Pojęcie, przejawy i 

uwarunkowania patologii 

społecznej w Polsce. 

 

 

Pojęcie patologii społecznej

• Początkowo termin patologia (z gr. 

pathos – cierpienie, logos – 
nauka) był używany w medycynie, a 
dopiero w końcu XIX wieku zaczęto 
odnosić go do zjawisk społecznych. 

 

 

Pojęcie patologii społecznej

•  W.Okoń twierdzi, że jest to 

nauka o - przyczynach, objawach 
i zwalczaniu takich chorób 
społecznych jak przestępczość, 
pijaństwo, lekomania itd.

 

 

Pojęcie patologii społecznej

 Natomiast A.Podgórecki uważa, że:

•  PATOLOGIA SPOŁECZNA -  to rodzaj 

zachowania, ten typ instytucji, ten typ 
funkcjonowania jakiegoś systemu 
społecznego czy ten rodzaj struktury 
jakiegoś systemu społecznego, który 
pozostaje w zasadniczej, nie dającej się 
pogodzić sprzeczności ze 
światopoglądowymi wartościami, które 
w danej społeczności  są akceptowane.

 

 

Pojęcie patologii społecznej

Wg Andrzeja Gaberle:

• PATOLOGIA SPOŁECZNA jest to 

dyscyplina naukowa zajmująca się 

zjawiskami społecznie 

patologicznymi. Przez zjawiska 

społecznie patologiczne należy 

rozumieć zachowania działające 

destruktywnie na społeczeństwo a 

przy tym niezgodne z wartościami 

przyjętymi w danym kręgu 

kulturowym.

 

 

• Dewiacja - wszelkie zachowanie 

niezgodne z przyjętą normą 
pojmowaną jako wskazówka 
zachowania, chodzi tutaj 
zarówno o normę prawną jak i 
obyczajową czy moralną.

 

 

 Do zakresu zachowań dewiacyjnych 

zaliczyć można:

• przestępczość – różne rodzaje, grupy 

wiekowe, społeczne, bandy, kliki,

• zachowania patologiczne - 

dysfunkcjonalność wobec rodziny, 
społeczności lokalnej,

• samoniszczenie – alkoholizm, 

narkomania, samobójstwa, a także 
inne zachowania autoagresywne,

 

 

 Do zakresu zachowań dewiacyjnych 

zaliczyć można:

• typy zachowań aspołecznych (np. działania 

zmierzające do zaostrzenia konfliktów 
społecznych, narodowościowych, 
religijnych, ruchy młodzieżowe, itd),

• dewiacyjne zachowania seksualne, 

zboczenia,

• inne rodzaje zachowań występujących na 

podłożu psychospołecznym, np. 
zaburzenia psychiczne i nerwice 

 

 

Rodzaje dewiacji

•Dewiacja prawna

 

 

Rodzaje dewiacji

•Dewiacja społeczna

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce 

• PRZESTĘPCZOŚĆ – ogół czynów 

zabronionych przez ustawę pod 
groźbą kary, które zostały popełnione 
na danej jednostce terytorialnej w 
określonym czasie 

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

Najczęściej popełnianie typy  przestępstw:

• przestępstwa przeciwko mieniu w tym 

kradzieże i  kradzieże z włamaniem -  czyny 

te stanowią ok. 60% przestępstw w Polsce 

oraz np. podpalenie

• przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu – 

zabójstwo, rozbój itd.

• przestępstwa „bez ofiar” – niektóre 

przestępstwa są działaniami nie mającymi 

widocznej ofiary, osoby, która mogłaby 

złożyć skargę, np. hazard, publiczne 

pijaństwo, prostytucja, używanie narkotyków

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

• ALKOHOLIZM – (wg WHO) jest to 

każda forma pijaństwa, która 
rozmiarami swymi przekracza 
granicę tradycyjnego zwyczajowego, 
dietetycznego użytku oraz granicę  
zgodności ze społecznymi 
zwyczajami w tej dziedzinie.

