UKD 624.042:69.001.2
Zgłoszona przez Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych
Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości dnia 28 czerwca 1982 r. jako norma
obowiązująca od dnia 1 lipca 1983 r. (Dz. Norm. i Miar nr 2/1983 poz. 2)
1. WSTĘP
1.1. Przedmiot normy.
Przedmiotem normy są obciąŜenia zmienne technologiczne i montaŜowe, z wyjątkiem obciąŜeń środkami
transportu, które naleŜy przyjmować w obliczeniach statycznych budowli i ich części.
1.2. Zakres stosowania normy.
Normę stosuje się do wszelkich budowli niezaleŜnie od ich przeznaczenia i rodzaju stosowanych materiałów,
z wyjątkiem budowli, dla których wydano oddzielne normy.
1.3. Określenia
– wg PN-82/B-02000 p. 1.4.
1.4. Podstawowe oznaczenia
– wg PN-82/B-02000 p. 1.5.
2. ZASADY USTALANIA OBCIĄśEŃ ZMIENNYCH
2.1. Wartości charakterystyczne
obciąŜeń zmiennych technologicznych i montaŜowych naleŜy przyjmować wg rozdz. 3, a w przypadkach nie
wymienionych – wg instrukcji i wytycznych dotyczących projektowania lub określać indywidualnie, zgodnie z
przeznaczeniem budowli i danymi technologicznymi.
2.2. Podział obciąŜeń zmiennych.
Ustalając obciąŜenia zmienne naleŜy uwzględnić, w zaleŜności od potrzeby, ich podział na:
– obciąŜenia równomiernie rozłoŜone i obciąŜenia skupione,
– obciąŜenia statyczne i dynamiczne.
NaleŜy równieŜ określić długotrwałą część tych obciąŜeń.
2.3. ObciąŜenia od maszyn, urządzeń i składowanych materiałów
naleŜy określać na podstawie danych technologicznych.
POLSKI KOMITET
NORMALIZACJI, MIAR I
JAKOŚCI
POLSKA NORMA
PN-82/B-02003
ObciąŜenia budowli
Zamiast:
PN-74/B-02009
Grupa katalogowa
0702
ObciąŜenia zmienne technologiczne
Podstawowe obciąŜenia technologiczne i
montaŜowe
Actions on building structures
Variable actions during
exploitation and assembling
Charges des bâtiments et des euvrages d'art
Charges variables technologiques et du montage
Нагрузки стпроительных
конструкци
Основные технологические и
монтажные нагрузки
Dane te i obciąŜenia powinny obejmować:
a) charakterystyczne wartości obciąŜeń,
b) moŜliwe schematy obciąŜeń skupionych i rozłoŜonych, dostosowane do siatki projektowej budynku i
poziomów stropów, z podaniem gabarytów urządzeń i innych danych określających warunki przyłoŜenia
obciąŜenia, np. rodzaje i wymiary podpór urządzenia, moŜliwe zmiany odległości pomiędzy maszynami w
trakcie ich ustawienia, wymiany lub remontu,
c) charakterystykę dynamiczną urządzeń.
2.4. Wartości charakterystyczne obciąŜeń od maszyn i urządzeń
w tym od przewodów rurowych, określa się na podstawie norm lub katalogów, a dla urządzeń nietypowych
(nieznormalizowanych) na podstawie danych ustalonych przez producenta lub rysunków wykonawczych. Do
obciąŜenia od urządzeń wlicza się cięŜar maszyny lub urządzenia (w tym stałe oprzyrządowanie i elementy
mocujące), cięŜar izolacji, obciąŜenie wynikające z maksymalnego napełnienia urządzenia, moŜliwego w
czasie uŜytkowania, np. cięŜar najcięŜszej części obrabianej, cięŜar transportowanego ładunku o wartości
nominalnej.
2.5. ObciąŜenie od tymczasowych ścianek działowych
naleŜy przyjmować w zaleŜności od ich konstrukcji, połoŜenia i sposobu mocowania do stropu i ścian. W
obliczeniach róŜnych elementów obciąŜenia to naleŜy uwzględniać:
– zgodnie z rzeczywistym działaniem lub
– jako obciąŜenie równomiernie rozłoŜone na obciąŜoną powierzchnię.
2.6. Dokumentacja projektowa
powinna zawierać wartości obciąŜeń przyjęte do obliczeń. W pomieszczeniach, w których mogłoby nastąpić
przekroczenie przyjętych do obliczeń wartości obciąŜeń zmiennych naleŜy umieścić w dobrze widocznym
miejscu trwałe napisy podające wartości dopuszczalnego (charakterystycznego) obciąŜenia zmiennego oraz
sposób ładowania.
Konieczność umieszczania napisów naleŜy zaznaczyć w dokumentacji projektowej.
3. WARTOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE OBCIĄśEŃ ZMIENNYCH
TECHNOLOGICZNYCH I MONTAśOWYCH
3.1. Wartości całkowite i ich części długotrwałe.
Pełne wartości charakterystyczne obciąŜeń zmiennych, pomnoŜone przez współczynniki jednoczesności,
wchodzą do kombinacji podstawowej i wyjątkowej w stanie granicznym nośności oraz do kombinacji
podstawowej w stanie granicznym uŜytkowania. Ich części długotrwałe, określone zgodnie z p. 3.3 wchodzą
tylko do kombinacji obciąŜeń długotrwałych w stanie granicznym uŜytkowania wg p. 4.3.2 PN-82/B-02000.
W przypadkach odbiegających od podanych w normie, wartości charakterystyczne obciąŜeń zmiennych
naleŜy określać indywidualnie, zgodnie z PN-82/B-02000.
3.2. ObciąŜenie zmienne równomiernie rozłoŜone
stropów naleŜy przyjmować wg tabl. 1 oraz wg p. 3.4, w zaleŜności od przeznaczenia budowli i sposobów
uŜytkowania pomieszczeń.
Wartości podane w tabl. 1, z wyjątkiem pozycji B6 nie obejmują obciąŜeń dynamicznych, które naleŜy
określać oddzielnie wg rozdz. 5.
