Microsoft Word - Finanse przedsiębiorstw _13 stron

CEL DZIALALNOSCI PRZEDSIEBIORSTW
Współczesna  teoria  przedsiębiorstwa  stoi  na  stanowisku,  że  celem  wszelkich  decyzji
podejmowanych  w  przedsiębiorstwie  jest  maksymalizacja  jego  wartości
rynkowej.  Wzrost  wartości  rynkowej  przedsiębiorstwa  prowadzi  do  zwiększenia  stanu
posiadania  jego  właścicieli.  Zarządzanie  finansami  firmy  jest  więc  jednym  z  głównych
sposobów realizacji tak rozumianego celu przedsiębiorstwa.
Sformułowanie  ogólnego  celu  zarządzania  finansami  firmy  nie  wyklucza  wielu  celów
odcinkowych.  Cele  odcinkowe  dotyczą  różnych  obszarów  finansowych  firmy.  Tak  więc
można  mówić  o  celach  zarządzania  kapitałem  obrotowym,  kształtowania  wielkości  i
struktury  kapitału,  planowania  finansowego  czy  celach  dokonywanych  analiz.
Formułowanie  tych  celów  jest  uzasadnione,  gdyż  zwykle  dzięki  temu  w  procesie
zarządzania lepiej dostrzega się i realizuje cel główny.
Oprócz ww. celów wyróżniamy: cele krótkookresowe i długookresowe.
Zadania  krótkookresowe  -  są  to  skonkretyzowane  cele  jakich  osiągnięcia  oczekuje
przedsiębiorstwo

sukcesywnej

realizacji

celów

długookresowych.

Zadania

krótkookresowe determinują tempo i moment realizacji celów długookresowych.

Cele długookresowe:
1. Poziomowy przyrost sprzedaży - cele marketingowe,
2. Nowoczesność produktu - cele innowacyjne,
3. Zyskowność - cele finansowe,
4.  Właściwe  wykorzystanie  zasobów  naturalnych,  ludzkich,  kapitału  -  cele  zaopatrzenia
przedsiębiorstwa w zasoby.
5. Zwiększenie płacy.

Cele krótkookresowe:
1. Przyrost udziału w rynku,
2. Wprowadzenie jednej modyfikacji produktu rocznie,
3. Poprawa zyskowności o 10% rocznie,
4. Zmniejszenie zakupu surowców, pracowników,
5. Zwiększenie płacy.

MAKROEKONOMICZNE PRZESŁANKI DECYZJI FINANSOWYCH
Do tych uwarunkowań należą:
1. koniunktura gospodarcza,
2. polityka fiskalna i monetarna państwa,
3. inflacja,
4. interwencjonizm państwowy.
Koniunktura  gospodarcza  podlega  cyklicznym  wahaniom,  przy  czym  długość  cyklu  i
ostrość  wahań  kształtuje  się  nieregularnie.  Na  cykl  koniunkturalny  składa  się  okres
ożywienia  gospodarki  prowadzący  do  jej  rozkwitu,  po  którym  zaczynają  się  pojawiać
oznaki  kryzysu  prowadzącego  do  przedłużającej  się  niekiedy  depresji  gospodarczej,  a
dopiero  jej  przezwyciężenie  umożliwia  zapoczątkowanie  ponownego  ożywienia
ekonomiki.

Inflacja  -  powoduje  erozję  siły  nabywczej  pieniądza,  znajdującą  odbicie  we  wzroście
ogólnego poziomu cen. Wysoki poziom inflacji wpływa na poziom nominalny odsetek od
pożyczek i kredytów, zagraża deprecjacji realnej wielkości kapitałów własnych firmy, jej
należności  i  zasobów  pieniężnych.  W  okresach  wysokiej  inflacji  może  ujawnić  się
okresowy  wzrost  popytu  na  produkty  firmy,  powodowany  chęcią  „ucieczki”  przez
klientów od tracącego wartość pieniądza, szczególnie wówczas gdy stopa procentowa od
lokat w bankach nie pokrywa strat siły nabywczej zasobów gotówkowych.
Inflacja  wpływa  na  zniekształcenie  obrazu  rzeczywistego  przebiegu  realnych  procesów
gospodarczych ujawnionych w pieniężnej postaci.

Polityka  fiskalna  -  wywiera  decydujący  wpływ  na  sytuację  finansową  firmy,  przede
wszystkim  za  pośrednictwem  systemu  podatkowego,  który  przyjmuje  z  reguły  znaczną

część  przychodów  osiąganych  przez  przedsiębiorstwo.  Wzmożone  zapotrzebowanie
fiskusa  na  pieniądz  objawia  się  w  formie  emisji  obligacji  i  bonów  skarbowych  przy
oferowaniu  atrakcyjnego  oprocentowania.  Ogranicza  to  podaż  pieniądza  na  inne  cele  a
więc  możliwość  uzyskania  kredytów  i  pożyczek  wpływa  także  przeważnie  na  wzrost
ogólnej stopy procentowej a więc kosztów finansowych ponoszonych przez firmę.

Polityka  monetarna  -Bank  Centralny  reguluje  popyt  i  podaż  stopą  procentową  (niska
stopa procentowa to dobrze)

RODZAJ ŹRÓDŁA I CHARAKTRYSTYKA KAPITAŁU W PRZEDSIĘBIORSTWIE
  wpłaty udziałowców
  zysk netto do dyspozycji firmy
  bankowe kredyty inwestycyjne
  emisja obligacji
  krótkoterminowe kredyty bankowe
  emisja krótkoterminowych papierów wartościowych
  kredyty handlowe i zobowiązania.
Ze  względu  na  źródła  pochodzenia  kapitałów,  którymi  przedsiębiorstwo  finansuje  swój
majątek wyróżnia się:

1 Fundusze własne
Finansuje  się  przedsiębiorstwo  z  nadwyżki  finansowej  .  Samofinansowanie  przeds.,
pokrywanie  wydatków  z  własnych  funduszy  (spłaty  kredytów  są  miesięczne  ,  rata
kapitałowa+  odsetki).  Pochodzące  ze  źródeł  zewnętrznych  tj.  wniesione  przez
udziałowców (np. kapitał zakładowy, założycielski) oraz ze źródeł wewnętrznych (głównie
stanowiące  równowartość  wygospodarowanego  zysku  netto  pozostawionego  do
dyspozycji przedsiębiorstwa)

