Moduł II - Czym będzie się zajmować firma?

Temat lekcji: OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA

Opracowanie merytoryczne: Fundacja Komandor

Lekcja wprowadza nowe pojęcia: otoczenie bliższe i dalsze przedsiębiorstwa. Dzięki niej 

uczniowie   uświadamiają   sobie,   jak   ważne   dla  działania  firmy  są   czynniki   zewnętrzne.   Określą 
również najbliższe otoczenie przyszłej szkolnej firmy, jaką w trakcie programu utworzą. Przez cały 
czas   trwania   lekcji   pakietowicze   mogą   korzystać   ze   słowniczka,   zawierającego   definicje 
wprowadzanych pojęć.

Cele edukacyjne (ogólne):



zapoznanie z nowymi pojęciami dotyczącymi elementów otoczenia, wpływających na pracę 
firmy,



określenie otoczenia szkolnego miniprzedsiębiorstwa.

Cele operacyjne (uczestnik po zajęciach powinien):

zapamiętać:

●

podział otoczenia firmy na bliższe i dalsze,

●

otoczenie szkolnego miniprzedsiębiorstwa,

rozumieć:

●

wpływ różnych czynników otoczenia na działalność przedsiębiorstwa,

●

znać  pojęcia:   otoczenie   bliższe   i   dalsze   działalności   gospodarczej   (makro   - 
i mikrootoczenie),   globalizacja,   lokalizacja   firmy,   klient,   konkurencja,   obszar   działania, 
potrzeby lokalnej społeczności.

Metody pracy:

●

samodzielna praca z lekcją multimedialną, 

●

pogadanka.

Wskazówka, ciekawostka, dodatkowe informacje

Przed rozpoczęciem lekcji lub w jej trakcie należy przeprowadzić z uczniami rozmowę o 

tym,   co   ich   miniprzedsiębiorstwo   będzie   oferować   klientom.   Sprecyzowanie   produktu   (czemu 
będzie poświęcona  kolejna lekcja) jest istotnym elementem  w  poznawaniu  otoczenia  firmy, na 
przykład przy identyfikowaniu konkurencji czy dostawców.

Przebieg zajęć:

Lekcję rozpoczyna łamigłówka  - przeskakiwanka.  Zadanie polega na tym, że uczniowie 

mają obejść wszystkie pola diagramu, przeskakując zawsze tę samą ilość pól z literami i odczytać 
rozwiązanie.   Ponieważ   muszą   odgadnąć,   o  ile  pól  należy  przeskakiwać,   można   zorganizować 
jakąś formę zabawy, np. „kto szybciej rozwiąże”. Rozwiązywanie  zadanie nie powinno sprawić 

uczniom trudności, ponieważ jeśli odgadną, że należy przeskakiwać po 5 pól, wówczas za każdym 
razem   prawidłowo   wybrana   litera   zostanie   automatycznie   przeniesiona   do   diagramu 
pomocniczego, w którym powstanie końcowe rozwiązanie:  

„Otoczenie to środowisko, okolica, 

sąsiedztwo firmy”.

Rozwiązanie łamigłówki stanowi wprowadzenie do lekcji. Na następnej stronie uczniowie 

dowiadują   się,   o   czym   będzie   mowa   na   tej   lekcji,   gdyż   zostały   wymienione   wszystkie 
najważniejsze   pojęcia,   z   jakimi   podczas   zajęć   będą   się   zapoznawać.   Można   zasygnalizować 
uczniom, aby starali się je zapamiętywać, ponieważ do nich wrócimy na zakończenie lekcji. (Będą 
rozwiązywać test).

Na następnej stronie Kamil opowiada uczniom, jak wiele zawdzięcza dziadkowi, ciekawie 

opowiadającemu o prowadzeniu własnej firmy. Ta informacja zapowiada, że dziadek będzie jedną 
z osób objaśniających pojęcia związane z otoczeniem firmy. Dziadek,  korzystając z osobistego 
doświadczenia, objaśnia wnukowi w bardzo prosty i zrozumiały sposób definicję pojęć: otoczenie 
i otoczenie firmy. W wypowiedziach dziadka występuje odesłanie do słowniczka, który wyjaśnia 
pojęcia: otoczenie bliższe, globalizacja, otoczenie dalsze. Dzięki temu Kamil nie tylko zrozumiał 
zakres znaczeniowy tych pojęć, ale potrafi rozróżnić, co to jest mikro i makrootoczenie (ilustruje 
to uczniom w formie prostych animacji umieszczonych na ekranie).

