Podstawy przedsiębiorstwa (przedsiębiorczość bez tajemnic)

MAKROOTOCZENIE

Ekonomiczne

Międzyna-
rodowe

Technolo-
giczne

Demograficzne

Społeczne

Prawne
i polityczne

OTOCZENIE

KONKURENCYJNE

Klienci

Dostawcy

Konkurenci

istniejący

Potencjalni
konkurenci

Producenci substytutów

PRZEDSIĘBIORSTWO

Otoczenie
przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej

Przedsiębiorca jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką
niemającą osobowości prawnej lub spółka prawa handlowego, która
zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność
gospodarczą.

Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza,
handlowa, budowlana i usługowa, a także rozpoznawanie i
eksploatacja zasobów naturalnych prowadzona w sposób ciągły i
zorganizowany.

Osoba fizyczna to człowiek występujący jako podmiot prawa
cywilnego.

Osoba prawna jest to wyodrębniona jednostka organizacyjna,
która z mocy odpowiednich przepisów prawa posiada zdolność do
czynności prawnych.

Bliskie otoczenie przedsiębiorstwa

Otoczenie przedsiębiorstwa to całokształt zjawisk, procesów i
instytucji kształtujących jego stosunki wymienne, możliwości
sprzedaży, zakresy działania i perspektywy rozwojowe.

Otoczenie przedsiębiorstwa dzielimy na:

• zewnętrzne – to wszystko, co z zewnątrz organizacji może na nią
wpływać. Granica dzieląca organizację od jej otoczenia zewnętrznego
nie zawsze jest jasna i wyraźnie określona,

• wewnętrzne – składa się z warunków i sił wewnątrz organizacji. Jego
główne składowe obejmują: zarząd, pracowników, kulturę organizacji.

Otoczenie to obejmuje:

• konkurentów,

• klientów,

• dostawców,

• sojuszników strategicznych

• …

Przedsiębiorstwo – struktura

W gospodarce rynkowej podstawową jednostką w sferze
działalności gospodarczej jest przedsiębiorstwo. W praktyce
zamiennie używa się określeń: podmiot gospodarczy lub firma.

Przedsiębiorstwo to jednostka organizacyjna wyodrębniona pod
względem organizacyjnym, prawnym i ekonomicznym, prowadząca
działalność gospodarczą.

Podstawą funkcjonowania przedsiębiorstwa jest podział pracy.
Wyrazem podziału pracy jest tworzenie stanowisk pracy, które
łączone według kryteriów tworzą komórki organizacyjne.

Układ i system wzajemnych powiązań oraz zależności między
komórkami organizacyjnymi oraz między nimi a całością nazywamy
strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa.

3) wyodrębnienie ekonomiczne,

co oznacza, że są do niej
przypisane określone zasoby
materialne i że dysponuje tymi
zasobami z zasadami
gospodarczymi,

4) prowadzenie działalności

gospodarczej, to znaczy
wytwarzanie produktów lub
świadczenie odpłatne usług w
różnych dziedzinach gospodarki

Przedsiębiorstwo – cechy i rodzaje

Z definicji przedsiębiorstwa wynikają cechy, jakie jednostka
organizacyjna musi spełniać, aby uznać ją przedsiębiorstwem:

1)wyodrębnienie organizacyjne, co oznacza, że ma swoją firmę,
siedzibę, strukturę organizacyjną, granice fizyczne i funkcjonalne,
także samodzielność decyzyjną,
2)odrębność prawna, co oznacza, że ponosi ono prawną
odpowiedzialność za skutki swojej działalności i korzysta z ochrony
prawa. Wiąże się to z posiadaniem osobowości prawnej,

Przedsiębiorstwo – struktura

Poszczególne elementy struktury

organizacyjnej

(zakłady, wydziały, działy itp.) łączą

następujące więzi:

Hierarchiczne
,
odzwierciedlają
ce relacje
podporządkowa
nia oraz
miejsce
komórki w
hierarchii
organizacyjnej

Funkcjonal
ne,
wynikające z
podziału
pracy

Technologic
zne,
wynikające z
przedmiotu
działania

Informacyj
ne, związane
z obiegiem
informacji

Przedsiębiorstwo – cechy i rodzaje

W zależności od przyjętego kryterium klasyfikacji

wyróżnia się różne formy (rodzaje) podmiotów

gospodarczych:

W
zależności
od sektora
gospodarki
:

- rolnicze,

- rybackie,

-
transportowe
,

- itp.

