KOMPLEKSOWE
ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ
-TQM
TQM-Kompleksowe Zarządzanie
Jakością –spis treści
Podstawowe pojęcia i definicje ,
1.Definicja 
TQM Total Quality Management - Kompleksowe Zarządzanie przez Jakość,
2.Model TQM,
3.Cele TQM,
4.Elementy TQM
6.Historia rozwoju TQM,
7.Zasady TQM,
8.Obszary strategiczne TQM,
9. Metodyka wprowadzania TQM,
10. Czynnik ludzki w procesie wdrażania TQM,
11.Metody zarządzania jakością.
12. Rola przywództwa we wdrażaniu TQM,
13.Style kierowania,
14.Narzędzia zarządzania jakością,    
15.Identyfikacja i analiza procesów zachodzących w organizacji,
16. Efekt synergii zespołów pracowniczych,
17.Rola kultury organizacyjnej/Komunikacja,
18. Tworzenie dokumentacji (procedury, instrukcje) i/lub weryfikacja istniejącej 
dokumentacji,
19.Przeprowadzenie i znaczenie auditu wewnętrznego,
20.Zarządzanie przez Jakość – (TQM) a Polska Nagroda Jakości,
21. Przeszkody we wdrażaniu kompleksowego zarządzania przez jakość .
Podstawowe pojęcia i definicje
         1. JAKOŚĆ – stopień w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania.
         2. KLASA – kategoria lub zaszeregowanie nadane różnym wymaganiom dotyczącym jakości 
wyrobów, procesów lub systemów, mających takie samo zastosowanie funkcjonalne.
3. ORGANIZACJA – grupa ludzi i infrastruktura, z przypisaniem odpowiedzialności,
uprawnień i powiązań.
4. POLITYKA JAKOŚCI – ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji, dotyczące jakości
formalnie wyrażone przez najwyższe kierownictwo.
         5. SYSTEM ZARZĄDZANIA – system do ustanawiania polityki i celów, i osiągania tych celów.
         6. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ – system zarządzania do kierowania organizacją i jej 
nadzorowania w odniesieniu do jakości.
7. STEROWANIE JAKOŚCIĄ – część zarządzania jakością ukierunkowana na zapewnienie
zaufania, że wymagania dotyczące jakości będą spełnione.
8. PROCES – zbiór działań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących, które
przekształcają wejścia w wyjścia.
         9. PROCEDURA – ustalony sposób przeprowadzenia działania lub procesu.
         10.PLAN JAKOŚCI – dokument specyfikujący, które procedury i związane z nimi zasoby 
należy zastosować, kto i kiedy ma je realizować w odniesieniu do określonego 
przedsięwzięcia, wyrobu, procesu lub umowy.
11.IDENTYFIKOWALNOŚĆ – zdolność do prześledzenia historii, zastosowania lub lokalizacji
tego co jest przedmiotem rozpatrywania.
12.DZIAŁANIE ZAPOBIEGAWCZE – działanie w celu wyeliminowania przyczyny potencjalnej
niezgodności lub innej potencjalnej sytuacji niepożądanej.
13.DZIAŁANIE KORYGUJĄCE – działanie w celu wyeliminowania przyczyny wykrytej
niezgodności lub innej niepożądanej sytuacji.
14.ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ – skoordynowane działania dotyczące kierowania organizacją i
jej nadzorowanie w odniesieniu do jakości.
15.ZAPEWNIENIE JAKOŚCI – część zarządzania jakością ukierunkowana na zapewnienie
zaufania, że wymagania dotyczące jakości będą spełnione.
1.TQM
Total Quality Management
Kompleksowe Zarządzanie przez Jakość
Dlaczego dla tak wielu organizacji na całym świecie rozwój jakości jest
zadaniem priorytetowym? Odpowiedź jest prosta – konkurencja. Stary slogan
znany w biznesie głosi, że każde przedsiębiorstwo ma dwa problemy – klientów i
konkurentów.E. Deming mówił: „W przyszłości będą tylko dwa typy
przedsiębiorstw – te które wprowadziły jakość totalną i te które wypadły z
biznesu. Nie musicie tego robić – przetrwanie nie jest obowiązkowe.”
Kompleksowe Zarządzanie Jako
Kompleksowe Zarządzanie Jako
ś
ś
ci
ci
ą
ą
(TQM)
(TQM)
jest koncepcją zarządzania
ukierunkowanym na zaspokajanie potrzeb i oczekiwań klientów poprzez
zaangażowanie wszystkich pracowników w realizację strategii organizacji jak
również w proces ciągłego doskonalenia.Zarządzanie jakością w TQM jest ciągłym ,
nieustającym ulepszaniem procesów celem eliminacji niedostatków.
TQM powstało
powstało
w USA na początku lat 40. ubiegłego stulecia ,w wyniku współpracy
amerykańskich naukowców W.E. Deminga (TQM oparte m.in..na tzw. cyklu
Deminga) i J. Jurana ze Związkiem Japońskich Naukowców i Inżynierów.W kolejnych
latach rozwinięte i stosowane w przemyśle japońskim.
2.Definicja TQM
2.Definicja TQM
Def.TQM - zbiorowy i wszechstronny wysiłek zorganizowany na doskonalenie
organizacji we wszystkich jej aspektach.
Def TQM (H.Steibeck) – metoda zarz. Organizacją ,w oparciu o
zaangażowanie wszystkich pracowników, której kluczowy cel to jakość.
Jakość w TQM ma kilka wymiarów: nowoczesność(elementy
innowacyjne),zgodność ze standardami,dokł. Wykonania (ilość 
usterek),zgodność wykonania z pierwowzorem,forma estetyczna 
produktu (produkt z „klasą”)
Zarządzanie przez jakość – TQM (Total Quality Management)
Total – objęcie systemem zarządzania całego przedsięb. i możliwości 
zastosowania we wszystkich rodz. prod. i usł. oraz w każdej komórce 
organizacji i na każdym stanowisku.
Quality – spełnienie wymagań klientów wewn.(w ramach org.) i zewn. (poza
org) w sposób w pełni zadowalający
Management – metoda rozw. Problemów i osiągania poprawy przez
polepszanie jakości pracy i jej efektów.Zarządzanie to proces 
podejmowania decyzji z wykorzystaniem procedur  i właściwych metod 
realizacji.
Najważniejszy element TQM to człowiek , mający wpływ na efektywność
działań i osiągnięcia celów firmy.
3.Model TQM
Stosowanie i wdrożenie zasad TQM wiążemy z formułowaniem i
oprac.modeli pokazujących elementy z ich powiązaniami.
Podstawowe składniki modelu TQM to:zespół,narzędzia,systemy
Powiązania wyst. w tym modelu to : 
kultura,zaangażowanie(commitment),komunikacja.Powyższe elementy 
 i ich relacje dotyczą i są związane z pracownikami  firmy. 
Włączenie zarządzania do modelu TQM skutkuje nałożeniem
odpowiedzialności na kierownictwo za stworzenie systemu i 
wyznaczenie jasnych i możliwych do osiągnięcia celów.
Model TQM Auklanda połączony z kołem Deminga (ciągłego
doskonalenia – PDCA) wskazuje na powinność ciągłego doskonalenia 
wszystkich procesów i pracowników firmy.