W przypadkach nie ujętych w tabl. 1 i p. 3.1 lub odbiegających od podanych, moŜna określać
charakterystyczne wartości obciąŜeń zmiennych korzystając z cięŜarów objętościowych podanych w
załączniku 1.
Tablica 1. Wartości charakterystyczne obciąŜeń technologicznych równomiernie rozłoŜonych
A. Pokoje, pomieszczenia i sale
Lp.
Przeznaczenie pomieszczenia i sposób jego
ObciąŜenie, kN/m
2
uŜytkowania
1
Stropy poddaszy oraz stropodachów wentylowanych, w
których cięŜar pokrycia dachowego nie obciąŜa
konstrukcji stropu, z dostępem poprzez wyłaz
rewizyjny
0,5
2
Poddasza z dostępem z klatki schodowej
1,2
3
Pokoje i pomieszczenia mieszkalne w domach
indywidualnych, czynszowych, hotelach, schroniskach,
szpitalach, więzieniach, pomieszczenia sanitarne itp.
1,5
4
Wszelkie pokoje biurowe, gabinety lekarskie, naukowe,
sale lekcyjne szkolne, szatnie i łaźnie zakładów
przemysłowych, pływalnie oraz poddasza uŜytkowane
jako magazyny lub kondygnacje techniczne
2,0
5
Audytoria, aule, sale zebrań i sale rekreacyjne w
szkołach, restauracyjne, kawiarniane, widownie
teatralne, koncertowe, kinowe, sale bankowe,
pomieszczenia koszar
3,0
6
Kuchnie w zakładach zbiorowego Ŝywienia, podręczne
składy w budynkach uŜyteczności publicznej
3,5
7
Sale i pomieszczenia obciąŜone tłumem ludzi w sposób
statyczny, w muzeach, świątyniach, oraz poczekalnie i
szatnie przy duŜych salach
4,0
8
Sale dworcowe, targowe, sportowe, taneczne, sceny
teatralne i estradowe, sklepy, sale sprzedaŜy domów
towarowych
5,0
9
Pomieszczenia magazynowe sklepów, domów
towarowych, poczty itp.
7,5
10
Trybuny
ziemne
o stałych
miejscach
siedzących
3,0
bez stałych
miejsc
siedzących
5,0
nadziemne
(stalowo-
Ŝelbetowe itp.)
o stałych
miejscach
siedzących
4,0
bez stałych
miejsc
siedzących
8,0
11
Wiejskie budynki inwentarskie dla zwierząt o masie:
owce i świnie do 80 kg
3,0
świnie powyŜej 80 kg
3,5
bydło i konie poniŜej 100 kg
3,5
bydło i konie powyŜej 100 kg
5,0
B. Przestrzenie komunikacyjne
Lp.
Przeznaczenie budowli (obiektów) i sposób ich
uŜytkowania
ObciąŜenie, kN/m
2
korytarze
i halle
klatki schodowe, galerie
niewspornikowe
1
Wszelkiego rodzaju budynki mieszkalne, szpitalne,
więzienia
2,0
3,0
2
Biura, szkoły, zakłady naukowe, banki, przychodnie
lekarskie
2,5
4,0
3
Dojścia do wejść i wyjść audytoriów, auli, sal
(konferencyjnych, zebrań, sal rekreacyjnych w
szkołach itp.)
3,0
4,0
4
Domy kultury, hale koncertowe, teatry, kina, kluby,
restauracje, kawiarnie, uczelnie
4,0
4,0
5
Muzea, świątynie, koszary
4.0
5,0
6
Dojścia do wejść i wyjść z dworców komunikacyjnych,
zakładów rozrywkowych, hal sportowych, trybun, oraz
innych pomieszczeń obciąŜonych stale lub dorywczo
tłumem ludzi w sposób dynamiczny
5,0
5,0
7
Domy towarowe, sklepy, hale targowe
6,0
6,0
C. Pomieszczenie o wartościach obciąŜenia ustalanych indywidualnie lecz nie mniej niŜ
1)
Lp.
Przeznaczenie pomieszczenia i sposób jego
uŜytkowania
ObciąŜenie, kN/m
2
1
Pomieszczenia produkcyjne w zakładach przemysłu
drobnego, lekkiego, rzemiosła, w stacjach
telefonicznych, radiowych, telewizyjnych
3,0
2
Laboratoria szpitalne, sale operacyjne i zabiegowe,
pralnie w budynkach mieszkalnych
3,5
3
Sale hydroterapii, rentgenowskie i sterylizatorskie w
szpitalach
5,0
4
Stacje energetyczne, rozdzielnie, drukarnie,
introligatornie, rzeźnie, pralnie i suszarnie
mechaniczne, pomieszczenia produkcyjne innych
zakładów przemysłowych nie wymienionych gdzie
indziej
5
Maszynownie dźwigów
6
Magazyny archiwów, bibliotek, towarów lekkich i
przestrzennych
7
Sale wystawowe wyrobów przemysłu
6,0
8
Przestrzenie
magazynowe
handlu hurtowego na wyŜszych
kondygnacjach
7,5
w parterze
10,0
ogólne spoŜywcze w parterze
15,0
9
Piekarnie
pomieszczenia produkcyjne i
magazynowe
10,0
pomieszczenia przed i za piecami,
komory rozrostu
7,5
ekspedycje i pozostałe
5,0
D. Konstrukcje o specjalnym sposobie uŜytkowania
Lp.