 

 

ALKOHOLIZM

• W Polsce struktura spożycia alkoholu 

jest niekorzystna. W 1964r. spożywano 
2,4 alkoholu i zajmowaliśmy drugie 
miejsce po Szwecji (mniej spożywano 
piwa i wina). W latach 70 i 80 spożycie 
alkoholu wzrosło prawie do 7  litrów, a 
w ciągu lat 90-tych z 7 litrów do 10,56 
litra czystego spirytusu spożywczego 
przez jednego mieszkańca.

 

 

ALKOHOLIZM

 Problemy alkoholowe

• Degradacja zdrowia uzależnionych dotyczy 600-800 

tys. Osób, w lecznictwie odwykowym 

zarejestrowanych jest ok.120 tys., ale możliwości 

skutecznej i nowoczesnej terapii ma tylko 20-30% 

placówek.

• Uszkodzenia  zdrowia u nadmiernie pijących: 2 mln 

osób,

• Uszkodzenia zdrowia psycho-fizycznego pijącej 

młodzieży: 10-15% zagrożonych w grupie wieku 15-18 

lat,

• Szkody występujące u członków rodzin z problemem 

alkoholowym: mamy ok.3 mln dorosłych i dzieci 

współuzależnionych z problemami emocjonalnymi, 

somatycznymi, ubóstwem, mniejszymi szansami 

życiowymi, demoralizacją,

 

 

ALKOHOLIZM

• Alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy i 

bezrobotnych: zwłaszcza w regionach o wysokim 

bezrobociu, gdzie dodatkowo brak odpowiednich 

placówek,

• Naruszenie prawa i porządku publicznego przez 

osoby nietrzeźwe: przestępczość popełniania pod 

wpływem alkoholu, przemoc w rodzinie z 

problemami alkoholowymi i w miejscach 

publicznych, prowadzenie pojazdów w stanie 

nietrzeźwości,

• Naruszenia prawa związanego z handlem 

alkoholem: szczególnie nielegalny import, 

produkcja i sprzedaż(ok.20-25% legalnego obrotu), 

sprzedaż nieletnim i nietrzeźwym, nielegalna 

reklama 

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością 

• Nadużywanie alkoholu ma wpływ na 

zachowanie przestępcze jednostki. 
Przestępstwa zawierające w sobie 
element agresji (przestępstwa z 
użyciem przemocy) w większości 
przypadków dokonywane są przez 
osoby znajdujące się pod wpływem 
alkoholu.

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

•  zabójstwa   
•  znęcanie się nad  członkiem rodziny,
•  czynna napaść na funkcjonariusza 

publicznego,
(według danych statystycznych KGP zarówno 
w latach 80 jak i 90 – ok. 50 %  z ogólnej 
liczby osób podejrzanych o dokonywanie 
tych przestępstw-w każdej z wymienionych 
kategorii , działało pod silniejszym lub 
słabszym wpływem alkoholu),

 

 

Rodzaj przestępstwa lata 80

lata 90

-zgwałcenia

ponad  70 

%

ponad  40 

%

-bójki lub pobicia

ponad  70 

%

ok.  30 %

-ciężki uszczerbek na 

zdrowiu,

naruszenie czynności 

narządu ciała

lub rozstrój zdrowia,

ponad  60 

%

ok.  30 %

-przestępstwa 

rozbójnicze

75-80 %

ponad  30 

%

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

•  Natomiast w przypadku klasycznych 

przestępstw skierowanych przeciwko 
mieniu takich jak kradzież, czy 
kradzież z włamaniem odsetek 
sprawców znajdujących się pod 
wpływem alkoholu był znacznie 
niższy i kształtował się w granicach  
lata 80 – ponad 40 %, lata 90 – 17-20 
%.

