Anatomia i fizjologia przyzębia

Tkanki przyzębia



Błona śluzowa



Dziąsło



Cement korzeniowy



Ozębna, więzadło

ozębnej



Właściwa kość

zębodołu, okostna

Funkcje poszczególnych

elementów przyzębia



Zakotwiczenie zębów w zębodołach



Scalanie zębów w obrębie szczęk, tworząc

łuki zębowe



Dopasowywanie do zmian czynnościowych

i topograficznych



Umożliwianie zmiany ustawienia zębów



Naprawianie skutków urazów



Wyścielenie nabłonkowe jamy ustnej



Zapewnienie obwodowych mechanizmów

obronnych przeciwko infekcji



Odczuwanie bólu, ucisku, dotyku

Błona śluzowa

Wyścielająca

(niezrogowaciała):

• Wyrostek zębodołowy

• Przedsionek j.u.

• Policzki i wargi

• Dno j.u. i brzuszna pow. języka

• Podniebienie miękkie

Specjalna:

grzbiet języka- pośredniczy

w odbieraniu bodźców

dotykowych, temperatury

i smaku

Żująca

(zrogowaciała):

• dziąsło

•Podniebienie twarde

(przeciętna grubość nabłonka

0,3mm)

Dziąsło (gingiva)



Zwane także przyzębiem brzeżnym



Charakteryzuje się

girlandowatym

kształtem z zaznaczonymi brodawkami

międzyzębowymi



Części przedsionkowe i językowe brodawek międzyzębowych połączone są

„siodłowato”



Kolor: od bladoróżowego do koralowego lub „koloru malwy”- ludzie pochodzenia

północnoeuropejskiego, ciemniejsze zabarwienie dziąseł dzięki melanocytom w

populacji południowoeuropejskiej, afrykańskiej i azjatyckiej



Twarde, niepodatne na ucisk, matowolśniące



Dołeczki na pow. dziąsła przyczepionego (w okolicy brodawek) przypominające

skórkę pomarańczy- wynik trzpieniowato rozchodzących się wypustek tk.łącznej

(lamina propria)



Bruzda dziąsłowa oddziela dziąsło brzeżne od przyczepionego



Dziąsło wolne pokrywa granicę szkliwno- cementową na ok. 1-2mm



Rowek dziąsłowy przy zębie ma głębokość 0,1-0,5mm



Granica śluzówkowo- dziąsłowa (linea girlandiformis) ogranicza dziąsło od strony

wierzchołka



Składa się z nabłonka (pokrywającego pow. dziąsła wolnego i przyczepionego,

nabłonka rowka dziąsł. oraz nierogowaciejącego nabłonka łączącego) i mocnej

tkanki łącznej włóknistej- blaszki właściwej (lamina propria), która posiada

nadzębodołowy aparat wieszadłowy. BRAK błony podśluzowej !

Cement korzeniowy

Powstaje przed wyrznięciem zęba, podczas kształtowania się korzenia

oraz cały czas po zakończeniu jego wzrostu. Za produkcję cementu

odpowiedzialne są cementoblasty, cementocyty i fibroblasty.



Cement bezkomórkowy bezwłóknisty

→

na pow. szkliwa w postaci

wysp, funkcja nieznana



Cement bezkomórkowy obcowłóknisty

→ grubość 20-250

m, w

części przyszyjkowej i środkowej korzenia, składa się z włókien

kolagenowych (Sharpeya), włókna te przechodzą w ozębną, wiążąc

korzeń z kością zębodołu



Cement komórkowy własnowłóknisty

→ produkt cementoblastów

oraz w późniejszym czasie ozębnej, zawiera cementocyty, brak

włókien Sharpeya, jest także cementem reparacyjnym



Cement komórkowy mieszanowłóknisty

→ grubość 100-600

częściowo porowaty, występuje w przyszczytowej części korzenia i

w obrębie furkacji zębów wielokorzeniowych, umożliwia okluzyjne i

mezjalne przemieszczenie

Ozębna



Inaczej desmodont



Zbita tkanka łączna, bogata w komórki i włókna, umocowuje ząb w

zębodole



Szpara ozębnowa w połowie długości jest węższa (0,12- 0,17mm) niż na

wysokości brzegu wyr. zębodołowego (0,17- 0,23mm) lub przy wierzchołku

korzenia (0,16- 0,24mm), zaś czynnościowe obciążenie zęba może

spowodować poszerzenie szpary ozębnowej i pogrubienie więzadła

ozębnowego

W OBRĘBIE WIĘZADŁA PRZYZĘBNEGO WYRÓŻNIA SIĘ:

WŁ. NADZĘBODOŁOWE

POZIOME (wyrostek zębodołowy-cement korzeniowy )

SKOŚNE (wyr. zębodołowy- poł. szkliwno- zębinowe)

MIĘDZYKORZENIOWE (brzeg wyrostka zębodołowego-cement korzeniowy )

WIERZCHOŁKOWE (wyrostek zębodołowy-cement korzeniowy wierzchołka )

Ozębna c.d.