Przeznaczenie konstrukcji i sposób jej uŜytkowania
ObciąŜenie, kN/m
2
1
Balkony, galerie i loggie wspornikowe
5,0
2
Rampy kolejowe, magazynowe
naleŜy ustalać indywidualnie, jednak
nie mniej niŜ
wyładowcze
10,0
ekspedycyjne
5,0
3
Schody prowadzące na pomosty i mostki, na których
przebywają pojedyncze osoby
1,5
4
Tarasy (i dachy płaskie z dostępem), które mogą być
obciąŜone tłumem ludzi w sposób statyczny, pomosty i
galerie niewspornikowe przeznaczone do obsługi
urządzeń w zakładach produkcyjnych
2,0
5
Ustroje konstrukcyjne podlegające parciu ziemi;
obciąŜenie naziomu naleŜy ustalać indywidualnie,
jednak nie mniej niŜ
– przy obciąŜeniu tłumem ludzi
3,0
– przy obciąŜeniu pojazdami mechanicznymi
wg PN-82/B-02004
3.3. Długotrwała część obciąŜenia zmiennego równomiernie rozłoŜonego.
Długotrwała część obciąŜenia zmiennego równomiernie rozłoŜonego naleŜy określać mnoŜąc jego wartość
charakterystyczną przez współczynnik ψ
d
. Wartość tego współczynnika podano w tabl. 2. W pozostałych
przypadkach ψ
d
naleŜy ustalać indywidualnie na podstawie projektów technologicznych lub danych
doświadczalnych.
Tablica 2. Wartości współczynnika
3.4. ObciąŜenie ściankami działowymi
a) ObciąŜenie ściankami działowymi stropów w budynkach przyjmować moŜna bez potrącania otworów o
powierzchniach mniejszych niŜ 4 m
2
.
b) W przypadku gdy cięŜar ścianek działowych ustawionych równolegle do rozpiętości stropu odniesiony do
powierzchni tych ścianek nie przekracza 2,5 kN/m
2
, do obliczeń moŜna przyjmować obciąŜenie zastępcze
równomiernie rozłoŜone na strop, którego wartości dla ścianek działowych o wysokości h
s
2,65 m podano
w tabl. 3. Dla ścianek o wysokości h
s
> 2,65 m obciąŜenie zastępcze naleŜy zwiększać proporcjonalnie do
stosunku h
s
/ 2,65.
Tablica 3. ObciąŜenia zastępcze od ścianek działowych
– przy obciąŜeniu taborem kolejowym
wg PN85/S-10030
6
Ustroje konstrukcyjne przykrywające budowle
podziemne; obciąŜenie naleŜy ustalać indywidualnie
– przy obciąŜeniu tłumem ludzi
5,0
– przy obciąŜeniu pojazdami mechanicznymi
wg PN-82/B-02004
1)
Dla klatek schodowych budowli o obciąŜeniu technologicznym pomieszczeń ustalanym indywidualnie, naleŜy
przyjmować wartość obciąŜenia zmiennego równą 5,0 kN/m
2
, dla galerii niewspornikowych, korytarzy i hallów
– nie mniej niŜ 5,0 kN/m
2
.
Lp. Przeznaczenie budowli (obiektu) i sposób uŜytkowania
pomieszczenia lub obciąŜenia
Pomieszczenia Korytarze Klatki schodowe,
galerie
1 2
3
4
5
1 Obiekty posiadające wyposaŜenie wymienione w p.
2.3.1 PN-82/B-02000
1,0
1,0
1,0
2 Magazyny, składy, archiwa, biblioteki i skarbce
0,8
0,9
0,35
3 Muzea, świątynie, sale wystawowe, hale targowe, domy
towarowe i sklepy
0,8
0,8
4 Szkoły, uczelnie, biura, kluby, restauracje
(pomieszczenia wg poz. 4A i 5A w tabl. 1)
0,5
0,6
5 Poddasze (wg poz. 2A tabl. 1)
0,5
–
6 Domy mieszkalne, hotele, więzienia, koszary itp. (wg
poz. 3A, 7A tabl. 1)
0,35
0,5
7 Pomieszczenia inwentarskie
1)
0,25
0,25
8 Pływalnie, przystanie sportów wodnych
–
–
0,35
9 ObciąŜenia wymienione w p. 2.3.3 PN-82/B-02000
0
0
0
W obliczeniach dachów i stropodachów obciąŜenie długotrwałe moŜna uwzględniać tylko w indywidualnych
przypadkach.
1)
Dopuszcza się indywidualne ustalenie innych wartości stosowne do rodzaju hodowli.
Lp. CięŜar ścianki działowej razem z wyprawą kN/m
2
ObciąŜenie zastępcze na strop kN/m
2
c) W przypadku gdy obciąŜenie zmienne stropów lub obciąŜenie zmienne zastępcze równomiernie rozłoŜone
przekracza 5,0 kN/m
2
moŜna nie uwzględniać obciąŜenia stropów ściankami działowymi o cięŜarze (razem z
wyprawą) do 1,5 kN/m
2
, pod warunkiem Ŝe odległości pomiędzy tymi ściankami są większe niŜ połowa
rozpiętości stropów w świetle, a wysokość ścianek nie przekracza 3 m.
d) CięŜary ścianek działowych ustawionych na Ŝebrach stropów Ŝelbetowych gęstoŜebrowych mogą być
przyjmowane jako rozłoŜone na 3 Ŝebra, przy czym Ŝebro bezpośrednio obciąŜone przyjmuje 50% cięŜaru
ścianki, zaś Ŝebra sąsiednie – po 25%.
3.5. ObciąŜenia skupione pionowe
naleŜy uwzględniać w obliczeniach: przekryć, pokryć, schodów i balkonów (loggii) jako przyłoŜone w
niekorzystnym miejscu na powierzchni nie większej niŜ 0,1 x 0,1 m.
ObciąŜeń skupionych nie naleŜy sumować z obciąŜeniami równomiernie rozłoŜonymi, z wyjątkiem
przypadków wynikających z danych technologicznych.
JeŜeli z danych technologicznych nie wynikają wartości większe, naleŜy przyjmować jako wartości
charakterystyczne:
a) dla przekryć i schodów – nie mniej niŜ 1,5 kN,
b) dla strychów, pokryć, tarasów, trybun i balkonów – 1,0 kN,
c) dla pokryć, na których moŜna się poruszać tylko po tropach i mostkach – 0,5 kN.
