UKD 624.042:69.001.2
Zgłoszona przez Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych
Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości dnia 28 czerwca 1982 r. jako norma
obowiązująca od dnia 1 lipca 1983 r. (Dz. Norm. i Miar nr 2/1983, poz. 2)
1. WSTĘP
1.1. Przedmiot normy.
Przedmiotem normy są zasady ustalania wartości obciąŜeń budowli w obliczeniach projektowych konstrukcji.
1.2. Zakres stosowania normy.
Normę stosuje się do wszelkich budowli, niezaleŜnie od ich przeznaczenia i rodzaju stosowanych
materiałów, z wyjątkiem budowli lub materiałów, dla których oddzielne normy stanowią inaczej.
1.3. Określenia
1.3.1. obciąŜenie
– wszelkie działanie fizyczne, które zmienia stan systemu konstrukcyjnego (powoduje napręŜenia,
odkształcenia, przemieszczenia lub zarysowania). ObciąŜenie jest:
– siłą uogólnioną lub zespołem sił, skupionych lub rozłoŜonych, działających na konstrukcję bezpośrednio,
– wymuszeniem lub ograniczeniem odkształceń konstrukcji (obciąŜenie pośrednie).
1.3.2. obciąŜenie stałe
– obciąŜenie, którego wartość, kierunek i połoŜenie pozostają niezmienne w czasie uŜytkowania budowli lub
w innym rozpatrywanym okresie, np. w czasie montaŜu lub remontu.
1.3.3. obciąŜenie zmienne
– obciąŜenie, którego wartość, kierunek i połoŜenie mogą się zmieniać w czasie uŜytkowania budowli lub w
innym rozpatrywanym okresie.
1.3.4. część długotrwała obciąŜenia zmiennego
– obciąŜenie, które występuje długo, nieprzerwanie lub z przerwami, w stosunku do czasu uŜytkowania
konstrukcji i czasu pojawiania się ewentualnych stałych zmian właściwości materiałów konstrukcyjnych.
1.3.5. obciąŜenie zmienne nieruchome
– obciąŜenie zmienne w czasie, które ma określony, niezmienny kierunek i niezmienne połoŜenie.
1.3.6. obciąŜenie zmienne ruchome
– obciąŜenie zmienne w czasie, które moŜe mieć dowolny rozkład przestrzenny na całej konstrukcji.
1.3.7. obciąŜenie wielokrotnie zmienne
– obciąŜenie zmieniające swą wartość (bez zmiany znaku lub ze zmianą znaku) co najmniej 105 razy w
przewidywanym okresie uŜytkowania konstrukcji i wywołujące jej zmęczenie.
1.3.8. obciąŜenia zmienne technologiczne
– obciąŜenia wynikające z załoŜonej eksploatacji budowli.
1.3.9. obciąŜenia zmienne montaŜowe
POLSKI KOMITET
NORMALIZACJI, MIAR l
JAKOŚCI
POLSKA NORMA
PN-82/B-02000
ObciąŜenia budowli
Zamiast:
PN-74/B-02009
Grupa katalogowa
0702
Zasady ustalania wartości
Actions on building structures
Principles of the establishment
of the values
Charges des bâtiments et des ouvrage d’art
Régles d’etablissement des valeurs
Нагрузки строителных
конструкций
Правила установления
значений
– obciąŜenia elementów lub konstrukcji powstające w stadium budowy, montaŜu lub remontu budowli.
1.3.10. obciąŜenia zmienne środowiskowe
– obciąŜenia wywierane na konstrukcję przez naturalne środowiska, w których się ona znajduje lub mające
swe źródło w tych środowiskach.
1.3.11. obciąŜenie temperaturą
– róŜnica temperatury konstrukcji w jej przekrojach oraz róŜnica temperatury konstrukcji w stosunku do jej
temperatury w czasie budowy lub montaŜu.
1.3.12. obciąŜenie wstępnym spręŜeniem
– siła spręŜająca, zewnętrzna w stosunku do konstrukcji lub elementu (w stadium spręŜenia).
1.3.13. obciąŜenie wymuszonym przemieszczeniem
– wymuszenie przemieszczenia konstrukcji lub jej części, np. osiadaniem gruntu lub niedokładnym
wykonaniem, wywołujące siły wewnętrzne i napręŜenie w konstrukcji.
