background image

CHARAKTERYSTYKA 

CHARAKTERYSTYKA 

MATERIAŁÓW PĘDNYCH  I 

MATERIAŁÓW PĘDNYCH  I 

SMARÓW

SMARÓW

Materiały pędne i smary obejmują:

• paliwa płynne;
• oleje smarowe;
• smary plastyczne;
• produkty specjalne.

background image

Paliwa płynne służą do napędu silników 
spalinowych z zapłonem iskrowym i samoczynnym, 
silników  turboodrzutowych i turbośmigłowych oraz 
innych urządzeń wojskowych.

Ze względu na przeznaczenie paliwa płynne 
dzielimy na :

• benzyny lotnicze;
• benzyny silnikowe;
• paliwa do turbinowych silników lotniczych;
• oleje napędowe;
• oleje opałowe

PALIWA PŁYNNE

background image

Oleje smarowe służą do zapewnienia możliwie minimalnego 
zużycia części współpracujących oraz jak najmniejszych strat 
energii na pokonanie oporów tarcia. Olej smarowy służy 
jednocześnie do odprowadzania ciepła wytworzonego 
wskutek tarcia, uszczelnienia luzów pomiędzy elementami 
urządzenia, zabezpieczeniem urządzenia przed działaniem 
czynników zewnętrznych.

Oleje smarowe ze względu na przeznaczenie dzielą się na:
• silnikowe;
• przekładniowe;
• maszynowe;
• turbinowe;
• cylindrowe;
• do sprężarek powietrznych;
• do sprężarek chłodniczych;
• hydrauliczne;
• do przyrządów pomiarowych;
• o różnym przeznaczeniu.

OLEJE SMAROWE

background image

SMARY PLASTYCZNE

Smary plastyczne służą do osłabienia tarcia 
współpracujących części i mechanizmów.

Ze względu na przeznaczenie smary plastyczne 
dzieli się na smary:

• do łożysk tocznych;
• do łożysk ślizgowych;
• do przekładni zębatych;
• do przyrządów.

background image

PRODUKTY SPECJALNE

Produkty specjalne obejmują produkty nienaftowe, 
w które zaopatruje także służba mps, a stanowiące 
ważny, uzupełniający asortyment materiałów 
niezbędnych do eksploatacji sprzętu wojskowego.

Produkty specjalne dzielimy na:

• płyny chłodzące;
• płyny hydrauliczne (nienaftowe);
• płyny przeciwoblodzeniowe.

background image

Charakterystyka systemu 

Charakterystyka systemu 

zaopatrywania w materiały 

zaopatrywania w materiały 

pędne i smary

pędne i smary

.

.

Głównym celem zaopatrywania w służbie mps 
jest zapewnienie siłom zbrojnym materiałów 
pędnych i smarów oraz sprzętu, które niezbędne 
są do realizacji podstawowych zadań. 

Mówiąc o systemie zaopatrywania w służbie 
materiałów pędnych i smarów mamy na uwadze 
przede wszystkim: system kierowania  
zaopatrywaniem i procesy rzeczowe w tym 
systemie ( dostawa mps i sprzętu, 
magazynowanie ), stanowiące jego elementy 
oraz określone współzależności między nimi.

background image

Charakterystyka systemu 

Charakterystyka systemu 

zaopatrywania w materiały 

zaopatrywania w materiały 

pędne i smary cd.

pędne i smary cd.

Podstawę ustalania potrzeb materiałów pędnych i smarów 
oraz sprzętu w oddziałach gospodarczych stanowią:

• normatywy zapasów mps i sprzętu;
• limity eksploatacyjne (km, mgh, godz.) naliczone w 
oparciu o zatwierdzone średnioroczne normy zużycia;

• normy zużycia materiałów pędnych i smarów na 
eksploatację, remont i konserwację techniki wojskowej;

• plany wymiany ( odświeżania ) sprzętu i materiałów;
• przydzielone środki finansowe na pokrycie potrzeb

background image

Charakterystyka systemu 

Charakterystyka systemu 

zaopatrywania w materiały 

zaopatrywania w materiały 

pędne i smary cd.

pędne i smary cd.