Najmniejsza wartość obciąŜenia pionowego skupionego, którą powinien przenieść kaŜdy element
konstrukcyjny, na którym moŜe stanąć noga człowieka z narzędziami (np. oddzielny stopień schodów,
gzyms, okap, wspornik dla podtrzymania pomostu) wynosi 1,0 kN.
3.6. ObciąŜenie poziome
skupione lub liniowe rozłoŜone na jednostkę długości, np. poręczy balkonów, galerii, klatek schodowych,
tarasów oraz parapetów w ścianach osłonowych naleŜy przyjmować jako równe:
a) 1,0 kN/m – w budynkach mieszkalnych, przedszkolach, Ŝłobkach, domach wypoczynkowych, sanatoriach,
szpitalach i innych zakładach leczniczych oraz w innych budynkach i pomieszczeniach, jeŜeli nie ma
specjalnych wymagań,
b) 1,5 kN/m – na trybunach sportowych i innych,
c) 0,3 kN/m – na pomostach, przejściach, w ogrodzeniach miejsc przeznaczonych do przebywania
pojedynczych ludzi, w dolnym miejscu poręczy, jeśli z danych technologicznych nie wynika potrzeba
wyŜszej wartości.
3.7. ObciąŜenia skupione od zwierząt w budownictwie inwentarskim
naleŜy określać wg tabl. 4.
3.8. Siły tarcia
naleŜy uwzględniać w przypadkach, gdy wpływają one na wymiarowanie i zmniejszają bezpieczeństwo
konstrukcji. Wartości współczynnika tarcia spoczynkowego naleŜy przyjmować wg tablicy załącznika 2, lub
określać na podstawie pomiarów. W tablicy załącznika 2 podano wartości odpowiadające materiałom o
temperaturze od –10°C do +30°C oraz w stanie powietrzno-suchym, z wyjątkiem wartości podanych w kol.
7, 8, 9 oraz w koi. 5 i 7.
W przypadku stosowania właściwych smarów moŜna przyjmować do obliczeń wartości o
1
/
3
do
1
/
2
mniejsze
od podanych w tablicy załącznika 2.
JeŜeli podano dwie wartości to naleŜy przyjmować tę, która zwiększa bezpieczeństwo konstrukcji.
3.9. ObciąŜenie rusztowań
1
do 0,5
0,25
2
do 1,5
0,75
3
do 2,5
1,25
3.9.1. ObciąŜenie pionowe
od rusztowań naleŜy ustalać przy uwzględnieniu ich cięŜaru własnego, cięŜaru materiałów i elementów
konstrukcyjnych oraz maszyn roboczych, które mogą się znaleźć na rusztowaniu w trakcie jego eksploatacji,
a ponadto cięŜaru ludzi i drobnych urządzeń budowlanych.
ObciąŜenie zastępcze jednostajnie rozłoŜone od cięŜaru materiałów, ludzi i drobnych urządzeń budowlanych
moŜna przyjmować:
a) w przypadku rusztowań drewnianych o wysokości do 22 m i stalowych o wysokości do 40 m, nie
słuŜących zadaniom specjalnym, w wartości 1,50 kN/m
2
na pomostach i schodniach,
b) w przypadkach rusztowań wyŜszych niŜ określono w poz. a) oraz rusztowań specjalnych, np. do robót
kamieniarskich, do zabezpieczeń przedawaryjnych wg ustaleń indywidualnych, lecz nie mniej niŜ 2,0 kN/m
2
na pomostach i schodniach.
3.9.2. ObciąŜenie poziome rusztowań
naleŜy przyjmować, uwzględniając oprócz sił od działania wiatru i ewentualnych innych sił poziomych, jakie
mogą powstać, np. od pracy maszyn, urządzeń, równieŜ obciąŜenie poziome zastępcze.
ObciąŜenie poziome zastępcze działa na poziomie pomostu w najbardziej niekorzystnym kierunku i jest
równe co do wartości bezwzględnej
1
/
50
sumy wszystkich wartości charakterystycznych obciąŜeń
pionowych, liczonych od góry do rozpatrywanego poziomu rusztowania.
Tablica 4. ObciąŜenie skupione od zwierząt
3.10. ObciąŜenia montaŜowe
naleŜy przyjmować zgodnie ze schematami i projektami montaŜu konstrukcji lecz o wartościach nie
mniejszych niŜ:
a) 0,50 kN/m
2
stropu – w przypadku konstrukcji stalowych i drewnianych,
b) 0,60 kN/m
2
stropu – w przypadku konstrukcji murowych i Ŝelbetowych, wykonywanych metodami
tradycyjnymi,
c) 0,75 kN/m
2
stropu – w przypadku konstrukcji Ŝelbetowych prefabrykowanych.
4. ZMNIEJSZENIE OBCIĄśEŃ ZMIENNYCH
W obliczeniach belek, podciągów, słupów, ścian, fundamentów i podłoŜy budowli moŜna zmniejszyć wartości
charakterystyczne obciąŜeń zmiennych mnoŜąc je przez współczynniki podane w tabl. 5.
Współczynniki te moŜna stosować jednocześnie.
5. OBCIĄśENIA DYNAMICZNE
ObciąŜenia dynamiczne naleŜy uwzględniać mnoŜąc wartości obciąŜeń statycznych przez współczynnik
dynamiczny lub wykonując specjalne obliczenia dynamiczne. Wartości współczynnika dynamicznego podano
w tabl. 6.
6. WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA OBCIĄśENIA
Wartości współczynnika obciąŜenia naleŜy przyjmować wg tabl. 7.
