościowego. Dają prawo do udziału w zysku z dywidendy
emitenta. Charakter zarządczy (potwierdzają zaangażowanie).
Charakter bezpośredni – udział w pracach zarządu; lub
pośredni – poprzez przedstawicieli. Najczęstszym przykładem
są akcje i bony komercyjne przedsiębiorstw.
Charakterze wierzytelnym – papiery dłużne – są to takie
instrumenty finansowe, które zostały wyemitowane w wyniku
zaciągnięcia zobowiązania przez emitenta w stosunku do
inwestora. W momencie zapadalności ma nastąpić zwrot
uzupełniony o oprocentowanie. Instrument ten może być
zamieniony na inne instrumenty.
Przykład – obligacje zamienianie na akcje przedsiębiorstw,
opcje na akcje.
12
Podział ze względu na kryterium dochodowe
(jaki dochód generują?)
stałym dochodzie
stałym dochodzie
- najcz
- najcz
ęś
ęś
ciej jest to obligacja
ciej jest to obligacja
i certyfikaty depozytowe.
i certyfikaty depozytowe.
o zmiennym dochodzie
o zmiennym dochodzie
- uzale
- uzale
ż
ż
nione od
nione od
ró
ró
ż
ż
n
n
ego
ego
rodzaju zmiennych (stopa inflacji,
rodzaju zmiennych (stopa inflacji,
PKB, wysokość deficytu, bud
PKB, wysokość deficytu, bud
ż
ż
et – charakter
et – charakter
ekonomiczny), oprócz tego determinanty
ekonomiczny), oprócz tego determinanty
polityczne, społeczne
polityczne, społeczne
(np.. Lokaty
(np.. Lokaty
strukturyzowane, obligacje wieloletnie o
strukturyzowane, obligacje wieloletnie o
zmiennej stopie itp..)
zmiennej stopie itp..)
13
Podział ze względu na czas wykupu (termin
zapadalności)
Krótkoterminowe – do 1 roku (obligacje
Skarbu Państwa na 1 rok)
Średnioterminowe – do 3 lat (czasem 5 lat)
Długoterminowe – powyżej 3 lat
Np.. Obligacje 1, 2, 5 10 letnie-emerytalne,
akcje, depozyty, itp
14
PODZIAŁ RYNKÓW FINANSOWYCH
Dwa kryteria:
Dwa kryteria:
czasu i celu
czasu i celu
(do czego jest potrzebny transfer pieniędzy)
(do czego jest potrzebny transfer pieniędzy)
Rynek pieni
Rynek pieni
ęż
ęż
ny – bie
ny – bie
żą
żą
cy
cy
Rynek kapitałowy
Rynek kapitałowy
(bardziej efektywny) – zmienna czasowa jest długoterminowa. Celem jest osiągniecie
(bardziej efektywny) – zmienna czasowa jest długoterminowa. Celem jest osiągniecie
długofalowych zysków, cel dalekosiężny.
długofalowych zysków, cel dalekosiężny.
Podział ze względu na
Podział ze względu na
rodzaj kontrahenta
rodzaj kontrahenta
Rynek pierwotny
Rynek pierwotny
– transakcje pomiędzy emitentem, a pierwszym nabywcą.
– transakcje pomiędzy emitentem, a pierwszym nabywcą.
Rynek wtórny
Rynek wtórny
– pomiędzy inwestorami.
– pomiędzy inwestorami.
Podział
Podział
terytorialny
terytorialny
Rynek krajowy
Rynek krajowy
Rynek regionalny
Rynek regionalny
Rynek ogólno
Rynek ogólno
ś
ś
wiatowy
wiatowy
Podział ze względu na
Podział ze względu na
organizację
organizację
Rynek giełdowy
Rynek giełdowy
– sformalizowana bardzo szczegółowa budowa
– sformalizowana bardzo szczegółowa budowa
Rynek pozagiełdowy
Rynek pozagiełdowy
Podział ze względu na
Podział ze względu na
wyst
wyst
ę
ę
pujące instrumenty
pujące instrumenty
Rynek pieniężny
Rynek pieniężny
– bony skarbowe, bony komercyjne, weksle, lokaty międzybankowe, certyfikaty
– bony skarbowe, bony komercyjne, weksle, lokaty międzybankowe, certyfikaty
depozytowe.
depozytowe.
Rynek kapitałowy
Rynek kapitałowy
– akcje, obligacje, kwity depozytowe, certyfikaty inwestycyjne.
– akcje, obligacje, kwity depozytowe, certyfikaty inwestycyjne.
Rynek instrumentów pochodnych
Rynek instrumentów pochodnych
– opcje, swapy, warranty, futures, forwards.
– opcje, swapy, warranty, futures, forwards.
Rynek walutowy
Rynek walutowy
– waluty.
– waluty.
Rynek kredytowo ‐ bankowy
Rynek kredytowo ‐ bankowy
– kredyty, pożyczki, lokaty bankowe.
– kredyty, pożyczki, lokaty bankowe.
15
Rynek pieni
Rynek pieni
ęż
ęż
ny
ny
– jest rynkiem najbardziej
– jest rynkiem najbardziej
płynnych aktywów finansowych, słu
płynnych aktywów finansowych, słu
żą
żą
cych
cych
jednostkom gospodarczym do pokrycia
jednostkom gospodarczym do pokrycia
zapotrzebowania na kapitał obrotowy, a wi
zapotrzebowania na kapitał obrotowy, a wi
ę
ę
c
c
zapewniający im utrzymanie płynno
zapewniający im utrzymanie płynno
ś
ś
ci.
ci.
Nast
Nast
ę
ę
puje to głownie poprzez zaci
puje to głownie poprzez zaci
ą
ą
ganie
ganie
kredytów i po
kredytów i po
ż
ż
yczek krótkoterminowych.
yczek krótkoterminowych.
Dominują na nim po
Dominują na nim po
ś
ś
rednicy finansowi, ale
rednicy finansowi, ale
równie
równie
ż
ż
inne podmioty, m. in. banki zajmuj
inne podmioty, m. in. banki zajmuj
ą
ą
ce
ce
si
si
ę
ę
lokatami bankowymi na krótki termin
lokatami bankowymi na krótki termin
(do 1
(do 1
roku)
roku)
16
Funkcje rynku
pieniężnego:
Przynoszenie dochodów od wolnych w
Przynoszenie dochodów od wolnych w
danym momencie aktywów oraz
danym momencie aktywów oraz
zapewnianie ci
zapewnianie ci
ą
ą
gło
gło
ś
ś
ci w regulowaniu
ci w regulowaniu
zobowiąza
zobowiąza
ń
ń
Słu
Słu
ż
ż
y pa
y pa
ń
ń
stwu do realizacji okre
stwu do realizacji okre
ś
ś
lonej
lonej
polityki monetarnej, w szczególno
polityki monetarnej, w szczególno
ś
ś
ci
ci
przez wpływ na wielko
przez wpływ na wielko
ść
ść
strumienia
strumienia
poda
poda
ż
ż
y pieni
y pieni
ą
ą
dza i pr
dza i pr
ę
ę
dko
dko
ść
ść
jego
jego
cyrkulacji w gospodarce.
cyrkulacji w gospodarce.