1.3.14. obciąŜenie statyczne
– obciąŜenie, którego wartość przyrasta powoli, nie wywołując sił bezwładności w konstrukcji.
1.3.15. obciąŜenie dynamiczne
– obciąŜenie działające udarowo lub cyklicznie, wywołujące siły bezwładności w konstrukcji.
1.3.16. obciąŜenie wyjątkowe
– obciąŜenie, które moŜe wystąpić w wyniku mało prawdopodobnych zdarzeń w przewidywanym okresie
uŜytkowania budowli.
1.3.17. wartość charakterystyczna obciąŜenia
– wartość obciąŜenia o przyjętym prawdopodobieństwie nie przekroczenia, w kierunku niebezpiecznym, w
ciągu określonego czasu (okresu uŜytkowania budowli lub innego okresu odniesienia) albo, w przypadku
braku danych statystycznych, wartość nominalna, ustalona odpowiednio do przewidywanego sposobu
uŜytkowania konstrukcji, warunków fizycznych lub prawnych.
1.3.18. wartość obliczeniowa obciąŜenia
– wartość obciąŜenia nie korzystniejsza od wartości charakterystycznej, równa iloczynowi tej ostatniej i
współczynnika obciąŜenia.
1.3.19. współczynnik obciąŜenia
– częściowy współczynnik bezpieczeństwa, uwzględniający moŜliwość wystąpienia wartości obciąŜenia nie
korzystniejszej od wartości charakterystycznej.
1.3.20. współczynnik konsekwencji zniszczenia konstrukcji
– częściowy współczynnik bezpieczeństwa przyjmowany w celu dodatkowego zwiększenia lub zmniejszenia
bezpieczeństwa konstrukcji w zaleŜności od stopnia zagroŜenia Ŝycia ludzkiego i wielkości strat
gospodarczych.
1.3.21. współczynnik jednoczesności obciąŜeń zmiennych
– współczynnik uwzględniający zmniejszone prawdopodobieństwo jednoczesnego wystąpienia kilku róŜnych
obciąŜeń o wartościach charakterystycznych.
1.3.22. współczynnik części długotrwałej obciąŜenia zmiennego
– współczynnik określający wartość długotrwałą obciąŜenia zmiennego.
1.3.23. współczynnik redukcji obciąŜenia
– współczynnik uwzględniający zmniejszone prawdopodobieństwo jednoczesnego wystąpienia wartości
charakterystycznej jednego obciąŜenia na duŜej powierzchni jednego stropu lub na kilku poziomach jednego
ustroju konstrukcyjnego.
1.3.24. współczynnik dynamiczny
– współczynnik zwiększający obciąŜenie statyczne do wartości równowaŜnej obciąŜeniu dynamicznemu.
1.3.25. kombinacja obciąŜeń
– zestawienie obciąŜeń i ich wartości przy sprawdzaniu stanów granicznych systemu konstrukcyjnego lub
jego elementów.
1.4. Podstawowe oznaczenia
F – siła, obciąŜenie (ogólnie),
F
a
– obciąŜenie wyjątkowe,
G – obciąŜenie stałe,
G
k
– wartość charakterystyczna obciąŜenia stałego,
Q – obciąŜenie zmienne,
Q
k
– wartość charakterystyczna obciąŜenia zmiennego,
α – współczynnik redukcji obciąŜenia,
β – współczynnik dynamiczny,
γ
f
– współczynnik obciąŜenia (częściowy współczynnik bezpieczeństwa),
γ
n
– współczynnik konsekwencji zniszczenia konstrukcji,
ψ
d
– współczynnik części długotrwałej obciąŜenia zmiennego,
ψ
o
– współczynnik jednoczesności obciąŜeń zmiennych.
2. KLASYFIKACJA OBCIĄśEŃ
2.1. Podział obciąŜeń.
W zaleŜności od czasu trwania i sposobu działania, obciąŜenia dzieli się na:
– stałe,
– zmienne,
– wyjątkowe (akcydentalne).
ObciąŜenia zmienne dzieli się na technologiczne – zaleŜne od funkcji budowli i sposobu jej uŜytkowania oraz
na środowiskowe – zaleŜne od środowiska, w którym budowla się znajduje.
WyróŜnia się długotrwałą część obciąŜenia zmiennego.
