UKŁAD MOCZOWY
UKŁAD MOCZOWY
Budowa układu moczowego
Układ moczowy--> budowa
Składa się z nerek oraz dróg wyprowadzających
mocz, miedniczek nerkowych,
moczowodów,pęcherzyka moczowego i cewki
moczowej. Nerki są narządem parzystym, do ich
górnych biegunów przylegają nadnercza, od strony
przyśrodkowej wnikają do nerek naczynia
krwionośne, nerwy i miedniczka nerkowa. Nerki
leżą poza otrzewnowo, na tylnej ścianie jamy
brzusznej po obu stronach kręgosłupa w okolicy
lędźwiowej.
Funkcje układu moczowego
Wydalanie z ustroju niepotrzebnych
produktów przemiany materii i
substancji szkodliwych
Utrzymanie stałości składu płynów
ustrojowych.
Nerki
Budowa nerki
Budowa oraz położenie nerek
To narząd parzysty o kształcie
fasoli,ciężar nerki 150gram, długość
ok.11cm,grubość 3cm a szerokość
5cm. Mają konsystencje spoistą,
barwę ciemnoczerwoną.
W nerce
W nerce
zewnetrznej wyróżniamy:
zewnetrznej wyróżniamy:
Biegun górny i dolny
Brzeg przyśrodkowy<wklęsły>
Brzeg boczny <wypukły>
Powierzchnię przednią i tylną
cd....
część zew. nerki
część zew. nerki to kora nerki. Otacza ona
rdzeń nerki i w postaci słupów nerkowych
wchodzi do zatoki nerkowej. Slupy nerkowe
wnikają pomiędzy piramidy nerkowe, które
budują rdzeń nerki.
część wew. nerki
część wew. nerki to rdzeń nerki, zbudowany z
piramid Wierzchołek piramidy to brodawka
nerkowa. Liczba piramid w każdej nerce sięga
od 7-20.Piramidy wraz z słupami tworzą płaty
nerek. Oprócz płatów wyróżniamy 5segmentów
posiadających właściwe nacz.krw.
górne,dolny,przedni górny i dolny i tylny.
Czynność nerek
Nerki stanowią filtr oczyszczający
osocze krwi z pewnych subst. jak:
mocznik,kreatynina,kw.moczowy,które
mają dział.toksyczne.
Nerki wydalają subst.pochodzenia
obcego, które nie uległy rozkładowi
np.leki.
Z moczem wydalane są także wapń,
sód, potas, woda.
Czynność nerek
Utrzymują stałe ciśn. osmotyczne i PH
środowiska wew.
Wytwarzają 2 ważne subst.
REMINĘ
REMINĘ- która
pośredniczy w utrzymywaniu ciśn. tęt. i
objętości krwi krążącej oraz
ERYTROPOETYNĘ-
ERYTROPOETYNĘ- czynnik stymulujący
wytwarzanie krwinek czerwonych
Pełnią rolę w regulacji równowagi wodno-
elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej.
Nefron
To podstawowa jednostka czynnościowa,
strukturalna i funkcjonalna nerki. Składa się
z ciałka nerkowatego i wychodzącego z
niego ukł. Kanalikowego. Ciałka nerkowe
tworzą: kłębuszek nerkowy Malpighiego,
oraz torebka ciałka nerkowego Bowmana.
System kanalików nerkowych skł. się z
kanalika krętego bliższego I rzędu, pętli
Chenlego o 2 ramionach stępujący i
zstępujący oraz kanalika krętego dalszego II
rzędu, który uchodzi do cewki zbiorczej.
Ciałko nerkowe
Ciałko nerkowe (ciałko Malpighiego,
corpusculum renis) - cześć nefronu
zbudowana z kłębuszka nerkowego (sieć
dziwna) oraz otaczającej go torebki
(Bowmana). W ciałku nerkowym na zasadzie
filtracji fizycznej (tzw. filtracji kłębuszkowej)
powstaje mocz pierwotny (jest to przesączona
krew pozbawiona białek i elementów
morfotycznych).