Tablica 5. Wartości współczynnika zmniejszającego
Zwierzęta
ObciąŜenie pionowe jedną
nogą
Rozstaw nóg
ObciąŜenie
poziome, kN
Wysokość
przyłoŜenia
obciąŜenia
poziomego, m
przód, kN
tył, kN
poprzeczny, m
podłuŜny, m
1
2
3
4
5
6
7
Bydło
1,7
1,7
0,35
1,2
3,0
0,6 ÷ 1,2
Owce
0,22
0,18
0,25
0,55
0,35
0 ÷ 0,7
Świnie
0,7
0,6
0,25
0,9
0,50
0 ÷ 0,7
Tablica 6. Wartości współczynnika dynamicznego
Tablica 7. Wartości γ
f
Lp. Określenie budowli i pomieszczeń
Współczynnik redukcji
dla obciąŜenia belek i
podciągów
dla obciąŜenia słupów, ścian i
fundamentów
1
2
3
4
1
Domy mieszkalne, internaty pensjonaty,
schroniska turystyczne, szpitale, więzienia – bez
pomieszczeń specjalnych (gdy powierzchnia
obciąŜenia przekracza 18 m
2
)
lecz nie mniej niŜ
0,5
2
Hotele, biura, czytelnie, pracownie i zakłady
naukowe, audytoria, stołówki, kawiarnie, domy
kultury, hale koncertowe, kina, kluby, stołówki,
teatry, uczelnie, muzea, sale wystaw, trybuny o
stałych miejscach, bez pomieszczeń specjalnych
(gdy powierzchnia obciąŜenia przekracza 36 m
2
)
lecz nie mniej niŜ
0,75
A – powierzchnia obciąŜenia belki (podciągu),
m – liczba poziomów obciąŜenia (kondygnacji) uwzględnionych w obciąŜeniu elementów przy m
2.
Lp. ObciąŜenia
Współczynnik
dynamiczny
1 2
3
1 Dźwigi osobowe w budynkach mieszkalnych i uŜyteczności publicznej
1,1
2 Dźwigi osobowe w budynkach przemysłowych i dźwigi towarowe nośności do 10,0
kN
1,2
3 Urządzenia transportu wewnętrznego
1)
1,2
4 Przesuwanie cięŜarów
1,2
5 Toczenie cięŜarów
1,3
6 Nagłe poderwanie lub zerwanie cięŜaru (np. przy odrywaniu elementów
prefabrykowanych z form)
1,25
7 Bieg zwierząt
1,4
8 Wyładowywanie cięŜarów
a) w warunkach normalnych, np. przy zastosowaniu małej mechanizacji
1,5
b) w warunkach niekorzystnych
1,7
c) w warunkach szczególnie niekorzystnych np.: w przypadku moŜliwości
zrzucenia
2,0
1)
Szczegółowe zasady stosowania i wartości podano w PN-82/B-02004, PN-86/B-02005, PN-87/B-02013.
Lp. Rodzaj obciąŜenia
Wartość współczynnika
obciąŜenia γ
f
1
CięŜary własne urządzeń stacjonarnych
1,2
2
CięŜary własne materiałów wypełniających
urządzenia (oprócz rurociągów)
cieczy
1,1
pozostałych materiałów
1,2
3
CięŜary własne materiałów wypełniających
rurociągi
cieczy
1,05
pozostałych materiałów
(zawiesiny, szlamy,
materiały sypkie)
1,1
KONIEC
Informacje dodatkowe
ZAŁĄCZNIK 1
WARTOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE CIĘśARU OBJĘTOŚCIOWEGO NIEKTÓRYCH MATERIAŁÓW I
WYROBÓW, CIĘśARY ZWIERZĄT
Tablica Z1-1. Materiały budowlane sypkie
4
ObciąŜenia równomiernie rozłoŜone, określone w
tabl. 1, w zaleŜności od wartości obciąŜeń
do 2,00 kN/m
2
1,4
ponad 2,00 kN/m
2
do 5,0
kN/m
2
1,3
ponad 5.00 kN/m
2
1,2
5
Pozostałe obciąŜenia zmienne nie wymienione w tabl. 1
1,2
6
Siły tarcia
1)
1,2 (0,8)
1)
Wartość 0,8 naleŜy przyjmować wówczas, gdy siła tarcia zwiększa bezpieczeństwo budowli.
Lp.
Nazwa materiału
W stanie powietrzno-suchym
1)
cięŜar objętościowy, kN/m
3
kąt tarcia
wewnętrznego,°
1
2
3
4
1
Cement
a) luźno usypany
12,0
30
b) w workach
15,0
–
c) zbity
16,0
30
d) w silosach
17,0
20
2
Gips budowlany
16,0
30
3
Glina
a) sucha
16,0
30
b) mokra
20,0
20
4
Glinoporyt
9,5
–
5
Kamień polny
20,0
30
6
Koramzyt
8,0
–
7
Klinkier cementowy
12,0
30
8
Łupkoryt
10,0
–
9
Margle do wyrobu cementu
15,0
30
10
Piasek
a) suchy
16,0
30
b) nawodniony
20,0
20
11
Piasek koksowy
a) mokry
14,0
35
b) suchy
7,0
25
12
Pumeks hutniczy
9,0
30
13
Tłuczeń
a) ceglany
12,0
35
Tablica Z1-2. Ciecze
b) z kamieni ścisłych
20,0
35
c) z kamieni porowatych
15,0
35
d) z lekkich betonów izolacyjnych
4,0
35
e) z lekkich betonów konstrukcyjnych
7,0
35
14
Wapno
a) gaszone w proszku (w workach)
8,0
–
b) palone w kawałkach
12,0
30
c) palone w proszku
10,0
25
15
śuŜel,,
a) paleniskowy mokry
14,0
–
b) paleniskowy suchy
10,0
35
c) wielkopiecowy granulowany
11,0
25
d) wielkopiecowy spieniony
7,0
35
e) wielkopiecowy w bryłach
15,0
40
16
świr
20,0
30
1)
Stan powietrzno-suchy nie dotyczy lp. 3b), 10b), 11a), 15a).
Lp.