2 Fundusze obce
typu  zwrotnego  lub  bezzwrotnego,  bezzwrotne:  emisja  akcji,  powiększenie  kapitału
udziałowego  oraz  wszelkie  wpłaty.  :  zwrotny-  kredyt  handlowy,  kredyt  bankowy  ,
pożyczki pieniężne , emisja papierów wartościowych np. obligacji, leasing

Kapitał  obrotowy  finansuje  majątek  obrotowy  przedsiębiorstwa  i  może  składać  się  z
kapitału  własnego  oraz  kapitałów  obcych  (pożyczonych,  czyli  długu).  Dobór  źródeł
finansowania  majątku  obrotowego,  a  więc  i  struktury  kapitału  obrotowego,  zależy  od
zmienności  zapotrzebowania  przedsiębiorstwa  na  aktywa  obrotowe  i  od  przyjętej  przez
przedsiębiorstwo strategii ich finansowania.

Zasadniczą substancją  kapitałów powinny być jej kapitały własne na które składają się:
wkłady  kapitałowe  właścicieli,  wnoszone  w  formie  udziałów,  subskrypcji  akcji  itp.
tworzące kapitał podstawowy.
1.  zyski  pozostawione  do  dyspozycji  przedsiębiorstwa  (tj.  reinwestowanie  w  firmie)

przeznaczone na pokrycie przyszłego ryzyka i umocnienie sytuacji finansowej firmy
lub z góry określony cel np. fundusz inwestycyjny.

2. Kapitały własne zajmują się w bez terminowej dyspozycji firmy, a na ich zwrot

udziałowcy mogą liczyć w zasadzie dopiero w momencie likwidacji przedsiębiorstwa.

Potrzeba uzupełnienia kapitałów własnych w działającym przedsiębiorstwie może
wynikać z:
1. stworzenie podstawy do wydatniejszego rozwoju działalności firmy, pozwalającej

także na zaciągniecie w przyszłości kredytów.

2. przezwyciężenie rysującej się upadłości firmy wskutek naruszenia płynności

finansowej.

3. usunięcie skutków deprecjacji kapitałów własnych spowodowanej inflacją

Długoterminowe  kapitały  obce  -  uzyskiwane  są  z  2  zasadniczych  źródeł  tj.  emisji
obligacji na rynku papierów wartościowych oraz z kredytów bankowych

KAPITAŁ OBROTOWY
są to jego obrotowe aktywa tj.
  Zasoby pieniężne w postaci gotówki
  zasoby pieniężne w postaci depozytów na kontach bankowych.
  Aktywa finansowe w postaci lokat w papierach wartościowych
  należności od nabywców towarów
  zapasy

CYKLEM  KAPITAŁU  OBROTOWEGO:  określa  się  okres  jaki  upływa  od  momentu
wydatkowania  środków  pieniężnych  na  zakup  czynników  produkcji  do  momentu
uzyskania  przychodów  ze  sprzedaży  produktów  i  usług  wytworzonych  dzięki
zastosowaniu  tych  czynników.  Długość  cyklu  kapitału  obrotowego  zdeterminowana  jest
następującymi czynnikami:
  Długością  cyklu  konwersji  zapasów,  czyli  okresu  jaki  upływa  do  momentu

zakupienia zapasów materiałów i surowców do produkcji do momentu przekształcenia
ich w produkty gotowe.

 Długością cyklu konwersji należności czyli okresu jaki upływa od powstania

należności do chwili ich uregulowania.

 Długością okresu odroczenia płatności zobowiązania przedsiębiorstwa czyli okresu,

jaki upływa od momentu otrzymania dostawy materiałów i surowców do produkcji do
momentu uregulowania zobowiązań z tytułu tych dostaw.

POJĘCIE NADWYŻKI FINANSOWEJ NETTO
Nad.  finan.  netto  =zysk  lub  strata  netto  +  odpisy  amortyzacyjne  +  inne  koszty
kalkulacyjne
Zysk faktyczny jest większy od księgowego, ponieważ dodajemy do niego amortyzację.
Zysk księgowy jest niższy ponieważ odpisujemy od niego amortyzację.
Obejmuje  nie  tylko  zysk  ale  również  wielkość  dokonywanych  w  danym  okresie odpisów
amortyzacyjnych.  Z  punktu  widzenia  efektywności  ulokowanych  w  przedsiębiorstwie
kapitałów istotne znaczenie ma nadwyżka finansowa
Wielkość  nadwyżek  finansowych  przedsiębiorstw  nie  pokrywa  się  z  ich  wynikami
finansowymi.
Nadwyżka finansowa netto  jest źródłem samofinansowania przedsiębiorstwa.
Nadwyżka finansowa netto będąca źródłem jego smofinansowania, jest większa od zysku
netto  o  sumę  odpisów  amortyzacyjnych  z  tytułu  umorzenia  środków  trwałych  oraz
wartości niematerialnych i prawnych.
Gdy  strata  netto  jest  większa  niż  suma  odpisów  amortyzacyjnych,  przedsiębiorstwo
wykazuje ujemną nadwyżkę finansową netto czyli niedobór finansowy.
Nadwyżka  finansowa  wygospodarowana  w  przedsiębiorstwie  nie  może  być  w  całości
zużyta  na  finansowanie  jego  rozwoju.  Z  tej  nadwyżki  tworzy  się  dochody  właścicieli
przedsiębiorstwa  w  postaci  dywidend  akcjonariuszy  w  spółkach  akcyjnych,  dochodów
udziałowców  w  spółkach  prawa  handlowego  i  prawa  cywilnego  oraz  dochodów
jednoosobowych właścicieli.
Nadwyżki  finansowe  netto.  po  wydzieleniu  z  nich  dochodów  właścicieli  mogą  być
wykorzystywane  także  na  oddłużenie  przedsiębiorstwa  przez  spłatę  kredytów  także  i
innego  rodzaju  pożyczek  przez  wykup  poprzednio  emitowanych  obligacji.  Nadwyżki
finansowe  netto  nie  rozdzielone  między  właścicieli  powiększają  własne  kapitały
(fundusze)  przedsiębiorstwa  i  stają  się  źródłem  samofinansowania  wzrostu  jego
aktywów - majątku trwałego i obrotowego.