Etapami Procesu działania Koła Deminga są: określenie stanu i wykrycie
problemów,opracowanie planu działań, usprawnienie procesu i jego 
realizacja,przegląd rezultatów  i wyników badań.
4.Cele TQM
Cele TQM
Cele TQM
:
 Dążenie do satysfakcji klientów (zewnętrznych),
 Dążenie do satysfakcji klientów wewnętrznych (pracowników) poprzez 
przekazywanie władzy i uprawnień ,style kierowania,proces informacji  i 
komunikacji,systemy motywacyjne itp.Satysfakcja –indywidualne 
poczucie zadowolenia i przyjemności w rezultacie wykonania pracy.TQM-
analiza procesu współzależność między satysfakcją klientów zewn.i 
wewn.,
 Efekt synergii zespołów pracowniczych i kółek jakości i jego skuteczne
wykorzystanie,
 Dążenie do obniżania (ciągłego) kosztów jakości,
 Dążenie do ograniczenia do niezbędnego minimum kontroli jakości, a 
wprowadzenie dyrektyw prewencji.
 Dążenie do stopniowego traktowania systemu zapewnienia jakości jako
rzeczy oczywistej
 Akcentowanie przywództwa i jego roli w procesie wprowadzania zmian
 Wykorzystywanie technik i narzędzi pro-jakościowych
5.Elementy TQM
TQM dzielimy na 3 elementy
3 elementy
: część techniczną,ludzką,kierownictwa.
•
składnik techniczny
składnik techniczny
– koniec lat 70-tych USA i Japonia , rozwinięcie
statystycznej kontroli procesu (SPC)  w ramach technik organizacyjnych,TQM 
jako optymalizator technologiczny, pojęcia : regulaminu pracy i standardów co 
usprawniło procesy i zwiększyło wydajność.
•
składnik ludzki
składnik ludzki
- zasoby ludzkie to sfera zmian i rozwoju personalnego
zdominowanych przez:ruchliwość pracowniczą,wydajność pracy i zdolność 
produkcyjną,atmosferę pracy,kwalifikację i system karier zawodowych i 
kierowniczych,jakość i koszty pracy oraz zarządzania.
Zachowania pracowników mają 3 poziomy
3 poziomy
: relacje między pracownikami(w
tym przepływ informacji),relacje szef – podwładni (koordynacja zamiast 
„szefowania”),postawa top-managementu (nowa teoria TQM zakł. 
Spłaszczenie i uproszczenie hierarchicznej struktury zarz.firmą.
Zakład zmienia się w zamknięty obieg informacyjny gdzie informacje się
tworzy,przetwarza,wzbogaca ,dystrybuuje  do wielu miejsc naraz.Pracownik 
swą uwagę zwraca nie tylko ku inform. „z góry” ,lecz także zwraca uwagę na 
swój własny warsztat pracy i jego odpowiednie przekształcenie  zgodnie z 
daną sytuacją.TQM wymaga ciągłych kontaktów między 
kierownictwem,inżynierią tech. i resztą pracowników.
•
składnik kierownictwa –
składnik kierownictwa –
aktywne uczestnictwo kierownictwa drogą do
„Kompleksowej” jakości,otwartość na zmiany ,działanie praktyczne dążące do 
efektywnego wprowadzenia zarządzania jakościowego.
5.Elementy
kompleksowego
zarządzania jakością
Cykl Deminga (określane też jako cykl PDCA z ang. Plan-Do-Check-Act lub cykl
P-D-S-A z ang Plan-Do-Study-Act lub koło Deminga) to schemat ilustrujący 
podstawową metodologię ciągłego ulepszania (ciągłego doskonalenia, KAIZEN), 
stworzoną przez Williama Edwardsa Deminga, amerykańskiego specjalistę 
statystyka pracującego w Japonii.
To wersja najbardziej znana, P-D-C-A, upowszechniona przez kręgi związane z
zarządzanie przez jakość i normami ISO zarządzania jakością. Według tej wersji 
cykl Deminga składa się z następujących po sobie w porządku logicznym 
następujących działań (przytaczam określenia przyjęte przez polskich 
specjalistów):
       1. ZAPLANUJ (ang. Plan) 
       Zaplanuj lepszy sposób działania, lepszą metodę.
       2. WYKONAJ, ZRÓB (ang. Do) 
       Zrealizuj plan na próbę.
       3. SPRAWDŹ (ang. Check) 
       Zbadaj, czy rzeczywiście nowy sposób działania przynosi lepsze 
       rezultaty.
       4. ZASTOSUJ (ang. Act) 
       Jeśli nowy sposób działania przynosi lepsze rezultaty, 
       uznaj go za normę (obowiązującą procedurę), zestandaryzuj
       i monitoruj jej stosowanie.
 
6.
Historia rozwoju kompleksowego
zarz. jakością
Cechy poszczególnych stadiów rozwoju TQM
Cechy poszczególnych stadiów rozwoju TQM
(Stadium/Cechy)
Historyczny rozwój kompleksowego zarządzania jakością przebiegał w
czterech stadiach. Można je następująco sklasyfikować wg.
c
c
ech
ech
poszczególnych stadiów rozwoju TQM
poszczególnych stadiów rozwoju TQM :
1) QI (1910) –
inspekcja jakości
inspekcja jakości(odzyskiwanie,sortowanie,dział
korygujące, identyfikacja źródeł niezgodności),
2) QC (1924) –
kontrola jakości
kontrola jakości (księga jakości ,dane o działalności,
samokontrola, badania wyrobów, planowanie jakości,stosowanie
statystyki, kontrola dokumentacji),
3) QA (1950) –
zapewnienie jakości
zapewnienie jakości(Certyfikaty III strony audyty
systemu, planowanie jakości,księgi jakości,analiza kosztów
jakości,kontrola nad procesami, analiza postaci i skutków uszkodzeń
(FMEA),operacje pozaprodukcyjne)
4) TQM (1980) –
kompleksowe zarządzanie jakością
kompleksowe zarządzanie jakością (zogniskowana
wizja ciągłe doskonalenie,wewnętrzni klienci,miary
działalności,zapobieganie,stosowanie w przekroju całej firmy,zniesienie
barier między działami ,przywództwo w kierowaniu)
  
     
7.ZASADY KONCEPCJI TQM
Przedsiębiorstwo winne jest tak zarządzać aby klient był 
zadowolony z produkcji wyrobów lub usług
Zarządzanie z uwzględnieniem klienta oznacza strategiczne i 
systematyczne podejście do jakości
W procesie doskonalenia muszą uczestniczyć wszyscy 
pracownicy
Każdy pracownik posiada swego dostawcę i klienta 
wewnętrznego
Twórcza praca wszystkich pracowników najważniejszym 
determinantem poprawy jakości
Jakość jest budowana w całym procesie powstawania produktu 
lub usługi
Pogłębianie wiedzy pracowników celem zaznajomienia z 
metodami i sposobami doskonalenia jakości
Powszechne stosowanie koła Deminga
Każde zadanie pracownika powinno zostać wykonane 
prawidłowo za pierwszym razem
Działania wykluczające występowanie błędów, poprzez przewagę 
działań prewencyjnych nad kontrolnymi
Kompleksowe zarządzanie przez jakość (TQM) powinno być 
wspomagane przez inne systemy
7.ZASADY KONCEPCJI TQM
 Poziom kosztów jakości miarą skuteczności Kompleksowego
zarządzania przez jakość (TQM)
 Zaangażowanie kierownictwa (przywództwo)
 Koncentracja na klientach i pracownikach
 Koncentracja na faktach
 Ciągłe doskonalenie
 Powszechne uczestnictwo
 Obecnie koncepcja TQM zaczyna być uznawana jako standard w 
procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Odzwierciedlenie jej 
zasad możemy znaleźć w normach serii ISO 9001:2000.