2.2. ObciąŜenia stałe.
Do obciąŜeń stałych naleŜą:
a) cięŜar własny stałych elementów budowli i konstrukcji, w tym elementów nośnych i osłonowych,
b) cięŜar własny gruntu w stanie rodzimym, nasypów i zasypów i parcie z niego wynikające,
c) siła wstępnego spręŜenia konstrukcji.
2.3. ObciąŜenia zmienne
2.3.1. ObciąŜenia zmienne w całości długotrwałe.
Do obciąŜeń tych naleŜą:
a) cięŜar własny tych części konstrukcji, których połoŜenie moŜe być zmieniane w czasie uŜytkowania
budowli,
b) cięŜar własny urządzeń związanych na stałe z uŜytkowaniem budowli, np. cięŜar przewodów i rurociągów
z armaturą, kotłów, pieców, zbiorników, stałych urządzeń dźwigowych, silników, aparatury, obrabiarek i
przenośników taśmowych,
c) cięŜar własny i parcie ciał stałych (sypkich), cieczy i gazów wypełniających urządzenia lub przez nie
transportowanych w procesie ich eksploatacji, ciśnienie powietrza (podciśnienie i nadciśnienie) w szybach
wentylacyjnych itd.,
d) obciąŜenie gruntem budowli zagłębionych w gruncie, ciśnienie górotworu,
e) parcie wody o stałym poziomie jej zwierciadła. O obciąŜenie temperaturą w procesie eksploatacji
urządzeń stałych.
2.3.2. ObciąŜenia zmienne w części długotrwałe.
Do obciąŜeń tych naleŜą:
a) obciąŜenia stropów w pomieszczeniach magazynowych, przemysłowych, mieszkalnych, uŜyteczności
publicznej oraz inwentarskich,
b) cięŜar wody o zmiennym poziomie jej zwierciadła,
c) cięŜar pyłu, jeŜeli jego gromadzeniu się nie moŜna zapobiegać,
d) siły wywołane nierównomiernym osiadaniem podłoŜa, któremu nie towarzyszą zmiany struktury gruntu,
e) siły wynikające ze skurczu, pełzania lub relaksacji elementów konstrukcji,
f) cięŜar ludzi, urządzeń i materiałów w miejscach remontu maszyn i urządzeń,
g) obciąŜenia od urządzeń dźwigowo-transportowych, np. suwnic mostowych, wciągarek, ładowarek,
wykorzystywanych w czasie eksploatacji konstrukcji,
h) parcie gruntu wynikające z działania innych obciąŜeń zmiennych w części długotrwałych.
2.3.3. ObciąŜenia zmienne w całości krótkotrwałe.
Do obciąŜeń tych naleŜą:
a) obciąŜenia powstające w czasie wykonywania, transportu i wznoszenia konstrukcji budowlanych, w czasie
montaŜu i przestawiania wyposaŜenia, a takŜe obciąŜenia od tymczasowo składanych na budowie wyrobów,
materiałów i ziemi, z wyjątkiem obciąŜeń w miejscach specjalnie przeznaczonych na składanie i
przechowywanie materiałów,
b) obciąŜenie powodowane przez urządzenia w czasie ich rozruchu i zatrzymywania, w warunkach
przejściowych i badawczych,
c) obciąŜenie śniegiem,
d) obciąŜenie wiatrem,
e) obciąŜenia termiczne pochodzenia klimatycznego,
f) oblodzenie,
g) parcie kry lodowej,
h) obciąŜenia wywołane warunkami produkcji i właściwościami materiałów budowlanych, np. zwiększenie
cięŜaru świeŜego betonu, zawilgocenie betonów komórkowych,
i) obciąŜenie gruntem występujące doraźnie oraz w okresach budowy, przebudowy i remontów, np. parcie
przy zasypaniu lub odkopaniu fundamentów, parcie na prowizoryczne ściany oporowe, parcie wynikające z
działania innych obciąŜeń zmiennych w całości krótkotrwałych,
j) obciąŜenia próbne.