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

• Nadużywanie alkoholu jako 

przyczyna wypadków 
komunikacyjnych. Skutki : zejścia  
śmiertelne, obrażenia ciała, koszty 
leczenia, odszkodowania, dramaty 
rodzinne 

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

• np.: obsługa dźwigów w kopalni, 

porcie lub na budowie, walcowanie 
żelaza w hucie, operacja 
chirurgiczna, wykonywanie czynności 
dróżnika  kolejowego, który ma 
obowiązek czuwać nad 
bezpieczeństwem związanym z 
przejazdem pociągów.

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

• .   Demoralizacja   nieletnich  w 

rodzinach  alkoholików  ; dla 
zaspokojenia różnych potrzeb  
życiowych  , dzieci  z takich rodzin  
najczęściej  występują na drogę  
przestępstwa . 

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

• Alkohol jako czynnik  wiktymogenny   a więc  

czynnik decydujący o wyborze ofiary . 

• W wielu przypadkach  , a w szczególnie  

dotyczy to  przestępstw  z użyciem  przemocy 

 w momencie  czynu pod wpływem  alkoholu  

znajduje się nie tylko  sprawca  , ale także  

ofiara np.  bójki  , pobicia , zgwałcenia , 

zabójstwa  na tle  nieporozumień  

rodzinnych , towarzyskich . W ok. 50 %  

przypadków  ofiarami rozbojów  ulicznych  są 

mężczyźni  znajdujący się  pod wpływem 

alkoholu . 

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

• Alkohol ma  również  związek z  

przestępstwami  gospodarczymi  

polegającymi na  przemycie, nielegalnej  

produkcji czy  sprzedaży alkoholu   - bez 

uiszczenia  opłat  celnych  , podatku VAT 

 , podatku akcyzowego  co powoduje 

olbrzymie straty   dla budżetu państwa , 

chociaż  przestępstwa te   nie są 

zazwyczaj   popełniane  pod wpływem  

alkoholu  , lecz z chęci zysku  . 

 

 

Związek alkoholu z 

przestępczością

• Alkohol ma również  związek  z 

przestępstwami  unormowanymi w Ustawie  o 

wychowaniu w trzeźwości  i przeciwdziałaniu  

alkoholizmowi . W   tych przypadkach   napój 

alkoholowy  stanowi  ustawowe znamię  

czynu   zabronionego .  m.in.  :   zabrania ona 

sprzedaży   napojów alkoholowych  bez 

wymaganego zezwolenia  , lub kiedy   jest to 

zabronione  ( na  terenie  szkół  , zakładów 

pracy  , w miejscach  i  czasie  masowych  

zgromadzeń  itd. )  ;  spożywanie   napojów  

alkoholowych  w  miejscach  zabronionych , 

nielegalnej  sprzedaży  , na ulicach , 

placach  , w parkach  itd. 

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

NARKOMANIA
– stałe lub okresowe używanie w 
celach niemedycznych środków 
odurzających lub substancji 
psychotropowych, albo środków 
zastępczych, w wyniku czego 
może powstać lub powstało od 
nich uzależnienie.

 

 

NARKOMANIA

• 18 % polskich uczniów zażywa leki 

uspakajające bez zezwolenia lekarza. 

Również 18 % miało kontakt z tzw. 

‘twardymi narkotykami’, co stawia 

polskich uczniów na 13 miejscu w 

Europie.

• Ostatnie szacunki policyjne (2000 r.) 

mówią o 600 tys. Narkomanów w 

Polsce, z czego leczenie podjęło 

zaledwie 8 % czyli ok. 5 tys. osób.

 

 

 Związek  narkomanii  z  

przestępczością

• Narkomania nie jest karalna, ale może być 

czynnikiem stymulującym przestępczość osób, 
które same nie muszą być narkomanami. 
Przestępstwa te unormowane są w Ustawie o 
przeciwdziałaniu narkomanii. Produkcja, 
przemyt, wprowadzanie do obrotu, udzielanie 
innej osobie, udzielanie celem osiągnięcia 
korzyści majątkowych, posiadanie środków 
odurzających lub substancji psychotropowych 
jest przestępstwem. 

