Metody oczyszczania związków organicznych (

Przykładowe pytania) 

•  Dla każdego z przykładów proszę zaproponować sposób oczyszczania: 

 

a) mieszanina krystaliczna o nieprawidłowym zabarwieniu, widoczne drobne kawałki szkła 

 

b) masa (substancja stała), lepka, zapach zużytego rozpuszczalnika, prawdopodobnie  

  

rozpuszczalna w wodzie, zanieczyszczona prawdopodobnie nieprzereagowanym substratem,  

  

nierozpuszczalnym w wodzie. 

 

c) ciecz, ciemne zabarwienie, lekkie zmętnienie, prawdopodobnie jednorodna. 

 

d) mieszanina cieczy znacznie różniących się temperaturami wrzenia. 
e) mieszanina cieczy, jedna o temp. wrzenia ok. 100

°, druga- powyżej 200°. 

f) po zakończeniu reakcji i wlaniu mieszaniny do wody w roztworze pływają duże krople 

  

cieczy organicznej (produktu). 

•  Proszę narysować wykres destylacyjny ciecz-para dla mieszaniny cieczy o tw

1

=40

° i tw

2

=120

°, 

spełniającej prawo Raoulta. Dla próbki, zawierającej 30% składnika niżej wrzącego zaznacz 
przebieg destylacji. Ile półek teoretycznych musiałaby mieć kolumna rektyfikacyjna, aby udało 
się rozdzielić tę mieszaninę w czasie jednej destylacji? 

•  Na podstawie prawa Nernsta proszę wyjaśnić, czy w procesie ekstrakcji korzystniejsze jest 

użycie całego posiadanego rozpuszczalnika w jednej porcji, czy w kilku mniejszych? Proszę 
uzasadnić obliczeniami: 1 dm3 wodnego roztworu estru o stężeniu 25 g/dm3, ekstrahowano: 

a) 1 raz 1 dm3 eteru 
b) 5 razy po 200 cm3 eteru 

jeżeli współczynnik podziału (eter:woda) wynosi 5. Jaka będzie zawartość estru w wodzie po 
zakończeniu ekstrakcji? Czy możliwe jest wyekstrahowanie całości substancji rozpuszczonej z 
pierwszego rozpuszczalnika przy użyciu jednej porcji drugiego rozpuszczalnika? Jak duża musi 
być ta porcja? 
•  Proszę narysować zestaw do destylacji pod obniżonym ciśnieniem. Czy łatwiej rozdzielić 

substancje, których temperatury wrzenia wynoszą 60

° i 90° (w destylacji pod normalnym 

ciśnieniem) czy 300

° i 330° (w destylacji pod obniżonym ciśnieniem)? 

•  Na wykresie ciecz-para dwóch substancji, spełniających prawo Raoulta, Tw1 = 30°C i Tw2 = 

110

°C, zaznacz, jaki będzie skład destylatu po destylacji frakcyjnej z zastosowaniem kolumny o 

sprawności 3 półek teoretycznych, jeżeli ułamek molowy składnika niżej wrzącego w mieszaninie 
wyjściowej wynosi 0,2. 

•  Jakie warunki musi spełniać rozpuszczalnik używany do krystalizacji? 
•  Jakie są główne zalety destylacji z parą wodną? Ile wynosi masa molowa substancji A, jeżeli w 

destylacie znajduje się 10% A, a prężność pary nasyconej tej substancji w temperaturze wrzenia 
układu wynosi 2 x 103 Pa (destylacja pod ciśnieniem 105 Pa)? 

•  Proszę narysować wykres ciecz-para dla dowolnego azeotropu dodatniego. Jak można rozdzielić 

mieszaninę azeotropową? 

•  Wymień czynności, wykonywane podczas krystalizacji substancji z wody. Podaj cel 

poszczególnych czynności. 

•  Narysuj zestaw do destylacji prostej. Kiedy do rozdziału cieczy wystarczy destylacja prosta, a 

kiedy trzeba zastosować inną metodę? Jaką? 

•  Do czego służą kamyczki wrzenne? Jakie inne sposoby stosuje się do tego samego celu? 

•  Jak postąpić w przypadku oparzenia skóry A) kwasem, B) zasadą C) bromem? Czym przemywa 

się oczy po opryskaniu zasadą? 

•  Jakich zabezpieczeń wymaga ogrzewanie cieczy organicznych? 

Literatura: 
Dowolny podręcznik lub skrypt do preparatyki organicznej (wstęp, sprzęt, oczyszczanie) 
Podręczniki do chemii fizycznej (podstawy teoretyczne). 
Destylacja z parą wodną przystępnie opisana jest np. w podręczniku 
A. Danek „Chemia fizyczna. Podręcznik dla studentów farmacji” PZWL 1982