Bezrobocie

Bezrobocie

jest zjawiskiem społecznym

polegającym na tym, że część ludzi zdolnych

do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia na

typowych warunkach występujących w

gospodarce nie znajduje faktycznego

zatrudnienia pomimo podejmowanych

poszukiwań pracy.

Ludność w wieku produkcyjnym

Wiek produkcyjny (lata ukończone)

dla kobiet: 18-59lat

dla mężczyzn: 18-64lata

Aktywni zawodowo

-to grupa osób

reprezentujących realne

zasoby siły roboczej,

osoby aktywne na rynku

pracy, czyli takie, które w

momencie spisu pracowały

(lub miały pracę) albo tej

pracy aktywnie

poszukiwały i były gotowe

podjąć ją zaraz po

znalezieniu

Bierni zawodowo

-osoby niewykazujące chęci do

zatrudnienia mimo posiadania

zdolności do podjęcia pracy

-osoby starsze (w wieku

emerytalnym) lub takie, które

są w wieku produkcyjnym, ale

uzyskały uprawnienia rentowe i

nie zamierzają powrócić na

rynek pracy

-osoby niepełnosprawne

-młodzież, która nie rozpoczęła

jeszcze kariery zawodowej lub

czasowo wycofała się z rynku

pracy z powodu kontynuowania

edukacji lub konieczności opieki

nad dzieckiem, rodziną

Współczynnik aktywności zawodowej (Az)

– stosunek liczby aktywnych zawodowo, a więc zasobów siły

roboczej (Sr) do liczby ludności w wieku produkcyjnym (Lp)

Az = Sr/Lp

Wysokość współczynnika Az zależy głównie od:

-poziomu i zmian stawek płac

-preferencji jednostek w zakresie kształcenia

-możliwości znalezienia pracy

-modelu rodziny (liczby dzieci w rodzinie i sposobu ich

wychowania)

Struktura ludności w wieku produkcyjnym

Siła robocza Sr=Z+B

Bezrobotni B=Sr-Z

Współczynnik aktywności zawodowej Az=Sr/Lp

Sr=Az*Lp

B=Az*Lp-Z

Wskaźnik stopy bezrobocia

– stosunek

liczby bezrobotnych do zasobów siły roboczej

(szacowany w procentach)

(b) = B / Sr * 100%

- pokazuje on jaką część zasobów siły roboczej

stanowią bezrobotni

Według metody

stosowanej przez urzędy pracy

bezrobotnymi są:

* osoby zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia w

ramach stosunku pracy

* osoby pozostające bez pracy i nie uczące się w

szkole z wyjątkiem szkół wieczorowych i zaocznych

* osoby zarejestrowane w urzędzie pracy, jeżeli:

- ukończyły 18 lat

- kobiety nie ukończyły 60 lat, a mężczyźni 65

lat

- nie nabyły prawa do emerytury

- nie są właścicielami lub posiadaczami

gospodarstwa rolnego

- nie prowadzą pozarolniczej działalności

gospodarczej

Zgodnie z

metodą stosowaną w BAEL

, bezrobotni to

osoby, które spełniają jednocześnie poniższe

warunki:

* w okresie badanego tygodnia nie pracują

* aktywnie poszukiwały pracy w ciągu 4 ostatnich

tygodni

* są gotowi do podjęcia pracy

Zasoby i strumienie na rynku pracy

Strumienie:

1 - napływ do zasobu bezrobocia z zasobu zatrudnienia

2 – odpływ z zasobu bezrobocia do zasobu zatrudnienia

3 – odpływ z zasobu bezrobocia do zasobu osób nie należących do siły roboczej

4 – napływ do zasobu bezrobocia z zasobu osób nie należących do siły roboczej

5 – odpływ z zasobu zatrudnienia do zasobu osób nie należących do siły roboczej

6 – napływ do zasobu zatrudnienia z zasobu osób nie należących do siły roboczej

Typy bezrobocia:

Bezrobocie związane z niedopasowaniami

strukturalnymi

- frykcyjne

- strukturalne

Bezrobocie związane z nadwyżką całkowitej podaży

siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę

roboczą.

Może ono wynikać:

-ze wzrostu podaży siły roboczej

-redukcji popytu na siłę roboczą (bezrobocie

koniunkturalne)

Przyczyny bezrobocia

Według Adama Smitha, szkockiego ekonomisty,

przyczyną bezrobocia było znaczenie sprawnego

funkcjonowania rynku pracy.