 

 

 Związek  narkomanii  z  

przestępczością

 Przestępstwa stwierdzone (Ustawa z dn. 31.01.85 r. o 

zapobieganiu narkomanii,

Ustawa z dn. 24.04.97 r. o przeciwdziałaniu narkomanii)

 1989 r.–  2278

  1991 r –  3376

  1992 r.–  2173
  1997 r.–  7915

  1998 r.- 16432
  2000 r.- 19649
  2001 r.- 29230
  2002 r.- 36178

 

 

 Związek  narkomanii  z  

przestępczością

• Potrzeba zażycia narkotyku powoduje, że 

narkomani najczęściej dokonują 
przestępstw skierowanych na zdobycie 
narkotyków . Do przestępstw tych 
zaliczamy: kradzieże, kradzieże z 
włamaniem (obiekty –apteki otwarte i 
szpitalne, szpitale, przychodnie lekarskie, 
pogotowia ratunkowe, prywatne gabinety 
lekarskie), fałszowanie recept, 
szantażowanie w celu zdobycia narkotyku.

 

 

 Związek  narkomanii  z  

przestępczością

• Narkomani celem zdobycia środków 

finansowych na zakup narkotyków dokonują 
również przestępstw przeciwko mieniu. 
Najczęściej popełniane to: kradzieże 
domowe, drobne kradzieże sklepowe, 
mieszkaniowe, kradzieże z włamaniem do 
piwnic, komórek strychów, altanek na 
ogródkach działkowych. Odnotowano 
również pewien udział narkomanów w 
przestępstwach rozbójniczych i pobiciach.

 

 

 Związek  narkomanii  z  

przestępczością

• Kobiety narkomanki, celem zdobycia 

narkotyków lub środków finansowych 

potrzebnych na ich zakup uprawiają 

prostytucję (prostytucja nie jest karalna 

ale ściśle związane z tym zjawiskiem są 

takie przestępstwa jak stręczycielstwo, 

sutenerstwo, kuplerstwo). Ponadto 

narkomanii obok homoseksualistów i 

prostytutek należą do grupy wysokiego 

ryzyka zarażenia wirusem HIV.

 

 

 Związek  narkomanii  z  

przestępczością

• Narkotyk odgrywa również wspomagająca 

rolę w działaniu przestępczym. Osoby 
będące pod wpływem działania środków 
narkotycznych popełniają czyny 
przestępne na wpół świadomie lub 
nieświadomie. Do czynów tych należą: 
zabójstwa, zgwałcenia, pobicia, 
naruszenie porządku publicznego, 
powodowanie wypadków 
komunikacyjnych 

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

•  PROSTYTUCJA –polega  na 

utrzymywaniu przypadkowych , 
odpłatnych stosunków seksualnych bez 
uczuciowego zaangażowania partnerów  
i w zasadzie bez wyboru. W tym 
zakresie można wyodrębnić zarówno 
stosunki pomiędzy osobami różnej płci 
(prostytucja heteroseksualna) jak i tej 
samej płci  (homoseksualna).

 

 

PROSTYTUCJA

• Wg Magdaleny Jasińskiej 

prostytutką  - jest osoba, która 
zaspokaja potrzeby seksualne 
przygodnych  partnerów za opłatą, 
bez zaangażowania uczuciowego i w 
zasadzie bez wyboru.

 

 

PROSTYTUCJA

•  Call girls  . Kobiety młode, 

wykształcone, znające języki obce, 
posiadają mieszkania własnościowe. 
Kontakty zawierają przez telefon, 
głównie z cudzoziemcami, ludźmi 
biznesu i kultury. Nie popełniają  
przestępstw, nie są znane policji. 
Prostytucja jest jedynym źródłem 
zarobkowania.