8.
8.
Obszary strategiczne w TQM
Obszary strategiczne w TQM
Strategia Jakości
Strategia Jakości
zorientowana na klienta, wyrażona w postaci:
• - Biznes Planu
• - Strategii konkurencyjności
• - Polityki jakości i celów jakościowych
•
Zasoby ludzkie
Zasoby ludzkie
jako podmiot działania, motywacja, zespołowe
rozwiązywanie problemów
•
Procesy
Procesy
(zapobieganie wadom) wykorzystujące:
• - Badanie zdolności maszyn i procesów oraz prowadzenie kart
kontrolnych (SPC – Statistical Process Control)
• - Analiza możliwości wystąpienia wad i ich niebezpieczeństwa na
etapie projektowania, produkcji, kontroli (FMEA – Failure Made and
Effects Analisis)
• - Transformacja wymagań klienta na parametry techniczne (QFD –
Quality Function Deployment) i inne.
•
System zapewnienia jakości
System zapewnienia jakości
zgodne z serią ISO 9000, jako gwarancja
systematycznego, zaplanowanego spełnienia wymagań klienta.
9.Metodyka wprowadzania TQM
Wyróżniamy 3 etapy
3 etapy
: inicjowanie,dopasowywanie zapasów,integracji.
Błędy
Błędy
popełniane przez firmy wdrażające TQM w powyższych 3 etapach to:
- inicjowanie TQM (brak poparcia,naśladownictwo,fatalizm – i tak się nie
uda,brak konkretnych celów,nieefektywne metody,niepewność,brak 
informacji,podejmowanie decyzji bez przygotowania i właściwego zaplecza.
- dopasowywanie procesów (rozbieżność strategii zarządu i
kadry,niewłaściwe miary wyników pracy,zbyt duża ilość procesów  
ulegających zmianie w tym samym czasie,niewłaściwe metody oceny  i 
nagradzania pracowników
- integracja (brak decentralizacja decyzji,wadliwa struktura firmy
np..biurokracja,hierarchie,przewaga roli kontrolnej nad 
przywódczą,przestarzałe procesy planowania,zarz. 
produkcją,mark.,finansami i rachunkowością,brak innowacji i kreatywnego 
myślenia
Pozytywne i negatywne
Pozytywne i negatywne
aspekty związane z wprowadzanie filozofii TQM:
-
pozytywne –wzrost zaufania klientów,wzrost sprzedaży i udziału na 
rynku,lepsze zarządzanie firmą,system jednoznacznej oceny 
pracowników,zacieśnienie kontaktów pracowników z przedsiębiorstwem.
-
negatywne –problemy z pozyskaniem gwarantowanego odbiorcy,brak 
środków na zakup właściwych urządzeń i sprzętu,brak wykwalifikowanego 
personelu,trudności w przełamaniu starych nawyków i zwyczajów,opór 
przeciwko wprowadzeniu nowego systemu zarządzania.
9.Wprowadzenie kompleksowego
zarządzania przez jakość
Proces wdrażania TQM przedstawiamy w formie ośmiu kroków
ośmiu kroków
,
wykonywanych w kierunku jakości:
      1.      Zaangażuj najwyższe kierownictwo w TQM,
      2.      Przygotuj strategiczne plany poprawy jakości,
      3.      Realizuj ciągłą poprawę jakości,
      4.      Wprowadź szkolenia dla pracowników w zakresie 
rozwiązywania problemów,
5. Zapewnij pracownikom dostęp do metod i narzędzi dla
umożliwienia realizacji ciągłego doskonalenia,
6. Stwórz odpowiedni system mierników do oceny przebiegu
doskonalenia,
      7.      Określ sposoby oceny satysfakcji klienta,
      8.      Usuwaj kulturowe bariery w procesie doskonalenia jakości.
9.Metodyka wprowadzania TQM-
efektywne wdrażanie
TQM-efektywne wdrażanie:
TQM-efektywne wdrażanie:
Zasady TQM
Zasady TQM
muszą być ogólne by mogły być wdrożone w każdej firmie bez względu
na jej strukturę, rodzaj produkcji.Pośrednim etapem  w drodze do TQM jest system 
ISO 9000 (firma wprowadzająca  TQM  musi najpierw określić poziom jakości swego 
produktu i procesów produkcji – samoświadomość i określenie obszaru który chce 
zmieniać.
2 etap to formalizacja systemu jakości (np. wpr. norm ISO 9000).Szkolenia
determinują skłonność do dalszych zmian.Przejście do kolejnego etapu wdrażania  
TQM  to często zapora nie do przejścia dla małych i średnich  firm o złej 
organizacji.Szczególny nacisk kładzie się tu na rozwój zdolności do przekształceń 
optymalizacyjnych.Przechodzenie od ISO 900 do pełnego TQM to tzw.lista kontrolna 
posiadająca pytania niezbędne przy ocenie firm kandydujących do ENK(Eur. Nagr. 
Jak.).
Ciągłe obnizanie kosztów jakości –
Ciągłe obnizanie kosztów jakości – struktura kosztów jakości (COQ) to miara sukcesu
TQM
koszty jakości –
koszty jakości – znalezienie obszarów gdzie poprawa jakości da największe
korzyści.Zapobieganie błędom zamiast ich wykrywania i ich poprawy.
Etapy inicjowania TQM – zaangażowanie kierownictwa od najniższego
szczebla,wzbudzanie świadomości,szkolenie kadry kierowniczej,ustalanie celów przez 
każdego pracownika(dla siebie i grupy),dni poświęcone jakości.
Sukces programu
Sukces programu =kierownik jako koordynator działań i przywódca
Poparcie i wiara w TQM  kierownictwa obrazuje się w:szkoleniach, przegląd danych 
statystycznych dot. jakości,klienta,wyzn. Celów poprawy jakości,częste rozmowy z 
prac. o TQM,zapewnienie środków finansowych na wdr. TQM,ocena efektywności 
TQM.
9.Metodyka wprowadzania 
TQM-efektywne wdrażanie
Etap dopasowywania procesów – koncentracja na wynikach:
Etap dopasowywania procesów – koncentracja na wynikach:
-
- sposoby mierzenia jakości w ramach prowadzonej działalności,
- działania dostosowawcze,
- dążenie do zerowego poziomu awarii i usterek,
- ustalanie przyczyn kłopotów,
- system motywacyjny pracowników.
Skuteczne wdrożenie TQM
Skuteczne wdrożenie TQM to koncentracja na wynikach i ocena : ilości sugestii
poprawy jakości,ilości usterek,stopnia zadowolenia klientów,wzrostu produkcji i 
wydajności, efektów finansowych.
Wprowadzaniu TQM winny towarzyszyć : 
- badania wewnętrzne(satysfakcja pracowników) oraz zewn.(sat. dostawców i 
kooperantów) za pomocą ankiet,
- system oceny pracowników , 
- odpowiedni system wynagradzania (np.. Forma pay-at-risk).