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE.
Z trzech działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.
Operacyjna  -  gotówka  wpływająca  od  odbiorców -  gotówka  płacona  dostawcom  -  inne
wydatki gotówkowe (wydatki na działalność operacyjną, podatki itp.)

Inwestycyjna  -  sprzedaż  papierów  wartościowych,  materiałów  +  sprzedaż  środków
trwałych - zakup walorów - wydatki na inwestycje
finansowe - powiększenie kapitału własnego np.: emisja akcji + zaciągnięcie kredytów
i pożyczek - wypłaty dywidend - spłaty kredytów, pożyczek.

KOSZT PIENIĄDZA:
Kosztem  pieniądza  jest  oprocentowanie,  które  trzeba  zapłacić  za  wykorzystywanie
zasobów  pożyczonych  lub  traci  się  przy  przechowywaniu  ich  w  formie  mniej  opłacalnej
przy  możliwości  ulokowania  ich  w  formie  bardziej  opłacalnej  np.  w  gotówce  zamiast  w
Banku. Mierzy się wielkością stopy%.
Bądź  koszt  alternatywny  -  jeśli  mam  oprocentowanie  5%  w  Banku  i  tam  wpłacam
pieniądze a w Funduszu Powierniczym mam 7% to tracę 2%.

NOMINALNA  A  REALNA  STOPA%  -  cena,  którą  dłużnik  płaci  wierzycielowi  za
udostępnienie  funduszy.  Realna  -  jest  zdeterminowana  przez  siły  wzajemnego
oddziaływania  popytu  i  podaży.  Nominalna  -  swoje  wymagania  co  do  jej  wysokości
uwzględnia  się  większą  liczbę  czynników,  należą  do  nich:  oczekiwana  stopa  inflacji,
ryzyko  niewypłacalności  dłużnika,  premię  za  ograniczenie  płynności,  jeżeli  nie  można
wycofać pieniędzy przed określonym terminem, premia za termin.

POZIOM  STÓP%  determinuje  efektywność  inwestycji  kapitałowych.  Inwestując
określoną  kwotę  np.  w  zakup  obligacji  rządowych  inwestor  będzie  otrzymywał  z  góry
określoną

stopę

procentową.

Rzeczywista

efektywność

inwestycji

będzie

uzależniona  nie  tyle  od  poziomu  nominalnej  stopy  procentowej  ile  od  poziomu  stopy
realnej,  czyli  stopy  nominalnej  pomniejszonej  o  stopę  inflacji.  Zgodnie  z  teorią  stopy
procentowej  J.  Fishera  nominalna  stopa  procentowa  będzie  równa  realnej  stopie
procentowej  powiększonej  o  oczekiwaną  stopę  inflacji.  Różnice  w  stopach
procentowych oraz stopach inflacyjnych w różnych krajach mogą zatem doprowadzić do
występowania  różnic  między  realnymi  stopami  procentów  (rzeczywistą  efektywnością
inwestycji kapitałowych).
W warunkach swobodnego przepływu kapitału pomiędzy różnymi krajami można jednak
zakładać,  że  będzie  występowała  tendencja  do  wyrównania  rzeczywistej  efektywności
inwestycji  kapitałowych  (poziom  realnej  stopy  procentowej)  na  rynkach  finansowych
różnych  krajów.  Jak  więc  relacja  między  nominalną  stopą  procentową  na  rynkach
finansowych dwóch krajów będzie równa relacji między oczekiwanymi stopami inflacji w
tych dwóch krajach.

(1+r

)/(1+r

)=(1+^i

)/(1+^i

)

- nominalna stopa oprocentowania w kraju,

- nominalna stopa oprocentowania w kraju partnera handlowego,

- oczekiwana stopa inflacji krajowej,

- oczekiwana stopa inflacji kraju partnera handlowego.

KOSZT  UTRACONYCH  KORZYŚCI-  powstaje  wówczas  gdy  przetrzymujemy  w
pieniężnej  formie  własne  nadwyżki  finansowej  co  ma  swój  koszt,  w  tym  przypadku
korzyści  utrzymywania  zasobów  pieniężnych  jest  utrata  korzyści,  jakie  można  by
osiągnąć  przy  ulokowaniu  zasobów  np.  na  bankowym  rachunku  depozytowym  czy  w
państwowych lub prywatnych obligacjach.

WIELKOŚĆ  STOPY  PROCENTOWEJ  ZALEŻY  w  gospodarce  rynkowej  od  stosunku
między podażą funduszów pożyczkowych a popytu na nie, jest to zależność odwracalna -
podaż tych funduszów jak i popyt na nie są niezależne od stopy procentowej.

PREFERENCJA  CZASOWA  -  ma  miejsce  gdy  jednostka  ceni  sobie  wyżej  bieżącą
konsumpcję  niż  przyszłą  i  wobec  tego  za  odroczenie  konsumpcji  (co  jest  warunkiem
stworzenie  z  oszczędności  funduszów  pożyczkowych)  żąda  wynagrodzenie  w  postaci

oprocentowania. Im to oprocentowanie jest wyższe, tym bardziej konsumenci są skłonni
odraczać  bieżące  spożycie  na  rzecz  przyszłego,  którego  wprowadzenie  będzie
zrealizowane  później,  ale  za  to  w  większych  rozmiarach.  Stopa  procentowa  preferencji
czasowej  dla  każdego  konsumenta  ma  poziom,  przy  którym  w  jego  odczuciu  zachodzi
zrównanie  użyteczności  mniejszej  konsumpcji  bieżącej  i  większej  konsumpcji
odroczonej.

POJĘCIE  I  CZYNNIKI  STOPY  DYSKONTOWEJ.  Jest  to  stopa  procentowa  stosowana
przez  Bank  Centralny  przy  udzielaniu  pożyczek  bankom  komercyjnym.  Czynniki:
inflacja, dewaluacja, zmiany stóp procentowych, polityka monetarna Banku Centralnego.