17
Rynek pieniężny dzielimy m.in. na:
Rynek hurtowy
Rynek hurtowy
Rynek detaliczny
Rynek detaliczny
18
Oprocentowanie – wysokość oprocentowania
zależy od stopnia oceny wypłacalności emitenta
oraz zamiany tego waloru na gotówkę, czyli
płynności.
Lokaty międzybankowe – tylko rynek hurtowy
(ile jest nadwyżki finansowej w bankach
komercyjnych powyżej ceny minimalnej).
Najwięcej jest lokat trzydniowych. Najprostsza
forma zarobku dla banku.
19
RYNEK LOKAT MIĘDZYBANKOWYCH
Kształtuje się głownie w zależności od
wysokości nadwyżek ponadobowiązkowych
rezerw gotówkowych banków komercyjnych
Nadwyżki rezerw gotówkowych banki te
mogą lokować w emitowanych przez bank
centralny lub Skarb Państwa walorach
Zawiera się na nim transakcje w dużych,
okrągłych kwotach na okres jednego dnia
do jednego roku
20
Stawki oprocentowania
LIBOR
LIBOR
– stopa oprocentowania lokat
– stopa oprocentowania lokat
międzybankowych w Londynie, zdeterminowana
międzybankowych w Londynie, zdeterminowana
popytem i podażą tych nadwyżek, stanowi ona
popytem i podażą tych nadwyżek, stanowi ona
podstawę do określania stóp procentowych na
podstawę do określania stóp procentowych na
wielu innych segmentach rynku krajowego i
wielu innych segmentach rynku krajowego i
zagranicznego
zagranicznego
LIBID
LIBID
– oznacza ile bank jest skłonny zapłacić
– oznacza ile bank jest skłonny zapłacić
za przyjęcie środków do zagospodarowania ( big
za przyjęcie środków do zagospodarowania ( big
price, to cena, która bank zaplaci)
price, to cena, która bank zaplaci)
WIBOR –
WIBOR –
określona jako roczna stopa
określona jako roczna stopa
procentowa po jakiej bank jest skłonny udzielić
procentowa po jakiej bank jest skłonny udzielić
kredytów innym bankom
kredytów innym bankom
WIBID
WIBID
– określana jako roczna stopa
– określana jako roczna stopa
procentowa, która bank jest gotów zapłacić za
procentowa, która bank jest gotów zapłacić za
środki przyjete w depozyt od innych banków
środki przyjete w depozyt od innych banków
21
Instrumenty rynku
pieniężnego:
Bony skarbowe
Bony skarbowe
Bony pieniężne
Bony pieniężne
Bony komercyjne przedsiębiorstw
Bony komercyjne przedsiębiorstw
Weksle
Weksle
Czeki
Czeki
Akcepty bankowe
Akcepty bankowe
Certyfikaty
Certyfikaty
22
Podział lokat
międzybankowych
O/N – over night – dziś składamy
O/N – over night – dziś składamy
lokatę, koniec na drugi dzień przed
lokatę, koniec na drugi dzień przed
11.
11.
T/N – to next – jutro składamy,
T/N – to next – jutro składamy,
rozwiązujemy pojutrze.
rozwiązujemy pojutrze.
S/N – spot next – składamy jutro,
S/N – spot next – składamy jutro,
rozwiązywana po 2 kolejnych
rozwiązywana po 2 kolejnych
dniach.
dniach.
23
BONY SKARBOWE
Bony skarbowe
Bony skarbowe
– jeden ze starszych instrumentów
– jeden ze starszych instrumentów
finansowych. Pierwszy tego typu papier wyprodukowano w
finansowych. Pierwszy tego typu papier wyprodukowano w
Anglii (1870). Instrument ten ma zerowy stopień ryzyka.
Anglii (1870). Instrument ten ma zerowy stopień ryzyka.
Inwestor ma w pełni gwarancję zwrotu. Ma bardzo wysoki
Inwestor ma w pełni gwarancję zwrotu. Ma bardzo wysoki
stopień płynności (występuje na rynku wtórnym i
stopień płynności (występuje na rynku wtórnym i
pierwotnym). Bony stanowią jedno z zabezpieczeń
pierwotnym). Bony stanowią jedno z zabezpieczeń
kredytowych. Instrument regulacji – ogranicza inflację,
kredytowych. Instrument regulacji – ogranicza inflację,
pobudza gospodarkę.
pobudza gospodarkę. Bony skarbowe to papiery dłużne
Skarbu Państwa o terminach emisji od 8 do 52 tygodni. Ich
oprocentowania ma charakter stały, dyskontowy.
Emisja
Emisja
(wejście na rynek pierwotny) – Ministerstwo
(wejście na rynek pierwotny) – Ministerstwo
Finansów - list emisyjny, minister określa wielkość emisji,
Finansów - list emisyjny, minister określa wielkość emisji,
określa okres.
określa okres.
Bony s
Bony s
tanowią dogodny instrument
tanowią dogodny instrument
krótkoterminowego kredytu do finansowania narastającego
krótkoterminowego kredytu do finansowania narastającego
w czasie deficytu budżetowego.
w czasie deficytu budżetowego.
24
Cechy bonów
skarbowych:
Zerowy stopień ryzyka
Niskie oprocentowanie
Wysoka płynność
Wykorzystywane przez banki centralne do
regulowania obiegu pieniądza w gospodarce
Wykorzystywanie zdeponowanych w banku
bonów skarbowych jako zabezpieczenia
Reprezentantem skarbu państwa przy emisji
bonów skarbowych jest ministerstwo finansów
Bony są w postaci zdematerializowanej
Papiery wartościowe emitowane na okaziciela
25
BONY PIENIĘŻNE
instrumenty, których emitentem jest NBP. Mogą być
emitowane na okres 1 roku (364 dni). Wartość bonu
jest ściśle określona – 10 tys. złotych. Skierowany
wyłącznie do pośredników finansowych, ale nie do
wszystkich, mogą być tzw. dealerzy rynku
pieniężnego (np. grupa banków). NBP wykorzystuje
je do ograniczenia nadpłynności pieniądza na rynku
oraz do stabilizacji stóp procentowych. Mają
charakter raczej zarządczy niż inwestorski.
Bony są sprzedawane na przetargach. Minimalna
wartość transakcji to 1 mln PLN. Nabywcami na
rynku wtórnym nie mogą być inne podmioty jak
banki.
26
BONY KOMERCYJNE
emitowane przez przedsiębiorstwa, pakiet wartościowy
emitowane przez przedsiębiorstwa, pakiet wartościowy
charakteryzuje
się
wysokim
ryzykiem
(cecha
charakteryzuje
się
wysokim
ryzykiem
(cecha
niezabezpieczenia).
niezabezpieczenia).
Mają
f
Mają
f
orm
orm
ę
ę
wirtualn
wirtualn
ą
ą
lub
materialn
lub
materialn
ą
ą
(dokument);
(dokument);
pośrednik
pośrednik
iem jest
iem jest
bank lub biuro maklerskie.
bank lub biuro maklerskie.