Etap zintegrowania procesów podejmowania decyzji i struktury
Etap zintegrowania procesów podejmowania decyzji i struktury
organizacyjnej firmy
organizacyjnej firmy.
Kluczowe elementy : tworzenie grup poprawy jakości,
ciągłość i cykliczność powtórzeń(udzielanie uprawnień do podejmowania decyzji,
zespoły samokierujące się ,
nowoczesna struktura organizacyjna.
10.Czynnik ludzki w procesie wdrażania
TQM
Ludzie tworzą jakość
Ludzie tworzą jakość
Zarządzanie zasobami ludzkimi –
Zarządzanie zasobami ludzkimi – pojęcie stworzone w USA
konstruowanie,utrzymanie i rozwój systemów  tworzących ramy zatrudnienia. 
Procedur tych używa się począwszy od rekrutacji poprzez:
- kierowanie relacjami w czasie zatrudnienia (wynagrodzenie,ocena
pracy,kontakty , rozwój osobisty, dyscyplina)
-  a skończywszy na wygaśnięciu stosunku pracy(zwolnienie ,usunięcie z pracy)
Pracownicy – najistotniejszy czynnik rozwoju i działalności firmy (kształtują 
poziom jakości,kulturę organizacyjną.
Najważniejsze zadania w ZZS : 
- rosnąca orientacja na klienta(powiązanie działań z sytuacją  na zewn i wewn. 
rynku pracy,identyfikacja klientów usł. personalnych i zaspokajanie jego 
potrzeb),
- wnoszenie wkładu w sukces firmy przez podnoszenie wydajności i jakości pracy
(kryterium efektywności pracy),
-
zmiany techniczne i organizacyjne (restrukturyzacja procesów 
biznesowych,wprowadzanie nowych form pracy.
10.Czynnik ludzki we wdrażaniu TQM
Szkolenia pracowników firmy – „wprowadzenie zasady ciągłych szkoleń i nauki
w których będzie uczestniczyć naczelne kierownictwo firmy[...],dokształcaj w 
zakresie nowych technologii i idei,ucz pracowników  nowych umiejętności 
potrzebnych do wprowadzenia zmian i wykorzystania nowych technik i 
procesów(Deming).
Szkolenia poszerzają wiedzę pracowników ,uczą nowych umiejętności co
skutkuje rozwojem cech osobowości( innowacyjność, przedsiębiorczość ).
Szkolenia z TQM  w zależności od szczebla dotyczą następujących kwestii :
 - najwyższe kierownictwo – funkcjonowanie TQM ,nowe metody pracy 
,motywacja, rozwój odpowiedzialności,
- pracownicy .średniego szczebla – rozwijanie umiejętności rozwiązywania
problemów ,umiejętność formułowania myśli ,umacniania pewności siebie,
Aspekty na które należy zwrócić uwagę podczas prowadzenia szkolęń z
TQM :
 - dopasowanie programu szkolenia do specyfiki firmy,
 - przekonanie o powodzeniu TQM,
 - przewaga praktyki nad teorią,
 - oparcie na nowoczesnych teoriach,
 - dobór kompetentnych trenerów,
 
10.1.Rola przywództwa we wdrażaniu TQM
Przywództwo –zachowania całej kadry kierowniczej nakierowujące firmę
na
jakość.
W TQM przywództwo obejmuje : zaangażowanie kierownictwa we wdrażanie
i rozwój,
- budowanie kultury TQM,
- okresowe oceny jednostek i zespołów,
- szkolenie podwładnych,
- praca w grupie(uczestnictwo wszystkich pracowników w TQM),
- wyznaczanie zadań jakościowych (formułowanie celów),
- promocja TQM  poza firmą ,
- zaangażowanie w kontakty z kooperantami z zewnątrz.
Motywacja pracowników = wspieranie + docenianie pracy w sukcesywnym 
wdrażaniu TQM.
Okresowe oceny poziomu wiedzy pracowników w TQM w formie : 
- klasycznej (testy,egzaminy),
- nieformalnej (konkursy,festyny)
10.2.Style kierowania
Błędy kierownictwa wpływające na wyniki pracy : nieprecyzyjność określenia
odnośnie jakości wykonania ,przewaga ilości nad jakością ,kiepska jakość 
maszyn i narzędzi ,zły nadzór,nieznajomość zadania (wypadki i wzrost 
kosztów),wadliwe dostawy,zmiany instrukcji wykonania i ponaglanie 
pracowników,nieuczciwe systemy oceny ,słaba znajomość zadanie,
Istotny czynnik skutecznego kierowania w przedsiębiorstwie – staranny
dobór pracowników (przełożonych) ,szkolenia i kształtowanie postaw będących 
przykładem dla podwładnych.Mają istotny wpływ na powodzenie we wdrażaniu 
filozofii TQM na poziomie stanowisk bezpośrednio produkcyjnych.
Zasady „dobrego przywódcy” : „dobre postępowanie” przywódcy = „dobre
postępowanie pracowników ,wyznaczenie konkretnych celów pracownikom 
,informowanie  o osiągnięciach , planach ,zasięganie rady u 
pracowników,wsparcie pracowników ,komunikacja nie na zasadzie rozkazów 
,podkreślanie umiejętności i rezultatów zamiast zasad i metod,udzielanie 
kredytu zaufania, nagradzanie i konstruktywna krytyka ,skłanianie 
pracowników do myślenia innowacyjnego.
10.3.Wymagania TQM wobec kierownictwa
1.Zaangażowanie – każde działanie w pierwszej kolejności ma na
uwadze klienta i jakość
      2.Przywództwo – przykład kierownictwa pokazuje drogę
      3.Dobra orientacja – określenie kto ma problem i kto jest 
odpowiedzialny za jego rozwiązanie
4.Umiejętność pracy w grupie – pokazanie, że każdy ma udział w
tworzeniu (sztuka przysłuchiwania się)
5.Wyznaczanie zadań jakościowych – formułowanie jasno celów
działania
6.Motywowanie – otwartość na nowe pomysły, uznanie wkładu
każdego; to ludzie tworzą jakość
7.Zaangażowanie każdego pracownika – tworzenie klimatu
sprzyjającego włączaniu się wszystkich w działania na rzecz jakości
8.Prewencja – zachęcanie każdego do przykładania należytej wagi
do jakości na swoim stanowisku pracy
9.Przekazywanie wymagań klientów – tłumaczyć, dlaczego tak
ważnym jest rozumienie wymagań klienta zarówno wewnętrznego i 
zewnętrznego
10.4.Efekt synergii zespołów
pracowniczych
Praca zespołowa – elementarna forma działania w programach poprawy jakości.
Pracownicy : dostarczanie informacji, pomysłów a także zastrzeżeń co do wydanych 
zarządzeń.Duża rola odpowiedzialności.
Zarząd – stymulowanie powstawania pomysłów oraz kształtowanie przebiegu
procesu.
Stosunek do pracy w TQM a w zarządzaniu trad.: działanie –czekanie na rozkazy,
wykonywanie czynności prawidłowych - wykonywanie czynności prawidłowo,
kreatywność-reagowanie, jakość i ilość-ilość,odpowiedzialność wszystkich - odp.
szefa, rozwiązywanie problemów – szukanie winnych.