INWESTOWANIE W PAPIERY WARTOŚCIOWE.
Akcja  -  papier  wartościowy,  którego  objęcie  jest  formalnym  dokumentem
stwierdzającym udział jego posiadacza (akcjonariusza) w spółce.
Rodzaje akcji:
1. akcje imienne,
2. akcje na okaziciela,
3. akcje zwykłe,
4. akcje uprzywilejowane.
Jest to papier wartościowy stwierdzający również prawo właściciela akcji do uczestnictwa
w podziale zysku w firmie w postaci dywidendy.

  Akcje  imienne  -  mogą  być  wydawane  przed  dokonaniem  na  nie  pełnej  wpłaty,

natomiast akcje na okaziciela dopiero po całkowitym ich opłaceniu.

 Akcje zwykłe - jeden głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.
 Akcje uprzywilejowane mogą mieć różne przywileje np. co do głosu (do 5 głosów),

pierwszeństwo przy podziale masy upadłościowej. Akcje e nie mają żadnego terminu
wykupu, nie stanowią należności, są tytułem własności, mogą być zbywane tylko na
wtórnym rynku papierów wartościowych.

 Złota akcja - prawo podejmowania kluczowych decyzji.
 Obligacja - papier wartościowy stwierdzający nabycie przez jej posiadacza prawa do

uzyskania w odpowiednim terminie sumy pieniężnej określonej obligacji i ewentualnie
odsetek.

 Obligacje zamienne - zamieniane po pewnym czasie na akcje. Posiadają kupon

odsetkowy, który jest wynagrodzeniem dla pożyczającego pieniądze.

KURS GIEŁDOWY AKCJI
określany  jest  przez  kapitalizację  dywidendy  przy  rynkowej  stopie  procentowej,  która
musi wzrastać  w takim samym stopniu w jakim rośnie dywidenda.
Przy ustalaniu maksymalnej ceny akcji inwestor opiera się na:
  Znanych wielkościach ostatnio wypłaconych dywidend
  aktualnej ceny giełdowej akcji
  spodziewanych  wielkości dywidendy w przyszłości

CENA RÓWNOWAGI AKCJI
Jest wyznaczana przez
  stopę  dochodowości  od  papierów  wartościowych  nie  obciążonych  ryzykiem  (obligacji

państwowych)

  stopę premii za ryzyko systemowe
  współczynnik giełdowy określonych akcji
  wypłacaną  od  nich  ostatnio  dywidendę  i  spodziewanego  wzrostu  i  spadku  tej

dywidendy

ISTOTA TEORII PORTFOLIA
są trzy charakterystyki związane z akcjami
a) stopa zysku (dochód) z akcji

Wartość  akcji  określona  jest  strumieniem  pieniężnym  jakiego  spodziewa  się  inwestor  z
tytułu posiadania akcji. Określona jest przez wielkość dywidendy i cenę akcji co określa
wartość
(Po)   (D1+P2)/Po   - spodziewane korzyści
(P1)   (D2+P2)/P1
(P2)   (D3+P3)/P2  itd.
Po=D1\(1+r)^1+D2/(1+r)^2+...+D/(1+r)^ =  Dt/(1+r)^t
r    -  wymagana  stopa  dochodu    stopa  dyskontowa  (możliwe  określenie  r  w/g  formuły
kw

+PR

gdzie: k

+PR

- stopa dochodu (portfela wszystkich akcji)

- stopa dochodu wolnego od ryzyka (np. obligacje)

- premia za ryzyko rynkowe

*



i -

współczynnik beta (miara ryzyka specyficznego)  = 1 ; >1 ; <1

=0 - przychód z papieru wartościowego nie zależy od sytuacji na rynku.
=0,5 - przychód z papieru wartościowego jest w połowie tak zmienny jak przychód z
portfela rynkowego (np. WIG)
=1 - przychód z papieru wartościowego jest tak samo zmienny jak przychód z portfela
rynkowego (ryzyko przeciętne)
=2 - jest 2-krotnie bardziej zmienny jak przychód z portfela rynkowego (2-krotnie
bardziej ryzykowny od portfela rynkowego)
Jeżeli D1=D2=D3 to dochody z akcji staja się „rentą rzeczywistą”
P

= D / r

Zazwyczaj jednak mamy do czynienia z rosnącą dywidendą co wynika z rozwoju spółki.
Wykorzystujemy wówczas Model Gordona
P

= D

(1+g) / (r-g)

r - oczekiwana stopa dochodu z papieru.
g- spodziewany przyrost dywidendy, jednocześnie oczekiwany wzrost kursu akcji.

b) ryzyko portfelowe

c) korelacja miedzy akcjami
współczynniki korelacji  (-1;1)
1 - korelacja dodatnia (doskonała)
0 - brak korelacji
-1 - korelacja ujemna (doskonała)
Korelacja  ma  decydujące  znaczenie  dla  zmniejszenia  ryzyka  portfelowego      r=1  -
niekorzystne

OBLICZANIE RYNKOWEJ WARTOŚCI AKCJI ZWYKŁYCH.
  Inwestor chcący kupić akcje wyznacza maksymalną cenę, którą gotowy jest zapłacić.

Cena zależy od wymaganej minimalnej stopy dochodu, którą chcą osiągnąć z akcji
(cena zależy od wysokości spodziewanych dywidend w kolejnych latach posiadania
akcji.

 Gdy inwestor planuje zatrzymać akcję na stałe to cena którą zapłaci wyznaczana jest

przez strumień rocznych dywidend zdyskontowanych za pomocą stopy minimalnego
wymaganego dochodu

 Gdy inwestor nie spodziewa się zmiany dywidend (tzn. Przez cały okres posiadania

akcji będzie się ona utrzymywała na poziomie z roku poprzedniego to maksymalną
cenę jaką inwestor może zapłacić oblicza się kapitalizując wielkość ostatnio
wypłaconej dywidendy za pomocą stopy wymaganego minimalnego dochodu.