Budowa ciałka nerkowego
Aparat przykłębkowy
Odpowiada za wydalanie
RENINY
RENINY,która pobudza do wydalania
ERYTROPOETYNĘ
ERYTROPOETYNĘ
MIEDNICZKI NERKOWE
TUTAJ
BUDOWA MIEDNICZEK
NERKOWYCH
Stanowią rodzaj woreczka
łącznotkankowego. Znajduje się we
wnęce nerki, która stanowi początek
moczowodów. Mogą mieć różny kształt
odp prostych do rozgałęzionych.
Ściana miedniczki jest 3 warstwowa,
zawiera mm. Gładkie, bł. śluzową i
wysłana jest nabłonkiem
przejściowym.
Miejsce i proces tworzenia
Miejsce i proces tworzenia
moczu w miąższu nerki
moczu w miąższu nerki
Miejsce i proces tworzenia
moczu w miąższu nerki
Miąższ nerki tworzą NEFRONY i KANALIKI ZBIORCZE.
Liczba tych pierwszych w nerce człowieka wynosi ok.
1.5 miliona. Nefron składa się z ciała nerkowego, które
tworzą naczynia włosowate otacza je torebka Bowmana,
która następnie przechodzi w kanalik krety I
rzędu(proksymalny), kanalik proksymalny następnie
przechodzi w pętlę Henlego (zbudowana jest ona z
ramienia zstępującego i wstępującego) a dalej w kanalik
kręty II rzędu (dystalny) jest on zakończeniem nefronu,
który uchodzi do kanalika zbiorczego przechodzącego
dalej w brodawki nerkowe.
Moczowody
MOCZOWODY
MOCZOWODY
BUDOWA MOCZOWODÓW
Jest to przewód łączący miedniczkę nerkową z
pęcherzem moczowym. Długość moczowodów to ok
33cm. Jest rozciągliwy. Dzieli się na część brzuszną i
miedniczą.
W przebiegu moczowodu wyróżnia się 3
W przebiegu moczowodu wyróżnia się 3
zwężenia:
zwężenia:
Górne - nerkowe
Szyjkę moczowodu
Środkowobrzeżne - w miejscu skrzyżowania
moczowodów z kresą graniczną.
Dolne - pęcherzowe
Moczowód przebiega w większej części
pozaotrzewnowo. Błona śluzowa moczowodu jest
pofałdowana.
Pęcherz moczowy
Budowa,położenie,
unerwienie pęcherza
moczowego
Narząd przeznaczony do zbierania moczu. Mocz spływa przez moczowody do
pęcherza moczowego porcjami. Szczyt pęcherza moczowego jest skierowany
do przodu i góry. Pęcherz posiada ściany gdy jest wypełniony: ściana
przednia, tylna i boczna.
Położenie pęcherza
moczowego
Umiejscowiony jest w miednicy małej tuż nad spojeniem łonowym.
Podtrzymywany jest przez aparat podporowy na który składają się:
mm. dna miednicy
Aparat wieszadłowy czyli więzadło pęcherzowe i odbytniczo-
pęcherzowe
Pęcherz leży zewnątrzotrzewnowo gdy jest pusty,
środkowootrzewnowo gdy jest pełny, czasami może sięgać aż do
pępka.Pojemność pęcherza to od 300-700mml
Ściany pęcherza zbudowane są z 3 warstw:
Ściany pęcherza zbudowane są z 3 warstw:
Wewnętrznej warstwy- bł. śluzowa pokryta nabłonkiem
przejściowym, przy pustym pęcherzu pofałdowana tylko w okolicy
trójkąta pęcherzowego zawsze gładka
zewnętrzej warstwy- mm. ułożone w 3 warstwach:
- warstwa podłużna wew.
- -||- okrężo-środkowa
- -||- podłużno- zew.