W USA – zamknięta edycja do wybranych osób –
W USA – zamknięta edycja do wybranych osób –
akcjonariuszy
(podmiot
zainteresowany
poprawnym
akcjonariuszy
(podmiot
zainteresowany
poprawnym
funkcjonowaniem przedsiębiorstwa). Mogą być imienne lub
funkcjonowaniem przedsiębiorstwa). Mogą być imienne lub
na okaziciela. Rejestry prowadzą banki lub domy maklerskie.
na okaziciela. Rejestry prowadzą banki lub domy maklerskie.
Emitowane ze ściśle określoną wartością nominalną i
Emitowane ze ściśle określoną wartością nominalną i
określonym terminem zapadalności. Emisje papierów
określonym terminem zapadalności. Emisje papierów
komercyjnych są przeprowadzan
komercyjnych są przeprowadzan
e
e
w imieniu lub na rzecz
w imieniu lub na rzecz
agenta emisji, którym z reguły jest bank lub biuro
agenta emisji, którym z reguły jest bank lub biuro
maklerskie.
maklerskie.
27
Rodzaje bonów
komercyjnych:
Bony dyskontowe
Bony dyskontowe
– sprzedawane
– sprzedawane
poniżej swojej wartości, po upływie
poniżej swojej wartości, po upływie
terminu zapadalności inwestor dostaje
terminu zapadalności inwestor dostaje
cenę nominalną.
cenę nominalną.
Bony kuponowe
Bony kuponowe
– sprzedawane po
– sprzedawane po
cenie minimalnej, inwestor otrzymuje
cenie minimalnej, inwestor otrzymuje
kupon odsetkowy (zarobek).
kupon odsetkowy (zarobek).
skonczylem
skonczylem
28
W Polsce występują komercyjne
weksle inwestycyjno ‐ terminowe
tzw. KWITy.
Cechy bonów komercyjnych:
mają postać materialną lub
zdematerializowaną, są emitowane jako
imienne lub na okaziciela
należą do grupy instrumentów
podwyższonego ryzyka
29
WEKSEL
najstarszy instrument finansowy, zaliczany do
najstarszy instrument finansowy, zaliczany do
instrumentów
instrumentów
rynków pienię
rynków pienię
ż
ż
nych
nych
,
,
pod
pod
względem prawnym jest najlepiej
względem prawnym jest najlepiej
doprecyzowany. Jest papierem wartościowym
doprecyzowany. Jest papierem wartościowym
posiadającym formę materialną – dokumentu
posiadającym formę materialną – dokumentu
papierowego. Wystawc
papierowego. Wystawc
a
a
weksla samodzielnie
weksla samodzielnie
lub przez wskazaną osobę zobowiązuje się do
lub przez wskazaną osobę zobowiązuje się do
bezwarunkowego zapłacenia w określonym
bezwarunkowego zapłacenia w określonym
czasie i miejscu określonej kwoty.
czasie i miejscu określonej kwoty.
30
Podział weksli ze względu na
sposób zapłaty; osobę
dłużnika:
Samodzielnie – weksel własny
Poprzez osobę trzecią – weksel trasowany
Podział ze względu na remitenta
(pożyczkodawcę) – osobę, która otrzyma
zapłatę:
Weksel imienny (podaje się daną osobę)
Weksel na okaziciela (nie podaje się
danych, trudny do zaksięgowania)
Weksel na zlecenie (wystawca weksla
zgadza się na zmianę pożyczkodawcy)
31
Weksle wykorzystuje się w układach sieciowych
przedsiębiorstw. Weksel ten ma podobne cechy jak
„żywa gotówka”.
Forma fizyczna weksla może być określona w postaci
druku urzędowego. Wydruk wekslowy – drukowany
przez NBP, można nabyć w bankach komercyjnych,
NBP, urzędach skarbowych (opłata skarbowa
uzależniona od wysokości kwoty na jaką wystawiamy
weksel).
32
Weksel musi zawierać wszystkie
wymagane elementy:
Umieszczenie słowa „weksel” w języku w jakim
będzie cały weksel.
Przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty.
Data wystawienia i zapłaty weksla.
Miejsce wystawienia.
Jeśli jest to weksel imienny lub na zlecenie
muszą się pojawić dane remitenta.
Imię, nazwisko i podpis emitenta.
33
Weksel wykorzystuje się jako
m.in.
Instrument pozwala emitentowi zaciągnąć kredyt –
funkcja kredytowa, pozwala rozłożyć zobowiązanie w czasie.
Funkcja płatnicza – przy wekslu na zlecenie lub
trasowanym, narzędzie płatności za kolejne zobowiązania,
gdyż jest substytutem gotówki.
Funkcja gwarancyjna – gwarancja dodatkowa zobowiązania
finansowego.
Funkcja refinansowa – powiązanie weksla z bankiem, można
zamienić weksel na kredyt bankowy, bank przejmuje
zobowiązanie spłacenia weksla, wtedy gdy nie jest możliwe
spłacenie weksla w określonym czasie przez dłużnika.
34
Czek jest papierem wartościowym przy pomocy
którego wystawca dowolnie rozporządza swoimi
pieniędzmi ulokowanymi w banku. Zzek:
— nie jest narzędziem kredytowania, lecz
spełnia głównie funkcję płatniczą, przy pomocy
której można regulować na bieżąco
zobowiązania;
— może być wystawiony tylko w przypadku
dysponowania odpowiednim pokryciem na
rachunku w banku, natomiast wystawienie
czeku bez pokrycia może spowodować
pociągnięcie do odpowiedzialności karnej;
— może być wystawiony na okaziciela co
upraszcza jego realizację;
— spełnia funkcję obiegową, co oznacza, że
może być przenoszony na inne osoby przy
pomocy indosu.
35
Z pojęciem czeku i weksla związane są następujące
terminy:
1. awal (żyrant) — jest to poręczenie gwarantujące
zapłacenie należności wekslowej lub czekowej;
2. trasant — osoba, która wystawiła weksel ciągniony
(trasowany);
3. trasat — osoba wymieniona w wekslu lub czeku, której
wystawca dokumentu poleca dokonanie zapłaty;
4. akceptant — jest to trasat, który przyjął weksel
trasowany, tzn. złożył na min swój akcept (podpis), stając
się w ten sposób głównym dłużnikiem wekslowym;
5. remitent — pierwszy wierzyciel uprawniony do
odbioru sumy czekowej lub wekslowej;
6. indos — jest to przeniesienie praw wynikających z
weksla lub czeku na inną osobę;
7. indosant — osoba, która ustępuje czek lub weksel
innej osobie (pierwszym indosantem jest remite
8. indosatariusz — osoba, która przejęła prawa czekowe
lub wekslowe od remitenta lub kolejnego po nim
indosanta;
36
Co to jest akcept
bankowy?
Akcept bankowy – weksel na którym bank umieścił
swój podpis gwarantujący spłatę wierzytelności w
określonym czasie, miejscu, kwocie.
Certyfikat depozytowy –bardzo płynny, zbywalny
papier wartościowy wystawiany przez bank w
zamian za założenie lokaty (wkład). Można nim
płacić
różnym
podmiotom
gospodarczym.