NA  WARTOŚĆ    AKTUALNĄ  OBLIGACJI  WPŁYWA  -  Nominalna  wartość,  termin
płatności, stopa
Aktualna  wartość  rynkowa  obligacji  wyznacza  suma  redyskontowanych  wartości  nie
zrealizowanych  kuponów  odsetkowych  i  zdyskontowanej  wartości  nominalnych  obligacji

przy  zastosowaniu  stopy  dyskonta  odpowiadającemu  obecnym  warunkom  rynkowym
przy  uwzględnieniu  ryzyka  niewypłacalności.  Obligacje  państwowe  można  uznać  za
wolne od ryzyka.

RYZYKO  RYNKOWE  -  charakteryzuje  wszystkie  inwestycje  w  prywatnych  papierach
wartościowych.
Z  tytułu  ryzyka  rynkowego  podwyższa  się  stopę  oczekiwanego  dochodu  od  prywatnych
papierów  wartościowych  o  premię  PRM  ponad  stopę  oprocentowania  papierów  wolnych
od ryzyka k

. Ryzyko rynkowe to ryzyko systemowe - wynika stąd, że kursy wszystkich

notowanych  na  giełdzie  pap.  wart.  razem  wzięte  podlegają  wahaniom  pod  wpływem
zmian  koniunktury  gospodarczej,  zagrożeń  politycznych czy innych czynników ogólnych
wpływających na postawy inwestorów.

RYZYKO  SPECYFICZNE  -  znajduje  wyraz  we  wskaźniku  giełdowym  (b)  określonych
papierów  wartościowych,  które  mierzy  relację  wahań  ich  kursów  do  wahań  kursów
wszystkich papierów łącznie notowanych na giełdzie.

Prosta  SML  -  prosta  bezpieczeństwa  rynkowego  (security  market  line).  Jeżeli  stopa
dochodu od danej akcji (j) leży poniżej prostej SML lokaty w tej akcji nie są bezpieczne,
gdyż  dochód  z  nich  nie  rekompensuje  specyficznego  ryzyka.  Natomiast  stopa  dochodu
od  akcji  (L)  położona  powyżej  prostej  SML  wskazuje,  że  lokaty  w  akcjach  (L)  są
bezpieczne,  gdyż  dochód  rekompensuje  ryzyko  rynkowe  i  ryzyko  specyficzne  łącznie.
Nachylenie  prostej  SML  do  osi  odciętych  (i  prostej  k

) zależy od ryzyka rynkowego a

więc  jest  mniejsze  w  okresach  dobrej  i  stabilnej koniunktury, większe w okresie wahań
koniunkturalnych  i  związanej  z  tym  zwiększonej  niepewności  co  do  dochodowości  lokat
w akcjach przedsiębiorstw.

KLASYFIKACJA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH.
1.  Inwestycje  zwiększające  zdolności  produkcyjne  w  celu  wytwarzania  nowych

produktów i zdobycia nowych rynków zbytu.

2. Inwestycje zwiększające zdolności produkcyjne w celu powiększenia podaży tych

samych produktów na tych samych rynkach zbytu

3. inwestycje utrzymujące dotychczasowe zdolności produkcyjne przy modernizacji

technik produkcji dla obniżenia kosztów produkcji

4. inwestycje utrzymujące zdolności produkcyjne przez prostą wymianę zużytych

urządzeń na takie same, bez modernizacji technik i organizacji produkcji

5. inwestycje nie wpływające na zdolności produkcyjne a więc np. zmierzające do

poprawy ochrony środowiska naturalnego zgodnie wymogami prawa, inwestycje
administracyjne

sferze

zarządzania

przedsiębiorstwem

(mogą

przynieść

zmniejszenie kosztów ogólnych).

Jeżeli jeden projekt zwiększa spodziewane korzyści z innych projektów nazywamy je
komplementarnymi. Jeżeli wdrożenie jednego projektu zmniejsza rentowność drugiego
to nazwami je substytucyjnymi.

KRYTERIA OCENY PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH.
1 Okres zwrotu nakładów określa się PP
2 Wartość bieżąca netto NPV
3 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR i IRR* - skorygowana
4 Wskaźnik rentowności inwestycji PJ

Kryterium, które prawidłowo służy ocenie projektów inwestycyjnych powinno:
1. Ujmować wszystkie wydatki i przychody pieniężne, zarówno w okresie realizacji, jak i

w okresie eksploatacji przedsięwzięcia inwestycyjnego.

2. Brać pod uwagę zmiany wartości pieniądza w czasie z uwzględnieniem faktycznie

działającej stopy procentowej a nie oderwanej od rynku.

3. Wskazywać na taki projekt inwestycyjny, który najlepiej przedstawia osiąganie celu

przedsiębiorstwa, a więc maksymalnie zwiększa jego wartość.

W  prawidłowej  efektywności  analizowanych  projektów  inwestycyjnych  konieczne  jest
przyjęcie  do  rachunku  dochodu  ujmowanego w kategoriach strumieni pieniężnych a nie
dochodu występującego jako wynik finansowy.

1 Okres zwrotu nakładów.
Przewidywany  niezbędny  okres  do  uzyskania  zwrotu  zainwestowanego  kapitału  przez
nadwyżki finansowe generowane w wyniku zastosowania projektu inwestycyjnego.

2 Wartość bieżąca netto NPV
Ustalenie  stopy  dyskontowej  jest  to  albo  rynkowa  stopa  %  od  pożyczek
średniookresowych

przypadku

finansowania

funduszami

obcymi)

albo

wynegocjowane  przez  inwestora  stopy  dochodu  na  poziomie  rentowności  aktywów
przedsiębiorstwa (w przypadku finansowania własnymi funduszami)
Wartość netto to różnica pomiędzy zdyskontowanymi wpływami i wydatkami związanymi
z realizacją projektu inwestycyjnego.
NPV =  NFNt \ (1+k)^t        -- NFN -zdyskontowane nadwyżki

możliwe są 3 przedziały wartości NPV:
a) NPV>0  -  co  oznacza  że  stopa  zwrotu  jest  wyższa  niż  koszt  pozyskania  kapitału.