Koło jakości – powstanie (koniec lat 80-tych) w wyniku różnorodności problemów
nie dających się rozwiązać przez pojedynczego pracownika.
Def. koła jakości - mała grupa pracowników spotykających się z własnej woli ,w
regularnych, krótkich odstępach czasu by dyskutować o problemach
występującymi podczas pracy i sposobach ich rozwiązywania.
Zadania : opanowanie narzędzi i metod TQM,współudział w realizacji polityki TQM
firmy, , indywidualny rozwój w zakresie wiedzy o TQM,rozwój stosunków
społecznych.Organizacja działania wina być oparta na wyborze lidera
zespołu(powinność szkolenia z zakresu prowadzenia dyskusji,organizacji
pracy,analizy przyczynowo-skutkowej –diagram Ishikawy, metody zbierania i
prezentacji danych) i członków oraz przydział zadań.
Przebieg procesu w zespole pracowniczym : rozpoznanie problemu,zbieranie i
analiza danych ,planowanie zmian (usprawnienie procesu i poprawa
jakości)wprowadzenie działań w życie z pomocą TQM i w końcu wyciągnięcie
wniosków .
10.5.Rola kultury
organizacyjnej/Komunikacja
Kultura organizacyjna – wzorzec podstawowych założeń , wymyślony,odkryty lub
rozwinięty  w procesie zewn. Adaptacji  i wewn. Integracji.Jest to właściwy sposób 
postrzegania,myślenia w odniesieniu do problemów.
Kultura organizacji - wyraża się przez : określony sposób wyrażania
problemów,normy pracy zespołowej,wartości i cele firmy ,atmosferę w 
firmie,filozofię i polityki firmy,reguły firmy wpływające na efektywność pracy.
Kultura jakości – rozwijanie ludzi przedsiębiorczych poprzez nakierowanie ich na
dane działania.Kultura w TQM jest emanacją świadomości pracownika ,jego miejsca 
 i roli ,poczucia przynależności do grupy,wspólnego zespołu wartości gdzie 
najważniejszy jest klient i sukces firmy.Trudność we wprowadzaniu jakości polega 
na trudności dostosowania osobowości pracowników  o różnych przekonaniach, , 
posiadających różne systemy wartości,doświadczenia do kultury organizacyjnej 
firmy.
Komunikacja – przepływ informacji między kierownictwem a pracownikami.
Proces komunikacji determinują : rejestracja i gromadzenie informacji 
,hierarchizacja,przetwarzanie i przekazywanie informacji.
Najważniejsze etapy komunikacji to : uzgodnienie wspólnego stanowiska na
poziomie naczelnego kierownictwa (porozumienie co do celów i wizji,obszarów 
zmian,określenie ram czasowych  i osoby odpowiedzialnej za TQM oraz przebiegu 
kanałów komunikacji ,przedstawienie sytuacji na poziomie średniego szczebla 
zarządzania ( zrozumienie sytuacji firmy,upewnienia się o  identyfikacji wszystkich 
kierowników z projektem),poinformowanie wszystkich pracowników,rozprowadzanie 
ulotek,broszur zaznajamiających pracowników z problemem.
10.6.Rola kultury
organizacyjnej/Komunikacja
Wysyłanie zrozumiałych informacji determinowane jest przez : jasną koncepcję
przekazu,odpowiednią formę komunikatu i środek przekazu , upewnienie o 
odebraniu przekazu przez odbiorcę oraz uzyskanie informacji zwrotnej.
Skuteczne wdrożenie TQM =dobra komunikacja pionowa podwładny - przełożony i
na odwrót + dobra komunikacja pozioma czyli miedzy pracownikami.
Motywacja pracowników.
Motywacja – umiejętność wydobycia z pracowników tego co najlepsze.Polega na: 
indywidualnym podejściu do pracownika,zrozumieniu jego oczekiwań 
,potrzeb,stworzenie dobrych warunków pracy.Istotne jest : 
wynagradzanie(pochwała ,zwiększenie samodzielności),ograniczanie dyscypliny 
formalnej ,awans.Skutkuje to : wzrost wydajności,zadowolenia z pracy.
Wynik wysiłku – ważny czynnik motywacji.Pozytywny,wzrost motywacji , brak
czynnika powoduje niedbałość,niesolidarność co skutkuje obniżeniem kondycji 
całej firmy a co z kolei wpływa na pogorszenie poziomu usług ,produkcji,handlu 
danej firmy. 
Czynniki motywujące – jasny zakres odpowiedzialności,jasna ścieżka kariery,znaczny
wkład w działalność firmy,udział w procesie definiowania celów,nagradzanie 
współpracy,
Czynniki demotywujące – niskie płace,warunki pracy,polityka firmy,zastraszanie
pracowników
10.7.Relacja dostawca-klient
 Relację klient-dostawca należy propagować w całej organizacji (od
kierownictwa przez procesy  do pracowników produkcyjnych). Każdy w 
organizacji powinien sobie odpowiedzieć na poniższe pytania. 
 W stosunku do Klienta:
• Kto jest moim klientem i jakie są jego wymagania,
• Jak pozyskiwać informacje o wymaganiach klienta i jakie kroki należy 
podjąć aby je zrealizować
• Czy jestem w stanie oraz czy spełniam obecnie te wymagania? (jeżeli nie
to co poprawić, aby je spełnić)?
• Czy monitoruję zmiany wymagań mojego klienta?
• W stosunku do Dostawcy:
• Kto jest moim dostawcą oraz jakie są moje faktyczne wymagania wobec
niego
• Czy jasno komunikuję mojemu dostawcy moje wymagania i oczekiwania?
• Czy mój dostawca ma możliwości mierzyć i zaspokoić moje wymagania?
• Czy i jak informuje dostawcę o zmianie moich wymagań i oczekiwań
• Mając świadomość jakie są wymagania klienta należy jednocześnie 
szanować potrzeby i oczekiwania swoich dostawców. Najlepiej jest 
wtedy, gdy pomiędzy klientem a dostawcą istnieje partnerstwo gdzie 
oboje zyskują na poprawie jakości i produktywności.
11.Metody zarządzania jakością
 Charakteryzują się planowym,powtarzalnym,opartym na naukowych
podstawach sposobem postępowania przy realizacji zadań związanych z 
zarządzaniem jakością,oddziaływanie na jakość ma charakter 
średnioterminowy,pozwala kształtować jakość projektową oraz jakość 
wykonania.
 Przykłady metod zarządzania jakością:
• FMEA (Failure Mode and Effect Analysis) analiza przyczyn i skutków wad 
wyrobu lub procesu.
• QFD (Quality Function Deployment) - dopasowanie funkcji jakości
 Metody są ściśle ukierunkowane na konkretne etapy cyklu istnienia wyrobu
 Możliwość grupowania metod wg. określonego kryterium
 Oparcie metod o ogólnie przyjęte algorytmy postępowania
 Metody zarządzania jakością stanowią odzwierciedlenie stosowania się do 
odpowiednich metod zarządzania
Używając zasad zarządzania jakością decyzje winno się podejmować na
podstawie faktów.Tzn. na podstawie danych dotyczących faktów przeszłych 
oraz dzisiejszych,także na bazie prognoz tworzonych na bazie tychże faktów.