Co to jest mikrootoczenie? Wokół sylwetki Kamila krążą 4 rysunki przedstawiające dom, 

szkołę, rodzinę i kolegów chłopca. Gimnazjaliści bez trudu wyciągną z tego wniosek, że mówiąc 
otoczenie, mamy na myśli zarówno ludzi, jak i dobra materialne z najbliższego sąsiedztwa.

Ponieważ  makrootoczenie  jest   pojęciem   trudniejszym,   dlatego,  aby   je   zrozumiale 

objaśnić,  dziadek  musi  odwołać  się   do  kilku innych   pojęć (czynników),   które  tworzą  otoczenie 
dalsze firm. Należy zwrócić uwagę uczniów na słowa dziadka, według którego czynniki zewnętrzne 
tworzące makrootoczenie wpływają na człowieka, natomiast wpływ człowieka jest bardzo mały. 
Dlatego   to   ludzie,  żyjąc   w   określonym   środowisku   społecznym,  muszą   się   dostosowywać   do 
warunków   tworzonych   przez   makrootoczenie   a   nie   odwrotnie.   Animacja   na   następnej   stronie 
pozwoli uczniom lepiej zapamiętać czynniki tworzące makrootoczenie. 

Teraz   proponujemy   uczniom   rozwiązanie   krótkiego   testu,   który   polega   na   tym,   że 

z czterech propozycji odpowiedzi dotyczących otoczenia przedsiębiorstwa należy wybrać tę, która 
najbardziej kojarzy im się z pojęciem z tematu lekcji. Poprawność odpowiedzi uczniowie  mogą 
sprawdzić, klikając na aktywne pole „SPRAWDŹ”. Prawidłowa odpowiedź wyświetli się na zielono 
błędna na czerwono.

Wskażcie teraz, co waszym zdaniem oznacza otoczenie firmy:

1. drzewa i krzewy rosnące w pobliży firmy
2. produkty wytwarzane lub oferowane przez firmę
3. mieszkańcy posiadający swe domy w sąsiedztwie firmy
4. wszystko to, co może wpływać na działalność i zyski firmy

Możemy   teraz   przejść   do   utrwalenia   dotychczas   poznanych   pojęć   i   związanych   z   nimi 

informacji.  Na stronie  „Zapamiętaj”  uczniowie   zapoznają się  z uporządkowanymi   informacjami 
dotyczącymi  otoczenia firmy, makro  i  mikrootoczenia. Dodatkowo aktywne pojęcie otoczenie 

firmy pozwoli, po kliknięciu na nie,  otrzymać uzupełniające informacje ze słowniczka, co ułatwi 
zapamiętanie.

Wątek   dotyczący   otoczenia   przedsiębiorstwa   Kamil   kontynuuje   na   dwu   następnych 

stronach,   gdy   ciocia   i   wujek   wyjaśniają   mu,  czym   się   kierowali   w   wyborze   lokalizacji   piekarni 
i sklepu. Należy zwrócić uwagę uczniów, że w trakcie tej rozmowy pojawia się pojęcia definiowane 
w   słowniczku:   lokalizacja   firmy,   potrzeby   lokalnej   społeczności,   obszar   działania,   konkurencja. 
Można w tym miejscu poprowadzić krótką rozmowę, aby sprawdzić, czy i jak uczniowie rozumieją 
znaczenie pojęć: społeczność lokalna, konkurencja, klienci, potrzeby, zaspokojenie potrzeb 
itp. 

Po wyjaśnieniach cioci i wujka uczniowie ponownie przechodzą do strony „Zapamiętaj”. 

Informacje tam zawarte pozwolą uczniom zrozumieć, jakie czynniki środowiska lokalnego będą 
musieli uwzględnić, zakładając własne szkolne miniprzedsiębiorstwo. Będą mogli to zweryfikować, 
analizując graficzne przedstawienie najważniejszych elementów otoczenia bliższego i dalszego, 
wpływających na powodzenie firmy. W tym momencie dobrze byłoby przerwać na pewien czas 
pracę   z   komputerami.   Musimy   się   upewnić,  czy   pojęcia:  lokalizacja,   konkurenci,   klienci, 
dostawcy,   środki   transportu  nie   są   dla   gimnazjalistów   pusto   brzmiącymi   nazwami.   Możemy 
zasygnalizować, że z większością tych pojęć młodzież bliżej zapozna się na następnych zajęciach. 
Teraz wystarczy zorientować się, czy uczniowie potrafią podać choćby ich ogólnikowe definicje. 