Przedmiotem zaopatrywania w służbie 
materiałów pędnych i smarów są:
• 

paliwa płynne : paliwa do silników spalinowych z 

zapłonem iskrowym i samoczynnym, silników 
turboodrzutowych i turbośmigłowych;

• oleje smarowe: oleje silnikowe, przekładniowe, 
konserwacyjne i innych zastosowań;

• smary plastyczne: smary do łożysk tocznych, ślizgowych, 
konserwacyjne i innych zastosowań;

• produkty specjalne: płyny chłodzące, hamulcowe, 
amortyzacyjne i inne;

• sprzęt i urządzenia: środki transportowo – 
dystrybucyjne, pompy, urządzenia występujące w służbie.

background image

OGÓLNE ZASADY NORMOWANIA 

ZUŻYCIA MATERIAŁÓW 

PĘDNYCH I SMARÓW

Paliwa płynne, oleje smarowe, smary plastyczne i produkty 
specjalne rozchodowuje się na eksploatację techniki wojskowej 
znajdującej się na wyposażeniu jednostek wojskowych na 
podstawie norm zużycia.

Ilość materiałów pędnych i smarów zużywanych przez 
poszczególne rodzaje i typy techniki wojskowej na wykonanie 
określonej pracy lub czynności nie są jednakowe. Zależą one 
od wielu czynników, ale przede wszystkim decyduje o tym: 

- rodzaj sprzętu, to znaczy do jakiej grupy techniki wojskowej 
należy;

- marka i typ sprzętu występujący w danej grupie;
- typ silnika zamontowanego w danej marce, typie sprzętu.

background image

OGÓLNE ZASADY NORMOWANIA ZUŻYCIA 

MATERIAŁÓW PĘDNYCH I SMARÓW CD.

Uwzględniając przedstawione czynniki, mające 
wpływ na zużycie mps oraz podział, zachodzi 
konieczność ustalenia odrębnych norm zużycia 
materiałów pędnych i smarów oraz produktów 
specjalnych dla każdego rodzaju i typu techniki 
woskowej. Stąd też normy zużycia materiałów 
pędnych i smarów  oraz produktów specjalnych są 
zróżnicowane w zależności od rodzaju i typu 
techniki wojskowej eksploatowanej w wojsku.

Przyjmując za kryterium rodzaj zużywanych 
materiałów pędnych i smarów, wyróżnia się 
następujące rodzaje norm:

• zasadnicza norma zużycia paliw płynnych (ZNZ);
• normy zużycia olejów smarowych i produktów 
specjalnych.

background image

OGÓLNE ZASADY NORMOWANIA ZUŻYCIA 

MATERIAŁÓW PĘDNYCH I SMARÓW CD.

Zasadnicza norma zużycia paliw płynnych to ściśle 
określona ilość paliw płynnych (maksymalne – dopuszczalne 
zużycie na jedna godzinę pracy silnika lub 100 km przebiegu) 
zużytych przez sprzęt wojskowy. 

Norma zużycia olejów smarowych i produktów 
specjalnych
 to ściśle określona ilość olejów smarowych i 
produktów specjalnych, obliczona w procentach 
objętościowych (w stosunku do zużytego paliwa)  lub jednostki 
napełnienia.