2.4. ObciąŜenia wyjątkowe.
Do obciąŜeń wyjątkowych naleŜą:
a) uderzenia pojazdami,
b) obciąŜenia sejsmiczne,
c) obciąŜenia spowodowane wybuchem,
d) działanie poŜaru,
e) obciąŜenia spowodowane awarią urządzeń, wyjątkowymi zakłóceniami procesu technologicznego,
f) obciąŜenia spowodowane nierównomiernym osiadaniem podłoŜa, któremu towarzyszy zmiana struktury
gruntu (odkształcenia gruntów osiadających przy nawilŜeniu, odkształcenia powierzchni ziemi w rejonach
wyrobisk górniczych oraz na obszarach krasowych i lessowych), obciąŜenia wywoływane przemarzaniem
gruntu,
g) obciąŜenia od pojazdów specjalnych, np. w czasie transportu specjalnych urządzeń lub elementów
konstrukcyjnych o wyjątkowo duŜej masie,
h) uderzenia dźwignic i wciągników przejezdnych o kozły odbojowe,
i) obciąŜenia spowodowane powodzią,
j) obciąŜenie huraganowym wiatrem.
3. ZASADY USTALANIA WARTOŚCI OBCIĄśEŃ
3.1. Zasada ogólna.
Projektując budowle i konstrukcje budowlane naleŜy ustalić obciąŜenia występujące w stadium eksploatacji i
w stadium montaŜu, a w niezbędnych przypadkach takŜe w stadium wykonywania, przechowywania,
remontu i transportowania elementów konstrukcji.
3.2. Wartości obciąŜeń.
RozróŜnia się następujące wartości obciąŜeń:
– wartość charakterystyczną G
k
, Q
k
,
– wartość obliczeniową γ
f
G
k
, γ
f
Q
k
,
– wartość obciąŜenia zmiennego do kombinacji obciąŜeń ψ
o
Q
k
,
– wartość długotrwałą obciąŜenia zmiennego ψ
d
Q
k
,
– wartość obciąŜenia wyjątkowego F
a
.
3.3. Wartość charakterystyczna
jest podstawową wartością obciąŜenia. Ustala się ją, zgodnie z PN-76/ B-03001, jako:
– dla obciąŜeń stałych – wartość średnią,
– dla obciąŜeń zmiennych – wartość mającą okres powrotu co najmniej równy zakładanemu okresowi
eksploatacji konstrukcji lub inny uzasadniony ekonomicznie i zapewniający bezpieczeństwo konstrukcji
1)
.
1)
Wartość charakterystyczna obciąŜenia śniegiem wg PN-80/B-02010 ma okres powrotu 5 lat.
Wartości charakterystyczne obciąŜeń są podane, np. w PN-82/B-02001, PN-82/B-02003, PN-82/B-02004,
PN-86/B-02005, PN-80/B-02010, PN-77/B-02011.
3.4. Wartość obliczeniowa
jest iloczynem wartości charakterystycznej i współczynnika obciąŜenia γ
f
(częściowego współczynnika
bezpieczeństwa). KaŜdemu obciąŜeniu odpowiada właściwa mu wartość współczynnika obciąŜenia.
Wartości współczynnika obciąŜenia naleŜy przyjmować zgodnie z niniejszą normą lub normami związanymi.
3.5. Wartość obciąŜenia zmiennego do kombinacji obciąŜeń
jest iloczynem wartości charakterystycznej i współczynnika jednoczesności obciąŜeń ψ
o
.
Wartości współczynnika ψ
o
naleŜy przyjmować zgodnie z rozdz. 4.
3.6. Wartość długotrwała obciąŜenia zmiennego
jest iloczynem wartości charakterystycznej i współczynnika ψ
d
.
Wartości współczynnika ψ
d
naleŜy przyjmować zgodnie z PN-82/B-02003 p. 3.3.
3.7. Wartość obciąŜenia wyjątkowego
naleŜy przyjmować zgodnie z PN-82/B-02004 p. 6, a w innych przypadkach ustalać indywidualnie.
3.8. ObciąŜenie dynamiczne.
Dynamiczne działanie obciąŜenia naleŜy uwzględniać wykonując obliczenie dynamiczne lub mnoŜąc wartości
charakterystyczne przez współczynnik dynamiczny β.
Wartości współczynnika dynamicznego dla niektórych rodzajów obciąŜeń są podane w PN-82/B-02003, p. 5,
PN-82/B-02004, PN-86/B-02005, PN-77/B-02011.