W
zależności
od
przedmiot
u
działalnośc
i:

-
produkcyjne
,

- usługowe,

- handlowe.

W
zależności
od formy
własności:

- sektor
publiczny
(własność
państwowa,
komunalna,
mieszana),

- sektor
prywatny
(własność
fizyczna,
prywatna,
zagraniczna)

W
zależności
od
wielkości:

- np. udział
w rynku,

- liczba
zatrudniony
ch,

- wartość
majątku

W zależności
od formy
prawnej:

-przedsiębiorst
wa państwowe,

- spółki ,

- itp.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw

Obecnie podstawowym aktem
regulującym funkcjonowanie
przedsiębiorstw w Polsce jest

Ustawa o

swobodzie gospodarczej z dnia 2

lipca

2004 roku.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw

Spółka to umowny związek, co najmniej dwóch wspólników,
działających dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, dzięki
wniesionemu do spółki kapitałowi w formie pieniężnej i
niepieniężnej.

Wyróżnia się spółki cywilne, których działalność normuje Kodeks
cywilny oraz spółki prawa handlowego, których forma prawno –
organizacyjna jest oparta na Kodeksie spółek handlowych.

Najprostszą formą jest jednoosobowa działalność gospodarcza.
Przedsiębiorstwo indywidualne jest powołane do działalności
gospodarczej na podstawie odpowiednich przepisów Kodeksu
cywilnego. Nie posiada osobowości prawnej. W nazwie musi
zawierać imię i nazwisko właściciela.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw

Rodzaj spółki

Forma

zawarcia

Rejestracja

cywilna

pisemna lub

ustna

w urzędzie gminy

jawna

na piśmie pod

rygorem

nieważności

Krajowy Rejestr Sądowy

prowadzony przez Sąd

Rejonowy

komandytowa

akt notarialny

Krajowy Rejestr Sądowy

prowadzony przez Sąd

Rejonowy

z ograniczoną

odpowiedzialnością - z

o.o.

akt notarialny

Krajowy Rejestr Sądowy

prowadzony przez Sąd

Rejonowy

akcyjna - SA

akt notarialny

Krajowy Rejestr Sądowy

prowadzony przez Sąd

Rejonowy

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw

Spółdzielnia jest dobrowolnym i samorządnym zrzeszeniem
nieograniczonej liczby osób, posiadającym własne fundusze.
Członkowie spółdzielni prowadzą wspólną działalność gospodarczą
we własnym zakresie. Jedną z podstawowych cech spółdzielni jest
prowadzenie działalności kulturalno – oświatowej.

Powstanie spółdzielni możliwe jest wtedy, gdy 10 osób fizycznych
lub trzy osoby prawne wyrażą wolę założenia spółdzielni, następnie
uchwalą statut i dokonają wyboru organów spółdzielni.

Organami spółdzielni są:

• walne zgromadzenie spółdzielni,

• rada nadzorcza spółdzielni,

• zarząd spółdzielni.

Spółdzielnia, po wpisaniu jej do rejestru spółdzielni nabywa
osobowość prawną.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw

Fundacja to organizacja powołana do realizacji celów społecznie
lub gospodarczo użytecznych, takich jak: ochrona zdrowia, nauka i
oświata, kultura i sztuka, pomoc społeczna itp.