Normatywne zużycie paliw płynnych, olejów smarowych, 
smarów plastycznych i produktów specjalnych – to ilość tych 
materiałów przewidziana do zużycia przez sprzęt wojskowy na 
przepracowanie określonej liczby godzin pracy lub przebycie 
określonej liczby kilometrów. Oblicza się ją:

background image

1. Na przebycie określonej liczby kilometrów – przez 

pomnożenie zasadniczej normy zużycia paliwa przez liczbę 
kilometrów i podzielenie otrzymanego wyniku przez 100 
według wzoru:

                                                     ZNZ x km

                                        NZ = 

                                                         100

NZ – norma zużycia paliwa
ZNZ – zasadnicza norma zużycia paliwa
km – liczba kilometrów

2. Na przepracowanie określonej liczby motogodzin – przez 

pomnożenie zasadniczej normy zużycia paliwa na 1 
motogodzinę przez liczbę motogodzin /lub określoną część 
motogodzin/ według wzoru:

                                       NZ =  ZNZ x mtg

NZ – norma zużycia paliwa

ZNZ – zasadnicza norma zużycia paliwa
mtg – liczba motogodzin

background image

DODATKI DO NORM ZUŻYCIA MATERIAŁÓW 

PĘDNYCH

Uwzględniając warunki eksploatacji technicznego sprzętu 
wojskowego, zezwala się zwiększyć zasadniczą normę zużycia lub 
normatywne zużycie paliw płynnych poprzez stosowanie dodatków.

Dodatki są to określone w procentach ilości paliw płynnych, o 
które zezwala się zwiększyć zasadniczą normę zużycia paliw 
płynnych lub normatywne zużycie w zależności od konkretnych 
warunków eksploatacyjnych, terenowych i pór roku.
Wśród dodatków wyróżniamy:

a) dodatki o charakterze stałym:

-

na potrzeby garażowe (PG);

-

na holowanie (DH);

b) dodatki o charakterze zmiennym:

-

na okres zimowy (DZ);

-

miejski (DM); 

-

na jazdę po złych drogach i bezdrożach (DD);

-

na prace załadowczo – wyładowcze (DŁ);

-

na jazdę w kolumnie (DK);

-

na budowę linii telefonicznych (DL);

-

na teren górzysty (DG);

-

na doszkalanie kierowców (DS);

-

na docieranie (DC);

-

na artyleryjskie zajęcia taktyczne (DA).

background image

Dodatek na holowanie (DH) stosuje się w razie 
holowania przez samochody przyczep, agregatów, 
dział, samochodów lub samolotów. Normatywne 
zużycie paliw płynnych zwiększa się na każdą 
holowaną tonę łącznie z wagą przyczepy.

• o 6 % dla samochodu, który może holować maksymalny 

ładunek o wadze do 6 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 3,5 % dla samochodu, który może holować maksymalny 

ładunek o wadze do 14 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 3 % dla samochodu, który może holować maksymalny 

ładunek o wadze do 20 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 2,5 % dla samochodu, który może holować maksymalny 

ładunek o wadze do 30 ton, łącznie z wagą przyczepy;
• o 2 % dla samochodu, który może holować maksymalny 

ładunek o wadze powyżej  30 ton, łącznie z wagą przyczepy;

background image

Dodatek na okres zimowy (DZ) stosuje się, gdy 
średnia temperatura dobowa utrzymuje się na 
poziomie 0

o

 C lub niżej w ciągu dwóch kolejnych 

dni. Dodatek w wysokości 10 % dolicza się do 
normatywnego zużycia paliwa płynnego na rozkaz 
dowódcy jednostki.

background image

Dodatek miejski (DM) stosuje się w wysokości 20 % 
w przypadku:

• jazdy w obrębie miast wojewódzkich oraz 
liczących powyżej 100 000 mieszkańców;

• innych miast w odniesieniu do samochodów 
wykorzystywanych przez patrole ŻW i komendy 
garnizonu;

• samochodów eksploatowanych w 
miejscowościach wypoczynkowych w okresie od 
15.12 do 15.03 oraz od 15.06 do 15.09;

• dla samochodów osobowych specjalnego 
przeznaczenia wykonujących zadania wymagające 
poruszania się z prędkością ponad 100 km/h 
dolicza się przedmiotowy dodatek w wysokości 25 
%. 