Przedsęwzięcie zwiększa zasoby firmy.

b) NPV=0 - stopa zwrotu równa się kosztowi kapitału. Projekt jest neutralny i nie

zmniejsza i nie zwiększa zasobów firmy

c) NPV<0 - stopa zwrotu jest niższa niż koszt kapitału. Projekt należy odrzucić, gdyż

zmniejsza zasoby firmy.

3 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR i IRR* - skorygowana
Stopa  dyskontowa  przy której zaktualizowana wartość bieżąca wydatków pieniężnych =
zaktualizowanej  wartości  wpływów  pieniężnych  w  całym  okresie  realizacji  i  eksploatacji
projektu.
a) IRR>  kosztów      NPV>0  (ok.)  -  projekt  inwestycyjny  jest  źródłem  nadwyżki

finansowej dla firmy.

b) IRR< kosztów  NPV<0 (dupcia) - oznacza że przy danych kosztach kapitału

inwstycja pochłania środki nie generując żadnej nadwyżki. Projekt należy odrzucić

c) IRR = kosztom  NFNt / (1+k)^t = 0 - czyli wewnętrzna stopa zwrotu jest

równa kosztom kapitału, projekt inwestycyjny jest neutralny.

IRR*  zmodyfikowana  to  taka  stopa  przy  zastosowaniu  której  przyszła  wartość
nakładów  inwestycji  ponoszona  na  koniec  okresu  eksploatacji  będzie  równa  przyszłej
wartości wszystkich nadwyżek finansowych obliczonej przy zastosowaniu rynkowej stopy
procentowej

4  Wskaźnik  zyskowności  inwestycji  (PI)  jest  miernikiem  oceny  względnej
efektywności  rozpatrywanych  przedsięwzięć  inwestycyjnych  wyrażonej  stosunkiem
teraźniejszej  wartości  nadwyżek  finansowych  do  wartości  bieżącej  nakładów
niezbędnych do realizacji tego przedsięwzięcia.
PI= PV(wpływów) / PV(wydatków)
a) PI >1 - projekt przyjmujemy
b) PI <1 - projekt odrzucamy

Wewnętrzna  stopa  procentowa  jest  to  taka  stopa  procentowa,  przy  której
teraźniejsza wartość netto rozpatrywanych projektów inwestycyjnych równa jest zeru.

OBLICZANIE AKTUALNEJ WARTOŚCI NETO PROJEKTU INWESTYCYJNEGO
opiera się na:
  dyskontowaniu rocznych nadwyżek finansowych netto:

 ujemnych w okresie realizacji nowych obiektów
 dodatnich w okresie eksploatacji

Dla  obliczenia  aktualnej  wartości  nadwyżek  finansowych  stosuje  się  stopę  procentową
kosztu  kapitału  czyli  w  przypadku  finansowania  inwestycyjnego  za  pomocą  kredytu
bankowego długoterminowego będzie to stopa oprocentowania tego kredytu

OBSZARY ANALIZY PRZEDSIĘBIORSTWA - analiza wskaźnikowa
1.  rentowności

  kategoria zysku / obrót
  kategoria zysku / aktywa
  kategoria zysku / kapitał własny

2. płynności

 kategoria aktywów bieżących / zobowiązania bieżące

3. aktywności gospodarczej (wykorzystania aktywów)

 kategoria aktywów / obrót

4. zadłużenia (struktury kapitału)

  kategoria długu / aktywa
  kategoria długu / kapitał własny
  kategoria długu / nadwyżka finansowa

5. rynku kapitałowego (wartości rynkowej)

 uwzględnia emisję akcji i ich cenę giełdową (rynkową)

ANALIZA  SYTUACJI  FINANSOWEJ  WG.  DUPONTA  -  nazwa  pochodzi  od  znanej
amerykańskiej firmy, której kierownictwo wypracowało sposób analizy zależności między
marżą  zysku  netto,  rotacją  aktywów  i  stopniem  zadłużenia  firmy  a  stopą  zysku  z
kapitału  własnego.  Mnożąc  marżę  zysku  przez  wskaźnik  rotacji  aktywów  ogółem
otrzymujemy stopę zysków z aktywów (ROA). Jest to podstawowe r-nie DuPonta.
ROA=(zysk netto/sprzedaż ) * (sprzedaż/aktywa ogółem)

ZMODYFIKOWANE RÓWNANIE DUPONTA
ROE=ROA  *  mnożnik  kapitału  własnego  =  (zysk  netto  /  aktywa)  *  (aktywa  ogółem  \
kapitał własny)
Metoda ta może być wykorzystana do analizy prowadzonej ex post, jak do oceny wpływu
różnych  strategii  na  efektywność  działania  firmy  mierzonej  korzyściami  osiągniętymi
przez akcjonariuszy
Marża  zysku  informuje  jaki  jest  udział  zysku  w  wartości  sprzedaży.  Analiza  poziomu
tego  wskaźnika  może  dostarczyć  wielu  informacji  dotyczących  skuteczności  działania
przedsiębiorstwa w sferze polityki cenowej oraz optymalizacji kosztów wytwarzania.
W  praktyce  poziom  tego  wskaźnika  jest  ujemnie  skorelowany  ze  wskaźnikiem  rotacji
aktywów.  Przedsiębiorstwa  o  wysokiej  marży  zysku  są  zarazem  przedsiębiorstwami  o
niższych  wskaźnikach  rotacji  aktywów  i  na  odwrót  niskimi  poziomami  marży  zysku  z
reguły  towarzyszy  wysoki  poziom  wskaźnika  rotacji  aktywów.  Dlatego  też  porównania
poziomu  tego  wskaźnika  między  różnymi  firmami  nie  mogą  stanowić  ostatecznej
postawy  do  wyrażania  ostatecznej  oceny  efektywności  gospodarowania.  Kluczowe
znaczenie ma tu uwzględnienie kapitałochłonności produkcji.

KOSZT KAPITAŁU
W  celu  maksymalizacji  tej  wartości  i  tym  samym  majątku  właścicieli  należy  dążyć  do
minimalizacji  kosztu  kapitału.  Każdy  koszt  jest  związany  ze  źródłem  swojego
pochodzenia

KOSZT ZWYKŁY - emisja akcji  model Gordona wymagana stała I

KOSZT KAPITAŁU WŁASNEGO - ulokowanie kolejnej emisji akcji wzrost pozyskania
stały dochód dla akcjonariuszy Kolejna emisja akcji musi być bardziej atrakcyjna. Koszty
emisji rosną proporcjonalnie. Koszt zmniejsza zysk.

