15. Sprawdzanie prawa Ohma dla obwodów prądu stałego 

 
Cel:  

  Zapoznanie się z obwodami elektrycznymi prądu stałego. 
  Sprawdzenie  liniowej  zależności  wartości  prądu  płynącego  przez  opornik  od 

przyłożonego napięcia. 

  Wyznaczenie  wartości  oporu  nieznanych  oporników  i  ich  połączeń:  szeregowego  i 

równoległego. 

 
Pytania i zagadnienia kontrolne: 



 

Co  to  jest  prąd  elektryczny?  Na  czym  polega  jego  przepływ  w  metalach, 
półprzewodnikach, cieczach i gazach? 



 

Prawo Ohma. Na czym polega jego sprawdzenie w ćwiczeniu? 



 

Opór i oporność. Od czego zależy wartość oporu przewodnika? 



 

Opór zastępczy w połączeniu szeregowym  i równoległym oporników. 

 
Opis ćwiczenia: 

Sprawdzenie prawa Ohma polega na wykazaniu, że prąd płynący przez opornik lub układ 

oporników jest wprost proporcjonalny do wartości przyłożonego napięcia 

 

 

 

 

U

R

1

I



, 

(15.1) 

 

 

 

gdzie stałą proporcjonalności jest odwrotność oporu elektrycznego  R  układu. 

Łączymy  zgodnie  ze  schematem  obwód  elektryczny  składający  się  z  zasilacza  prądu 

stałego, badanego opornika i amperomierza.  

 
 
 
 
 
 
 
 

Rys. 15.1 Schemat obwodu do badania prawa Ohma 

 

Zmieniając  napięcie  zasilania  dokonujemy  pomiaru  zależności  prądu  I   płynącego  przez 
opornik  od  wartości  przyłożonego  do  niego  napięcia 

U

.  Następnie  zestawiamy  kolejne 

obwody,  w  których  zamiast  opornika 

1

R   umieszczamy  opornik 

2

R ,  oporniki 

1

R   i 

2

R  

połączone szeregowo oraz oporniki 

1

R  i

2

R

 połączone równolegle. Każdorazowo dokonujemy 

pomiaru zależności wartości płynącego prądu od przyłożonego napięcia. 

ZASILACZ 

A 

 

R

Na  jednym  wykresie  przedstawiamy  zależność 

 

U

I

  dla  wszystkich  badanych  układów. 

Metodą regresji liniowej znajdujemy wartość oporu poszczególnych oporników 

1

R  i

2

R

 oraz 

ich połączenia szeregowego 

S

R  i równoległego 

R

R . Ze wzorów: 

 

 

 

 

2

1

R

R

R

S







, 

(15.2) 

 

 

 

 

2

1

2

1

R

R

R

R

R

R







 

(15.3) 

 

 

 

obliczamy opór zastępczy układu szeregowego 

S

R



 i równoległego 

R

R



 oporników. Opory 

S

R



 

i 

R

R



 porównujemy z otrzymanymi wcześniej wartościami 

S

R  i 

R

R . Zapisujemy wnioski. 

 
Literatura: 

1.  Dryński T., Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, PWN, Warszawa (dostępne wydania). 
2.  Resnick  R.,  Halliday  D.,  Walker  J.,  Podstawy  fizyki  T.3,  PWN,  Warszawa  (dostępne 

wydania). 

3.  Bobrowski C., Fizyka: krótki kurs, WNT, Warszawa (dostępne wydania). 
4.  Orear J., Fizyka T.1, WNT, Warszawa (dostępne wydania).