Fundacja ma cztery główne organy:
Założyciel jest to osoba lub jednostka gospodarcza, która zakłada
Fundację w publicznym rejestrze,
Rada Fundacji pełni w fundacji tę samą rolę, co zarząd w
przedsiębiorstwie,
Nadzór - Rada Fundacji wyznacza nadzór, za pośrednictwem
notarialnego aktu ustanawiającego nadzór,
Beneficjenci - osoby czerpiące zyski, profity z czegoś.

Osobowość prawną fundacja uzyskuje po wpisaniu do rejestru
fundacji.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw

Stowarzyszenie jest to dobrowolne, samorządne i trwałe
zrzeszenie powoływane w celach niezarobkowych. Działalność
stowarzyszenia opiera się na pracy społecznej członków.

Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, ale
dochód osiągnięty z tej działalności nie może być przeznaczony do
podziału między członków stowarzyszenia. Dochód z działalności
musi być wykorzystany na działalność statutową.

Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zgromadzenie
członków.

Do założenia stowarzyszenia niezbędne jest uchwalenie statutu i
wybranie komitetu założycielskiego przez co najmniej 15 osób.

Osobowość prawną stowarzyszenie nabywa z chwilą wpisania do
rejestru stowarzyszeń.

Funkcje przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo funkcjonuje w określonym większym systemie
ekonomicznym i społecznym, jest jego częścią.

Funkcje przedsiębiorstw:

• podażowa,

• popytowa,

• społeczna.

Funkcja podażowa (produkcyjna)
sprowadza się do wytwarzania
dóbr
i usług oraz kierowania ich na
rynek.

Przedsiębiorstwa jako uczestnicy
rynku, zgłaszają popyt na
rzeczowe i osobowe czynniki
produkcji.

Przedsiębiorstwa są miejscem pracy gdzie nawiązywane są stosunki
międzyludzkie.

Zadania przedsiębiorstw

• maksymalizacja produkcji,

• wydajność pracy lub kapitału,

• rentowność produkcji.

Przedsiębiorstwa mogą być

Efektywność to stosunek
uzyskanych efektów do
wydatkowanych czynników
produkcji.

Skuteczność to stopień
realizacji celów.

Kategorie działalności przedsiębiorstwa

Całokształt działalności gospodarczej przedsiębiorstwa
charakteryzują trzy najważniejsze kategorie:
1)przychody ze sprzedaży,
2)koszty,
3)wynik finansowy (zysk lub strata).

Każde przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą
uzyskuje określone przychody ze sprzedaży rezultatów tej
działalności oraz ponosi koszty niezbędne do uzyskania tych
przychodów.

Przychody ze sprzedaży są uzyskiwane na zewnątrz
przedsiębiorstwa, czyli odzwierciedlają jego pozycję w otoczeniu.

Koszty stanowią kategorię wewnętrzną przedsiębiorstwa i są
ponoszone po to, aby osiągnąć przychody.

Wynik finansowy jest oceną działalności przedsiębiorstwa.

Współpraca międzynarodowa

Kraje handlują ze sobą po to, aby zdobyć gotowe towary i środki
wytwórcze, których sami nie mają i nie mogą wyprodukować. Kraje
handlują ze sobą w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych.

Bilans płatniczy kraju jest to zestawienie wszystkich dokonanych
płatności między danym krajem a zagranicą, powstałych z tytułu
utrzymywania wszelkich kontaktów handlowych i niehandlowych w
określonym czasie (na ogół w ciągu 1 roku).
W skład bilansu płatniczego wchodzą
następujące pozycje:
1)Bilans obrotów bieżących,

• bilans handlowy,

•bilans usług,

•bilans procentów i dywidend,
2)Bilans obrotów kapitałowych

•kapitałów krótkoterminowych,

•kapitałów długoterminowych
3)

bilans przepływu złota monetarnego

Literatura

1. Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik 2002
2. Niedzielski E., Łapińska A.: Zarządzanie firmą. WSiP 1999
3. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości.

Podręcznik do liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego
i technikum. Wyd. II. Operon, Gdynia 2009

Document Outline