Według Davida Ricardo, angielskiego ekonomisty,

przyczyną bezrobocia było zastosowanie maszyn,

które prowadziły do wypierania siły roboczej z

procesu produkcji.

Według Karola Marksa, niemieckiego ekonomisty, do

wzrostu bezrobocia przyczynił się postęp techniczny.

Bezrobocie w warunkach równowagi i

nierównowagi na rynku pracy

Bezrobocie równowagi (naturalne)

–

bezrobocie, które towarzyszy stanowi równowagi na

rynku pracy

Bezrobocie nierównowagi

– nadwyżka globalnej

podaży pracy nad globalnym popytem na pracę



Ppp – krzywa popytu na pracę



Pdp – krzywa podaży na pracę



Nz – krzywa pokazująca liczbę

osób poszukujących pracy w

zależności od poziomu stawek

płac realnych

UJĘCIE NEOKLASYCZNE

Zgodnie z ujęciem neoklasycznym, w warunkach

wolnorynkowej gospodarki występuje tendencja do

ustalania się na rynku pracy stanu równowagi.

Głównym mechanizmem zapewniającym taką

tendencję jest mechanizm zmian płac realnych.

Zjawisko bezrobocia występujące w rzeczywistości

tłumaczy się w tej teorii nieelastycznością rynku pracy

(ograniczeniami w swobodnym działaniu mechanizmu

rynkowego) i sztywnością płac.

UJĘCIE KEYNESISTOWSKIE

W warunkach swobodnego działania mechanizmu

rynkowego występuje tendencja do ustalania się

nadwyżki podaży siły roboczej nad popytem,

oznaczająca istnienie bezrobocia. Przyczyn tej

tendencji upatruje się w

niewystarczającym popycie na

towary

, jaki kształtuje się w warunkach wolnorynkowej

gospodarki. Sytuacja taka występuje wówczas, gdy

suma zamierzonych inwestycji w gospodarce jest

mniejsza od sumy oszczędności odpowiadających

dochodowi przy pełnym zatrudnieniu.

Bezrobocie ma charakter

przymusowy.

Współcześnie do najczęstszych przyczyn bezrobocia

należą:

• likwidacja niektórych gałęzi przemysłu np.

górnictwa

• zmniejszenie popytu na konkretne dobra czy

usługi

• ograniczenie produkcji

• brak informacji o miejscach pracy

- brak mobilności

- przeniesienie zakładów do innego regionu

- niedostosowanie do potrzeb rynku

wykształcenia

pracowników

- zmiany w technologii (automatyzacja

produkcji)

• wysokie obciążenia fiskalne

Bezrobocie a działalność państwa

Polityka aktywna:

1) makroekonomiczna:

- fiskalna (podatki, wydatki

budżetowe)

- monetarna (stopy %, podaż

pieniądza)

Stymulowanie popytu

globalnego i/lub stwarzanie

lepszych warunków

przedsiębiorstwom.

Ta polityka ma na celu

głównie ograniczanie

bezrobocia

nierównowagi.

2) mikroekonomiczna:

- publiczne programy

zatrudnienia

- subsydiowanie zatrudnienia

- pożyczki dla przedsiębiorstw

- szkolenia zawodowe

- usługi pośrednictwa pracy.

Ta polityka ma na celu

głównie ograniczanie

bezrobocia frykcyjnego i

strukturalnego.

Polityka pasywna:

- pomoc dla bezrobotnych (np.

zasiłki)

BEZROBOCIE W POLSCE W OKRESIE

TRANSFORMACJI



Transformacja systemu gospodarczego w Polsce,

zapoczątkowana w końcu 1989r., pociągnęła za

sobą zasadnicze zmiany sytuacji na rynku pracy.



Zniknęły niedobory siły roboczej i nadwyżki

popytu na pracę, które występowały

permanentnie w okresie gospodarki centralnie

planowanej, pojawiły się natomiast nadwyżki

podaży pracy i jawne bezrobocie.

Bezrobocie rejestrowane w Polsce w roku

2008

Dolnośląskie - 12,1

Kujawsko-pomorskie - 15,5

Lubelskie - 13,4

Lubuskie - 14,6

Łódzkie - 11,8

Małopolskie - 9,1

Mazowieckie - 9,3

Opolskie - 12,4

Podkarpackie - 14,8

Podlaskie - 11,2

Pomorskie - 11,1

Śląskie - 9,5

Świętokrzyskie - 15,3

Warmińsko-mazurskie -19,6

Wielkopolskie - 8,2

Zachodniopomorskie - 17,0

Średnia krajowa: 12,8%

Document Outline