Instrument poszukiwany gdy sytuacja na rynkach
finansowych
jest
stabilna,
gdy
stopa
oprocentowania jest w miarę stała. W praktyce
dotyczy pośredników finansowych, przedsiębiorstw.
Państwo, gospodarstwa domowe raczej nie zajmują
się certyfikatami depozytowymi.
37
Rola rynku (sektora)
bankowego
stworzenie mechanizmów gromadzenia środków
oraz ich inwestowania w różne przedsięwzięcia;
zapewnienie możliwości dokonywania płatności
między podmiotami gospodarczymi, transferu w
czasie i ponad granicami;
zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie
zarządzania ryzykiem bankowym;
zapewnienie informacji cenowej, co stwarza
możliwości podejmowania decyzji przez podmioty
gospodarcze;
stworzenie warunków do transformacji środków
inwestowania.
38
Na rozwój systemów
bankowych wywierają wpływ
takie czynniki, jak:
porządek społeczny i gospodarczy,
który określa społeczne wartości i cele
gospodarcze
struktura i wielkość popytu na usługi
bankowe
regulacje prawne działań bankowych
skłonność banków do innowacji
39
Struktura sektora
bankowego w Polsce:
NBP (bank centralny, bank
NBP (bank centralny, bank
banków). Główne role to
banków). Główne role to
umacnianie polskiego pieniądza i
umacnianie polskiego pieniądza i
sprawowanie nadzoru nad
sprawowanie nadzoru nad
bankami
bankami
Banki komercyjne
Banki komercyjne
40
Podstawowym celem
działalności NBP jest
utrzymanie stabilnego
poziomu cen, przy
jednoczesnym wspieraniu
polityki gospodarczej
Rządu
41
Inne zadania NBP
organizowanie rozliczeń pieniężnych;
prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;
prowadzenie działalności dewizowej w granicach
określonych ustawami;
prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;
regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;
kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju
systemu bankowego;
opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej,
bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji
inwestycyjnej;
wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
42
Organami NBP są:
Prezes NBP (Prezes NBP jest
powoływany i odwoływany przez
Sejm na wniosek Prezydenta RP.
Kadencja Prezesa NBP wynosi 6 lat.
Ta sama osoba nie może być
Prezesem NBP dłużej niż przez dwie
kolejne kadencje ;
Rada Polityki Pieniężnej;
Zarząd NBP
43
Zadania Rada Polityki
Pieniężnej:
ustala wysokość stóp procentowych NBP;
ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość
jej oprocentowania;
określa górne granice zobowiązań wynikających z
zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w
zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych;
zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z
działalności NBP;
przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;
ustala zasady operacji otwartego rynku.
Rada dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w
zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej.
Tu skonczylem
44
Banki specjalne-czym
różnią się od banków
detalicznych?
45
Banki specjalne to przede wszystkim banki
inwestycyjne, które zajmują się koncentracją
środków dla finansowania inwestycji. Kapitały te
są mobilizowane nie tylko w drodze wkładów od
klientów, ale także w drodze emisji i sprzedaży
własnych obligacji lub przyjmowania lokat
innych banków czy budżetu.
Do banków specjalnych można zaliczyć banki
inwestycyjne, instytucje kredytu
długoterminowego, banki hipoteczne, rolne
i melioracyjne, a także banki komunalne
46
Przedmiotem działalności banku inwestycyjnego
są operacje na rynku finansowym mające na celu
finansowanie lub doradztwo przy finansowaniu
różnorodnych przedsięwzięć inwestycyjnych. W
szczególności banki inwestycyjne zapewniają
usługi:
Operacje na rynku papierów
wartościowych (działalność brokerska,
działalność dealerska, sprzedaż bezpośrednia
wąskiej grupie inwestorów pośrednictwo w
sprzedaży papierów wartościowych,
projektowanie i handel instrumentami
pochodnymi rynku kapitałowego, organizacja
własnych i obcych emisji, gwarantowanie
emisji
47
Usługi banku
inwestycyjnego -cd
Operacje na rynku pieniężnym: handel
certyfikatami depozytowymi, transakcje
instrumentami pochodnymi rynku
pieniężnego, transakcje terminowe
Zarządzanie funduszami: zarządzanie
płynnymi aktywami i udziałami klientów,
tworzenie i zarządzanie funduszami
podwyższonego ryzyka, tworzenie i
zarządzanie funduszami wspólnego
inwestowania
Doradztwo finansowe
48
Rodzaje banków-cd
Banki hipoteczne - zajmują się udzielaniem pożyczek
zabezpieczonych na hipotece nieruchomości.
Holding bankowy to korporacja, która jest
posiadaczem akcji jednego lub więcej banków. Holdingi
tworzą także przedsiębiorstwa niebankowe, które w
zasadzie powinny być powiązane z bankowością, firmy
hipoteczne, faktoringowe, leasingowe,
ubezpieczeniowe, brokerskie, zajmujące się
doradztwem finansowym, dystrybucją papierów
wartościowych, kredytowaniem sprzedaży ratalnej itp.
Holdingi bankowe mają ułatwiony dostęp do rynków
kapitałowych, większą zdolność zadłużania się w
stosunku do kapitału własnego, a także możliwości
kompensaty strat i zysków przy płaceniu podatków.
49
Spółdzielnie kredytowe,
kasy oszczędnościowe
powiązanie kredytobiorców (członków
spółdzielni) m.in. poprzez ich wkłady
członkowskie z solidarną
odpowiedzialnością materialną za
działalność danej spółdzielni.
powiązanie oszczędnościowej
działalności tych instytucji z potrzebami
drobnych wytwórców i gospodarstw
domo wych, a także samorządów
50
Rynek kapitałowy – jest segmentem rynku finansowego,
który tworzą transakcje zawierane długoterminowymi
instrumentami finansowymi, tzn. instrumentami o
terminie realizacji dłuższym niż rok, przeznaczonymi na
finansowanie inwestycji.
Rynek kapitałowy to rynek, na którym przedmiotem
obrotu są kredyty i udziały średnio- i długoterminowe.
Rynek ten zazwyczaj dzieli się na: rynek papierów
wartościowych, rynek nieruchomości oraz rynek dóbr
inwestycyjnych. W wąskim znaczeniu rynek kapitałowy
utożsamiany jest przede wszystkim z rynkiem papierów
wartościowych, który dzieli się na rynek pierwotny i
wtórny.
Rynek kapitałowy:
· Rynek papierów wartościowych
· Rynek pożyczek hipotecznych
· Rynek długoterminowych pożyczek bankowych
51
Funkcje rynku
kapitałowego:
Umożliwia mobilizacje kapitału – czyli jego
przepływ pomiędzy tymi, którzy posiadają
go w nadmiarze, a tymi którzy go poszukują
w celu finansowania inwestycji
Umożliwia wycenę kapitału poprzez
ustalenie ceny papierów wartościowych na
rynku wtórnym
Zapewnia płynność inwestycji – oznacza to,
że uczestnicy rynku mogą sprzedać
posiadane akcje i obligacje, a uzyskane
pieniądze ulokować w inny sposób
52
Pierwotnym źródłem podaży kapitału są
gospodarstwa domowe, które oszczędzając część
swoich dochodów mogą je pożyczyć (za
odpowiednim wynagrodzeniem) tym, którzy tego
kapitału poszukują. Każdy przedsiębiorca, w
celu uruchomienia lub powiększenia procesu
produkcji musi nabyć na rynku po cenach
rynkowych czynniki produkcji. W przypadku,
gdy nie dysponuje on wystarczającą ilością
własnych środków finansowych, musi jej
pożyczyć. Koszt uzyskania środków pieniężnych
wyrażony stopą procentową określa dolną
granicę opłacalności konkretnego zamierzenia
inwestycyjnego.