background image

Dodatek za jazdę po złych drogach i bezdrożach 

(DD):

a) dolicza się w wysokości 20 % w przypadku:
• jazdy po grogach piaszczystych, błotnistych, 

mocno zniszczonych, pokrytych warstwa śniegu 

ponad 10 cm;

• po trawiastych lotniskach;
• stałego korzystania z drogi o spadku 

przekraczającym 7 % podczas przejazdów na 

krótkie odległości w terenie górzystym;

b) do 25 % w czasie jazdy samochodów 

pożarniczych po terenie jednostki w ramach 

szkolenia i ćwiczeń straży pożarnej;

c) do 60 % w razie jazdy po bezdrożach /np.. 

polach ornych, głębokich śniegach, piskach/;

d) do 25 % dla samochodów wykonujących zadania 

na krótkich odcinkach w obrębie jednostki 

wojskowej. 

background image

Dodatek za prace załadowczo – wyładowcze (DŁ) 
dolicza się w wysokości do 10 % w razie 
eksploatacji w promieniu 1 km: samochodów 
podczas wykonywania prac załadowczo – 
wyładowczych, samochodów pożarniczych 
podczas realizacji zajęć szkoleniowych lub akcji 
gaśniczych.

background image

Dodatek za jazdę w kolumnie (DK) dolicza się w 
wysokości do 10 %  w razie jazdy w kolumnach 
składających się z co najmniej 6 pojazdów 
mechanicznych lub w razie pilotowania 
pojazdów; dodatek ten należy liczyć od miejsca 
rozpoczęcia formownia kolumny; liczbę 
kilometrów przebytych przez te pojazdy w 
kolumnie powinien potwierdzić w każdym 
rozkazie wyjazdu dowódca kolumny.

background image

Dodatek za budowę linii telefonicznej (DL) 
dolicza się w wysokości do 40 % podczas 
budowy linii telegraficzno – telefonicznej oraz 
rozwijania i zwijania rurociągów polowych

background image

Dodatek za teren górzysty (DG) stosuję się w 
wysokości do 15 % w przypadku jazdy po 
drogach leżących powyżej 600 m n. p. m.

background image

Dodatek za doszkalanie kierowców (DS) dolicza 
się w wysokości:

• do 20 % podczas eksploatacji pojazdów 
kołowych w celu doszkalania kierowców; 
podstawą jest program szkolenia zatwierdzony 
przez dowódcę jednostki;

• do 15 % w razie eksploatacji ciągników 
gąsienicowych i traktorów kołowych na 
zorganizowanych kursach kierowców;

• do 40 % w razie eksploatacji czołgów i dział 
pancernych podczas nauki jazdy oraz nauki 
strzelania podchorążych, kadetów i elewów;

background image

Dodatek za docierania (DC) stosuje się w 
wysokości do 5 % w razie eksploatacji pojazdów 
mechanicznych nowych lub po remoncie 
głównym, w okresie docierania określonym 
instrukcjami fabrycznymi lub wymaganiami 
zakładów naprawczych.

background image

Dodatek za artyleryjskie zajęcia taktyczne i 

ogniowe (DA) w wysokości:
• do 7 % na każdy wykonany temat ćwiczeń, 

niezależnie od innych dodatków związanych z 

terenem, holowanie itp. – w odniesieniu do 

samochodów, kołowych środków przeprawowych 

i kołowych transporterów opancerzonych;
• do 5 % na każdy wykonany temat ćwiczeń, 

niezależnie od innych dodatków – w odniesieniu 

do artyleryjskich ciągników gąsienicowych i 

maszyn inżynieryjnych na podwoziu traktorów 

gąsienicowych;
• do 15 % w odniesieniu do wozów bojowych i 

gąsienicowych środków przeprawowych 

biorących udział w taktycznych ćwiczeniach 

dywizyjnych i wyższego szczebla;


Document Outline