Unerwienie pęcherza
moczowego
Nerwy odchodzą od zwoju pnia
współczulnego. Zwój kreskowy dolny,
nerw podbrzuszny, nerw miedniczy
trzewny, nerw sromowy ( unerwia
tylko cewkę moczową)
Cewka moczowa żeńska
Budowa cewki moczowej
Dł. ok. 2-4cm. Budową przypomina część cewki
moczowej męskiej za wyjątkiem części
sterczowej ;)ujście zew. cewki leży poniżej
łechtaczki. Na tylnej ścianie cewki znajduje się
grzebień cewki moczowej tworzącej fałd- tutaj
uchodzą gruczoły przycewkowe. Wypełnienie
się pęcherza moczowego powoduje rozciąganie
jego ścian. Oddawanie moczu odbywa się na
zasadzie odruchu, poprzez receptory
występujące w części krzyżowej rdzenia
kręgowego. Na zasadzie odruchu dochodzi do
skurczu ścian pęcherza moczowego i rozkurczu
zwieraczy cewki moczowej.
Cewka moczowa męska
Budowa cewki moczowej
męskiej
Przeznaczona jest do odprowadzania moczu i
nasienia. Rozpoczyna się w pęcherzu ujściem
wew. cewki moczowej a kończy się na żołędzi
prącia ujściem zew. Długość cewki męskiej to
ok.20cm.
Dzieli się na 3 części:
Dzieli się na 3 części:
- cz. sterczową- przechodzi przez gruczoł
krokowy wzgórka nasiennego.
- cz. błoniasta cewki- krótka, przechodzi
przez przeponę moczowo-płciową.
- cz. gąbczasta- najdłuższa, objeta przez ciało
gąbczaste prącia, w tej części znajdują się
zagłębienia zwane zatokami cewki moczowej.
Zagadnienia związane z
układem moczowym
Klirens nerkowy-
Klirens nerkowy- to ilość wydalanej przez
nerki substancji której stężenie jest
proporcjonalne do stężenia we krwi. Nie
wszystkie substancje są wydalane z jednakową
szybkością,zależy to od mechanizmu ich
wydalania przez nerkę. W praktyce taką
substancją z którą całkowicie oczyszczona jest
krew przy przepływie nerki to
PAH czyli
PAH czyli
PARAAMINOHIPURAN SODOWY
PARAAMINOHIPURAN SODOWY subst. nie
występuje w ustroju! Wprowadzona do ustroju
całkowicie się przesącza w kłębuszkach.
PAH
PAH
WPROWADZONEJ SUBSTANCJI=PAH
WPROWADZONEJ SUBSTANCJI=PAH
WYDZIELONEH SUBSTANCJI.
WYDZIELONEH SUBSTANCJI.
MOCZ-
MOCZ- płyn wytwarzany przez nerki o barwie
słomkowej. Gromadzony i wydalany przez
pęcherz moczowy.
MOCZ PIERWOTNY – ULTRAPRZESĄCZ-
MOCZ PIERWOTNY – ULTRAPRZESĄCZ-
przypomina składem odbiałczone osocze krwi.
Zawiera on nie tylko substancje szkodliwe lecz
subst. potrzebne jak cukier, sole min.,
witaminy, wodę. Subst. te zostają wchłaniane
powtórnie do krwi ze światła kanalików
nerkowych.
MOCZ OSTATECZNY-
MOCZ OSTATECZNY- płyn pozostały w
kanalikach nerkowych po powtórnej filtracji
oraz zagęszczeniu. Gromadzi się on w
miedniczkach nerkowychskąd moczowodami
spływa do pęcherza moczowego.
LITERATURA :
1.ZDJĘCIA nr.7,14,21,26- Zakład
Cytofizjologii,Histologii i Embriologii
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Czytelnia medyczna On-Line
serwis dla
pacjentów
AWF Kraków Jerzy Błyszczuk ''Zarys
Anatomi człowieka'' Cz.III