53
Czysta stopa procentowa, to teoretyczna cena
pieniądza, jaka obowiązywałaby, gdyby nie było
inflacji i ryzyka gospodarczego. Natomiast
rynkowa stopa procentowa jest ceną
pieniądza, która uwzględnia zarówno inflację,
jak i ryzyko gospodarcze. A zatem jest to
określona suma pieniądza, którą trzeba zapłacić
za użytkowanie jednostki pieniężnej, np.
złotówki w ciągu roku.
54
Pomiędzy rynkiem pieniężnym a rynkiem
kapitału występuje ścisła współzależność,
ponieważ im wyższa jest stopa procentowa,
która kształtuje się na rynku pieniężnym, tym
wyższa jest wymagana stopa rentowności
produkcji, wyrażająca się zyskiem w
przeliczeniu na jednostkę pieniężną, np.
złotówkę nakładu inwestycyjnego.
55
Na wolnokonkurencyjnym rynku kapitału
pożyczkowego następuje zderzenie się
zapotrzebowania zgłaszanego na kredyt z
podażą kapitału pożyczkowego. Rynek kapitału
pożyczkowego znajduje się w równowadze
(czyli jest zrównoważony) przy stopie
procentowej r, przy której do pożyczkobiorców
trafi kwota F jednostek kapitału po-życzkowego
56
Integralną częścią rynku kapitałowego jest
Akcja.
Akcja to papier wartościowy, który świadczy o
udziale jego właściciela w kapitale spółki
akcyjnej i daje mu prawo do określonego
dochodu nazywanego dywidendą.
57
Rodzaje akcji w zależności od
przyjętego kryterium
wyróżnić można akcje imienne, które zawierają imię i
nazwisko właściciela oraz jego adres a także
ewidencjonowane są w księdze akcji imiennych, które każda
spółka musi prowadzić oraz akcje bezimienne (na
okaziciela) zawierające klauzulę „Akcja dla okaziciela” w
celu wskazania konkretnego właściciela (nie muszą być
rejestrowane w księdze prowadzonej przez spółki)
akcje gotówkowe, które mogą być wydane po częściowej
ich zapłacie (nie mniej jednak niż 25% wartości nominalnej) i
do czasu pełnego opłacenia akcje te muszą być imienne,
natomiast po pełnym opłaceniu mogą być wydawane jako
akcje bezimienne, a także akcje aportowe, które muszą być
w pełni pokryte jeszcze przed zarejestrowaniem spół-ki i
wydawane są za wkłady rzeczowe zwane aportami
58
Rodzaje akcji –ciąg dalszy
akcje pojedyncze zawierające wartość
nominalną jednej akcji w jednym dokumencie
oraz akcje zbiorcze zawierające w jednym
dokumencie więcej niż jedną akcję, podając ich
ilość, wartość nominalną pojedynczej akcji oraz
ich łączną wartość
akcje zwykłe, w których wysokość dywidendy
zależy od nominalnej wartości posiadanych akcji
oraz akcje uprzywilejowane dające szczególne
uprawnienia ich posiadaczom i mogą dotyczyć:
prawa głosu, dywidendy a także podziału majątku
spółki w razie jej likwidacji. (np.. „złota akcja”)
59
Wartość (cena) akcji może być
nominalna i wówczas oznacza ona
sumę pieniężną wypisaną na akcji,
emisyjna i oznacza wielkość,
według której akcje oferowane są
przez emitenta do nabycia
subskrybentom oraz bieżąca, która
oznacza cenę po jakiej w danym
momencie można kupić lub
sprzedać akcję.
60
Akcja daje prawo do
określonego dochodu zwanego
dywidendą
61
Załóżmy, że kurs akcji spółki TOREX na giełdzie
warszawskiej wynosi 250 zł. Cena nominalna
akcji wynosi 200 zł, natomiast stopa procentowa
płacona przez banki od złożonego w nich
kapitału 3%. Chcąc obliczyć dywidendę jaką
przyniosą te akcje, wykonujemy następujące
działanie:
62
Cechy rynku
kapitałowego:
Składa się on z wielu segmentów oraz występuje na nim
znacznie większa liczba podmiotów
W transakcjach zawieranych uczestniczą też przedsiębiorstwa
w charakterze pożyczkodawcy
Stopa zwrotu z zainwestowanych w walory rynku
kapitałowego środków jest relatywnie wysoka, zwłaszcza w
długich okresach
Stopa zwrotu podlega znacznym wahaniom, jest także
zróżnicowana dla poszczególnych instrumentów, jak również w
obrębie danej grupy
Stopień ryzyka jest znacznie wyższy, głównie ze względu na
długie terminy zwrotu zainwestowanego kapitału
Przeciętna wartość transakcji zawieranych na rynku
kapitałowym jest o wiele niższa od przeciętnej wartości
transakcji dokonujących się na rynku pieniężnym
63
Efektywność rynku kapitałowego –
ceny akcji w pełni odzwierciedlają
dostępną informację. Ta cecha rynku
kapitałowego jest niezwykle istotna
dla inwestorów przy podejmowaniu
decyzji z zakresu zarządzania
finansowego.
Najistotniejszą cech
Najistotniejszą cech
ą
ą
rynku
rynku
efektywnego jest
efektywnego jest
INFORMACJA
.
.
64
Rodzaje informacji na rynkach
kapitałowych (w zależności od sposobu
reakcji rynku na informacje):
Forma słaba – powierzchowne identyfikowanie wszystkich
zmiennych i zależności między instrumentami prawnymi;
Forma półmocna – jesteśmy w stanie przewidzieć w
przyszłości uzależnienie od determinant
nieekonomicznych. Rynek kapitałowy analizuje też
determinanty o charakterze społecznym, politycznym itp
Forma mocna – na rynku, który nie jest wrażliwy na
determinanty społeczne lub polityczne ale posiada
mechanizmy zabezpieczający przed spekulacjami (w USA
komisje senackie).
Ważna jest nie tyle informacja ale jej
INTERPRETACJA
65
Podział rynku kapitałowego ze
względu na kontrahenta:
Pierwotny – emisja nowych instrumentów
finansowych. Podstawowym celem tej części
rynku jest pozyskiwanie źródeł finansowania
inwestycji przez inwestora.
Wtórny – sprzedaż/zakup już wyemitowanych
papierów wartościowych. Nie daje możliwości
pozyskania kapitału. Wycena działalności
emitenta (ocena).