Narzędzia zarządzania jakością służą zbieraniu i przetwarzaniu danych w
różnych aspektach zarządzania jakością,oddziaływanie na jakość ma 
charakter krótkoterminowy.
12.Narzędzia zarządzania jakością
 Narzędzia dotyczące zbierania danych :
• arkusz kontrolny
• karta kontrolna
• histogram
 Narzędzia dotyczące analizy danych :
• schemat blokowy 
• diagram Ishikawy
• wykres Pareto
• wykres korelacji
 Grupa tzw. nowych narzędzi : diagram pokrewieństwa, diag.relacji, 
diag.systematyki, diag.macierzowy,plan działania,diagram strzałkowy
 Klasyczne narzędzia zarządzania jakością w przewadze obejmują metody
ilościowe.
 Narzędzia oparte na nieskomplikowanym aparacie matematycznym (metody
ilościowe) z zastosowaniem podstaw statystyki matematycznej
 Umożliwiają przedst. Zależność między różnymi czynnikami procesu prod. i
usługowego w postaci pozwalającej na efektywne ich wykorzystanie.
 Możliwość łącznego lub oddzielnego wykorzystywania narzędzi zarz. jak. oraz
kompatybilność z bardziej zaawansowanymi metodami zarządzania jakością.
12.Narzędzia zarządzania
jakością
 Za ich pomocą zbieramy i przetwarzamy dane
 Skuteczne używanie narzędzi determinowane powinnością połączenia 
z metodami dla których dane są przetwarzane
 Rezultaty stosowania metody mają charakter natychmiastowy
 Stosowane na wszystkich stopniach procesu produkcyjnego
 Różnica między metodą a narzędziem jest niedookreślona
 Opracowano szereg technik, metod, koncepcji oraz  narzędzi, które 
pozwalają skutecznie stosować zasady TQM w przedsiębiorstwie. Do 
najbardziej popularnych należą:
• - KAIZEN
• - 5S
• - FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)
• - QFD (Quality Function Deployment)
• - SixSigma
• - JIT (Just in time)
• - Kanban
13.Identyfikacja i analiza procesów
zachodzących w organizacji.
Normy serii ISO 9000 podkreślają znaczenie podejścia procesowego.
Na tym etapie wdrażania SZJ wymagana jest identyfikacja procesów –
sporządzenie mapy procesów.Do celów takiej analizy należy:
•
określenie zadań realizowanych w komórkach organizacyjnych firmy;
•
ustalenie powiązań pomiędzy komórkami organizacyjnymi;
•
ustalenie zakresu wspomagania przez istniejące systemy jakościowe i
informatyczne.
•
Proces-zbiór działań wzajemnie powiązanych, które przekształcają
wejścia w wyjścia – czyli jakiekolwiek działanie w wyniku którego
przekształcony został stan pierwotny (wejściowy) – to co wynika z
procesu, różni się od tego co było zasobem wejściowym do procesu.
•
Proces-każda działalność lub operacja, która przyjmuje zasoby
wejściowe i przekształca je w wyjściowe, a więc wszystkie działalności i
operacje dotyczące wyrobów lub usług są procesami. Podejście
procesowe przyjęte w normie ISO 9001:2000 służyć ma zarządzaniu
organizacją i zachodzącymi w niej procesami. Często wynik jednego
procesu stanowi wejście do następnego.
13.Identyfikacja i analiza procesów zachodzących
w organizacji.
 Zaleca się , aby procesy w SZJ obejmowały:
• procesy zarządzania działaniami,
• procesy zaopatrywania w zasoby,
• procesy realizacji wyrobu,
• procesy pomiarowe.
 Dokumentacja dotycząca procesów powinna wspomagać:
• identyfikowanie i komunikowanie istotnych parametrów procesów (bez 
jakich danych, parametrów proces nie zadziała prawidłowo),
• szkolenia w zakresie realizacji procesów,
• wspólne wykorzystanie wiedzy i doświadczenia w zespołach i grupach 
roboczych,
• pomiary i audity procesów,
• analizę, przegląd i doskonalenie procesów.
• Wszelkie  tworzone  czy  modyfikowane  dokumenty  SZJ  powinny  być 
sukcesywnie
wdrażane
do
funkcjonowania
w
zakładzie
–
niedopuszczalna  jest sytuacja,  że  wszystkie wymagane   procedury i 
formularze  zaczynają  obowiązywać  jednego  dnia  i  firmę  ogarnia 
nieuchronny paraliż.
14.Tworzenie dokumentacji (procedury, instrukcje)
i/lub weryfikacja istniejącej dokumentacji.
Ocena zgodności i skuteczności systemu zarządzania jakością rozpoczyna
się od weryfikacji dokumentacji systemowej. System jakości przedsiębiorstwa
powinien dowieść jego zdolności do osiągania powtarzalnej jakości produkcji
i świadczonych usług.Konieczne zatem jest również prowadzenie,
utrzymywanie zapisów tego dowodzących. Normy jednoznacznie określają
obszary, które powinny zostać sformalizowane pisemnie w postaci procedur
:
•
audity wewnętrzne;
•
działania korygujące;
•
działania zapobiegawcze;
•
nadzór nad wyrobem niezgodnym;
•
nadzorowanie zapisów;
•
nadzorowanie dokumentacji.
   
      Dokumentację  systemu  jakości  można  podzielić  na  trzy  poziomy,  różniące  się 
przeznaczeniem, zakresem i szczegółowością. Poziomy te reprezentowane
przez:
•
księgę jakości - jest to dokument prezentujący politykę jakości i
charakteryzujący system jakości w przedsiębiorstwie;
•
procedury - są to dokumenty, opisujące cele, odpowiedzialności i
uprawnienia, stosowaną terminologię, przebieg realizacji odpowiednich
elementów systemu jakości, dokumenty związane, załączniki, niezbędne
formularze;
•
instrukcje - określają szczegółowy tok postępowania przy realizowaniu
często wykonywanych czynności.
15.Tworzenie Księgi Jakości.
Wg. Normy ISO 9000:2000 księga jakości to: "dokument opisujący system
zarządzania jakością organizacji". Księga jakości to streszczenie całej dokumentacji
systemu jakości.To dokument opisujący system jakości przedsiębiorstwa. Zgodnie z
wymaganiami normy ISO, księga jakości powinna zawierać:
•
zakres systemu jakości, włącznie ze szczegółami i uzasadnieniem wszelkich
wyłączeń;
•
udokumentowane procedury bądź odwołania do nich;
•
identyfikacje procesów oraz powiązań pomiędzy nimi.
Księgi jakości mogą się różnić co do szczegółów i formy w zależności od wielkości i
złożoności danej organizacji.
Dodatkowo, poza formalnymi, wymaganymi informacjami, typowa księga jakości
zawiera:
Wprowadzenie obejmujące:
              a. identyfikacje organizacji (dane teleadresowy, zarząd firmy)
               b. zakres sytemu jakości wskazujący:obowiązującą normę dot. systemy jakości 
(kryterium odniesienia), urządzenia, personel i wyroby objęte systemem.
c. prezentację firmy obejmującą:historię, opis działalności,wyroby, główne
osiągnięcia.
1.
Deklarację polityki jakości.
2.
Zatwierdzenie, zmiany i rozdzielnik.
3.