Nazwa cieczy
CięŜar objętościowy, kN/m
3
1
2
3
1
Aceton
7,9
2
Alkohol bezwodny
7,9
3
Benzol
8,8
4
Benzyna
a) lotnicza
7,0
b) samochodowa
7,5
5
Chlorek wapnia
11,1
6
Chloroform
14,9
7
Dwusiarczek węgla
12,9
8
Eter etylowy
7,1
9
Fenol
9,6
10
Gazolina
7,5
11
Gliceryna bezwodna
12,7
12
Karbolineum
10,5
13
Kreozot
10,5
14
Kwas karbolowy
9,6
15
Kwas oleinowy, azotowy, octowy fosforowy, szczawiowy
9,0
16
Kwas siarkowy
a) ciecz dymiąca
18,4
b) techniczny
15,5
c) 27-procentowy
11,5
Tablica Z1-3. Materiały opałowe
d) 20-proccntowy
11,3
e) 7-proccntowy
10,5
17
Kwas solny
a) ciecz dymiąca 64-procentowa
12,3
b) techniczny 20-procentowy
11,5
c) 10-procentowy
10,5
18
Mazut
9,5
19
Melasa
13,6
20
Miód
14,0
21
Mleko
10,3
22
Nafta
8,2
23
Ocet
10,2
24
Octan etylu
9,0
25
Oleje
a) mineralne
9,5
b) roślinne
9,3
26
Piwo
10,3
27
Pokost naturalny
9,4
28
Ropa naftowa (surowa)
8,5
29
Rtęć
136,0
30
Smoła techniczna
11,0
31
Soki jarzynowe i owocowe
10,2
32
Spirytus
a) 90-procentowy
8,3
b) etylowy bezwodny
7,9
c) metylowy bezwodny
8,0
33
Syrop ziemniaczany
13,0
34
Szkło wodne
14,8
35
Terpentyna
8,7
36
Tran
9,0
37
Wina, wódki, likiery
10,0
Lp.
Nazwa materiału
W stanie powietrzno-suchym
1)
cięŜar objętościowy, kN/m
3
kąt tarcia wewnętrznego,°
1
2
3
4
1
Antracyt
10,0
35
2
Benzyna i nafta
a) w beczkach
6,5
–
b) w kanistrach
7,0
–
3
Brykiety
Tablica Z1-4. Nawozy
a) torfowe w zwałach
7,5
35
b) z węgla (usypane)
8,0
35
c) z węgla (układane)
12,5
–
4
Drewniane obrzynki, struŜyny,
trociny
2,0 ÷ 2,5
35
5
Drewno opałowe w szczapach
układane w sęgi
a) miękkie
4,0 ÷ 4,5
–
b) twarde
6,0
–
6
Koks
a) luźno nasypany
5,0
40
b) zbity
6,0
40
7
Łupki palne
10,0
35
8
Pył węglowy
a) świeŜy
7,0
20
b) zleŜały (zbity)
9,0
–
9
Torf opałowy
a) frezowany
45
40
b) kopany
6,0
30
10
Węgiel
a) brunatny – miał
5,0
25
b) brunatny – w kawałkach
7,6
35
c) drzewny – miękkich gatunków 2,5
45
d) drzewny – twardych gatunków 8,0
40
e) kamienny – miał
8,0
25
f) kamienny w kawałkach
granulacji do 50 mm
8,0
35
g) kamienny w kawałkach
granulacji 50 mm
10,0
35
Lp.
Nazwa nawozu
W stanie powietrzno-suchym
1)
cięŜar objętościowy, kN/m
3
kąt tarcia wewnętrznego,°
1
2
3
4
1
Azotowy
Mocznik usypany
10,0
–
2
Fosfatowy
Mączka fosforowa
16,0
40
3
Fosforan dwuwapniowy
a) usypany
9,0
–
b) w workach
8,5
–
4
Mieszanki soli potasowych
12,0
–
5
Naturalny
Tablica Z1-5. Produkty rolne i pasze
a) luźno ułoŜony do wysokości 2
m
12,0
45
b) zbity i zleŜały
18,0
–
6
Potasowy:
a) usypany
11,0
–
b) w workach
10,0
–
7
Saletra
a) amoniakalna usypana
11,0
40
b) wapniowa usypana
10,0
40
c) potasowa usypana
12,0
40
d) sodowa usypana
13,0
40
c) sodowa w workach
11,0
–
8
Siarczan amonu
a) usypany
9,0
40
b) w workach
8,5
–
9
Sole potasowe
a) kainit
14,0
35
b) karnalit
10,0
35
c) sylwinit
12,0
35
10
Superfosfat
a) granulowany usypany
12,0
35
b) podwójny usypany
11,0
40
11
Tomasyna
22,0
35
Lp.
Nazwa produktu
W stanie powietrzno-suchym
1)
cięŜar objętościowy, kN/m
3
kąt tarcia wewnętrznego,°
1
2
3
4
1
Buraki, brukiew, marchew.
rzepa, rzepak, ziemniaki, Ŝyto
7,5
30
2
Cebula
5,5
30
3
Chmiel
a) w belach
3,0
–
b) w workach
1,5
–
4
Czosnek
4,7
–
5
Fasola, bób, groch, lucerna,
łubin, soczewica, soja, wyka
(ziarno)
8,0
25
6
Jagody w skrzynkach
7,0
–
7
Jęczmień, gryka (ziarno)
7,0
25
8
Kapusia (w główkach)
5,5
40
9
Kiszonki
a) kukurydzy, traw łąkowych,
7,5
–
roślin motylkowych
b) z liści buraka, słonecznika
9,5
–
10
Koniczyna (nasiona)
8,0
25
11
Konopie
a) nasiona
6,0
25
b) łodygi luźno ułoŜone
0,8
–
c) włókno luzem
1,0
–
12
Krochmal usypany
8,5
35
13
Kukurydza
a) w kolbach (oczyszczona)
4,5
–
b) ziarno
7,0
30
14
Len
a) nasienie (siemię lniane)
8,0
25
b) prasowany (w belach
paździerze i włókno)
3,0
–
c) włókno-luzem
1,5
–
15
Makuchy
a) luzem
6,0
30
b) prasowane
9,5
–
16
Mączka
a) kostna
7,0
35
b) rybna
8,0
45
17
Nasiona
a) buraków
2,5
30
b) roślin owocowych i
warzywnych
3,0
30
c) oleiste
6,5
25
d) strączkowe
8,0
25
18
Ogórki
6,0
30
19
Otręby
4,0
40
20
Owies (ziarna) i ryŜ
niełuszczony
5,0
30
21
Owoce
5,5
45
22
Pasza
a) silosowane
9,0
–
b) zielona
3,6
–
c) zleŜała
8,0
–
23
Pieprz w workach
5,5
–
24
Plewy
1,2
–
25
Proso (ziarna)
7,0
30
26
Pszenica, ryŜ (ziarno)
8,0
30
27
Siano i słoma
a) luźno ułoŜone
0,7
–
Tablica Z1-6. Produkty Ŝywnościowe
b) prasowana
2,5
–
c) w stertach
1,2
–
28
Sieczka
a) luźno usypana
1,2
–
b) prasowana
2,5
–
29
Siemię słonecznikowe
5,5
30
30
Słód
5,0
30
31
Tytoń w belach
4,0
–
32
Winogrona w skrzyniach
5,0
–
33
Wysłodki buraczane
a) mokre
9,0
–
b) prasowana
7,0
–
c) suszone
3,0
–
34
Ziemniaki parowane ubite
10,0
–
35
śyto (ziarno)
8,0
30
1)
Nie dotyczy lp. 9, 22a), 33a), 34.