66
Podział ze względu na to
kto jest kontrahentem:
Rynek publiczny – transakcje
zawierają wszystkie podmioty
gospodarcze posiadające środki
pieniężne
Rynek niepubliczny – propozycja
zakupu papierów wartościowych
skierowana do wybranej grupy
osób
67
Podział ze względu na
występujące podmioty:
Rynek giełdowy – skupiony na
obrocie papierów wartościowych.
Rynek pozagiełdowy
Rynek prywatny – poza ogólnymi
przepisami prawa nie ma
wytycznych działania.
68
Instytucje rynku
kapitałowego i powiązania
między nimi:
69
KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH – forma prawna – spółka
akcyjna. Powołany w 1991 roku, był on wtedy
elementem Giełdy Papierów Wartościowcyh w
Warszawie. W 1994 roku przekształcono w spółkę
akcyjną, po to aby wzmocnić samodzielność
kontrolną tej jednostki; uniezależnienie od giełdy
(udziały: 1/3 Skarb Państwa, 1/3 NBP, 1/3 GPW).
Jest jednostką nadzorczą kontrolującą obrót
papierów wartościowych w Polsce poprzez tzw.
system depozytowo ‐ rozliczeniowy. Pełni
funkcję źródła informacji.
70
Zadania KDPW:
Zadanie rozliczania transakcji na publicznym rynku kapitałowym.
Polega ona na transferze papierów wartościowych pomiędzy kontami
uczestników tego rynku. KDPW posiada informacje o tym ile dany
klient posiada papierów wartościowych. Zmiany wysokości depozytów
są wynikiem kupna/sprzedaży papierów wartościowych.
Przechowywanie papierów wartościowych dopuszczonych do
publicznego obrotu. W momencie emisji poszczególnych instrumentów
finansowych – weryfikacja w KDPW (ilość, wartość papierów
wartościowych, przed emisją dostają kody literowo‐liczbowe). Poprzez
normy ISO ogranicza się ryzyko błędnej informacji.
Regulowanie zobowiązań pomiędzy właścicielami papierów
wartościowych, a emitentami tych papierów np. wypłata dywidendy,
oprocentowania; zamiana obligacji na akcje przedsiębiorstwa, prawo
poboru – pierwokupu do akcji.
Nadzór nad wielkością emisji papierów wartościowych znajdujących
się na rynku. KDPW sprawdza czy nie nastąpił błąd podczas transakcji
i jest za dużo papieru niż go wyemitowano.
Zarządzanie funduszem rozliczeniowym – w ramach KDPW jest
jednostka o tej nazwie. Zabezpiecza transakcje gdy brakuje środków
na kontach któregoś z klientów. Utworzony z obligatoryjnych wpłat
klientów. Później należy to spłacić. Swoista rezerwa.
71
Komisja Nadzoru Finansowego (2006)
dążenie państwa do scentralizowania komisji
nadzorujących rynek finansowy. W 2008 roku dołączono do
zakresu działań, nadzór nad bankami. Rola KNF:
a) Prawidłowość działania rynków finansowych
b) Charakter strategiczny, dbanie o rozwój rynków
c) Zadania o charakterze informacyjno – edukacyjnym
d) Prawo udziału w tworzeniu aktów normatywnych
e) Rozwiązywanie sporów w sposób polubowny między
uczestniczącymi rynkami/ uczestnikami rynków
Szczegółowe uprawnienia na rynku kapitałowym
a) instytucja dopuszczeniowa – dopuszcza papiery
wartościowe do obrotu
b) stoi na straży dobrej informacji
c) pełni kontrole nad funkcjonowaniem giełd, domów
maklerskich, etc.
72
Domy i biura maklerskie
DOMY/BIURA MAKLERSKIE – różnią się
wysokością kapitału (biuro ma mniejszy
kapitał). Domy były tworzone przede wszystkim
przez banki, a biura były zakładane jako zwykła
działalność gospodarcza. Wielkość kapitału
ustalana jest każdorazowo przy rozpatrywaniu
wniosku o utworzenie domu/biura. Zgodę
wydaje Komisja Nadzoru Finansowego. Istnieje
Wymóg formalny – zatrudniani muszą być
pracownicy z uprawnieniami maklerskimi
(egzamin państwowy i uzyskanie licencji na
prowadzenie tego typu działalności).
73
Domy/biura muszą posiadać szerokie rezerwy
ubezpieczające od odpowiedzialności cywilnej.
Istnieją dwie kategorie maklerów: w
domach/biurach oraz giełdowi (wykonujący
zlecenia).
Różnica między maklerem a doradcą
inwestycyjnym - maklerzy wykonują tylko
zlecenia, a doradcy mogą kreować trendy.
Doradca w imieniu klienta inwestuje środki
finansowe.
74
Kryterium wyboru domu
maklerskiego:
dostępno
dostępno
ść
ść
do maklera
do maklera
renoma
renoma
lokacja przy banku klienta
lokacja przy banku klienta
Internetowa platforma
Internetowa platforma
transakcyjna
transakcyjna
75
TEMAT: GIEŁDA
PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH
76
Giełda papierów wartościowych –
regulowane, odbywające się w określonym
miejscu i czasie, spotkania osób pragnących
zawrzeć umowę kupna i sprzedaży, oraz osób
pośredniczących. Przedmiotem transakcji są
zamienne papiery wartościowe.
77
Cechy giełdy:
instytucja uregulowana prawnie
transakcje są zawierane bez
pokazania przedmiotu transakcji
jednorodność transakcji
nieodłączny i jedyny uczestnik
rynku wtórnego
78
ZLECENIE MAKLERSKIE – oferta kupna lub
sprzedaży danego papieru wartościowego
sporządzona przez maklera giełdowego w ściśle
określonej formie. Elementy formalne treści
zlecenia:
Nazwa pełna lub kodowa danego papieru
wartościowego
Sprecyzowanie czy jest to oferta kupna czy
sprzedaży
Limit ceny (może być ale nie musi); tzw.
polecenie wykonania bez względu na cenę.