Objaśnienie terminologii.
4.
Zakres odpowiedzialności i uprawnień oraz wzajemne zależności personelu który
zarządza, wykonuje, sprawdza lub analizuje prace wpływające na jakość – schemat
organizacyjny nałożony na mapę procesów.
5.
Krótkie omówienie systemu jakości i jego struktury – opis systemu ujmujący
spełnienie wszystkich wymagań normy z przywołaniem procedur dotyczących
opisywanego obszaru działalności. Księga jakości może zawierać procedury jako
integralną część dokumentu. Celowe jest numerowanie rozdziałów i podrozdziałów
księgi zgodnie z numeracją normy ISO 9001:2000.
16.
16.
Organizacja TQM
Organizacja TQM
•
Struktura organizacyjna
Struktura organizacyjna - przedsiębiorstwa zależy od czynników : wielkości
przedsiębiorstwa i charakterystyki działalności biznesowej. Obserwujemy w niej
następujące działy (komórki, sekcje) funkcjonalne związane z jakością:
•
Dział Inżynierii Jakości
– upowszechnianie stosowania metod SPC, tradycyjnych i
nowych narzędzi sterowania jakością, ocen dostawców i dostaw, analiza wyników
kontroli i niezgodności;
•
Dział Kontroli Jakości lub Kontroli Technicznej
– funkcjonuje od początku istnienia
organizacji, rola w TQM ulega zmianie,w miarę ulepszania procesów maleje kontrola i
liczebność kontrolerów.
•
Działy Szkolenia i Rozwoju –istniały wcześniej,znaczenie w TQM znaczenie większe.
Zadania w TQM : analiza rozwoju firmy by przygotować personel, ocena ich stopnia
przygotowania i efekty ich działalności,. organizacja szkoleń dla nowo przyjętych
pracowników.
•
Dział Auditu
– przygotowanie i przeprowadzanie auditów procesów, procedur,
wyrobów, określanie potrzebnych działań zapobiegawczych i korygujących.(Audity
przeprowadzane są również u poddostawców),współpraca z auditorami zewn. w
zakresie przeprow.auditów w organizacji;
•
Dział Kontaktów z klientami
–badanie stopnia zadowolenia klientów, opracowanie i
wdrożenie zasad postępowania z klientem i zbieranie wszelkich informacji od nich;
•
Dział Kontrolingu
– analiza kosztów(w tym kosztów jakości),ewidencjonowanie,
wskazywanie niedociągnięć i błędów oraz sposobów ich poprawy, itp.
•
W strukturze organizacyjnej kompleksowego zarządzania jakością obowiązkowo
występują następujące elementy struktury
elementy struktury
:
:
•
Pełnomocnik ds. systemu jakości
; osoba wysoko usytuowana w hierarchii zarządu (np.
zastępca dyrektora)Zadania: opracowywanie i wdrażanie długofalowej polityki jakości,
nadzorowanie funkcjonowania systemu, kosztów jakości, podziału środków
niezbędnych do sprawnego funkcjonowania systemu i inne
•
Zespół koordynacyjny ds. systemu jakości
. Zadania : bieżące funkcjonowanie
systemu, przeprowadzanie zespołowej analizy problemów o charakt. strateg.,
wnioskowanie o wprowadzanie zmian i ulepszeń w systemie itp.
16.
16.
Organizacja TQM
Organizacja TQM
 
Zespoły specjalistyczne o działaniu długofalowym
. – specjaliści z różnych komórek
organizacyjnych.Odgrywają  dużą  rolę  w  systemie.W  swej  pracy  wykorzystują  różne 
metody  doskonalenia  jakości  :  QFD,  LFD,  FMEA,  diagram  Ishikawy,  wykres  Pareto-
Lorentza, itd.Ważny czynnik to praca zespołowa, dzięki której skutecznie wspomagają 
realizację bieżących zadań i rozwiązywać złożone problemy techniczno-organizacyjne.
 
Grupy robocze o działaniu krótkookresowym(
specjaliści z konkretnych dziedzin).
Zadania  likwidacja  problemów,  oprac.  i  udosk.  konkretnych  elementów  systemu  i 
procesów.Praca zespołowa.
•
Inne  formy  działalności  zorientowanej  na  potrzeby  klienta  i  jakości,  :  system 
zarządzania  personelem,  nowatorstwo,  innowacyjność  pracowników,  gospodarka 
materiałowa, infrastruktura itp.
•
Struktura systemu TQM uzależniona jest od wielkości organizacji i jej charakteru.
17.Przeprowadzenie auditu wewnętrznego.
Audit wewnętrzny
Jedno z najlepszych i najb. sprawdzonych narzędzi
umożliwiających nowe spojrzenie na organizację.Cel - określenia stopnia spełnienia
kryteriów opisanych w procesach, dokumentacji systemu jakości oraz wymagań norm i
skuteczności systemu jakości, z drugiej strony służy do oceny zdolności, na ile
opracowany system pracy pozwala na osiąganie zaplanowanych wyników.
Audit(słowo) - systematyczne badanie spełniania kryteriów jakościowych w
firmie, pisząc zaś audyt mamy raczej na myśli audyt finansowy, niemniej ważny w
zarządzaniu przedsiębiorstwem.
            Audit-badaniem niezależne,należy przestrzegać kilku prostych reguł:
                a)Auditor nie może podlegać auditowanemu
              b)Auditor nie może być przełożonym auditowanego
                     c)Auditor  nie  może  nawet  częściowo  uczestniczyć  w  realizacji  danego  procesu 
operacyjnego.
Rodzaje auditów
:(podział przedmiotowy):
Audit wyrobu,Aud.procesu,Aud.systemu,
(podział organizacyjny.):
wewn.,
zewn.- Audit drugiej strony (u dostawcy), Audit
trzeciej strony (certyfikujący).
Cele
auditu to:
 Stwierdzenie zgodności lub niezgodności elementów systemu z wymaganiami,
 Ustalenie skuteczności wdrożonego systemu,
 Umożliwienie auditowanemu poprawy jego systemu,
 Spełnienie wymagań wynikających z przepisów,
 Przygotowanie do certyfikacji lub sama certyfikacja systemu.
17.1.Znaczenie auditów wewnętrznych
 
Stanowią wymaganie większości systemów jakości,
  Audity pomagają w optymalizowaniu działań i zapobieganiu powstawania
niezgodności,
           Przyczyniają się do rozwoju systemów,
           Poprzez ujawnianie niezgodności systemu pomagają w jego poprawie i 
rozwoju,
  Dostarczają zapewnienia, że udokumentowany system został wdrożony i
jest efektywny w realizowaniu zaplanowanych celów,
           Audity oceniają skuteczność podjętych działań korygujących,
           Pozwalają na wykrycie i usunięcie niezgodności jeszcze przed auditem 
zewn.,
  Wzbudzają zaufanie klienta do jakości wyrobów czy usług, ze względu na
fakt regularnego sprawdzania jakości wewnątrz firmy.
 
• Zasady auditowania:
         Zaufanie, rzetelność oraz dyskrecja;
       Rzetelna  prezentacja  –  obowiązek  przedst.  spraw  dokładnie  i  zgodnie  z 
prawdą – neutralne nastawienie auditora;
         Należyta staranność zawodowa – pracowitość i rozsądek;
          Niezależność  –  podstawa  bezstronności  i  obiektywności  wniosków  z 
auditu;
  Podejście oparte na dowodach, a nie na domysłach.