3.9. ObciąŜenie budowli w stadium montaŜu.
Ustalając obciąŜenia konstrukcji w stadium montaŜu moŜna zmniejszyć wartości obliczeniowe obciąŜeń
zmiennych o 20% w stosunku do wartości przyjętych dla stadium eksploatacji.
3.10. Szczególne przypadki obciąŜenia obliczeniowego.
W przypadku budowli, których zniszczenie pociągnęłoby za sobą katastrofalne skutki społeczne i materialne,
obciąŜenie obliczeniowe wg 3.4 naleŜy pomnoŜyć przez współczynnik konsekwencji zniszczenia γ
n
.
Jego wartości naleŜy określać zgodnie z normami branŜowymi, a w przypadku ich braku ustalać
indywidualnie.
3.11. Kombinacje obciąŜeń.
W razie jednoczesnego działania dwóch lub kilku róŜnych obciąŜeń, obliczenia powinny być wykonywane z
uwzględnieniem najbardziej niekorzystnych kombinacji tych obciąŜeń lub odpowiadających im sił
wewnętrznych. Kombinacje te naleŜy ustalać zgodnie z rozdz. 4.
4. KOMBINACJE OBCIĄśEŃ
4.1. Zasada ogólna.
Kombinacje obciąŜeń ustala się w zaleŜności od rozpatrywanego stanu granicznego wg PN-76/B-03001, w
wyniku analizy moŜliwych wariantów jednoczesnego działania róŜnych obciąŜeń, uwzględniając przy tym, Ŝe
niektóre z nich mogą nie występować lub zmieniać schemat przyłoŜenia sił. ObciąŜenia powinny być tak
zestawione, aby dawały najbardziej niekorzystny efekt w rozpatrywanym stanie granicznym.
4.2. Kombinacje obciąŜeń w stanach granicznych nośności
4.2.1. Postanowienia ogólne.
W stanach granicznych nośności naleŜy stosować dwie kombinacje:
a) podstawową, składająca się z obciąŜeń stałych i zmiennych,
b) wyjątkową, składającą się z obciąŜeń stałych, niektórych zmiennych i jednego obciąŜenia wyjątkowego;
w uzasadnionych przypadkach moŜna uwzględniać więcej niŜ jedno obciąŜenie wyjątkowe.
Kombinacja podstawowa obowiązuje w obliczeniach wszelkich konstrukcji, kombinacja wyjątkowa jedynie w
przypadkach, gdy ze względu na przeznaczenie, uŜytkowanie lub lokalizację budowli mogą wystąpić
obciąŜenia wyjątkowe wymienione w 2.4.
W stanach granicznych nośności stosuje się wartości współczynnika obciąŜenia większe lub mniejsze od
jedności, zgodnie z 3.4.
4.2.2. Kombinacja podstawowa
składa się z obciąŜeń stałych oraz zmiennych, uszeregowanych wg ich znaczenia, z przynaleŜnymi do
kolejnego miejsca wartościami współczynnika jednoczesności ψ
o
. Kombinacja podstawowa ma postać
(1)
Wartości współczynnika ψ
o
podano w tablicy. W uzasadnionych przypadkach, za obciąŜenie podstawowe
moŜna uznać więcej niŜ jedno obciąŜenie zmienne, jeŜeli odpowiada mu wartość współczynnika części
długotrwałej obciąŜenia zmiennego ψ
o
0,8.
Wartości współczynnika jednoczesności obciąŜeń zmiennych
4.2.3. Kombinacja wyjątkowa.
W kombinacji wyjątkowej wszystkie wartości obciąŜeń zmiennych naleŜy pomnoŜyć przez współczynnik ψ
o
= 0,8, niezaleŜnie od ich liczby i znaczenia, z wyjątkiem przypadków podanych w normach projektowania
Lp. Znaczenie obciąŜenia zmiennego
i ψ
oi
1
Podstawowe
1 1,0
2
Drugie
2 0,9
3
Trzecie
3 0,8
4
Wszystkie pozostałe
4 0,7
konstrukcji w rejonach sejsmicznych lub w innych normach. Kombinacja wyjątkowa ma postać
(2)
4.3. Kombinacje obciąŜeń w stanach granicznych uŜytkowania
4.3.1. Postanowienia ogólne.
W stanach granicznych uŜytkowania rozróŜnia się dwie kombinacje:
a) podstawową,
b) obciąŜeń długotrwałych.