Określenie liczby papierów wartościowych
Termin ważności zlecenia – datowanie
Data wystawienia zlecenia
Oznaczenie zleceniodawcy
79
Rodzaje zleceń:
Zlecenie z limitem ceny
Zlecenie z limitem ceny
Zlecenie z limitem aktywacji
Zlecenie z limitem aktywacji
Zlecenie z terminem wa
Zlecenie z terminem wa
ż
ż
no
no
ś
ś
ci do
ci do
ko
ko
ń
ń
ca sesj
ca sesj
i
i
Zlecenie z decyzj
Zlecenie z decyzj
ą
ą
zrealizuj/anuluj
zrealizuj/anuluj
80
PCR - "zlecenie po cenie
rynkowej
nie zawiera limitu ceny
nie zawiera limitu ceny
przyjmowane wyłącznie w trakcie notowań ciągłych (z
przyjmowane wyłącznie w trakcie notowań ciągłych (z
wyłączeniem okresów równoważenia rynku)
wyłączeniem okresów równoważenia rynku)
warunkiem przyjęcia jest istnienie chociaż jednego
warunkiem przyjęcia jest istnienie chociaż jednego
przeciwstawnego zlecenia oczekującego z limitem ceny
przeciwstawnego zlecenia oczekującego z limitem ceny
wykonywane jest po najlepszym limicie zlecenia oczekującego
wykonywane jest po najlepszym limicie zlecenia oczekującego
niezrealizowana część pozostaje w arkuszu zleceń z limitem
niezrealizowana część pozostaje w arkuszu zleceń z limitem
ostatniej transakcji
ostatniej transakcji
nie może zawierać dodatkowego warunku "limitu aktywacji"
nie może zawierać dodatkowego warunku "limitu aktywacji"
81
PCRO - "zlecenie po cenie
rynkowej na otwarcie"
nie zawiera limitu ceny
nie zawiera limitu ceny
przyjmowane wyłącznie w fazie przed sesją, przed otwarciem,
przyjmowane wyłącznie w fazie przed sesją, przed otwarciem,
przed zamknięciem oraz w okresie równoważenia rynku; nie
przed zamknięciem oraz w okresie równoważenia rynku; nie
jest przyjmowane w trakcie notowań ciągłych
jest przyjmowane w trakcie notowań ciągłych
niezrealizowana część pozostaje w arkuszu z limitem równym
niezrealizowana część pozostaje w arkuszu z limitem równym
kursowi z fixingu
kursowi z fixingu
nie jest przyjmowane w przypadku warrantów, praw poboru
nie jest przyjmowane w przypadku warrantów, praw poboru
oraz na pierwszą sesję, na której notowany jest dany walor
oraz na pierwszą sesję, na której notowany jest dany walor
nie może zawierać dodatkowych warunków realizacji:
nie może zawierać dodatkowych warunków realizacji:
"minimalnej wielkości wykonania", "wielkości ujawnianej",
"minimalnej wielkości wykonania", "wielkości ujawnianej",
"limitu aktywacji"
"limitu aktywacji"
82
Fixing - faza sesji w systemie kursu jednolitego i
w systemie notowań ciągłych, w której jest
ustalany kurs. W systemie kursu jednolitego
odbywa się to dwa razy dziennie o godz. 11.15 i
15.00, a w systemie notowań ciągłych
występują: fixing na otwarcie (ustalany jest
wtedy kurs otwarcia) o godz. 9.00, na rynku
instrumentów pochodnych, i o godz. 10.00, na
rynku kasowym, oraz fixing na zamknięcie
(ustalany jest kurs zamknięcia) o godz. 16.00
zarówno dla instrumentów pochodnych, jak i
rynku kasowego.
83
PKC - "zlecenie po każdej
cenie"
nie zawiera limitu ceny
nie zawiera limitu ceny
przyjmowane w fazie przed sesją i w czasie notowań ciągłych
przyjmowane w fazie przed sesją i w czasie notowań ciągłych
musi być wykonane w całości choćby w kilku transakcjach
musi być wykonane w całości choćby w kilku transakcjach
podlega realizacji po cenach najlepszych zleceń
podlega realizacji po cenach najlepszych zleceń
przeciwstawnych
przeciwstawnych
jeśli podczas notowań ciągłych zlecenie PKC nie może być
jeśli podczas notowań ciągłych zlecenie PKC nie może być
zrealizowane w całości (w arkuszu nie ma zleceń
zrealizowane w całości (w arkuszu nie ma zleceń
przeciwstawnych z limitem ceny zapewniających jego pełną
przeciwstawnych z limitem ceny zapewniających jego pełną
realizację), wówczas jest ono anulowane i rozpoczyna się proces
realizację), wówczas jest ono anulowane i rozpoczyna się proces
równoważenia rynku
równoważenia rynku
nie jest przyjmowane w przypadku warrantów, praw poboru oraz
nie jest przyjmowane w przypadku warrantów, praw poboru oraz
na pierwszą sesję, na której notowany jest dany walor
na pierwszą sesję, na której notowany jest dany walor
nie może zawierać dodatkowych warunków realizacji:
nie może zawierać dodatkowych warunków realizacji:
"minimalnej wielkości wykonania", "wielkości ujawnianej".
"minimalnej wielkości wykonania", "wielkości ujawnianej".
84
Pojęcia związane z giełdą
–cd.
Analiza fundamentalna
Analiza fundamentalna
– metoda wyceny
– metoda wyceny
papieru wartościowego biorąca pod uwagę
papieru wartościowego biorąca pod uwagę
głównie analizę danych księgowych (bilans,
głównie analizę danych księgowych (bilans,
rachunek wyników, rachunek przepływów
rachunek wyników, rachunek przepływów
gotówki) oraz możliwości rozwoju danej branży.
gotówki) oraz możliwości rozwoju danej branży.
Analiza techniczna
Analiza techniczna
– metoda określenia
– metoda określenia
ruchu kursu papieru wartościowego w
ruchu kursu papieru wartościowego w
przyszłości na podstawie wykresu obrazującego
przyszłości na podstawie wykresu obrazującego
dotychczasowe jego zachowanie,
dotychczasowe jego zachowanie,
wykorzystująca w tym celu wiele wskaźników
wykorzystująca w tym celu wiele wskaźników
analizy technicznej.
analizy technicznej.
85
Asymilacja
Asymilacja
– połączenie dwóch serii tego
– połączenie dwóch serii tego
samego papieru wartościowego.
samego papieru wartościowego.
Arkusz zleceń
Arkusz zleceń
– skumulowane zestawienie
– skumulowane zestawienie
wszystkich zleceń kupna i sprzedaży na dany
wszystkich zleceń kupna i sprzedaży na dany
papier wartościowy przekazanych do systemu
papier wartościowy przekazanych do systemu
giełdowego w danym momencie, ułożone w
giełdowego w danym momencie, ułożone w
odpowiednim porządku.
odpowiednim porządku.
bd
bd
(bez prawa do dywidendy)
(bez prawa do dywidendy)
– informacja
– informacja
podawana obok kursu giełdowego danej spółki,
podawana obok kursu giełdowego danej spółki,
podawana następnego dnia po ostatnim dniu
podawana następnego dnia po ostatnim dniu
uprawniającym do nabycia akcji z prawem do
uprawniającym do nabycia akcji z prawem do
dywidendy oznaczająca, że obecni nabywcy
dywidendy oznaczająca, że obecni nabywcy
akcji nie otrzymają już dywidendy za ostatni rok
akcji nie otrzymają już dywidendy za ostatni rok
obrachunkowy.
obrachunkowy.
86
Blue chips
Blue chips
– spółki o silnych podstawach
– spółki o silnych podstawach
fundamentalnych, charakteryzujące się
fundamentalnych, charakteryzujące się
stosunkowo niewielkimi zmianami cen i
stosunkowo niewielkimi zmianami cen i
dużą płynnością.
dużą płynnością.
Book building
Book building
( księga popytu ) – proces
( księga popytu ) – proces
wspomagający ustalanie ceny emisyjnej
wspomagający ustalanie ceny emisyjnej
papieru wartościowego przeprowadzany
papieru wartościowego przeprowadzany
przez spółkę wśród przyszłych,
przez spółkę wśród przyszłych,
potencjalnych akcjonariuszy dzięki,
potencjalnych akcjonariuszy dzięki,
któremu spółka poznaje skalę
któremu spółka poznaje skalę
zainteresowania jej akcjami.
zainteresowania jej akcjami.