Lp.
Nazwa produktu
W stanie powietrzno-suchym
1)
cięŜar objętościowy, kN/m
3
kąt tarcia wewnętrznego, °
1
2
3
4
1
Cukier kryształ
7,5
35
2
Cukierki, czekolada (w
skrzynkach)
9,9
–
3
Drób mroŜony (w skrzynkach)
4,5
–
4
Filety rybne mroŜone (w
pudłach)
9,0
–
5
Jaja w skrzynkach drewnianych
lub pudłach
3,5
–
6
Kakao (w workach)
5,5
–
7
Kasza manna i owsiana
6,0
40
8
Kawa ziarnista usypana
7,5
30
9
Kiełbasy w skrzynkach
5,5
–
10
Konserwy mięsne, rybne i inne
w skrzyniach
8,0
–
11
Mąka zboŜowa
a) luźno usypana
6,0
45
b) w workach
5,0
–
c) w silosach
7,5
30
12
Marmolada, dŜemy, konfitury,
pulpa owocowa (bez opakowań)
13,0
–
13
Masło śmietankowe
a) w beczkach
6,0
–
Tablica Z1-7. Skóry i tekstylia
b) w skrzynkach
7,5
–
14
Masło i tłuszcze zwierzęce
topione
7,0
–
15
Mięso mroŜone
a) w blokach (w pudłach)
7,0
–
b) w ćwierciach
4,5
–
c) w półtuszach
3,5
–
16
Mleko, śmietana i świeŜe
produkty mleczne
a) w beczkach i konwiach
6,5
–
b) w butelkach (w skrzyniach)
8,0
–
c) w plastikowych pojemnikach
(w pudłach)
7,0
–
17
Napoje butelkowane w
skrzyniach
6,5
–
18
Oleje roślinne w beczkach
6,5
–
19
Rafinada w kostkach (w pudłach
i skrzyniach)
9,0
–
20
Ryby w skrzyniach lub beczkach
a) mroŜone i suszone
7,0
–
b) solone
7,5
–
21
Sery topione (w skrzyniach)
7,0
–
22
Sól kuchenna (w proszku) w
skrzyniach
12,0
–
23
Warzywa solone i kwaszone (w
beczkach)
6,0
–
24
Wędliny w skrzyniach
5,5
–
1)
Nie dotyczy lp. 12, 16, 17, 18, 23.
Lp.
Nazwa materiału
CięŜar objętościowy, kN/m
3
1
2
3
1
Bawełna w belach
8,0
2
Bawełna prasowana
13,0
3
Obuwie w pudłach
2,0
4
OdzieŜ,
a) luźno układana
3,0
b) ściśle układana warstwami
6,0
5
Płótno
6,0
6
Skóry,
a) krowie solone (w belach)
9,0
b) krowie i końskie surowe (w belach)
5,0
c) natłuszczone
12,0
d) odpady skórzane
10,0
Tablica Z1-8. Materiały inne
Tablica Z1-9. Niektóre zwierzęta
e) suche
8,5
f) w stosach
10,0
g) sztuczne w rulonach
13,0
7
Sukno
4,0
8
Wełna,
a) luźno ułoŜona
4,5
b) prasowana
13,0
c) w belach
6,0
9
Wojłok w belach
5,0
Lp.
Nazwa materiału
CięŜar objętościowy w stanie powietrzno-suchym,
1)
kN/m
3
1
2
3
1
Akta i ksiąŜki
a) cięŜar własny
8,5
b) w regałach lub szafach
drewnianych
2)
7,0
2
Fajans i porcelana
11,0
3
Grafit
21,0
4
Guma w arkuszach
15,0
5
Karbid
9,0
6
Kauczuk
10,0
7
Kwas barowy (w skrzyniach)
6,0
8
Lepik w beczkach, skrzynkach
8,0
9
Lód
9,0
10
Mleczko kauczukowe w beczkach
10,0
11
Papier
a) ściśle ułoŜony
11,0
b) w rulonach
12,0
12
Pokost w beczkach
6,0
13
Popiół
a) lotny
3,0
b) mokry
14,0
c) suchy
7,0
14
Smary mineralne w beczkach
6,5
15
Wosk
9,5
1)
Nie dotyczy lp. 11b).
2)
CięŜary regałów i szaf stalowych naleŜy uwzględniać dodatkowo.
Tablica Z1-10. Rudy, kopaliny i półprodukty przemysłu górniczego
ZAŁĄCZNIK 2
Tablica Z2-1. Wartości współczynnika tarcia spoczynkowego
Lp.
Zwierzę
CięŜar, kN
1
2
3
1
Koń
5,0
2
Krowa
6,0
3
Owca
0,8
4
Świnia
2,4
5
Wół
8,0
Lp.