 

 

PROSTYTUCJA

• Kobiety pracujące w hotelach i 

nocnych klubach, znane służbom 
hotelowym i personelowi lokali. 
Niektóre pracują samodzielnie, inne 
mają sutenerów. Z reguły nie 
popełniają przestępstw. Prostytucja 
jest ich głównym źródłem dochodu.

 

 

PROSTYTUCJA

Prostytutki uliczne. Pracują w miejscach 

określanych mianem „ pigalaków ”. 

Zazwyczaj mają sutenerów i ochronę ze 

strony taksówkarzy z nimi współdziałających. 

Niektóre nadużywają alkoholu i narkotyków, 

wśród nich znajdują się młode narkomanki 

traktujące prostytucję okazjonalnie jako 

źródło zdobywania pieniędzy na narkotyk. 

Zdarza się, że prostytutki uliczne popadają  

w konflikt z prawem. Nie zawsze stosują 

metody bezpiecznego seksu, mogą być 

zagrożeniem w rozprzestrzenianiu się chorób 

wenerycznych i HIV/AIDS.

 

 

PROSTYTUCJA

• Prostytutki zatrudniane w agencjach usług 

towarzyskich i salonach masażu erotycznego. 

Pracują w dość komfortowych warunkach, są 

bardziej anonimowe. Współdziałają z 

ochraniarzami i taksówkarzami 

zatrudnianymi przez właścicieli agencji. 

Według informacji Komendy Głównej Policji na 

terenie kraju działa około 840 agencji 

towarzyskich i około 115 salonów masażu. 

Jest w nich zatrudnionych ponad 3500 osób. 

Najwięcej agencji jest w Szczecinie (200), 

Warszawie (150) i Łodzi (100).

 

 

PROSTYTUCJA

• Kobiety trudniące się nierządem 

okazjonalnie.

• Nowym rynkiem prostytucji stały się 

trasy szybkiego ruchu, zwłaszcza w 
rejonach przygranicznych. Tam też 
spotyka się kobiety z Czech, Słowacji, 
Bułgardii, Rumunii, z państw byłego 
ZSRR i Polski.

 

 

Związek  prostytucji  z  

przestępczością 

• Prostytucja nie jest karalna, ale karalna jest 

eksploatacja prostytucji . Przestępstwa 
związane z prostytucją przewidziane są w 
art. 203-204 kk., 
- stręczycielstwo
- sutenerstwo
- kuplerstwo

   -  zwabienie lub uprowadzenie innej osoby w 

celu uprawiania przez nią prostytucji za 
granicą , tzw.: handel żywym towarem

 

 

Związek  prostytucji  z  

przestępczością

•       Ponadto prostytucja łączy się z 

przestępstwem doprowadzenia 
małoletniego poniżej lat 15-tu do 
obcowania płciowego lub do 
poddania się innej czynności 
seksualnej (art. 200 kk.) oraz z 
rozpowszechnianiem pornografii (art. 
202 kk).

 

 

Związek  prostytucji  z  

przestępczością

Osoby uprawiające prostytucję często 

dopuszczają się czynów kolidujących z 

prawem;
- najczęściej są to czyny wykraczające 

przeciwko porządkowi publicznemu, 

dokonane w stanie pod wpływem alkoholu 

– awantury, zakłócenia porządku i spokoju 

publicznego, bójki, wybryki chuligańskie, 

znieważenia, naruszenia nietykalności 

cielesnej, opór wobec czynności podjętych 

przez  funkcjonariusza publicznego, 

 

 

Związek  prostytucji  z  

przestępczością

- drugą grupę czynów stanowią 

przestępstwa przeciwko mieniu : 

        - kradzieże na szkodę amatorów 

płatnej miłości,

        - rozboje „na wabia”

        - paserstwo.

 

 

Związek  prostytucji  z  

przestępczością

• Przestępstwa dokonywane przez tzw. 