87
Certyfikat inwestycyjny
Certyfikat inwestycyjny
- papier wartościowy na
- papier wartościowy na
okaziciela, emitowany przez fundusze inwestycyjne
okaziciela, emitowany przez fundusze inwestycyjne
typu zamkniętego. W przeciwieństwie do jednostek
typu zamkniętego. W przeciwieństwie do jednostek
uczestnictwa funduszy otwartych, certyfikat
uczestnictwa funduszy otwartych, certyfikat
inwestycyjny może być przedmiotem obrotu
inwestycyjny może być przedmiotem obrotu
giełdowego. Fundusz inwestycyjny zamknięty nie
giełdowego. Fundusz inwestycyjny zamknięty nie
dokonuje umorzeń na wzór funduszy otwartych.
dokonuje umorzeń na wzór funduszy otwartych.
Giełda jednak nie jest jedynym miejscem, gdzie
Giełda jednak nie jest jedynym miejscem, gdzie
może dojść do wymiany certyfikatów pomiędzy
może dojść do wymiany certyfikatów pomiędzy
uczestnikami funduszu. Taką operację można
uczestnikami funduszu. Taką operację można
wykonać sporządzając umowę cywilno-prawną
wykonać sporządzając umowę cywilno-prawną
sprzedaży.
sprzedaży.
88
Day trading
Day trading
– metoda inwestowania krótkoterminowego,
– metoda inwestowania krótkoterminowego,
polegająca na zamykaniu pozycji otwartych tego samego
polegająca na zamykaniu pozycji otwartych tego samego
dnia
dnia
Dywersyfikacja
Dywersyfikacja
- inwestowanie w różnego rodzaju
- inwestowanie w różnego rodzaju
instrumenty finansowe w celu ograniczenia ryzyka strat
instrumenty finansowe w celu ograniczenia ryzyka strat
spowodowanych nietrafioną lokata.
spowodowanych nietrafioną lokata.
Kontrakty terminowe (futures)
Kontrakty terminowe (futures)
– papier wartościowy,
– papier wartościowy,
którego cena jest zależna od kursu instrumentu bazowego
którego cena jest zależna od kursu instrumentu bazowego
przypisanego danemu kontraktowi. Jest to umowa, w której
przypisanego danemu kontraktowi. Jest to umowa, w której
sprzedający zobowiązuje się sprzedać określony instrument
sprzedający zobowiązuje się sprzedać określony instrument
bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle określonym
bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle określonym
terminie, a kupujący zobowiązuje się kupić ten instrument
terminie, a kupujący zobowiązuje się kupić ten instrument
za tę samą cenę, w tym samym terminie. Np..na WIG20
za tę samą cenę, w tym samym terminie. Np..na WIG20
89
Kurs odniesienia – kurs, względem którego
wyznaczane jest maksymalne odchylenie kursu.
W notowaniach jednolitych kursem odniesienia
jest ostatni kurs jednolity danego papieru. W
notowaniach ciągłych kurs wyznaczony w
trakcie fixingu na otwarcie lub w trakcie
równoważenia na otwarciu, staje się kursem
odniesienia. W przypadku instrumentów, dla
których w trakcie fixingu na otwarcie nie został
wyznaczony kurs otwarcia, kursem odniesienia
jest kurs zamknięcia z poprzedniej sesji.
90
Podział akcji – wymiana wszystkich akcji danej
spółki na proporcjonalnie większą liczbę akcji,
których wartość nominalna zostaje w takich
samych proporcjach zmniejszona. Przykład: jeśli
przed wymianą kapitał akcyjny spółki dzielił się
na 10 mln akcji o wartości nominalnej 20 zł
każda, to po wymianie w proporcjach 1:2 będzie
się dzielił na 20 mln akcji o wartości nominalnej
10 zł każda. Proporcje te dotyczą również kursu
odniesienia dla notowań giełdowych na
następnej sesji po wymianie.
Prawo Do Akcji (PDA) – instrument finansowy
umożliwiający nabywcom akcji nowych emisji
odsprzedanie tychże przed wprowadzeniem ich
do obrotu giełdowego.
91
Prawo Poboru (PP)
Prawo Poboru (PP)
– instrument finansowy
– instrument finansowy
dający jego posiadaczowi możliwość zakupu
dający jego posiadaczowi możliwość zakupu
akcji nowej emisji spółki bez ograniczeń
akcji nowej emisji spółki bez ograniczeń
ilościowych w zależności od liczby posiadanych
ilościowych w zależności od liczby posiadanych
praw poboru. Np. za 5 praw poboru można kupić
praw poboru. Np. za 5 praw poboru można kupić
1 akcję nowej emisji.
1 akcję nowej emisji.
TKO
TKO
– teoretyczny kurs otwarcia. Kurs ustalany
– teoretyczny kurs otwarcia. Kurs ustalany
na podstawie złożonych zleceń prezentowany
na podstawie złożonych zleceń prezentowany
przed ogłoszeniem kursu z fixingu na otwarcie,
przed ogłoszeniem kursu z fixingu na otwarcie,
na zamknięcie i z notowań jednolitych.
na zamknięcie i z notowań jednolitych.
Widełki
Widełki
– potoczna nazwa dolnego i górnego
– potoczna nazwa dolnego i górnego
ograniczenia wahań kursu.
ograniczenia wahań kursu.
92
Strategie inwestycyjne na
giełdzie – kilka pytań
Po co inwestuję? (dla zysku, zabawy, na
Po co inwestuję? (dla zysku, zabawy, na
kupno samochodu)
kupno samochodu)
Jakie kwoty jestem w stanie
Jakie kwoty jestem w stanie
zainwestować?
zainwestować?
Ile z tego mogę stracić?
Ile z tego mogę stracić?
Jaki jest horyzont moich inwestycji?
Jaki jest horyzont moich inwestycji?
Ile czasu tygodniowo poświecę na
Ile czasu tygodniowo poświecę na
analizy swoich inwestycji?
analizy swoich inwestycji?
Co wiem na temat giełdy, ekonomii czy
Co wiem na temat giełdy, ekonomii czy
praw rządzących rynkiem?
praw rządzących rynkiem?
93
Rodzaje strategii
Strategia aktywna (analiza techn.
Strategia aktywna (analiza techn.
Strategia pasywna (analiza
Strategia pasywna (analiza
fundamentalna)
fundamentalna)
Strategia systematycznego
Strategia systematycznego
inwestowania
inwestowania
94
Analiza fundamentalna-
etapy
Analizy makroekonomicznej.
Analizy makroekonomicznej.
Analizy sektorowej.
Analizy sektorowej.
Analizy sytuacyjnej firmy.
Analizy sytuacyjnej firmy.
Analizy finansowej spółki.
Analizy finansowej spółki.
Wyceny akcji.
Wyceny akcji.
95
Analiza techniczna-
założenia
rynek dyskontuje wszystko,
rynek dyskontuje wszystko,
ceny podlegają trendom,
ceny podlegają trendom,
historia się powtarza.
historia się powtarza.