18.Zarządzanie przez Jakość – (TQM) a
Polska Nagroda Jakości
Polska Nagroda Jakości przyznawana przedsiębiorstwom za wdrażanie
filozofii TQM ustanowiona w 1995 roku przez: Krajową Izbę Gospodarczą , 
Polskie Centrum Badań i certyfikacji, Fundację „Teraz Polska”. PNJ 
przyznawana jest corocznie w następujących kategoriach nagród : 
z
z
espołow
espołow
ych
ych
(dla przeds. przyczyniających się do wzrostu satysfakcji
klientów, własnych pracowników oraz innych osób związanych z 
przedsiębiorstwem tzn. kooperantów, dostawców, właścicieli itp.,poprawy 
jakości pracy, procesów, systemów, usług oraz os. sukcesu rynkowego , 
i
i
ndywidualn
ndywidualn
ych
ych
(przyznawane są osobom),h
h
onorow
onorow
ych
ych
(osobom i
zespołom za szczególne zasługi rozwoju jakości ).
18.1.Kategorie nagród
• Polska Nagroda Jakości przyznawana jest corocznie w kategoriach Nagród :
Zespołowych, Indywidualnych, i Honorowych
• Filozofia Polskiej Nagrody Jakości (PNJ) oparta jest na ‘dziewięciu Filarach
Zarządzania przez jakość’.
• Koncepcja dziewięciu Filarów Zarządzania przez Jakość oparta jest na modelu
oceny Europejskiej Nagrody Jakości.
• Filary Zarządzania przez Jakość mają uniwersalny charakter. Można je zastosować
zarówno w zakładach usługowych, agendach rządowych, samorządowych, 
przedsiębiorstwach produkcyjnych, bankach, szpitalach i każdej innej organizacji w 
której trzeba spełnić oczekiwania klienta. Każdy Filar posiada kryterium, które jest 
jego nazwą i określa jego właściwość – charakter. Kryteriami tymi są następujące 
filary:Przywództwo, Strategia i polityka,Zarządzanie ludźmi,Zarządzanie 
zasobami,Zarządzanie procesami,Satysfakcja klientów,Satysfakcja zatrudnionych, 
Współpraca z otoczeniem,Efekt końcowy.
• Dziewięć elementów w modelu odpowiada kryteriom stosowanym do oceny
przedsiębiorstwa realizującego koncepcję Zarządzania przez Jakość.
• Całość modelu została podzielona na dwie podstawowe grupy:potencjał
przedsiębiorstwa(jak osiągane są efekty) i efekt przedsiębiorstwa(co 
przedsiębiorstwo osiągnęło i osiąga.)
• Dla nadania znaczącej oceny przy przyznaniu nagród ustalono względną wartość
tych dziewięciu kryteriów.
• Potencjał przedsiębiorstwa, jak i jego efekty mają po 50%. Największą wartość
proc. ma
satysfakcja klienta –20%,
zarządzanie ludźmi – 8% + satysfakcja
zatrudnionych – 9%,
• przywództwo – 15% i efekt końcowy 15%.
będące trzecią, co do ważności oceny,
grupą kryteriów i stanowią o ciągłości sukcesu przedsiębiorstwa.
19.Przeszkody we wdrażaniu kompleksowego
zarządzania przez jakość
• Aby łatwiej pokonać bariery i szybciej osiągnąć powodzenie we
wdrażaniu jakości totalnej kierujemy się zaleceniami:
•         Wcześnie włączyć się w rozwiązywanie problemów,
•         Dać ludziom czas na przemyślenia i dostosowanie,
•         Startować z małymi zmianami, które nie niosą ze sobą 
niebezpieczeństwa niepowodzenia (minimalizacja ryzyka),
•          Upewnić się, czy każdy posiada pełną informację,
•          Wybrać właściwy czas,
•          Nie komplikować, wykorzystać liderów grupowych,
•          Traktować ludzi z respektem,
•          Posuwać się konsekwentnie do przodu:
•          Ustalić przyczyny oporu,
•          Rozpatrzyć te przyczyny,
•          Dążyć do kompromisu gdzie to niezbędne,
•          Być dobrze przygotowanym do wprowadzenia projektu.
•  
Wnioski
W podsumowanie spójrzmy na zasady na które należy zwrócić uwagę przy
wdrażaniu filozofii TQM opracowanymi przez twórcę tej koncepcji W.E. 
Deminga (1900-1993) :
-
Stwarzaj warunki do ciągłego doskonalenia pracy ,wyrobów ,usług,
-
Przyjmij nowe filozofie postępowania
-
Nie dokonuj zakupów sugerując się tylko ceną ,wybieraj kooperantów 
,sugerując się całkowitą obniżką kosztów a nie tylko kosztów początkowych,
-
Wspieraj ciągle działania pro-jakościowe i promujące produktywność,
-
Promuj zasadę ciągłych szkoleń  i nauki(uczestnictwo naczelnego 
kierownictwa),
-
Stosuj właściwe formy nadzoru( lepsze wyniki pracy),
-
Wyeliminuj strach ,promuj swobodę pytań i sugestii,
-
Eliminuj bariery między wydziałami firmy(rozwój współdziałania i dobrych 
kontaktów z klientami,dostawcami i in.,
-
Nie stosuj pustych haseł ,pokazuj sposoby likwidacji problemów,
-
Z wyczuciem używaj norm opartych o liczby,stosuj metody opisowe i nadzór 
wspomagający  pracę,
-
Daj możliwość uczestnictwa każdemu pracownikowi w pracy zespołu w celu 
wprowadzania zmian,
Literatura
1. Lisiecka K., Kreowanie jakości Uwarunkowania Strategie Techniki ,
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach Katowice 2002,
2. Chabiera J.,Doroszewicz S.,ZbierzchowskaA. :”Zarządzanie jakością.Por.
menedżera”,W-wa 2000,
3.Dahlgaard J.J.,Kristensen K., Kanji G.K. : „Podst. Zarz. Jakością”,W-wa
PWN 2000,
4.Drummond H. :”W pogoni za jakością „–TQM,W-wa,Dom wWyd. ABC 1998,
5.Hamrol A. :”Zapewnienie jakości w procesach wytwarzania”,Poznań ,Wyd. 
Pol. Poznańskiej 1995,
6.Steinbeck H.H. :”TQM-kompleksowe Zarządzanie Jakością”,Agencja Wyd.
Placet 1998,
7.Sczepańska K.”Aspekt ludzki w zarz. Jakością nr 4,Problemy jakości 1997,
8.http://www.crp.look.pl/PRIVATE/tqm.htm
9.Łunarski J., Systemy jakości, normalizacji i certyfikacji wyrobów, Oficyna
Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2001.
10.Kłos Z., Kształtowanie kultury przedsiębiorstwa. Infor, Warszawa 1997.
11.PN-EN  ISO  9004  Systemy  Zarządzania  Jakością,  Wytyczne  doskonalenia 
funkcjonowania. Polski Komitet Normalizacyjny 2001.
12.PN-EN ISO 9001 Systemy Zarządzania Jakością, Wymagania. Polski
Komitet Normalizacyjny 2001.
Dziękuję za uwagę