„męskie dziwki „ na 
homoseksualistach to: zabójstwa 
,uszkodzenia ciała, kradzieże 
mieszkaniowe, zniszczenie mienia (za 
wyjątkiem tych pierwszych 
najczęściej nie są one zgłaszane 
organom ścigania).

 

 

Związek  prostytucji  z  

przestępczością

• Prostytutki są bardzo często ofiarami 

przestępstw. Prostytutki są narażone na 
wrogie akty ze strony sutenerów, 
konkurencji, a najczęściej klientów. 
Najczęściej popełniane na nich 
przestępstwa to przestępstwa z użyciem 
przemocy, jak np.: zabójstwa (samosądy 
stróżów moralności, chorych umysłowo, 
niezadowolonych klientów), uszkodzenia 
ciała, pobicia, zgwałcenia a nawet kradzież

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

SUBKULTURY I SEKTY RELIGIJNE 

   Subkultura – to względnie spójna 

grupa społeczna, pozostająca na 
marginesie dominujących w danym 
systemie tendencji życia społecznego, 
wyrażająca swoją odrębność poprzez 
zanegowanie lub podważenie 
utrwalonych i powszechnie 
akceptowanych wzorów kultury.

 

 

SUBKULTURY

• Przykłady subkultur młodzieżowych: 

skinheadzi, punki, hipisi, 
heavymetalowcy, rastafarianie, 
szalikowcy, sprejowcy, dresiarze, 
technomani itd.

 

 

SUBKULTURY

 Zagrożenia dla porządku 

publicznego wynikające z 

funkcjonowania subkultur o 

charakterze kryminogennym:

• dokonywanie przestępstw z użyciem 

przemocy: pobicia, bójki, uszkodzenia 
ciała, rozboje, wymuszanie haraczy, 
zgwałcenia, zabójstwa (skini, 
szalikowcy, dresiarze),

 

 

SUBKULTURY

• dokonywanie przestępstw przeciwko mieniu: 

kradzieże sklepowe, kr. z włamaniem do 

sklepów, kiosków, piwnic, strychów, 

niszczenie mienia (punki), niszczenie mienia 

(szalikowcy, sprejowcy)

• nadużywanie alkoholu, zażywanie 

narkotyków: alkohol –szalikowcy,punki: 

narkotyki – punki, rastafarianie, hipisi, 

technomani,

• odmawianie spełnienia obowiązku służby 

wojskowej (punki, anarchiści, hipisi),

• łamanie przepisów ruchu drogowego – rolkarz 

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

• Sekta (destrukcyjna) – to ruch totalitarny, 

najczęściej podszywający się pod grupę 

religijną, kulturalną lub terapeutyczną, 

wymagający od swoich członków całkowitego 

posłuszeństwa, oddania się idei oraz 

darmowej pracy dla tej niewielkiej 

społeczności i przywódcy, a wskutek 

stosowania rozbudowanego systemu kontroli, 

zakazów oraz kar i technik psychologicznych, 

doprowadzający do całkowitej zależności 

adeptów, niszczący jednocześnie ich związki 

rodzinne i społeczne.

 

 

Sekta

•  Zagrożenia dla porządku publicznego wynikające z 

funkcjonowania destrukcyjnych sekt.

• znęcanie się psychiczne i fizyczne nad członkami 

sekty,

• zmuszanie do ciężkiej pracy fizycznej której  

towarzyszy ograniczanie liczby godzin snu i wartości 

energetycznej posiłków, pobicia,

• wykorzystywanie seksualne członków( w tym dzieci),
• przymuszanie wyznawców do prostytucji, produkcji 

filmów pornograficznych, żebractwa, kwestowania na 

rzecz grupy,

• stosowanie narkotyków, uprowadzenia, handel 

organami ludzkimi.