KOSZT DŁUGU - jako składnik kapitału jest stopą procentową, oszczędności podatkowe.
Im  większe  zadłużenie  tym  lepiej  dla  przedsiębiorstwa.  Koszt  kapitału  obcego  jest
mniejszy bo występuje tarcza.

KOSZT KAPITAŁÓW OBCYCH-  liczony  jest  wg.  Stóp ich oprocentowania Jeżeli kapitał
obcy  składa  się  z  różnych  zobowiązań  o  różnej  wysokości  oprocentowania  to  dla
ustalenia  stóp  procentowych  należy  określić  średnią  ważoną    poszczególnych  stóp
procentowych.

ŚREDNI KOSZT WAŻONY
Jeżeli  na  kapitał  składają  się  różne  jego  składniki  to  koszt  kapitału  dolicza  się  jako
średnią kosztów pozyskania poszczególnych składników kapitału ważoną jak udziałem w
całości kapitału.
SWK=wz*kz+wu*ku+wd*kd  ;  wz-udział  kosztu  zwykłego,  wu-uprzywilejowanego,  wd-
udział długu

KOSZT POZYSKANIA DODATKOWYCH KAPITAŁÓW określany jest jako krańcowy
koszt  kapitału.  Koszt  niepodzielnych  zysków  jest  stopą  dochodów  wymaganą  przez
akcjonariuszy  od  kapitału  akcyjnego,  jakie  firma  otrzymuje  dzięki  niepodzielnym
zyskom.
Przedsiębiorstwo powinno zarobić na niepodzielnych zyskach przynajmniej tyle, ile sami
akcjonariusze mieliby zarobić na alternatywnych inwestycjach o porównywalnym ryzyku.
W przeciwnym wypadku powinno wypłacić dywidendę.
1. Reinwestowanie zysku nie powoduje dodatkowych kosztów kapitału w sensie kapitału
krańcowego.
2.  Utrzymanie  dotychczasowej  struktury  kapitałowej  jest  korzystne  ze  względu  na
reakcje otoczenia finansowego.

Krańcowy koszt kapitału uzyskiwany drogą zadłużenia zależy od
1.  stopy oprocentowania nowych długów
2.  stawki podatku dochodowego
3.  kosztów emisji obligacji

Krańcowy koszt powiększenia całości kapitału zależy od:
1.  krańcowych kosztów jego składników
2.  od struktury przyrostu kapitału

OPTYMALNA STRUKTURA KAPITAŁU.
Optymalną  strukturę  kapitału  osiąga  się  przy  zachowaniu  równowagi  miedzy  wielkością
ryzyka a poziomem dochodowości.
Ryzyko  w  działalności  gospodarczej  przedsiębiorstwa  wynika  z  niepewności  co  do
osiągania  przewidywalnych  przychodów  ze  sprzedaży,  niepewności  co  do  poziomu
kosztów, a także ze struktury kosztów od których zależy wrażliwość przedsiębiorstwa na
ryzyko. Przy wysokim udziale kosztów stałych w całości kosztów - przedsiębiorstwo jest
bardziej  wrażliwe  na  ryzyko  wynikające  z  wahań  wpływów  ze  sprzedaży  niż  wtedy  gdy
udział kosztów stałych w całości kosztów jest mniejszy, a udział kosztów zmiennych jest
większy. Rozkład całości tego ryzyka między właścicieli firmy i jego wierzycieli zależy od
struktury kapitału.
Czynniki mające wpływ na strukturę kapitału:
1. Stabilność przychodów
2. Struktura aktywów
3. Rentowność
4. Dynamika rozwoju
5. Skłonność zarządów do podejmowania ryzyka.

ISTOTA DŹWIGNI FINANSOWEJ.

Dźwignia  finansowa  wykorzystanie  zadłużenia  jako  źródła  finansowania  dla
powiększenia zysku przypadającego na akcję.
Nadwyżka  finansowa  przed  odliczeniem  oprocentowania  obcych  kapitałów  i  podatku
dochodowego  zależy  od    produktywności  kapitału  rzeczowego  zaangażowanego  w
przedsiębiorstwie.
Jeżeli  produktywność  jest  wyższa  od  stopy  oprocentowania  kapitałów  obcych  to  
wzrost udziału długu w finansowaniu aktywów powoduje  przenoszenie coraz większej
nadwyżki  zysku  po  odjęciu  oprocentowania  na  kapitał  akcyjny  i  wzrost  zysku
przypadającego na 1 akcję.

DŹWIGNIA OPERACYJNA
Wzrost  procentowego  udziału  nadwyżki  bez  odsetek  i  podatku  w  przychodach  ze
sprzedaży  wywołanej  ze  sprzedaży  wywołanych  rozkładaniem  się  kosztów  stałych  na
coraz większą liczbę jednostek wyprodukowanych i sprzedanych towarów.

DŹWIGNIĄ ŁĄCZNĄ
nazywamy  działanie  dźwigni  finansowej  i  operacyjnej,  jeżeli  przy  określonym  udziale
zadłużenia  w  finansowaniu  aktywów  przedsiębiorstwa  zachodzi  wzrost  produkcji  i
sprzedaży.
Pozwala  to  obliczyć  zmiany  spodziewanego  zysku  na  1  akcję  w  przypadku  wzrostu
sprzedaży.