Kombinacja podstawowa dotyczy wszystkich konstrukcji.
Kombinacja obciąŜeń długotrwałych dotyczy tylko tych konstrukcji, dla których ma znaczenie czas
występowania obciąŜenia ze względu na pełzanie, zarysowanie lub zmiany wytrzymałości materiału
konstrukcyjnego (Ŝelbet, drewno, tworzywa sztuczne).
Jest to kombinacja, w której występują wszystkie obciąŜenia stałe oraz części długotrwałe obciąŜeń
zmiennych.
W stanach granicznych uŜytkowania stosuje się jedną wartość współczynnika obciąŜenia γ
f
= 1,0.
4.3.2. Kombinacja podstawowa
składa się ze wszystkich obciąŜeń stałych oraz z jednego najniekorzystniejszego obciąŜenia zmiennego bez
zmniejszenia.
Kombinacja podstawowa ma postać:
(3)
4.3.3. Kombinacja obciąŜeń długotrwałych
składa się ze wszystkich obciąŜeń stałych oraz długotrwałych części obciąŜeń zmiennych.
Kombinacja obciąŜeń długotrwałych ma postać
(4)
Wartości współczynnika Ψ
di
, przez które mnoŜy się obciąŜenia zmienne, aby otrzymać ich części
długotrwałe, podano w PN-82/B-02003 tabl. 2.
KONIEC
INFORMACJE DODATKOWE
1. Instytucja opracowująca normę
– Centralny Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Ogólnego.
2. Istotne zmiany w stosunku do PN-74/B-02009:
a) dostosowano normę do wymagań PN-76/B-03001,
b) dostosowano normę do wymagań CT CЭB 1407-78,
c) wykorzystano ustalenia Raportu Technicznego ISO/TR 6116--1981,
d) zmieniono klasyfikacje obciąŜeń,
e) zmieniono kombinacje obciąŜeń,
f) obciąŜenia stałe i zmienne przeniesiono do norm: PN-82/B-02001, PN-82/B-02003 i PN-82/B-02004.
3. Normy związane
PN-82/B-02001 ObciąŜenia budowli. ObciąŜenia stałe
PN-82/B-02003 ObciąŜenia budowli. ObciąŜenia zmienne technologiczne. Podstawowe obciąŜenia
technologiczne i montaŜowe
PN-82/B-02004 ObciąŜenia budowli. ObciąŜenia zmienne technologiczne. ObciąŜenia pojazdami
PN-86/B-02005 ObciąŜenia budowli. ObciąŜenia suwnicami pomostowymi, wciągarkami i wcięgnikami
PN-80/B-02010 ObciąŜenia w obliczeniach statycznych. ObciąŜenie śniegiem
PN-77/B-02011 ObciąŜenia w obliczeniach statycznych. ObciąŜenie wiatrem
PN-76/B-03001 Konstrukcje i podłoŜa budowli. Ogólne zasady obliczeń
4. Dokumenty międzynarodowe i normy zagraniczne
RWPG CT CЭB 1407-78 Строительные конструкции и основания. Нагрузки и воздействия. Основные
положения, 1978 – norma zgodna, z wyjątkiem niektórych postanowień dotyczących klasyfikacji i
kombinacji obciąŜeń
ISO Technical Report ISO/TR 6116-1981 Actions on structures
CSRS ČSN 730035 ZatiŜeni stavebnich konstrukci, 1976
Dania DS 410 Actions on building structures, 1977
NRD TGL 32274 Lastannahmen für Bauten
RFN DIN 1055 Lastannahmen für Bauten
USA ANSI A58.I-1972 Building code requirements for minimum design loads in buildings and other
structures
ZSRR CНиП II-6-74 Нагрузки и воздействия. Нормы проектирования
5. Autorzy projektu normy
– prof. dr hab. inŜ. Stanisław Kuś, mgr inŜ. Andrzej Gieros, mgr inŜ. Jerzy Antoni śurański – Centralny
Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Przemysłowego BISTYP.
6. Wydanie 3
– stan aktualny: grudzień 1993 – uaktualniono normy związane oraz wprowadzono poprawkę
poprawka 1 – Biuletyn PKNMiJ nr 5/1984.