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

• WŁÓCZĘGOSTWO, ŻEBRACTWO, 

BEZDOMNOŚĆ – wymeldowani do nikąd, 

wychowankowie domów dziecka, ludzie 

ze wsi szukający pracy, matki, które 

uciekły przed przemocą w rodzinie , 

przyczyną bezdomności jest również 

alkohol, narkotyki. Bezdomni jako 

sprawcy przestępstw a przede wszystkim 

jako ofiary przestępstw. Liczbę 

bezdomnych w Polsce szacuje się na ok. 

40 – 80 tys. 

 

 

Przejawy patologii społecznej w 

Polsce

• SAMOBÓJSTWO – jest to akt 

autodestrukcji, którego 
bezpośrednim skutkiem jest śmierć.

• Samobójstwo jest to proces, a nie 

incydentalne zdarzenie 

 

 

SAMOBÓJSTWO

• Zachowanie suicydalne – ciąg 

reakcji, (myśli, czynów, proces 
decyzyjny trwający czasem wiele lat), 
jaki zostaje wyzwolony w człowieku z 
chwilą gdy w jego świadomości 
samobójstwo pojawia się jako 
pożądany, antycypowany stan 
rzeczy, jako cel, 

 

 

SAMOBÓJSTWO

Zamachy samobójcze zarejestrowane przez Policję

Ogółem

w tym 

dokonane

1990

3841

3714

2000 5621

4947

w tym mężczyźni
1990 3101

3016

2000 4520

4090

 

 

SAMOBÓJSTWO

związki samobójstwa z przestępczością

• samobójstwo w wyniku wyrzutów sumienia, obawy 

przed karą po dokonaniu przestępstwa,

• wcześniej zaplanowane samobójstwo popełnione po 

dokonaniu przestępstwa, np. zabójstwo osoby 

będącej przyczyną frustracji, dolegliwości lub 

odebranie  życia najbliższym w celu oszczędzenia im 

cierpień,

• przeszły samobójca sam był ofiarą przestępstwa np. 

kalectwo, oszpecenie w wyniku wypadku drogowego,

• samobójstwo jako skutek utraty osoby  emocjonalnie 

najbliższej, która utraciła życie w wyniku 

przestępstwa.

 

 

UWARUNKOWANIA PATOLOGII SPOŁECZNEJ 

indywidualne 

• osobowościowe – np. problemy z 

uzyskaniem akceptacji otoczenia i 
rekompensowanie tego braku np. w 
destruktywnych sektach, 
agresywnych subkulturach itp.

• psychiczne – np. zaburzenia 

psychiczne, zakłócenia w rozwoju 
psychicznym, przebyte choroby,

 

 

indywidualne

• fizjologiczne – np. związane z 

zakłóceniem gospodarki 
hormonalnej, zakłócenia w rozwoju 
fizycznym w okresie dojrzewania,

• genetyczne – np. dziedziczenia 

skłonności do nałogów, zachowań 
agresywnych,

 

 

UWARUNKOWANIA PATOLOGII SPOŁECZNEJ

społeczne

 dezorganizacja 

podstawowych grup 

społecznych

•  –  patologie w rodzinie 

(prostytucja, alkoholizm, rozbicie 

rodziny, przemoc domowa),  

 

 

 

społeczne

•    dysfunkcjonalność środowiska 

szkolnego (nieprawidłowa działalność 

dydaktyczna, opiekuńcza i 

wychowawcza szkoły, występujące 

patologie w szkołach np. nikotynizm, 

narkomania)

•    negatywne przejawy funkcjonowania 

w środowisku rówieśniczym ( picie 

alkoholu, papierosy, narkotyki, 

popełnianie przestępstw i wykroczeń, 

subkultury, sekty religijne),

 

 

UWARUNKOWANIA PATOLOGII 

SPOŁECZNEJ



negatywny wpływ zjawisk 

masowych (bezrobocie, urbanizacja, 

industrializacja, „dozwolona” 

przemoc w mediach)