Nazwa materiału
W stanie powietrzno-suchym
cięŜar objętościowy, kN/m
3
kąt tarcia wewnętrznego, °
1
2
3
4
1
Aglomerat rudy Ŝelaznej,
koncentrat apatytowy, ruda
darniowa, ruda manganowa
20,0
40
2
Bitumy
12,0
–
3
Boksyty
32,0
40
4
Kreda kruszona
14,0
40
5
Kryolit
10,0
35
6
Limonit
26,0
40
7
Magnetyt
32,0
40
8
Margiel, tlenek glinu
12,5
30
9
Mastyka, smoła generatorowa,
smoła węglowa
11,0
–
10
Proszek magnezowy
18,0
35
11
Ruda miedzi
24,0
40
12
Saletra
12,0
40
13
Siarczany cynku i miedzi
18,0
45
14
Sól kamienna
a) kruszona
22,0
40
b) mielona
12,0
35
15
Wapień kruszony, gips w bryłach 16,0
35
16
Węglik wapnia, fluorek amonu
9,0
30
Lp. Materiał
Współczynniki tarcia po materiale
beton
cegła lub
mur
ceglany
drewno
grunt
o
powierzchni
gładkiej
o
powierzchni
chropowatej
suche
wilgotne
iły, gliny
miękkie
plastyczne
1 2
3
4
5
6
7
8
9
1 Beton
o powierzchni gładkiej
0,60
1,10÷1,30 –
–
–
0,10
0,20
INFORMACJE DODATKOWE
1. Instytucja opracowująca normę
– Centralny Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Ogólnego.
2. Istotne zmiany w stosunku do PN-74/B-02009
a) dostosowano normę do wymagań wg PN-76/B-03001,
b) dostosowano normę do wymagań normy RWPG CT CЭB 1407-78,
c) wyłączono niektóre postanowienia, które wejdą do innych norm,
d) zmieniono układ normy,
e) dostosowano normę do układu jednostek SI.
3. Normy związane
PN-82/B-02000 ObciąŜenia budowli. Zasady ustalania wartości
PN-82/B-02004 ObciąŜenia budowli. ObciąŜenia zmienne technologiczne. ObciąŜenia pojazdami
PN-86/B-02005 ObciąŜenia budowli. ObciąŜenia suwnicami pomostowymi, wciągarkami i wciągnikami
PN-87/B-02013 ObciąŜenia w obliczeniach statycznych. ObciąŜenia zmienne środowiskowe. ObciąŜenie
oblodzeniem
2
o powierzchni chropowatej –
1,10÷1,80 –
–
–
0,25
0,35
1)
3 Cegła, mur ceglany
0,75
1,00÷1,10 0,50÷0,75 –
–
0,20
0,25
4 Drewno
suche
–
–
–
0,60
–
0,30
0,35
5
wilgotne
–
–
–
–
0,35
0,25
0,30
6 Kamienie i
kruszywa (mur
z kamienia)
piasek
suchy
1,10
1,65
1,50
0,70
–
–
–
7
wilgotny
0,50
0,80
0,70
–
–
–
–
8
piaskowce drobnoziarnisty 1,00
–
–
0,90
0,30÷0,60 –
–
9
gruboziarnisty 0,60
–
–
0,50
0,30÷0,35 –
–
10
tłuczeń
1,00
1,75
1,60
0,45
–
–
–
11
Ŝwir
1,00
1,65
1,20÷1,50 –
–
–
–
12
wapień
0,95
1,10÷1,90 1,30
0,40÷0,75 –
–
–
13
kamień polny
1,00
1,65
–
–
–
0,30÷0,50 0,35÷0,65
14 Metale
ruda
1,00
1,00÷1,80 –
0,40÷0,80 –
–
–
15
brąz
–
–
–
–
–
–
–
16
stal
0,45÷0,70 0,30
–
0,50
0,20
0,20
0,30
17
Ŝeliwo
–
–
–
0,50
–
–
–
18 Papa gładka
–
–
–
–
–
–
–
19 Węgiel i
węglopochodne
antracyt
0,90
1,50
0,90
0,85
–
–
–
20
twardy „orzech”
0,90
1,55
0,90
0,80
–
–
–
21
brunatny koks
1,00
1,55
–
1,00
–
–
–
22
smolisty
0,90
1,65
0,90
0,80
–
–
–
23
pył węglowy
–
1,00÷1,80 –
–
–
–
–
24
popiół
1,00
1,10÷1,70 –
1,00
–
–
–
25
ŜuŜel
0,85
0,90÷1,70 0,90
–
–
–
–
1
Beton chropowaty po glinie zwartej – 0,40.
2)
Stal po stali w łoŜyskach stycznych przy obu powierzchniach stykających się płaskich – 0,30, stal po stali w łoŜyskach stycznych przy powierzchniach stykaj
stali w łoŜyskach wałkowych (w zaleŜności od stanu obróbki) – 0,03 do 0,12, stal po stali w wahaczach – 0,05.
PN-85/S-10030 Obiekty mostowe. ObciąŜenia
4. Normy międzynarodowe i zagraniczne
RWPG, CE CЭB 1407-78 Строительные конструкции и основания. Нагрузки и воздействия. Основные
положения, 1978 – norma zgodna.
CSRS: ČSN 730035 ZatiŜeni stavebnich konstrukcji, 1976
Dania: DS 410 Actions on building structures, 1977
5. Autorzy projektu normy
– prof. dr hab. inŜ. Stanisław Kuś, mgr inŜ. Andrzej Gieraś, mgr inŜ. Jerzy Antoni śurański – Centralny
Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Przemysłowego BISTYP.
Współpraca: dr inŜ. Eugeniusz Łobodziński z zespołem – Instytut Budownictwa Mechanizacji i Elektryfikacji
Rolnictwa, mgr inŜ. Zygmunt Tombiński – Krakowskie Biuro Projektowo-Badawcze Budownictwa
Przemysłowego.
6. Wydanie 3
– stan aktualny: grudzień 1993 – uaktualniono normy związane i wprowadzono poprawkę:
poprawka 1 – Biuletyn PKNMiJ nr 1/1984.