Po upewnieniu się, że młodzież zna znaczenie przywołanych terminów, przechodzimy do 

podsumowania   zajęć,   przypominając   uczniom,   jakie   cele   zostały   podczas   niej   zrealizowane. 
Można w tym miejscu przeprowadzić pogadankę z uczniami, zachęcając ich do wypowiadania 
swych uwag dotyczących hierarchii ważności elementów otoczenia dla firmy. Zapisując wnioski na 
tablicy,  uczniowie   sami   zauważą,   co   będzie   miało   wpływ   większy,   a   co   mniejszy   na 
funkcjonowanie ich szkolnej firmy. 

Lekcję   kończy   test   sprawdzający   wiedzę   i   umiejętności   –   polegający   na   wyborze 

poprawnych   odpowiedzi   związanych   z   omawianymi   w   trakcie   lekcji   pojęciami.   Po   kliknięciu 
„SPRAWDŹ”,  prawidłowo zaznaczone odpowiedzi wyświetlą się na kolor zielony. W przypadku, 
gdy wskazano złą odpowiedź, uczeń ma szansę poprawy, do momentu, w którym uda mu się 
wskazać wszystkie prawidłowe odpowiedzi. 

1. Makrootoczenie to:

a) gospodarka, polityka, dostawca komputerów

b) technologia, gospodarka, prawo

c) polityka, konkurencja, kultura

2. Przedsiębiorca bezpośrednio może oddziaływać na:

a) otoczenie ogólne

b) mikrootoczenie

c) makrootoczenie

3. Na powodzenie działalności ważny wpływ ma:

a) lokalizacja i rodzaj działalności prowadzonej przez innych przedsiębiorców

b) lokalizacja siedziby władz lokalnych

c) istnienie związków zawodowych

Po   tej   części   zajęć   pora   na   odwołanie   się   do   zadań,   stojących   przed   realizatorami 

programu przedsiębiorczości. Uczniowie muszą zaznajomić się z otoczeniem ich przyszłej firmy 
i określić   warunki   konieczne   do   osiągnięcia   sukcesu.   Dlatego   należy   zalecić   (poprosić),   aby 
pakietowicze bardzo uważnie zapoznali się z wypowiedzią Kamila, w której nie tylko przypomina, 
czego dowiedzieli się podczas lekcji, ale zaprasza ich do wykonania zadania praktycznego, aby 
poznać   i opisać   otoczenie   ich   przyszłej   firmy.   Zgodnie   z   propozycją   Kamila   uczniowie   mogą 
wspólnie   lub  dzieląc   się   na   cztery   grupy,   wypełnić   tabelę   (można  ją   pobrać,  klikając   na   pole: 
„Otoczenie przedsiębiorstwa – tabela”). W tabeli zbiorą, uporządkują a następnie przedyskutują 
zebrane   informacje   dotyczące:  lokalizacji,   klientów,   konkurencji  oraz  innych   czynników 
mogących mieć wpływ na wybór rodzaju działalności gospodarczej w ich środowisku lokalnym. 
Należy podkreślić, że zadanie musi być wykonane solidnie, ponieważ tabela wraz z określeniem 
rodzaju działalności ich szkolnej firmy zostanie umieszczona w Bazie Raportów.

Materiały dodatkowe:

Materiały dla uczestników:

●

lekcja multimedialna,

●

„Otoczenie przedsiębiorstwa - tabela”,

●

podręcznik wiedzy o społeczeństwie przyjęty do realizacji w gimnazjum i znajdujący się 
w szkolnym   zestawie   programów   (moduł:   „Wychowanie   do   aktywnego   udziału   w   życiu 
gospodarczym”).

Bibliografia i przydatne linki dla nauczyciela:

1. S.   Gregorczyk,   M.   Romanowska,   A.   Sopińska,   P.   Wachowiak,  Przedsiębiorczość   bez 

tajemnic.  Poradnik dla nauczyciela i program nauczania podstaw przedsiębiorczości dla 
liceum   ogólnokształcącego,   liceum   profilowanego,   technikum   -   szkół   na   podbudowie 
programowej gimnazjum, dla liceum ogólnokształcącego, liceum zawodowego, technikum - 
szkół na podbudowie programowej, WSiP, Warszawa 2002.

2.   D.   Koptiew,   M.   Wantuch,   H.   Wójcik,  ABC   przedsiębiorcy   -   od   pomysłu   do   biznesu, 

Skorpion, Tarnów 2002.

3. Filip Żurawski, Podstawy przedsiębiorczości 1, Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, 

liceum profilowanego i technikum. Zakres podstawowy, MAC. Kielce 2002.