RYZYKO DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ

SAMODZIELNE RYZYKO PRZEDSIĘWZIĘCIA  - odchylenia od szacowanych kosztów i
efektów.
Do  oceny  samodzielnego  ryzyka  inwestycyjnego  wykorzystuje  się  analizę  wrażliwości  i
analizę scenariusza

ANALIZA  WRAŻLIWOŚCI  -  technika  analizy  ryzyka,  w  której  zmienia  się  wartość
podstawowych zmiennych i obserwuje się wynikające z tego zmiany np. NPV

ANALIZA SCENARIUSZY - technika analizy ryzyka, w której porównuje się złe i dobre
zestawy warunków ekonomicznych z najbardziej prawdopodobnymi wartościami lub tzw.
wartością bazową.
Występuje przy tej analizie współczynnik zmienności (W)  jaka miara ryzyka
W = (NPV) / E(NPV)
(NPV)  odchylenie standardowe
E(NPV)  wartość oczekiwana
Współczynnik ten interpretuje się dwojako
1. W>1 - duże ryzyko
2. W<1 - małe ryzyko projektu inwestycyjnego

RYZYKO  SPECYFICZNE  -  znajduje  wyraz  we  wskaźniku  giełdowym  (b)  określonych
papierów  wartościowych,  które  mierzy  relację  wahań  ich  kursów  do  wahań  kursów
wszystkich papierów łącznie notowanych na giełdzie.

RÓŻNICE MIEDZY RYZYKIEM SPECYFICZNYM A SAMODZIELNYM
Samodzielne  ryzyko  przedsięwzięcia  wynika  z  możliwości  powstania  odchyleń  miedzy
efektami  i  nakładami  przewidywanymi  w  projekcie  (budżecie)  inwestycji  a  efektami  i
nakładami  osiągniętymi  w  rzeczywistości  po  jej  realizacji.  Odchylenia  te  mogą  wpłynąć
na poziom dochodowości przedsiębiorstwa, które realizuje inwestycję, co znajdzie wyraz
w  notowaniach  akcji  przedsiębiorstwa  na  rynku,  jeżeli  jest  to  spółka  akcyjna  i
doprowadzi  do  zmiany  ich  współczynnika  (b).  W  ten  sposób  samodzielne  ryzyko
przedsięwzięcia przenosi się na specyficzne związane z lokowaniem funduszy w akcjach.

OPTYMALIZACJA PROGRAMU PRODUKCJI.

Koszty stałe  -  stanowią część kosztów działalność, które w odpowiednich okresach nie
ulegają zmianie i nie zależą od poziomu produkcji.

Koszty  zmienne  -  stanowią  taką  część  kosztów  które  rosną  wraz  ze  wzrostem
działalności produkcyjnej (np. place bezpośrednie, świadczenia, materiały i surowce)

Koszty (jednostkowe) całkowite
Kcj=KC\Q
KC=(KS+KZ)\Q

PRÓG  RENTOWNOŚCI  -  to  taki  poziom  produkcji  (sprzedaży)  przy  którym  wynik
finansowy jest 0.
Górny  próg  rentowności  -  obszar  strat  dużej  progresji  kosztów  i  dużej  degresji
sprzedaży.

Jeżeli wielkość zysku przypadająca na jednostkę wyrobu zaczyna się zmniejszać wraz ze
wzrostem produkcji to oznacza że zbliżamy się do górnego progu zysku

STRATEGJE ZARZĄDZANIA MAJĄTKIEM OBROTOWYM.
Przeciętna strategia finansowania przedsiębiorstwa opiera się na zasadzie, że całość
majątku trwałego i stała część zapotrzebowania na aktywa obrotowe są finansowane ze
źródeł  długoterminowych:  kapitału  własnego  i  długoterminowego  zadłużenia  w  postaci
obligacji  czy  kredytów  bankowych  o  wieloletnich  terminach  spłaty.  Zmienna  część
zapotrzebowania

aktywa

obrotowe

jest

przedmiotem

krótkoterminowego

finansowania: przez wykorzystanie kredytu handlowego, krótkoterminowych kredytów
bankowych, a niekiedy i emisji własnych krótkoterminowych bonów czy obligacji
(commercial papers) na rynku pieniężnym.
Agresywna

strategia

finansowania

polega

tym,

że

przedmiotem

krótkoterminowego  finansowania  jest  nie  tylko  zmienna  część  zapotrzebowania  na
aktywa  obrotowe,  ale  również  część  stałego  zapotrzebowania  na  te  aktywa.  W  efekcie
przedsiębiorstwa,  które  stosują  tę  strategię  finansowania  utrzymują  stałe,  rezerwowe
zapasy  za  pomocą  bankowych  kredytów  krótkoterminowych,  które  muszą  być  stale
odnawiane.  Strategię  taką  nazywa  się  agresywną,  gdyż  jest  ona  wyrazem  dążenia  do
wykorzystania  dźwigni  finansowej  (niższe  oprocentowanie  kapitału  pożyczonego  niż
stopa zysku od kapitałów własnych), co jednak łączy się z ryzykiem utrzymania aktywów
obrotowych  na  stałym,  niezbędnym  poziomie  w  przypadku  odmowy  przedłużenia
kredytu krótkoterminowego na dalszy okres.
Konserwatywna  strategia  finansowa  polega  na  tym,  że  dla  zmiennego
zapotrzebowania na aktywa obrotowe (w całości lub w części) utrzymuje się pokrycie w
postaci  płynnych  papierów  wartościowych.  Gdy  wystąpi  potrzeba  zwiększenia  np.
zapasów  ponad  stały  poziom,  zamiast  wykorzystywać  kredyt  obrotowy  dla  ich
sfinansowania,  sprzedaje  się  odpowiednią  część  posiadanych  w  portfelu  papierów
wartościowych  i  w  ten  sposób  finansuje  się  przejściowo  zwiększone  zapasy.
Przedsiębiorstwa  stosujące  tę  strategię  finansowania  tylko  wyjątkowo  wykorzystują
zewnętrzne  krótkoterminowe  źródła  finansowania,  gdyż  w  zasadzie  mogą  sfinansować
całe  zmienne  zapotrzebowanie  na  aktywa  obrotowe  ze  sprzedaży  własnych  płynnych
aktywów  finansowych,  które  -  po  ustąpieniu  przejściowego  zapotrzebowania  na  aktywa
obrotowe - są ponownie odkupywane.

ISTOTA RESTRYKTURYZACJI
Zadaniem restrukturyzacji jest zmiana istniejących w przedsiębiorstwie struktur :
- własności
- organizacji formalnej
- organizacji produkcji
- zorganizowanego kapitału
- redukcja aktywów