W skład substancji podstawowej ozębnej wchodzą glikoproteiny

niekolagenowe, glikozaminoglikany, hybrydy siarkowe

galaktozaminoglikanów oraz proteoglikany.

Elementy komórkowe wchodzące w skład ozębnej to:

Komórki tkanki łącznej

(50% wszystkich kom. to fibroblasty

układające się bliżej szyjki prostopadle, zaś skośnie w kierunku

wierzchołkowym; pozostałe 50% to osteoblasty leżące na

powierzchni kości, cementoblasty na powierzchni cementu,

osteoklasty, cementoklasty, niezróżnicowane kom. Mezenchymalne)

Komórki nabłonka

(resztki nabłonkowe Malasseza są pozostałościami

rozwojowymi pochewki nabłonkowej Hertwiga)

Komórki obronne

(makrofagi, eozynofile, komórki tuczne)

Komórki el. nerwowo- naczyniowych

(wraz z wiekiem zmienia się ich

gęstość) → wyróżniamy splot żylny dziąsłowy oraz koszyk

naczyniowy (odgałęzienia tt. zębodołowych podoczodołowych, tt.

językowe i bródkowe), koszyk naczyń limfatycznych, włókna

nerwowe

Parę słów o unerwieniu i

receptorach ozębnej

Unerwienie → odgałęzienia nerwu V dochodzące do korzenia

zęba (rejestrują ucisk, regulują skurcz mięśni żucia),

wolne zakończenia nerwowe wł. sensorycznych

Receptory:

Wolne zakończenia nerwów odchodzące od splotu

nerwowego ozębnej

Rozmieszczone są na cemencie korzeniowym i blaszce

zbitej zębodołu

Korelują czynności fizjologiczne przyzębia

Rec. czuciowe wewnątrz jamy zęba i w ozębnej

Rec. zewnętrzne mają za zadanie: czucie konsystencji

pokarmu i reakcja ruchowa

Rec. Nacisku- ciałka Paciniego, odbierają bodźce

mechaniczne, termiczne, chemiczne, chronią organizm

Kość wyrostka

zębodołowego

W jej budowie możemy wyróżnić:

Warstwę zbitą wewn.

- cienką, zawierająca otworki kończące kanały

odżywcze Volkmanna,przez które przebiegają nerwy i naczynia

krwionośne z kości do ozębnej

Warstwę gąbczastą

– stanowi podparcie dla zębodołu, zawiera nerwy i

naczynia

Warstwę zbitą zewn.

- w zależności od nasilenia czynności i

działających sił,układ beleczek kostnych ulega stałej przebudowie,ich

ilość może się zwiększać lub zmniejszać

Kość wyrostka zębodołowego jest pokryta

okostną

W ŻUCHWIE

warstwa zbita jest gruba a gąbczasta cienka

W SZCZĘCE

warstwa zbita jest cienka a gąbczasta gruba, z czego grubsza

jest od str. przedsionka

We właściwą kość zębodołu wnikają promieniście włókna kolagenowe

Sharpeya mające połączenie z włóknami ozębnej

Na zdj RTG widzimy bardzo dobrze blaszkę zbitą zębodołu i przegrody

międzyzębowej !

Kość wyrostka

zębodołowego

Wyróżnia się 3 typy komórek :



Osteoblasty



Osteocyty znajdujące się w lakunach kości



Osteoklasty znajdujące się w tzw. lakunach

Howshipa

Ciekawostka ! Tkankę kostną utworzoną

przez 150 osteoblastów rozpuści

enzymatycznie tylko 1 osteoklast.

Fizjologia przyzębia

cykle odtwórcze-

wymiana tkanki łącznej

dziąsła, cementogeneza, cykl odtwórczy

ozębnej, przebudowa kości podczas wzrostu

szczęk, wyrzynania zębów i wymiany uzębienia,

złożony ruch posteruptywny

mechanizmy obronne-

przed urazami

mechanicznymi, termicznymi i chemicznymmi,

ochrona przed inwazją bakterii obszaru

nazębno- dziąsłowego

Możliwości reparacyjne-

replantacje lub

transplantacje przy zachowanych włóknach

ozębnej na powierzchni korzenia, lecz sam

potencjał regeneracyjny przyzębia jest dość

silnie ograniczony

Podsumowanie

utrzymanie w zdrowiu poszczególnych

składowych przyzębia, odpowiednia higiena j.u.

oraz zabiegi profilaktyczne pozwala na uniknięcie

ciężkich chorób przyzębia, które niosą za sobą

niebezpieczne i często bardzo bolesne powikłania,

ponieważ zmiany patologiczne w jednej ze

składowych indukują dalszą patologię w

pozostałych elementach anatomicznych

przyzębia, potrzebne jest wtedy długotrwałe

leczenie

z powodu chorób przyzębie traci swoje funkcje

fizjologiczne, np. nie jest w stanie utrzymac zęba

w zębodole, dlatego tak ważne są zabiegi

profilaktyczne

Document Outline